Мөңгүлөлөр жана кар көчкү

Мөңгүлөр жана Кар көчкүлөр

Мөңгүлөрдүн таралышы

КР аймагында аянты 0,1 км ден жогору болгон 6516 мөңгү катталган Жалпы аянтынын 4% ин ээлейт

Эң зор очогу  Кан-Тоо  жана  Жеңиш чокуларынын  тегереги болуп эсептелет. Түндүгүнөн  Тескей Ала-Тоо , түштүгүнөн  Какшаал-Тоо , чыгышынан Меридиан кырка тоосу жана батышынан  Сары-Жаз суусу  чектеген аймакта жалпы аянты 1581 км 2  ашык 340 мөңгү жайгашкан. Алар ошол аймактын жалпы аянтынын 31%ин түзөт

Бул мөңгүдөн башка да узундугу 20 км ден ашык, Семенов (Кашка-Төр), Мушкетов (Адыр-Төр), Түндүк Эңгилчек, Кайыңды жана башка мөңгүлөр бар.

Мөңгүлөрдүн таралышы

Түштүк Эңгилчек мөңгүсүнүн узундугу 58,9 км, аянты 613,2 км 

Түндүк Узундугу 34,8 аянты 202, 9

7439 м

Жеңиш чокусу

Жеңиш чокусу  ( Пик Победы) -  Тянь-Шань  тоо кыркасында жайгашкан, тоо чокусу. Кыргыз Республикасынын эң бийик чекити. 

Тянь-Шань тоо кыркасында, Ысык-Көлдүн чыгыш тарабында кыргыз-кытай чек арасында жайгашкан .

Ленин чокусу

Ленин чокусу   Чоң-Алай кырка тоосу нун борбордук бөлүгүндөгү эң бийик чоку.

Кыргызстан   менен  Тажикстандын  арасында. Бийиктиги боюнча (7134 м) Кыргызстандагы  Жеңиштен  кийин экинчи, Кар чеги түндүгүндө 4200 м, түштүгүндө 4500 м бийикте. Түндүк капталынан Корженевский (уз. 19,5 км), Ленин атындагы (9,5 км) жана Каман (8,1 км), түштүгүнөн Чоң жана Кичи Суукдара (25,2 жана 13,1 км) мөңгүлөрү башталат. Чокуга альпинисттерден 1-болуп, 1934-ж. В. Абалаков, К. Чернуха жана И. Лукин чыккан.

Тамдыкул чокусу

Тамдыкул чокусу —  Алай кырка тоосу ндагы чокулардын бири.  Деңиз деңээлинен  бийиктиги 5539 м. 

Семёнов чокусу

Семенов чокусу Кыргызстан менен Казакстандын чек арасындагы Сарыжаз кырка тоосунун эң бийик жери. Бийиктиги 5816 метр. Чоку Пётр Петрович Семёнов-Тян-Шанскийдин атынан аталган.

Каракол чокусу

Каракол чокусу Ысык-Көлдүн түштүк жээгинде жайгашкан. Бийиктиги 5280 метрди түзөт.

Кар көчкүлөр

тоонун тик капталдарынан жылмышып ылдый кулаган кар массасы. Кар көп жыйналып, оордугу артышынан, температуранын өзгөрүшүнөн, жаан-чачындан, шамалдан жана башка сырткы күчтөрдүн таасиринен пайда болот. Көчкүнүн жүрүшүнүн ылдамдыгы орто эсеп менен 20–30 м/с. Көчкү жолундагыларды (таш, кум, өсүмдүктөр жана башка) бүт «шыпырып» кетет.

Кар көчкү

Гималайдагы кар көчкү

Кар көчку

Жерге түшкөндон кийинки абалы

Кар көчкү

Кар көчкү

Көңүл бурганыздарга чоң рахмат