Этиштин өзгөчө формалары

Этиштин өзгөчө формалары

Атоочтуктар

чакчылдар

кыймыл атоочтор

Эмне үчүн атоочтуктарды, чакчылдарды, кыймыл атоочторду этиштин өзгөчө формалары дейбиз?

Анткени, этиш негизги кыймыл-аракетти билдирсе, алар кошумча кыймыл-аракетти билдирип, этиштик да, атоочтук да белгилерге ээ болушат.Тактап айтканда атоочтуктардын сын атоочко окшош белгилери болуп,заттык мааниде колдонулса, чакчылдар тактоочко окшош белгилери бар.Ал эми кыймыл атоочтордун зат атоочко окшош белгилери бар.

Атоочтуктар

Кыймыл –аракетти заттын белгиси катары көрсөткөн, этиштик да атоочтук да касиетке ээ болгон, этиштин оң жана терс формасында өзгөргөн, сүйлөм ичинде кандай? кайсы? деген суроолорго жооп берип, көбүнчө аныктоочтук милдет аткарган этиштин өзгөчо формасы атоочтуктар д.а.

Тиешелүү мүчөлөрү:

-ган: барган, барбаган

-ар: барар, келер

-бас: барбас, келбес

-оочу/-уучу: байкоочу, баруучу

-а,-е,-й+элек: бара элек,келе элек

-ып +жүргөн: барып жүргөн, келип жүргөн ж.б

-гыс: баргыс, келгис

-гыдай: алгыдай, бергидей

-

Атоочтуктар эки же андан ашык сөздөрдүн айкалышуусунан синтаксистик жол менен да жасалат: мисалы, көрө албас кишилер, тапкан-терген дүйнө, болор-болбос иш, боло берүучу адат ж.б

Чакчылдар

Чакты жана жакты көрсөтпөй туруп, негизги этишти тактап көрсөтүү үчүн кошумча кыймыл-аракетин билдирген, сүйлөм ичинде бышыктоочтук милдет аткарган этиштин өзгөчө түрү чакчылдар д.а.

Кантип? Кайсы? Кайсы убакка чейин?качан? Качанга чейин? Качантан бери? Эмнеликтен? Эмне үчүн? Эмне себептен? деген суроолорго жооп берет.

Сүйлөмдөн этиштин өзгөчө формаларын тапкыла, мүчөлөрү кайсы түрүнө тиешелүү экендигин түшүндүргүлө .

Сүйлөм түзгүлө.

Этиштин өзгөчө формаларынын мүчөлөрүн талдап айтып бергиле.