Кыргыз адабияты

Кыргыз адабияты

8-класс.

Сабактын темасы: “МАНАС” ЭПОСУНДАГЫ КАНЫКЕЙДИН ОБРАЗЫ

Сабактын максаты: 

Билим берүүчүлүк: Окуучулар “Манас” эпосундагы Каныкейдин образы жөнүндө кенен маалымат алышат.

Өнүктүрүүчүлүк максаты: Каныкей тууралуу маалыматтар менен кеңири таанышып, эненин бийиктигин түшүнүшөт, өнүктүрүшөт.

Тарбия берүүчүлүк: Образды талкуулоо менен топ ичинде иш алып барууга, бири-биринин оюн баалоого, эненин ыйыктыгын сезе билүүгө тарбияланышат.

Сабактын формасы: топ менен иштөө

Колдонулган ыкма: интерактивдүү ыкма

Сабактын жабдылышы: таркатма материалдар, ватман, буклеттер, кроссворд

Сабактын жүрүшү: Уюштуруу

Мугалим: Саламатсыздарбы балдар! Отургула. Баарыбыз сабакка даярданабыз. Сабакты баштардан мурда , эң алгач алтын эрежелер менен таанышып алалы. Демек, бүгүнкү сабакта баарыбыз:

1. Мугалимдин сөзүн кунт коюп угабыз.

2. Жооп бергенде кол көтөрүп гана жооп беребиз.

3. Бири-бирибизди сыйлап, жооп берип жатканда сөздү бөлбөйбүз.

Бүгүнкү сабакка кандай даярдык менен келгениңерди сыноо максатында төмөндөгү түзүлгөн кроссвордду таап берүүңөрдү сунуштайт элем. Кроссвордду таап, коргоп берүүңөргө 3 мүнөт убакыт берилет.

1-топко берилүүчү кроссворддун суроолору жана жооптору.

Туурасынан:

1. Манастын эң жакын жардамчыларынын бири (Алмамбет)

Тигинен:

1. Эпостогу башкы каарман ким? (Манас)

2. Чыйырдынын баштапкы коюлган аты? (Шакан)

3. Манастын аталаш тууганы? (Бакай)

2- топко берилүүчү кроссворддун суроолору жана жооптору:

Туурасынан:

1. Акылмандуулуктун символу кимдин образы аркылуу берилет? (Бакай)

Тигинен:

1. Акбалтанын жалгыз уулу? (Чубак)

2. Эпостогу казактын ханы (Көкчө)

3. Манас менен эр сайышка түшкөн баатыр кыз? (Сайкал)

Жаңы темага киришүү:

Ютубдан Шайырбек Абдрахмановдун 61-көрсөтүүсүн слайддан көрсөтөм.

Бышыктоо:

Азыр болсо мен силерге эпостон түзүлгөн суроолорду, үзүндүлөрдү таратып берем, ошолорду чечмелеп берсеңер.

1-топко

Алмамбет:

“ Калыңдык менен кайгырбай,

Баатырдык менен байкабай,

Эрдигиң менен элебей,

Карабөрк менен Акылай,

Катыным деп ойлопсуң.

Карап турсаң өзүңүз,

Кадимкидей бойдоксуз”,-деп айтат. Ушул сөздөрдүн маанисин түшүндүргүлө.

2-топко:

Каныкейдин сырткы көрүнүшү:

“ Санирабига кыз экен,

Сап сулуунун өзү экен.

Жыла сүйлөп шыңк этип,

Акыл толгон кези экен.

Он алты жарым жашы бар,

Олоңдой кара чачы бар,

Сары алтындан түймөдөй,

Келишкен кара кашы бар, — деп сүрөттөлөт, бул сөздөрдү да чечмелеп бергиле.

1-топко төмөндөгүдөй суроо берилет: (карточка)

Каныкейге таандык мыкты сапаттар кайсылар?

Жообу: Каныкейге таандык болгон мыкты сапаттар, ошолордун ичинде: анын акылмандыгы, жөн билги, адамгерчиликтүүлүгү, Манас баатырга келип, анын иштерине активдүү катышкан, эң ишенимдүү жардамчысы боло алгандыгы, көптөгөн окуялар менен бекемделет. Мисалы, “ Көз камандар окуясында” , “Көкөтөйдүн ашында” , “Чоң казатта” , “Манаска күмбөз салдырууда” ачык айкын сүрөттөлгөн.

2-топко төмөндөгүдөй суроо берилет: (карточка)

Каныкейдин уздугу, сарамжалдуулугу жөнүндө баяндап бергиле.

Жообу: Каныкейдин билерман, көрөгөчтүгү, сарамжалдуулугу, уздугу айрыкча, Манас баатырдын өзүн баш кылып кырк чоросунун ар бирине ылайыктап кыш кийимин бир бөлөк, жай кийимин бир бөлөк, жоого кийер кийимин бир бөлөк даярдап тигип, минер атына чейин күн мурунтан камдап койгонунан даана байкалат.

Бышыктоо:

Каныкей боюнча түзүлгөн кластерди 2 топ өзүңөрдүн түшүнүгүңөр боюнча талтуруп берүүңөр керек.

Баалоо: Топтун башчылары өзүнүн баалоосун айтышат. Мугалим толуктайт.

Үй тапшырма: “Каныкейдин мыкты сапаттары жана азыркы учурдагы кыздар” жөнүндө эссе жазып келүү.

Кыргыз адабияты

8-класс.

Сабактын темасы: “МАНАС” ЭПОСУНДАГЫ КАНЫКЕЙДИН ОБРАЗЫ

Сабактын максаты: 

Билим берүүчүлүк: Окуучулар “Манас” эпосундагы Каныкейдин образы жөнүндө кенен маалымат алышат.

Өнүктүрүүчүлүк максаты: Каныкей тууралуу маалыматтар менен кеңири таанышып, эненин бийиктигин түшүнүшөт, өнүктүрүшөт.

Тарбия берүүчүлүк: Образды талкуулоо менен топ ичинде иш алып барууга, бири-биринин оюн баалоого, эненин ыйыктыгын сезе билүүгө тарбияланышат.

Сабактын формасы: топ менен иштөө

Колдонулган ыкма: интерактивдүү ыкма

Сабактын жабдылышы: таркатма материалдар, ватман, буклеттер, кроссворд

Сабактын жүрүшү: Уюштуруу

Мугалим: Саламатсыздарбы балдар! Отургула. Баарыбыз сабакка даярданабыз. Сабакты баштардан мурда , эң алгач алтын эрежелер менен таанышып алалы. Демек, бүгүнкү сабакта баарыбыз:

1. Мугалимдин сөзүн кунт коюп угабыз.

2. Жооп бергенде кол көтөрүп гана жооп беребиз.

3. Бири-бирибизди сыйлап, жооп берип жатканда сөздү бөлбөйбүз.

Бүгүнкү сабакка кандай даярдык менен келгениңерди сыноо максатында төмөндөгү түзүлгөн кроссвордду таап берүүңөрдү сунуштайт элем. Кроссвордду таап, коргоп берүүңөргө 3 мүнөт убакыт берилет.

1-топко берилүүчү кроссворддун суроолору жана жооптору.

Туурасынан:

1. Манастын эң жакын жардамчыларынын бири (Алмамбет)

Тигинен:

1. Эпостогу башкы каарман ким? (Манас)

2. Чыйырдынын баштапкы коюлган аты? (Шакан)

3. Манастын аталаш тууганы? (Бакай)

2- топко берилүүчү кроссворддун суроолору жана жооптору:

Туурасынан:

1. Акылмандуулуктун символу кимдин образы аркылуу берилет? (Бакай)

Тигинен:

1. Акбалтанын жалгыз уулу? (Чубак)

2. Эпостогу казактын ханы (Көкчө)

3. Манас менен эр сайышка түшкөн баатыр кыз? (Сайкал)

Жаңы темага киришүү:

Ютубдан Шайырбек Абдрахмановдун 61-көрсөтүүсүн слайддан көрсөтөм.

Бышыктоо:

Азыр болсо мен силерге эпостон түзүлгөн суроолорду, үзүндүлөрдү таратып берем, ошолорду чечмелеп берсеңер.

1-топко

Алмамбет:

“ Калыңдык менен кайгырбай,

Баатырдык менен байкабай,

Эрдигиң менен элебей,

Карабөрк менен Акылай,

Катыным деп ойлопсуң.

Карап турсаң өзүңүз,

Кадимкидей бойдоксуз”,-деп айтат. Ушул сөздөрдүн маанисин түшүндүргүлө.

2-топко:

Каныкейдин сырткы көрүнүшү:

“ Санирабига кыз экен,

Сап сулуунун өзү экен.

Жыла сүйлөп шыңк этип,

Акыл толгон кези экен.

Он алты жарым жашы бар,

Олоңдой кара чачы бар,

Сары алтындан түймөдөй,

Келишкен кара кашы бар, — деп сүрөттөлөт, бул сөздөрдү да чечмелеп бергиле.

1-топко төмөндөгүдөй суроо берилет: (карточка)

Каныкейге таандык мыкты сапаттар кайсылар?

Жообу: Каныкейге таандык болгон мыкты сапаттар, ошолордун ичинде: анын акылмандыгы, жөн билги, адамгерчиликтүүлүгү, Манас баатырга келип, анын иштерине активдүү катышкан, эң ишенимдүү жардамчысы боло алгандыгы, көптөгөн окуялар менен бекемделет. Мисалы, “ Көз камандар окуясында” , “Көкөтөйдүн ашында” , “Чоң казатта” , “Манаска күмбөз салдырууда” ачык айкын сүрөттөлгөн.

2-топко төмөндөгүдөй суроо берилет: (карточка)

Каныкейдин уздугу, сарамжалдуулугу жөнүндө баяндап бергиле.

Жообу: Каныкейдин билерман, көрөгөчтүгү, сарамжалдуулугу, уздугу айрыкча, Манас баатырдын өзүн баш кылып кырк чоросунун ар бирине ылайыктап кыш кийимин бир бөлөк, жай кийимин бир бөлөк, жоого кийер кийимин бир бөлөк даярдап тигип, минер атына чейин күн мурунтан камдап койгонунан даана байкалат.

Бышыктоо:

Каныкей боюнча түзүлгөн кластерди 2 топ өзүңөрдүн түшүнүгүңөр боюнча талтуруп берүүңөр керек.

Баалоо: Топтун башчылары өзүнүн баалоосун айтышат. Мугалим толуктайт.

Үй тапшырма: “Каныкейдин мыкты сапаттары жана азыркы учурдагы кыздар” жөнүндө эссе жазып келүү.