ТЕХНОЛОГИЧЕСКАЯ КАРТА

Дәреснең темасы:

Кушымчаларның сүзгә ялгану тәртибе

Дәреснең максаты:

Укучыларга кушымчаларның сүзгә ялгану тәртибен аңлату һәм аларны сөйләмдә дөрес кулланырга өйрәтү

Дәреснең төп бурычлары

өйрәтү: Кушымчаларны сүзләргә дөрес тәртиптә ялгарга өйрәтү;

үстерү: Исем, сыйфат, фигыль һәм башка сүз төркемнәренә нинди кушымчалар ялгануын күрсәтү;

тәрбияви: Туган телгә мәхәббәт һәм аңа сакчыл караш тәрбияләү, туганнарның кадерен белергә өйрәтү.

Дәреснең тибы:

« яңа белем ачу»

Көтелгән нәтиҗә

Фән буенча УУГ: Кушымчаларны сүзләргә дөрес тәртиптә ялгау, аларны сөйләмдә куллану күнекмәләрен үстерү;

Танып белүнең УУГ: Дәрес темасы бәйле төп билгеләрне аерып алу нигезендә кагыйдәне формалаштыру, шуны күнегүләр эшләгәндә куллану;

Шәхси УУГ: Күнегүләр эшләгәндә һәм соауларга җавап биргәндә, сөйләм төзелешенә игътибарны арттыру, сөйләмне камилләштерүгә омтылу, ирекле һәм иҗади фикер йөртү, белемнәрне системалаштыру;

Регулятив УУГ: Үз эшчәнлегеңнең нәтиҗәле булуына ирешү, укучыларның нәрсә аңлауларын тикшерү, тагын ниләр үзләштерергә тиешлеген аңлату, үз фикерләрен мөстәкыйль дәлилләүгә юнәлеш бирү;

Коммуникатив УУГ: Иптәшләренең гамәлләрен бәяләү, күрше белән хезмәттәшлек итү, дөрес сөйләм нормаларын саклаган хәлдә, үзләренең фикерләрен ачык, төгәл бирүне, укытучы һәм яшьтәшләр арасында хезмәттәшлекне планлаштыру, килеп чыккан проблемаларны уртага салып хәл итү.

Предметара бәйләнеш

татар әдәбияты, әйләнә-тирә дөнья.

Чыганаклар :

- төп

- өстәмә

1. Харисов Ф. Ф., Харисова Ч. М. Татар теле. 5 нче сыйныф: рус телендә төп гомуми белем бирү оешмалары өчен уку әсбабы (татар телен туган тел буларак өйрәнүчеләр өчен). – Казан: Татар. кит. нәшр., 2015.

1. Презентация, үзбәя бирү өчен таблица, рәсемнәр

Эшне оештыру төрләре

Фронталь, индивидуаль, парлап эшләү

Төп төшенчәләр

Тамыр, ясагыч, бәйләгеч, модальлек кушымчалары

Дәреснең этаплары

Укытучы эшчәнлеге

Укучылар эшчәнлеге

Өйрәтүче һәм үстерүче биремнәр

УУГ

Тикшерүче һәм стимуллаштыручы сораулар

1. Эшчәнлеккә әзерләү

Максат: укучыларны белем өстәргә әзерләү

Дәреснең башлануын хәбәр итү һәм дәрес темасын әйтеп, белем алу өчен бер-берсенә уңыш теләргә тәкъдим ясау

Дәрескә әзерләнү, уку әсбапларын барлау

Шәхес буларак эшчәнлек: бер-берсенә дәрестә нәтиҗәле эшләү өчен уңышлар теләү

2. Актуальләштерү

Максат: яңа дәрес материалы аңлату өчен алдагы дәресләрдә үтелгәннәрне кабатлату

Укытучы, юнәлдерүче сораулар биреп, укучылар белән алдагы дәрес темаларын кабатлый:

Укучылар парлап эшлиләр: бер укучы сүзнең тамырын әйтә, икенчесе шуңа төрле кушымчалар ялгый.

Сүзлек диктанты яздыру

Коммуникатив эшчәнлек:сорауларга дөрес җавап бирү;

Танып-белү эшчәнлеге: дөрес нәтиҗәләр чыгару;

Шәхес буларак эшчәнлек: сыйныфташлар  һәм укытучы белән  уку эшчәнлеген  

оештыруда хезмәттәшлек итү;

Регулятив эшчәнлек: белемнәрне ныгыту.

1. Сез нинди кушымчаларны беләсез?

2. Ясагыч кушымчаларга нинди кушымчалар керә?

3. Нинди кушымчаларны мөнәсәбәт белдерүче кушымчалар дип атыйбыз?

4. Нинди кушымчаларны модальлек кушымчалары дип атыйбыз?

3. Белем алуның төп мәсьәләләрен ачыклау

Максат: укучыларның яңа дәрес материалын кабул итүләрен тәэмин итү, дәреснең нәтиҗәсен арттырырлык сораулар төзетү.

Укытучы татар телендә кушымчаларның сүзгә ялгану тәртибен аңлата.

Төркемләп эшләү:

Тема: МИНЕМ ГАИЛӘМ

Бер төркем икенче төркемгә сораулар бирә.

Беренче төркем сораулары:

1. Сезнең гаиләдә ничә кеше бар?

2. Синең гаиләдәге урының?

Икенче төркем сораулары:

1. Син гаиләңдә нинди вазыйфаларың бар?

2. Сезнең гаиләдә нинди гореф-гадәтләр яшәп килә? Һ.б.

Сүзлек өстендә эшлиләр

Иҗади бирем: нокталар урынына кушымчалар өстәп язу, шартлы билгеләр белән билгеләп барырга:

Җәй..., матур..., әни..., урам..., су..., кояш..., көн..., яман...

Коммуникатив эшчәнлек: сораулар куелышы, иптәшеңнең үз - үзен тотышы белән идарә итү, фикереңне әйтә белү, тикшерү, коррекцияләү, информация табу;

Танып-белү эшчәнлеге: өйрәнелгән темага нигезләнеп, нәтиҗәләр чыгару;

Шәхес буларак эшчәнлек: сораулар уйлау, аларга җавап биргәндә, сыйныфташларына ярдәм итүләре;  

Регулятив эшчәнлек: уртак нәтиҗәгә килү юлларының билгеләү.

Проблемалы сорау: Кем күбрәк кушымчалы сүз уйлап таба ала?

4. Физкульминутка

Максат: укучыларны ял иттерү

“Әйе!”, “юк!” уенын уйнарга тәкдим итә

Хәрәкәтләр ясыйлар

Шәхес буларак эшчәнлек:күнегүләр ясау.

5. Дәрестә туган авырлыкларны ачыклау

Максат: укучыларның логик фикерләвен формалаштыру

Дәрестә туган авырлыкларны ачыклый.

Укытучы биргән сорауларга җавап бирәләр.

Дәрес барышында нинди авырлыклар туды? Ни өчен дип уйлыйсыз?

Коммуникатив эшчәнлек: сорауларга җавап бирү;

Танып-белү эшчәнлеге: үз эшчәнлекләренә нәтиҗәләр чыгару;

Шәхес буларак эшчәнлек: логик фикер йөртү;

Регулятив эшчәнлек: проблемаларны чишү.

Кушымчалар ялгаганда, без нәрсәләргә игътибар итәргә тиешбез?

6. Ныгыту

Максат: укучыларның дәрестә алган белемнәрен ныгыту.

Дәреслектәге кагыйдә белән танышырга тәкъдим ясый

Дәреслек белән эшлиләр.

Күнегүләр эшлиләр.

Коммуникатив эшчәнлек: кагыйдәләрне истә калдыру;

Танып-белү эшчәнлеге: сүзләргә төрле кушымчалар ялгау, шулар белән сүзтезмәләр уйлау;

Шәхес буларак эшчәнлек: дәлилләр китерү, бер-берләре белән хезмәттәшлек итү;

Регулятив эшчәнлек: анализ ясау, планлаштыру, проблемаларны чишү өчен иң кулай ысулларны табу.

Ф.Яруллин бу әсәрендә нәрсә әйтергә теләгән?

7. Үзлектән эш (тест), үзбәя

Максат: укучыларның белемнәрен тикшерү, үзләренә үз эшчәнлекләрен бәяләтү.

Укучыларның белемнәрен ныгыту өчен, белемнәрне тикшерүнең нәтиҗәлерәк юлларын тәкъдим итә. Тест эшләтә.

Тестларга җавап бирәләр, җавапларын бәялиләр, ахырдан дәрес барышында эшләгән эшләренә бәя бирәләр

Үз эшләренә бәя кую

Коммуникатив эшчәнлек: тест сорауларына җавап бирү;

Танып-белү эшчәнлеге: үз эшчәнлеге турында нәтиҗә чыгару; Шәхес буларак эшчәнлек: логик фикер йөртү; Регулятив эшчәнлек: үз эшләрен бәяләү,

төгәл җавап бирергә омтылу.

Дәресне ни дәрәҗәдә аңладыгыз?

8. Эшчәнлекнең рефлексиясе

Максат: укучыларның белемнәрен ныгыту,

Дәрестә үтелгән материалның укучылар тарафыннан ни дәрәҗәдә кабул ителүен, дәрескә куелган максатның үтәлү- үтәлмәвенен ачыклый.

Укытучы уйлану өчен биргән сорауларга җавап бирәләр.

Дәрескә нәтиҗә ясау

Коммуникатив эшчәнлек: сыйныфташларының җавапларын тыңлау һәм әңгәмәгә кушылу;

Танып-белү эшчәнлеге: сүзлек байлыгын арттыру өстендә эшләү;

Шәхес буларак эшчәнлек: үз фикерләрен ачык әйтеп бирү;

Регулятив эшчәнлек: нәрсәләрне аңламый калуларын ачыклау.

Бу дәрестә сүз нәрсә турында барды? Без дәрестә ниләр эшләдек.

9. Өй эше бирү

Максат: укучыларның белем дәрәҗәләренә карап өй эше бирү.

Өйгә эш итеп, белем дәрәҗәләренә карап, һәр укучы үзе эшли алырлык эш тәкъдим итә:

1. 278 күнегү 133-134 бит.

2. Иҗади бирем

3. Ф. Яруллинның “Кояштагы тап” әсәрен тулысынча укырга.

Һәр укучы укытучы тарафыннан тәкъдим ителгән эшләр арасыннан үзе эшли алырлык өй эше сайлый.

Тәкъдим ителгән бирем арасыннан үзе эшли алырлык бирем сайларга кушу

Шәхес буларак эшчәнлек: (белем дәрәҗәсен бәяләү, үзенең белем дәрәҗәсенә карап өй эше сайлау.