Геометриялык өзгөртүп түзүүлөр.

Геометриялык өзгөртүп түзүүлөр

Кудайбердиева Асылзат

Геометриялык өзгөртүү

• Эгерде F фигурасынын ар бир чекити кандайдыр бир эреженин жардамы менен F' фигурасынын бир гана чекитине туура келтирилсе, анда бул амалды F фигурасын F' фигурасына геометриялык өзгөртүү деп атайбыз.

Геометриялык өзгөртүүлөр ыкмасы төмөнкүдөй ыкмаларга бөлүнөт:

1) параллелдүү которуу ыкмасы;

2) октук симметрия ыкмасы;

3) айландыруу ыкмасы;

4) борбордук симметрия ыкмасы;

5) окшоштук ыкмасы;

6) гомотетия ыкмасы

Тегиздиктин ар бир чекитинин чекитине = болгондой өзгөртүү параллель көчүрүү деп аталат

Параллель өткөрүү ыкмасын колдонууда төмөнкү аракеттерди өздөштүрүү керек:

• параллелдүү которууда бул чекиттер өтө турган чекиттерди куруу;

2) трансформациялоо учурунда тиешелүү пункттарды көрүү;

3) элементтерди тандоо, жана параллелдүү өткөрүү багыты.

Айлануу ыкмасы геометриялык маселелерди чыгаруу ыкмасы катары да колдонулат. Айлануу ыкмасынын идеясы кандайдыр бир берилген же каалаган фигураны туура тандалган борбордун айланасында көйгөйдү талдоону жеңилдетүү үчүн же ал тургай түздөн-түз чечимге келүү үчүн тиешелүү бурч менен айландыруу болуп саналат.

Айлануу ыкмасын колдонуу жөндөмдүүлүгүнүн компоненттери төмөнкү иш-аракеттер болуп саналат:

1) бурулганда фигуралардын сүрөттөрүн түзүүгө;

2) ошол эле айлануу учурунда тиешелүү фигуралар боюнча айлануу учурунда тиешелүү пункттарды тандоо;

3) бурулуштун борборун көрүү;

4) берилген фигуралар боюнча айланууга туура келген чекиттерди куруу;

5) айлануу касиеттерин колдонуу.

Симметрия октору

Симметрия (грек. symmetria – өлчөмдөш) – борбордун же ортоңку чийиндин эки жагына жайгашкан бөлүктөрдүн өлчөмүнүн бири-бирине дал келиши, бирдейлиги. Ошондой эле ар-түрдүү нерселердин жана кубулуштардын, процесстердин алардын курамы, түзүлүшү менен байланыштуу болгон өзгөчөлүгү .

Октук симметрияны колдонууда төмөнкү аракеттерди өздөштүрүүнү талап кылат:

1) октук симметриялуу фигуранын сүрөтүн куруу;

2) октук симметрия менен бирдей симметриялуу тиешелүү фигуралар боюнча чекиттерди тандоо;

3) фигуранын симметрия огун көрүү;

4) берилген фигуралар боюнча түз сызыкка карата симметриялуу чекиттерди куруу.

Тегиздиктин ар бир А чекитин О борборуна карата симметриялуу кылып А ₁ чекитине өзгөртүү борбордук симметрия деп аталат .

Буруу

Гомотетия – бул борбордук окшош өзгөртүү