| Стыль | Гутарковы |
| Сфера выкарыстання | Сфера бытавых зносін і неафіцыйных пазаслужбовых адносін паміж людзьмі |
| Функцыя стылю | Абмен думкамі: функцыя зносін (вітанне, запрашэнне, падзяка, роспыт пра жыццё) і функцыя паведамлення (расказ пра сябе) |
| Жанры | пісьмовая форма | Прыватнае ліставанне, неафіцыйныя запісы |
| вусная форма | Дыялогі |
| Стылёвыя адзнакі | на сэнсава- камуніка- тыўным узроўні | Непадрыхтаванасць выказвання, спантаннасць размовы, неафіцыйнасць і нязмушанасць; натуральнасць і прастата ў выражэнні думкі; адлюстраванне суб’ектыўных адносін да прадмета гутаркі; эмацыянальнасць, ацэначнасць, што падмацоўваецца інтанацыяй, мімікай і жэстамі. |
| на лексіка- фразеала- гічным узроўні | Свабодны выбар слоў і выразаў; шырокае выкарыстанне нелітаратурнай лексікі (дыялектызмаў, жарганізмаў, прастамоўных слоў), слоў і выразаў з эмацыянальна-экспрэсіўнай афарбоўкай; ужыванне стылістычна нейтральных слоў з пераносным значэннем. |
| на марфа- лагічным узроўні | Шырокае ўжыванне слоў з канкрэтным значэннем, выклічнікаў, часціц, усечаных формаў дзеяслова, формаў дзеяслова аднаго часу са значэннем другога часу; рэдкае ўжыванне дзеепрыметнікаў і дзеепрыслоўяў. |
| на сінтак- січным узроўні | Эліптычнасць мовы (разнастайнасць няпоўных сказаў); фрагментарнасць, пэўная самастойнасць сказа; перавага простых, скпаданазлучаных і складаных бяззлучнікавых сказаў; ужыванне пытальных і пабуджальных сказаў; выкарыстанне адваротнага парадку слоў; паўтор слоў. |
| Стыль | Навуковы (кніжны стыль) |
| Сфера выкарыстання | Сфера навукі, тэхнікі і навучання (гэта стыль навуковых прац, падручнікаў і лекцый па навучальных дысцыплінах) |
| Функцыя стылю | Доказны выклад навуковай інфармацыі; тлумачэнне навуковай інфармацыі; актывізацыя лагічнага мыслення чытача (слухача) |
| Жанры | пісьмовая форма | Уласна навуковы – манаграфіі, дысертацыі, навуковыя артыкулы, анатацыі, рэфераты, навуковыя даклады. Навукова-папулярны – навукова-папулярны нарыс, публікацыі ў газетах і часопісах на навуковыя тэмы. Навукова-вучэбны – падручнік, даведнік, вучэбны дапаможнік, лекцыя, даклад, канспект, курсавая работа. Навукова-тэхнічны – справаздача, тэхнічнае апісанне, праектная дакументацыя. Навукова-інфарматыўны – анатацыя, рэферат, тэзісы, водзыў, рэцэнзія. Навукова-даведачны – слоўнік, даведнік, каталог. |
| вусная форма | Публічныя выступленні на навуковых канферэнцыях, сімпозіумах, у аўдыторыях (лекцыі, даклады, навуковыя паведамленні) |
| Стылёвыя адзнакі | на сэнсава- камуніка- тыўным узроўні | Вызначальныя рысы – абагульненасць і адцягненасць, строгая лагічнасць і доказнасць; дакладнасць, аб’ектыўнасць. |
| на лексіка- фразеала- гічным узроўні | Шырокае ўжыванне навуковых і тэхнічных тэрмінаў, адназначных, нявобразных слоў; аднароднасць лексікі і шматкратнае ўжыванне адных і тых жа слоў; шырокае выкарыстанне абстрактнай лексікі; ужыванне слоў з канкрэтным значэннем для абазначэння агульных паняццяў; рэдкае ўжыванне эмацыянальных слоў і з пераносным значэннем |
| на марфа- лагічным узроўні | Шырокая ўжывальнасць назоўнікаў; частае ўжыванне формаў роднага склону; абазначэнне множнасці праз назоўнік у адзіночным ліку; ужыванне прыметнікаў у састаўных тэрмінах; не выкарыстоўваюцца займеннік я і дзеясловы ў форме 1-й асобы адз, ліку |
| на сінтак- січным узроўні | Ужыванне ўскладненых і складаных сінтаксічных канструкцый (сказаў з аднароднымі членамі, абагульняльнымі словамі, з адасобленымі членамі сказа (дзеепрыметнымі і дзеепрыслоўнымі зваротамі), з пабочнымі словамі і сказамі); ужыванне прыслоўяў, якія вызначаюць паслядоўнасць і лагічнасць выказвання, састаўных злучнікаў; шырокае выкарыстанне спасылак на навуковыя крыніцы і цытат, схем, дыяграм табліц, графікаў, умоўных абазначэнняў; адсутнасць клічных і пытальных сказаў. |
| Стыль | Публіцыстычны (кніжны стыль) |
| Сфера выкарыстання | Абслугоўвае сферу грамадскіх адносін (выкарыстоўваецца ў грамадска-палітычнай літаратуры, перыядычным друку, палітычных выступленнях, прамовах, на радыё і тэлебачанні); адрасуецца шырокім масам. |
| Функцыя стылю | Паведамляць навіны штодзённага жыцця, культуры, навукі, растлумачваць грамадска-палітычныя пытанні, эмацыянальна ўздзейнічаць на чытачоў (слухачоў) з мэтай выклікаць у іх адпаведнае стаўленне да інфармацыі. |
| Жанры | пісьмовая форма | Артыкул, нататка, рэпартаж, інтэрв’ю, карэспандэнцыя, рэцэнзія, агляд, нарыс, эсэ, фельетон, памфлет, замалёўка. |
| вусная форма | Публічнае інфармацыйнае выступленне, прамова на сходзе (мітынгу) на грамадска-палітычныя тэмы. |
| Стылёвыя адзнакі | на сэнсава- камуніка- тыўным узроўні | Арганічнае спалучэнне лагічна-абстрактнай (навуковай) і эмацыянальна-вобразнай (мастацкай) формаў адлюстравання рэчаіснасці; аператыўнасць і дакладнасць інфармацыі; лагічнасць доказаў; эмацыянальнасць, выразнасць, ацэначнасць, даступнасць, вобразнасць, экспрэсіўнасць, пабуджальнасць; пафаснасць і ўзнёсласць мовы. |
| на лексіка- фразеала- гічным узроўні | Вялікая колькасць абстрактнай лексікі і лексікі грамадска-палітычнага характару; наяўнасць стандартных устойлівых выразаў; арганічнае спалучэнне грамадска-палітычнай тэрміналогіі і моўных сродкаў для выказвання настрою, пачуццяў (эмацыянальна-экспрэсіўнай лексікі – эпітэтаў, метафар, перыфразаў, гіпербал і інш.); шырокае выкарыстанне ацэначнай лексікі. |
| на марфа- лагічным узроўні | Шырокае ўжыванне назоўнікаў у форме роднага склону; адсутнасць выказніка-дзеяслова; ужыванне інфінітываў у ролі галоўных членаў сказа, ужыванне дзеясловаў у форме загаднага ладу; выкарыстанне часціц, выклічнікаў. |
| на сінтак- січным узроўні | Пашырэнне спалучальнасці слоў; выкарыстанне простых сінтаксічных канструкцый; чаргаванне поўных і няпоўных сказаў; шырокае выкарыстанне канструкцый для выражэння эмацыйнасці (сказаў з інверсіяй, рытарычных пытанняў, паўтораў, сказаў-зваротаў, заклікаў); наяўнасць падагульнення, высноваў |
| Стыль | Афіцыйна-справавы (кніжны стыль) |
| Сфера выкарыстання | Афіцыйныя службовыя адносіны, адміністрацыйна-прававыя ўзаемаадносіны, дыпмаматычныя адносіны |
| Функцыя стылю | Паведамленне, канстатацыя бясспрэчных фактаў, якія маюць практычнае значэнне ў адносінах паміж людзьмі, установамі, грамадзянамі і дзяржавай, у рэгламентацыі правоў, правіл, дзеянняў. |
| Жанры | пісьмовая форма | У справаводстве – заява, аўтабіяграфія, даведка, распіска, даверанасць, справаздача, пратакол, акт, характарыстыка. У галіне права і правазнаўства – закон, пастанова, указ, статут. У дыпламатыі – пагадненне, нота, камюніке, мемарандум |
| вусная форма | – |
| Стылёвыя адзнакі | на сэнсава- камуніка- тыўным узроўні | Афіцыйнасць, аб’ектыўнасць, падкрэслена строгая танальнасць, дакладнасць, гранічная канкрэтнасць; выклад адбываецца ў форме прадпісання, канстатацыі, сцверджання; адназначнасць фармулёвак; неасабовы характар выказвання; адсутнасць эмацыянальнасці і экспрэсіўнасці; стандартнае размяшчэнне матэрыялу. |
| на лексіка- фразеала- гічным узроўні | Асаблівая афіцыйнасць афарбоўкі (своеасаблівая кніжная лексіка, вялікая колькасць тэрмінаў для абазначэння розных юрыдычных паняццяў, дакументаў, назваў асоб); вялікая колькасць канцылярскіх штампаў; ужыванне дзеясловаў з загадным значэннем; адсутнасць слоў з пераносным значэннем і вобразных сродкаў мовы |
| на марфа- лагічным узроўні | Шырокае выкарыстанне іменных часцін мовы (аддзеяслоўных назоўнікаў), складаных адыменных прыназоўнікаў; пашыранасць інфінітываў; ужыванне пры інфінітыве слоў трэба, неабходна, абавязаны, забараняецца, ужыванне састаўных злучнікаў. |
| на сінтак- січным узроўні | Выкарыстанне словазлучэнняў стандартнай будовы; пашыранасць дзеяслоўных словазлучэнняў замест асобных дзеясловаў; выкарыстанне простых двухсастаўных сказаў з прамым парадкам слоў; ужыванне складаназлучаных і складаназалежных сказаў для адлюстравання паслядоўнасці, прычынна-выніковых адносін; шырокае выкарыстанне безасабовых і інфінітыўных сказаў са значэннем загаду, прадпісання, неабходнасці. |
| Стыль | Мастацкі (кніжны стыль) |
| Сфера выкарыстання | Духоўная сфера жыцця грамадства |
| Функцыя стылю | Камунікатыўная функцыя – перадача пэўнага зместу; эстэтычная функцыя – уздзеянне на чытача праз мастацкія вобразы |
| Жанры | пісьмовая форма | У паэзіі – паэма, балада, верш, санет, актава, трыялет; у мастацкай прозе – аповесць, апавяданне, раман; у драматургіі – п’еса, камедыя, трагедыя. |
| вусная форма | Пастаноўкі ў тэатрах, мастацкія фільмы |
| Стылёвыя адзнакі | на сэнсава- камуніка- тыўным узроўні | Спалучэнне элементаў усіх стыляў; многагалоссе (спалучэнне мовы аўтара і мовы персанажаў) |
| на лексіка- фразеала- гічным узроўні | Лексіка ўсіх стыляў, паэтычныя і народна-паэтычныя словы; вобразнасць, эмацыянапьнасць, экспрэсіўнасць (шырокае выкарыстанне сінтаксічна-стылістычных фігур, да якіх адносяцца анафара, эпіфара, ашытэза, аксюмарон і інш.); наяўнасць вобразных моўна-выяўленчых сродкаў, да якіх адносяцца тропы (метафара, метанімія, сінекдаха, гіпербала, літота, увасабленне, адухаўленне), прыказкі, прымаўкі, пісьменніцкія неалагізмы і аказіяналізмы |
| на марфа- лагічным узроўні | Спалучэнне элементаў усіх стыляў |
| на сінтак- січным узроўні | Спалучэнне элементаў усіх стыляў |
18 766
1 303 
