Пси кубулуштары

Пси кубулуштары

Психика жөнүндө, адамдын акыл-эс жашоосу жөнүндө заманбап илимий билим эки багытта өнүгүп жатат: бир жагынан, бул жашоонун бүгүнкү структурасы жана баалуулугу, 21-кылымда, экинчи жагынан суроолорго өткөн кылымдагы көптөгөн жоопторду кайталоого туура келет. Бул  эки багытты бөлүп кароого болбойт: бүгүнкү илимий психологиянын ар бир көйгөйүнүн артында мурунку жетишкендиктер турат.

Илим тарыхында ийри-буйру, кээде башаламан жолдорунда логика жана тажрыйба менен шартталган жүрүм-турум жана аң-сезим жөнүндөгү идеялардын тутумунун колдоочу структуралары куралган. Бул тутумдун кылымдан кылымга кандайча түзүлгөндүгү жөнүндө  билүү үчүн сөзсүз китептерге кайрылуубуз зарыл. Анда автордун пикири боюнча, психология тарыхчыларынын, психологиялык билимдердин хроникасында жазылган окуялар, изилдөө менен алектенгендердин эң маанилүү натыйжаларын кыскача келтиришкен.

 Албетте, ар бир изилдөөчүнүн мамилеси өзгөчө, ага заман белгилери таасир берет. Мындан тышкары, тарыхчылар буга чейин болуп өткөн окуяларды изилдешкенде изилдөөчүнүн методологиялык көз карашына жараша ар башка жана тармактар боюунча билим денгээлине жараша. Ошол эле учурда, билимдин өндүрүшү ар дайым белгилүү бир коомдук негизде жүрөт жана илимпоздун чыгармачылыгынын ички, белгисиз механизмдерине көз каранды. Демек, бул өндүрүштүн толук кандуу сүрөтүн калыбына келтирүү үчүн, акыл дүйнөсү жөнүндө ар кандай илимий маалымат үч координат системасында каралышы керек: логикалык, социалдык жана жеке.

 Илимдин тарыхы менен таанышуу таанып билүү жагынан гана эмес, б.а. белгилүү бир теориялар жана фактылар, илимий мектептер жана дискуссиялар, ачылыштар жана адашуулар жөнүндө маалымат алуу терең инсандык, руханий мааниге ээ.

 Адам жеке, кандайдыр бир туруктуу баалуулуктар аркылуу күчтүү салыштырмалуулукту жүргүзбөсө  анда ал жашай албайт жана маңыздуу иш-аракет кыла албайт. Бул баалуулуктарга илим жараткан баалуулуктар кирет, алар индивидуалдык аң-сезимдин жука жибин кескендей ишенимдүү сакталат. Биз кылымдар бою асыл акыл-эс жана жан дүйнөсү ээлеп келген  адамдын акыл-эси бар болгон мезгилде кебелбес улуу ишке катышыбыз бар экендигибизди сезе билишибиз керек. Ошондой эле жан жаныбарлар, жансыз предметтер жөнүндө да психикалык ой жүгүртүү менен аларды анатомия физиологиялык, биологиялык, химия жана физикалык жагдайларына сөзсүз салыштырмалуу ой жүгүртүү зарыл. Бирок кээ бир ишенимдерди идеалстик көз караш менен мамле жасоо бул салт санаалар элдик жазылбаган мыйзамдарына баш ийүү коомдо болуп жаткан көрүнүш.

Биз психология жаш илим катары билебиз жана анын өзү көп бөлүктөргө бөлүнөөрү  баарыбызга маалым. Бирок ошол бөлүктөрдүн ичинен  Пси кубулуштары бир канча тармактарда турары азыркы илимдин көйгөйүн жаратууда.

Ошондуктан, пси кубулуштар деген эмне?

Пси-кубулуштары (аларды көп учурда "паранормалдуу" кубулуштар деп да аташат) - бул аз изилденген жана буга чейин илим тарабынан түшүндүрүлбөгөн татаал анатомия, физикалык, химиялык жана биологиялык кубулуштардын тобу, алардын ишке ашуу механизмдери адамдын же башка тирүү жандыктардын психикалык процесстерине түздөн түз жана кыйыр байланыштуу көрүнүштөр деп эсептөөгө болот.

 Көптөгөн Пси-кубулуштардын бар экендиги азырынча объективдүү далилдене элек бирок бул четке кагылган жок. Мындан тышкары, алардын бир бөлүгү бар экендиги жөнүндө бир нече жолу объективдүү далилдерге карабастан (мисалы: көзү ачыктык, психокинезис, телекинезис, телепатия, сугге́стия, экстрасеанстык айыктыруу...) дагы деле болсо таанылбай келет, анткени алар адамдар үчүн азырынча күнүмдүк жана көнүмүш көрүнүш катары эски доордун аң сезими катары эсептешип келүүдө. Бирок адам баласы пси кубулуштарына муктаждыгы ачык айдың. Себеби, Кудай бардыгына сырттан ишенбөөчүлүк бирок ичибизден баарыбыз кудай деген сөз айтылышын же ачыктан ачык кудай деп ишенээрибиз баарыбызга маалым, ошондой эле динди колдонуп келүү бул далил катары белгилөөгө болот. Же болбосо иши жүрүшпөгөн учурда же кандайдыр бир медицинада аныкталбаган ар кандай диагноз менен больницадан дарыланып айыга албаган учурларда сөзсүз молдого, табып,  көзү ачык бакшыларга жашыруун барууда көпчүлүк учурда айыгып кеткендиги баарыбызга маалым жана ал туура эмес жалган деген адамдар аз, бирок ошолор да кудай сактасын деген адамдар... Совет мезгили “Дин баш айландыруучу опийим” деген ураан менен социальдык өнүгүү темпин өстүрүп ошонун эсебинен пси кубулуштары четке кагылып келген. Бирок  башка өлкөлөрдө пси кубулуштарын ачык айкын пайдалануу менен биргеликте өздөрүнүн моралдык психикалык жүрүм турумдарына эл ичиндеги терс көрүнүштөрүн жоюусуна салым кошуп келүүдө (позитивдүү жагы)бул сөзсүз оң жагын алганыбызда)....