Презентация на урок родного языка: глагол

Дарсил тема: Глагол ана босана унтана

Дарсил мурад:

Жакъасеб нилъер дарсил

Мурад гьадинаб буго:

Малъараб г1ат1ид гьаби,

Ц1ияб лъай баян гьаби.

Глагол такрар гьабила,

Г1аламатал рицина,

Гьелги гьоркьор ккезарун,

Цо-цо харбал г1уц1ила.

Бит1унхъвай цебет1езе

Хъвавулъ гъалат1 дагьлъизе

Ц1ияб лъай кверде босун,

Хъвазе т1алаб гьабила.

Калам пасих1 гьабизе

Цо-к1иго кеч1 ц1алила.

Коч1ол маг1на бич1ч1изе

К1вар кьун, гьелде ургъила.

Г1акълу бег1ер гьабизе

Гъварилъи-лъай ц1ик1к1ине

Умумуз нилъей тарал

Кицабазул бицина.

Г1уц1иялде балагьун глаголал рикьула:

Словарияб х1алт1и

• Г1адатал Журарал Составиял

• К1икъот1изе, тира-сверизе, векерана, х1алт1изе лъугьана, рак1къазе, велъизе, адаб-х1урмат гьабуна, вала-гъалагьизе

Лингвистикияб разминка

Предложениялъул синтаксисияб разбор гьабе:

Жакъа нижеца гьабулеб буго рагьараб дарс

Жакъа нижеца гьабулеб

буго рагьараб дарс

Глаголалъул наклонениял

Глаголалъул наклонениял-суффиксазул таблица

Инфинитив

суффикс

Буюриялъул

бахъизе

суффикс

-зе

Гьукъиялъул

бахъе

ретlине

-е, -а, -й,

суффикс

ретlе

Гьариялъул

цlезе

бахъуге

суффикс

ретlуге

кьезе

бахъаги

- ге

Гьесизария-лъул

суффикс

- ги

ретlаги

лъазе

бахъизин

- ин

цlализе

ретlизин

Глаголалъул наклонениял-суффиксазул таблица

Инфинитив

бахъизе

суффикс

Т1алабияб наклонение

бахъе,

ретlине

-е, -а, -й, -ге, -ги,-ин

Шарт1ияб наклонение - ни,-ани

-зе

бахъаги

Суалияб наклонение

бахъани

цlезе

-ищ,йищ, -дай

кьезе

бахъизейищ

вач1уневани

бахъугеги

ретlанищ

бахъизин

лъазе

цlализе

босанадай

Глаголалъул наклонениял

ургъуге

т1аме

бице

борце

гьабуге

къот1е

Ургъун раг1и ……,

борцун гали …….

Бицине нечараб……,

Гьикъизе намусаб…….

Анкьц1ул …,

цинц1ул …

Предметалъ гьабураб иш яги гьелъул ах1вал-х1ал

Щиб гьабураб, щиб х1алалда бугеб

Инфинитив –байбихьул форма

Глагол

Г1адатаб, жубараб, составияб

Переходность,

непереходность

Заман,

СКАЗУЕМОЕ

цолъул,г1емерлъул форма,

жинс

Буголъи-гьеч1олъиялъул,

форма

Литературияб минутка Араб заманалъул глаголал бач1унеб заманалде сверизарун, кеч1 ц1але:

Их.

Т1аде щвана хинаб их,

Т1егьана т1олго гъут1би,

Т1огьолал байдабаца

Берцин гьабуна дунял.

Муг1рулги г1урччинлъана ,

Г1урабиги ц1илъана ,

Г1умру баркун х1анч1аца

Х1еренаб кеч1 ах1ана .

Ж.Мух1амадова. «Лаченалдаса»

(Глаголал рате, наклонение баян гьабе)

Г1елму камилаб ккве, квелъ щулияб ккве,

Кинго камуларин коцокъил чучлъи.

Чанги х1ал бихьарав хьибил цун ваче,

Хьопода кьурарас кьолеб щулалъи.

Т1аг1амаб жо кванай, квешаб гьекъоге,

Кеп гьеч1они,дунял, дурги ц1амг1аллъи.

И.Г1алих1ажияв

Хъощгелди, ц1ияб сон, баче цо рат1а,

Баркатгун, рах1матгун бач1ун батаги.

Буртинаги бахъун,биче гьоболлъи,

Бечедаб г1умругун рещт1ун батаги.

Биун месед т1ураб Ват1ан ц1унизе

Т1улил вацал араз ах1изин цо кеч1.

Т1огьол квац1иг1адаб г1урхъи ц1унизе,

Г1ищкъуялъ ц1аразе ц1ализин цо речь.

Ц1.Х1амзат

• Абизе -
• Багьизе-
• Кьеризе-
• Т1иризе-
• К1усизе-
• Ратизе -
• Ч1арана-
• Бугьана-
• Гьаризе-

• Абизе -баизе
• Багьизе-гьабизе
• Кьеризе-рекьизе
• Т1иризе-рит1изе
• К1усизе- сук1изе
• Ратизе -таризе
• Ч1арана- рач1ана
• Бугьана- гьабуна
• Гьаризе- рагьизе

Маг1наялде ва аллитерациялде балагьун,х1ччазул бак1алда х1ажатал мухъал лъе: Х1алихьатав г1ел ккани, Чиги т1аса вищуге /_________________ Тохав вехьасул рехъен Г1адлу бажаруларо /_________________ Г1и ц1унун, бац1ал тани, Боц1и тала гьабулин /__________________ Хъурмица ч1ван батула Воре, бечедав абун, /__________________