Презентация на тему: Спирты

Қайталау сұрақтары

Алкан

• Алкандардың жалпы формуласы?
• Метан молекуласындағы көміртек атомына гибридтенудің қай түрі тән?
• СН 3 – СН – СН - СН 3

│ │

СН 3 СН 3 жүйелік номенклатурасы бойынша ата.

4. 2- метил – 4 - этилгексан құрылымдық формуласын жаз.

www.themegallery.com

Алкен

• Алкендердің жалпы формуласы?
• Этилен молекуласындағы көміртек атомына гибридтенудің қай түрі тән?
• СН 2 = С – СН - СН 3

│ │

СН 3 СН 3 жүйелік номенклатурасы бойынша ата.

4. 2- метил – 4 – этилгексен – 2 құрылымдық формуласын жаз.

www.themegallery.com

Алкин

• Алкиндердің жалпы формуласы?
• Ацетилен молекуласындағы көміртек атомына гибридтенудің қай түрі тән?
• СН ≡ С – СН - СН 3

│

СН 3 жүйелік номенклатурасы бойынша ата.

4. 4,4 – диметилгексин – 2 құрылымдық формуласын жаз.

www.themegallery.com

БІР АТОМДЫ СПИРТТЕР

СПИРТТЕР

C x H y (OH) n

• Спирттер деп молекулаларында көмірсутек радикалымен байланысқан бір немесе бірнеше функционалдық гидроксил (-ОН) топтары бар органикалық қосылыстарды айтады.
• Спирттер деп молекулаларында көмірсутек радикалымен байланысқан бір немесе бірнеше функционалдық гидроксил (-ОН) топтары бар органикалық қосылыстарды айтады.

Спирттердің классификациясы

2

3

1

Гидроксил тобының орналасуына байланысты

Көмірсутек радикалы бойынша

Гидроксил тобының санына байланысты

Спирттердің классификациясы

Көмірсутек радикалы бойынша

Title

Add your text

СПИРТТЕР

CH 3 -CH 2 -CH 2 -OH

Қаныққан спирттер

CH 2 -OH

Ароматты спирттер

CH 2 -CH-CH 2 -OH

Қанықпаған спирттер

Спирттердің классификациясы

Гидроксил тобының санына байланысты

Title

Add your text

СПИРТТЕР

CH 2 -CH-CH 2

I I I

OH OH OH

Үш атомды спирттер

(Глицерин)

CH 3 -CH 2 -CH 2

I

OH

Бір атомды спирттер

(пропил спирті)

CH 2 -CH 2

I I

OH OH

Екі атомды спирттер

(этиленгликоль)

Спирттердің классификациясы

Гидроксил тобының орналасуына байланысты

Title

Add your text

СПИРТТЕР

CH 3

I

CH 3 -C-СH 3

I

OH

Үшіншілік спирттер

(2-метилпропанол-2)

CH 3 -CH 2 -CH 2

I

OH

Біріншілік спирттер

(бутанол - 1)

CH 3 -CH 2 -CH-OH 3

I

OH

Екіншілік спирттер

(бутанол - 2)

Бір атомды спирттердің гомологтық қатары

Метил спирті

CH3-OH - метан ол

Этил спирті

C2H5-OH - этан ол

Пропил спирті

СН 3 -СН 2 -СН 2 -ОН - пропан ол

Бутил спирті

СН 3 -СН 2 -СН 2 -СН 2 -ОН - бутан ол

Амил спирті

CH3-СН 2 -СН 2 -СН 2 -СН 2 -OH - пентан ол

Бір атомды спирттердің номенклатурасы

Бір атомды спирттердің жалпы формуласы C n H 2n+1 OH

Жүйелік номенклатурасы бойынша бір атомды спирттерді атағанда сәйкес көмірсутектер аттарынан алынып, көмірсутек атының аяғына – ОЛ деген жұрнақ қосылады.

3 2 1

СН 3 – СН – СН 2 ОН 2-метилпропанол-1

│

СН 3

ОН

3 2 │ 1

СН 3 – СН – СН 3 2-метилпропанол-2

│

СН 3

Бір атомды спирттердің изомериясы

Бір атомды спирттерге изомерияның 2 түрі тән:

Көміртек қаңқасының изомериясы

Бір атомды спирттер

Молекуладағы гидроксил тобының

орналасуына байланысты

Көміртек қаңқасының изомериясы

CH 3 -CH 2 -CH 2 -CH 2 -OH бутанол-1 ( н -бутиловый спирт)

CH 3 -CH-CH 2 -OH

l

CH 3

2-метилпропанол-1

(изобутиловый спирт)

Молекуладағы гидроксил тобының орналасуына байланысты

CH 3 -CH 2 -CH 2 -OH пропанол

н -пропил спирті

CH 3 -CH-CH

l

OH

пропанол-2

(изопропил спирті)

Бір атомды спирттердің физикалық қасиеттері

Бір атомды спирттер өзіне тән, түссіз немесе кристаллды заттар.

Қайнау температурасы

Спирттердің қайнау температурасы

Спирттердің аты

Қайнау температурасы

Формуласы

64,7

Метил спирті (метанол)

СН 3 ОН

С 2 Н 5 ОН

78,3

Этил спирті (этанол)

97,2

Пропил спирті (пропанол)

С 3 Н 7 ОН

117,7

Бутил спирті (бутанол-1)

С 4 Н 9 ОН

С 5 Н 11 ОН

Амил спирті (пентанол-1)

137,8

Бір атомды спирттердің физикалық қасиеті

Бір атомды спирттердің қайнау температурасының жоғары болуы сутектік байланыс салдарынан спирт молекулалары бір-біріне жабыстырылған тәрізді ассоциаланады. Сондықтан осы байланыстарды үзіп, молекулалардың жекеленіп босауы үшін және заттың ұшқыш болуы үшін қосымша энергия жұмсауға қажет.

Реакция түрлері

ОН тобындағы сутек атомдарының орнын басуы

Тотығу реакциясы

Дегидратация реакциясы (су молекуласының бөлінуі

ОН тобының орынбасуы

Бір атомды спирттерге химиялық реакцияның 4 түрі тән

-ОН тобындағы сутек атомдарының орнын басуы

2С 2 Н 5 ОН + Na → 2C 2 H 5 ONa + H 2

Әлсіз қышқылдар сияқты спирттер сілітілік металдармен әрекеттесіп, тұз және сутек бөледі. Бір атомды спирттердің тұздарын алкоголяттар деп атайды.

Химиялық қасиеттері

ОН тобының орынбасуы

Химиялық қасиеттері

Дегидратация реакциясы

Бір атомды спирттерге дегидратация реакциясының 2 түрі тән:

- молекула ішілік

және

- молекула аралық

Молекула ішілік дегидратация кезінде алкендер, ал молекула аралық дегидратация кезінде жай эфирлер түзіледі.

Химиялық қасиеттері

Молекула ішілік дегиратация

Химиялық қасиеттері

Молекула аралық дегиратация

Химиялық қасиеттері

Оттекті органикалық қосылыстар, көмірсутектер сияқты жанады. Бір атомды спирттердің жануы экзотермиялық реакция.

C n H 2n+1 OH+O 2 nCO 2 +(n+1)H 2 O+ Q

Химиялық қасиеттері

Тотығу реакциясы

Алынуы

Метанол

Метанолды өнеркәсіпте синтез газдан алады.