Органикалык химия предмети жана анын мааниси

№ 11 В.В.Терешкова атындагы мектеп-интернаты

ХИМИЯ сабагы 9-класс

Мугалим: Кимсанова Максуда

Органикалык

• Создал

Тема: Органикалык химия предмети жана анын мааниси .Органикалык бирикмелердин түзүлүш теориясы. А.Бутлеровдун жоболору

Сабактын максаты

• Органикалык бирикмелер жөнүндө түшүнүк алышат
• А.Бутлеровдун «Органикалык бирикмелердин түзүлүш теориясы» жана изомерия түшүнүгүн окуп үйрөнүшөт
• Органикалык бирикмелердин классификациясы жөнүндө маалымат алышат

Өтүлгөн темаларды кайталоо

• Органикалык эмес химия эмнени үйрөтөт?
• Жөнөкөй жана татаал заттар кандай классификацияланат?
• Органикалык эмес бирикмелердин ортосундагы генетикалык байланыш деген эмне?
• Металлдардын физикалык жана химиялык касиеттери

Органикалык заттардын түзүлүшү

• Жер шарындагы органикалык заттардын өтө көптүгүн жана алардын түзүлүшүнүн ар түрдүүлүгүн көмүртектин атомунун мүнөздүү өзгөчөлүгү менен түшүндүрүүгө болот.
• Көмүртек менен суутек бир нече бирикмелерди пайда кылат . Аларда көмүртек төрт валенттүүлүгүн сактайт жана көмүртек-суутек байланышынан башка бир эле молекулада көмүртек –көмүртектик байланыш болот
• Көмүртектин суутектик жана башка кошумча элементтери –кычкылтек, азот, күкүртү бар бирикмелери – органикалык заттар деп аталат, органикалык заттар өсүмдүктөрдүн жана жаныбарлардын организмин негизин түзөт

• А.М. Бутлеров ɵзүнүн теориясынын негизги жоболорун Шпейерде (1861–ж. сентябрь) ɵткɵрүлгɵн немец табият таануучулардын съездинде, химия секциясында «Заттын химиялык түзүлүшү» деген темада жасаган докладында билдирген.

А.Бутлеровдун жоболору

• 1. Молекулада атомдор валенттүүлүгүнө жараша белгилүү бир тартипте биригишет. Атомдордун байланышынын иреттүүлүгү химиялык түзүлүш деп аталат. Көмүртек бардык органикалык бирикмелерде төрт валенттүү болуп саналат.
• 2. Заттардын касиети молекулалардын сандык жана сапаттык курамынан гана эмес, алардын түзүлүшү менен да аныкталат.
• 3. Заттардын касиеттери алардын молекулаларындагы атомдордун өз ара аракеттенишүүсүнөн көз каранды болот.
• 4. Молекулалардын химиялык түзүлүштөрү алардын касиеттерин аныктайт, ал эми химиялык касиетти окуп–үйрөнүү түзүлүштү аныктоого мүмкүндүк берет.

Изомерия жөнүндө түшүнүк

• Бутлеровдун теориясы органикалык химиянын илимий негизи болуп саналган жана анын өнүгүшүнө таасир эткен. Теориянын жоболоруна таянуу менен А.М. Бутлеров изомерия кубулушун түшүндүрө алган, ал түрдүү изомерлердин болоорун алдын–ала айтуу менен алгачкылардан болуп кээ бирин ала алган.
• Изомерия деп курамы бирдей,бирок түзүлүштөрү жана касиеттери боюнча айырмаланган углеводороддор аталат

Бышыктоо

• Органикалык заттардын түпкү теги кайсы? А.тоо тектери Б. минералдар В. жандуу жаратылыш
• Органикалык бирикмелердин негизги элементи... . А.кычкылтек Б.көмүртек В.Азот
• Органикалык бирикмелерде көмүртек канча валенттүү? А. 2 Б.3 В.4
• Курамы бирдей, бирок түзүлүштөрү жана касиеттери боюнча айырмаланган углеводороддор...деп аталат А.полимерия Б.изомерия В.изотоптор

Тапшырма

• Органикалык эмес бирикмелерден органикалык бирикмелердин айырмачылыктарын таблицага түшүрүү
• Изомерия деген эмне?
• А.Бутлеровдун органикалык заттардын түзүлүш теориясынын мааниси кандай?
• Органикалык бирикмелер кандай классификацияланат?

Көңүл бурганыңыздар үчүн рахмат!