Органикалык химия предмети жана анын мааниси. Чектуу углеводороддор.

Органикалык химия 9-класс Тема: Органикалык химия предмети жана анын мааниси. Чектуу углеводороддор. Мугалими: Абылаева Гульмира Акматалиевна

Ош областы. Алай району. К.Султанов атындагы орто мектеби.

Сабактын максаты:

• Органикалык химия предмети жана анын маанисин
• Чектуу углеводороддорго жалпы муноздомо
• Чектуу углеводороддордун классификациясы
• Чектуу углеводороддордун физикалык жана химиялык касиеттери
• Чектуу углеводороддордун алынышы жана колдонулушу жонундо маалыматтарды алышат.

Томондогу заттардын курамына конул болгуло: Бул кошулмалардын бардыгы тен органикалык бирикмелер болуп саналат.

Углеводороддордун классификациясы:

Углеводород

Чектуу

Чексиз

Чектуу углеводороддордун физикалык касиеттери

Чектуу углеводороддордун химиялык касиеттери:

Куйуу процесси:

Ажыроо реакциясы-жогорку t°-да (1000°С), кычкылтексиз ысытуудан чектуу углеводороддор ажырайт.

Изомерлешуу процесси катализатордун катышуусунда жана жогорку t°да нормалдуу туз сызыктуу углеводороддор чынжырлуу изомерлерге айланат.

Циклдуу углеводороддор химиялык жактан активдуу келип, суутекти кошуп алуу менен туз сызыктуу углеводороддорду пайда кылат.

Алынышы: Лабораторияда метан натрий ацетаты менен катуу натрий гидроксидин ысытуудан болунуп чыгат.

Этан жана кийинки углеводороддор алардын галогендуу туундулары менен натрий металлынын аракеттенишуусунон алынат.

Колдонулушу:

Метан газынын колдонулушу ото эле коп тармактуу. Ал синтетикалык каучук, бензин,боёк ж.б. алууда отун жана эриткич катарында пайдаланылат. Метан бирикме арасынан хлорметан CH 3 Cl муздаткычтарда кенири колдонулат. Дихлор метан, торт хлорметан эриткич катарында пайдаланылат. Циклопропан медицинада наркоз катары пайдалынат.

Жыйынтыктоо:

• Органикалык химия жана анын мааниси
• Чектуу углеводороддор жонундо
• Касиеттери
• Физикалык жана химиялык касиеттери
• Алынышы жана колдонулушу

Оз билимдерин актуалдаштыруучу конугуулор:

1.Чектуу углеводороддордун жалпы формуласы?

А) CH 3 Cl

Б) C n N 2n+1 —OH

В) С n Н 2n+2

2.Жаратылыш газынын курамында кайсы чектуу углеводород бар?

А) метан

Б) гептан

В) декан

3.Газ абалындагы алкандын окулун тап? А) метан Б) гексан В) октан 4.Курамы суутектин жана комуртектин молекулаларынан турган органикалык заттар эмне деп аталат? А) изомерлер Б) полимерлер В) углеводороддор