Компонента Label на программырование языка Delphi

Mavzu: Ilova oynasiga ma’lumot joylash.

Ta’limiy o’yin

“ Tanlab ol !”

Javob variantlari ichidan qaysi rangli javob to’g’ri bo’lsa, o’sha rangdagi kartochkani ko’taring.

Savol: Caption xossasining vazifasi nima?

Nom berish

Rang berish

Shriftni o’zgartirish

Ilova o’lchamini

o’zgartirish

Savol: IntToStr funksiyasi qanday vazifani amalga oshiradi?

Satrli turdagi o’zgaruvchini

butun turga

o’zgartirib beradi

O’zgaruvchining bir turi

hisoblanadi

Butun turdagi o’zgaruvchini

satrli turga o’tkazib

beradi

Sarlavhaga ilova

oynasining o’lchamini

yozish

• Savol: Ilova oynasining balandligini o’zgartirish xossasi qaysi javobda ko’rsatilgan?

Width xossasi

Color xossasi

Font xossasi

Height xossasi

Savol: Delphida dasturni ishga turshirish uchun qaysi menyu buyrug’idan foydalaniladi?

FILE

TOOLS

Component

RUN

• Savol: Ilova oynasining kengligini o’zgartirish xossasi qaysi javobda ko’rsatilgan?

Font xossasi

Width xossasi

Type xossasi

Height xossasi

Dasturlash tillari

Dasturlash tillari

Java

Paskal

Algol

Delphi

С++

Java Script

Fortran

Beysik

Label boshqarish tugmasini ilova oynasiga joylash

O’quvchi darsni o’zlashtirgandan so’ng quyidagi BKMlarga ega bo’ladi:

Delphi dasturini ishga tushirish

Delphi dasturi oynalari bilan ishlash

Button boshqarish tugmasini ilova oynasiga joylash

DARS DAVOMIDA QO’LLANILADIGAN TAYANCH IBORALAR

Form – ilova

Caption - nom berish xossasi

Width - ilova oynasi kengligini o’zgartirish xossasi

Height - ilova oynasi balandligini o’zgartirish xossasi

Left - ilova oynasining chap tomonga nisbatan joylashuvi

Top - ilova oynasini tepasidan joy qodirish

Color - rang berish xossasi

Label - ma’lumot yozish xossasi

LABEL BOSHQARISH OBYEKTI

Label boshqarish tugmasi yordamida foydalanuvchi uchun ilova oynasiga ma’lumotlar, tushuntirishlar yoki belgi va nishonlar kiritish mumkin.

Ilova oynasiga Label boshqarish obyektini joylashtirish uchun Delphi komponentlar panelidagi A tugmasini tanlab ilova oynasiga sichqoncha chap tugmasini bosamiz.

Label boshqarish tugmasi xossalarini o’zgartirish

Labelning asosiy xossasi Caption (nom) dir.

Color xossasi yordamida labelning rangini o’zgartirish mumkin.

Label ilovaga joylashtirilishi bilan unga avtomatik ravishda Label1, Label2, Label3, … tarzda nom beriladi.

Dastur kodi oynasida esa Label1.Caption:= kabi yoziladi. Masalan:

Label1.Caption:=‘Oynaning eni:’

Ilova oynasiga labelni joylash va unda oynaning bo’yi hamda eni haqidagi ma’lumotlarni dastur yozib borishi uchun quyidagilarni bajaramiz:

Buning uchun ilova oynasi o’lchamlarini kattalashtirish va kichiklashtirish uchun ikkita tugmadan, oyna o’lchamlarini ko’rsatish uchun ikkita labeldan foydalanamiz.

1-qadam: Ilova oynasi xossalarini o’zgartirish

• Form1.Caption:= ’To”rtinchi ilova’;
• Form1.Height:=225;
• Form1.Width:=400;
• Form1.Left:=200;
• Form1.Top:=100;

2-qadam: Ilova oynasiga obyektlarni joylash va ularning xossalarini o’rnatish (Obyektlar boruzeri oynasi yordamida)

• Button1.Caption:=’++’;
• Button2.Caption:=’--’;
• Label1.Caption:=’Oynaning bo”yi: ’;
• Label2.Caption:=’Oynaning eni: ’;

3-qadam: Ilova oynasini kattalashtirish va kichraytirish, ilovaning bo’yi va eni haqida ma’lumot olish uchun Button1ni ikki marta tez bosib hosil bo’lgan dastur kodi oynasiga quyidagilarni yozamiz:

• Form1.Width:=Form1.Width+16;
• Form1.Height:=Form1.Height+9;
• Label1.Caption:=’Oynaning_bo”yi: ’ + IntToStr(Form1.Height);
• Label2.Caption:=’Oynaning_eni: ’ + IntToStr(Form1.Width);

Ta’limiy o’yin

“ Bittasi ortiqcha!”

Javob variantlari ichidan qay biri ortiqcha bo’lsa, o’sha rangdagi kartochkani ko’taring.

Bittasi ortiqcha !

1.Forma oynasi

2.Dastur kodi oynasi

3.Obyektlar inspektori

4.Komponentlar paneli

5.Obyektlar brouzeri

Bittasi ortiqcha !

1.Caption

2.Color

3.Forma

4.Font

5.Left

Bittasi ortiqcha !

1.Delphi

2.Word

3.C++

4.Beysik

5.Paskal

Bittasi ortiqcha !

1.Height

2.Width

3.Top

4.Left

5.Midlle

Tushunchalr tahlili

Tushuncha nomi 

Ta’rifi

IntToStr

Label

Height

Left

Top

Caption

ShowMessage

Tushunchalr tahlili

Tushuncha nomi 

Ta’rifi

IntToStr

Butun sonli o’zgaruvchini satrli turga aylantirib beradi

Label

Foydalanuvchi uchun belgi, nishon va ma’lumot yozish uchun boshqarish tugmasi

Height

Left

Ilova oynasining balanligini o’rnatish xossasi

Ilova oynasini chap tomondan qoladigan joyni

Top

ilova oynasini tepasidan qoladigan joyni aniqlaydi

Caption

Nomni o’zgartirish

Label boshqaruv tugmasini ilovaga joylash komponenti

ShowMessage

Foydalanuvchiga xabar chiqarish oynasi

Aqliy hujum savollari

• Delphida yaratilgan ilovani yangi joyda, yangi nomda saqlash ketma-ketligini ayting?
• Delphi dasturidagi Label tugmasining vazifasi?
• ShowMessage oynaasining vazifasi nima?
• Top xossasining vazifasi nima?
• Height xossasining vazifasi nima?
• Dastur nechta oyna bilan ishlaydi?
• Ilova oynasini chap tomondan qoladigan joyni qaysi xossa yordamida aniqlaymiz?
• F9 tugmasining vazifasi nima?
• Caption xossasining vazifasi nima?
• Ilova oynasining xossalari qaysi oynada joylashgan bo’ladi?
• Ilova oynasining kengligi qaysi xossa yordamida o’zgartiriladi?
• Delphida yangi ilova qanday yaratiladi?
• Color xossasining vazifasi nima?
• Dasturni ishga tushirish usullarini sanab bering?
• Ilovadagi obyektlarning daraxtsimon ko’rinishi qaysi oynada ko’rinib turadi?
• Dastur kodi oynasining vazifasi nima?
• File menyusining Save all buyrug’I nima vazifani bajaradi?
• Delphi dasturiga kirish usullari?
• IntToStr funksiyasining vazifasi nima?
• File-Exit ketma-ketligi vazifasi nima?

VENN DIAGRAMMASI

Dasturlash tillarining o’xshashligi va farqi

Delphi

Paskal

1.Label boshqarish obyektining vazifasini yod olish.

2.Label boshqarish obyektining xossalarini yozib kelish