Алюминий және оның қосылыстары.

Сабақтың тақырыбы: Алюминий және оның қосылыстары. 9 сынып

Сабақтың мақсаты:

Екідайлы элементтер жайлы білімді сатылай кешенді талдай отырып дамыту. Алюминиийді мысалға ала отырып жай зат ретіндегі қасиеттерін,қосылыстары олардың қолданылуы туралы мәлімет алу.

Сабақтың міндеті: 1.Екідайлы элементтер табиғатын оқып-үйрену

2. Алюминиий оның қосылыстарымен танысу

3.Тірек-сызбаны есеп шығаруда қолдана білу

Сабақтың әдісі: Сатылай кешенді талдау технологиясы

Көрнекілігі: Периодтық кесте, қымбат, бағалы тастар (жинақ), тау жыныстары(жинақ),

Al сымды қыздыру(44 сурет). Алюминий (жинақ), Al қолдану (45 сурет)

Сабақтың жүру барысы:

Болмаса да айтарлықтай салмағым

Көп металдан ардақтымын алдамын

Ұшақ болып аспанға ұшып, қалықтап,

Жердің жүзін,көк аспанды шарладым.

Дюралюмин дейтін менің қоспамды,

Әспеттейді химияның достары

Тұрмыста үстел,ыдыс-аяқ кереует,

Бағандардың бұйдаларын қостым мен

Қағаз да мен кәмпит,шайды сәндеген

Токқа балқып келіп тұрған ән де мен

• Өлең жолдарына талдау жасап, мысалдар келтіру арқылы шешуін табу.

Периодтық жүйедегі орны

1.Химиялық таңбасы- Al

2.Реттік нөмірі- 13

3.Ar(Al)- 27

4.Период нөмірі- ІІІ (кіші)

5.Топ нөмірі-ІІІ (негізгі)

Атом құрылысы:

1.Ядро заряды- +13

2.Электрон саны- 13

3.Протон саны- 13

4.Нейтрон саны -14

5.Энергетикалық деңгей саны -3

6.Валенттілік электрондары- 3

7. Электрондық конфигурациясы 1s² /2s²2P⁶/3s² 3p¹

Табиғатта кездесуі:

1.Өзгемен салыстарғанда алатын орны- І

2.Өзге элементтермен салыстарғанда алатын орны-ІІІ (O₂,Si)

3.Алюмосиликаттар (Al, O₂, Si, Сілті Me,Сілті.жер Me)

4.Каолинит (H₂O₃· 2SiO₂· 2H₂O) саз балшық

5.Корунд (Al₂O₃) өте қатты, рубин(қызыл), аметист(күлгін),сапфир (көк) 43 сурет

6. Боксит (Al₂O₃ · nH₂O)

7.Қазақстанда кездесетін кен орындары: Қостанай,Ақтөбе облыстарында

Физикалық

m- күмістей ақ, Me, p=2.7 г/см³

Электр жылу өткізгіш(Ag,Cu); T қайнау=650⁰С

Кристал торы-көлемді орталық куб.

Қасиеті

Химиялық

1.Белсенді Me (Me^k акт. қатары) бірақ алюминий ыдыс +O₂; H₂

2.4Al⁰ +3_ =_

Al- тотықсыздандырғыш

Al₂O₃ –қабықша қалыңдығы: 0,00001мм

Al₂O₃ –күңгірт m, жемірілуге тұрақты

3. _

4._

5._

6._

7. _

8.2Al+Fe₂O₃=Al₂O³ +2Fe+3241кДж

Қосылыстары:

1. Al₂O₃ ф.қ. Т-ақ, Тб.= 2050⁰С

Кристал торы-атомдық байланыс-ковалентті

(зат берік,қатты)

Al₂O₃- суда ерімейді, онымен әрекеттеспейді_

Х.қ. Al₂O₃+6HCl _2AlCl₃+3H₂O

Al₂O₃ +6NaOH _2Na₃AlO₃+3H₂O

Қолданылуы: Электролиз арқылы ме Al алу.

Жасанды кристалдар,лазер жасау үшін

Рубин,сапфир

2. Al(OH)₂ T-ақ, суда ерімейді

Алу: AlCl₃+3NaOH=Al(OH)₃↓ +3NaCl

Ақ ірімшік

тәрізді

сапал. Реакция

Х.қ. 1.Al(OH)₃↓+3HNO₃=Al(NO₃)₃ +3H₂O

2. Al(OH)₃ ↓+NaOH= NaAlO₂ +2H₂O

3. 2Al(OH)_{3 } Al₂O₃+3H₂O

4.Al тұздары әлсіз негіз тұздары ретінде сатылап диссоциаланады. (қышқыл орта көрсетеді)

Алынуы: _

2007 ж. Павлодар электролиз зауыты

Қолданылуы:

Есептеу № 9

Мазмұны: _

Белгілі: 15,2г → 9г

Белгісіз: х %

Шешуі: _{ }

Жауабы: х=15,2%

Тексеру: 59,2г-100%

9г- х%