Презентация на тему: "Прилагательное"

Открытый урок по родному языку в 10 классе на тему: «Прилагательное»

Презентация подготовлена учителем МКОУ«Утамышская СОШ» Исаевой Э.Х.

Сыпатлыкъ.

• Предметни белгисин англата.
• Соравлары: нечик? къайсы? къачангъы?

Жумлада белгилевюч, хабарлыкъ, иеси, толумлукъ болуп геле.

Сыпатлыкъланы даражалары

• Даражалы ва даражасыз.

• Даражалалы:
• 1.Баш даража
• 2.Кемлик даража
• 3.Артыкълыкъ даража.

Даражалы сыпатлыкълар.

Къызыл –къып-къызыл

Къара - къаралдын

Гючлю – бек гючлю

Алаша – алашаракъ

Яхшы – оьтесиз яхшы

Арив- бек арив

Даражасыз сыпатлыкълар.

Таш уьйлер

агъач къашыкъ

эртенги аш

яхсайлы улан

темир эшик

шиша кёпюр

ахшамгъы жыйын

Сыпатлыкъланы этилиши.

Сыр - сырлы

Намус- намуслу

Гюч – гючлю

Сув - сувсуз

Белги- белгисиз

Татыв – татывсуз

Гече –гечеги

Ахшам – ахшамгъы

Гюз - гюздеги

Сыпатлыкълагъа къаршыдашлар язмакъ.

• Эрши –
• Татывлу-
• Билимли –
• Бийик –
• Акъ –
• Намуссуз -

Артыкълыкъ даражадагъы сыпатлыкълар.

1.Бек,чинк, чинк де, лап, лап да, оьтесиз

деген сёзлер къошулуп этиле:

Яхшы –бек яхшы, лап да яхшы…

2.Тамурлары такрарланып этиле:

Къара - къап-къара

Сари – сап-сари

Бош – боппо-бош

Суратлагъа къарап, жумлалар къурмакъ.

Кемлик даражадагъы сыпатлыкълар.

-гъылт : сари –саргъылт

-шылт : акъ –акъшылт

-шумал : гёк –гёкшумал

-лдын : къара –къаралдын

-явуз :къара –къараявуз

-ракъ,-рек :алаша- алашаракъ,

гиччи-гиччирек

Сыпатлыкъланы тюз язылышы.

1.Тамурлары такрарланагъан сыпатлыкълар дефис булан языла:

арив-арив, къып-къызыл,узун-узун, тап-таза …

2 .-лы,-ли,-лу,-лю къошумчалар хас атлыкълагъа

( ер булан байлавлу) къошулуп этилсе,гиччи гьарп булан языла : кёстекли, эндирейли …

3.Юртланы, шагьарланы атларына –дагъы, -деги

къошумчалар къошулса, уллу гьарп булан языла: Москвадагъы, Эрпелидеги, Яхсайдагъы …

Сыпатлыкъланы жумлада ролю.

Белгилевючню ролюнда:

Акъ ёлну, арив ёлну кимлер юрютюп бола?

Иесини ролюнда: Арив азар, къылыкъ озар.

Толумлукъну ролюнда:

Къараны акъ этгенни юреги нюрден тола.

Рефлексия

• Яшлар, бугюнгю дарсны ушатдыгъызмы?
• Билимлеригизни толу кюйде къоллама бажарылдымы?
• Дарсны къайсы еринде четимликлер ёлукъду?
• Сизге не ерде яхшы эди?
• Оьзюгюзню нечик къыйматлайсыз? Белгилер гёрсетигиз.

Уьйге иш «Къушланы аявлайыкъ» деген темагъа сочинение язмакъ, сыпатлыкъланы такрарламакъ.