Ачык сабак тарбиялык саат

«Биздин балдар-бул биздин карылыгыбыз. Туура тарбиялоо-бул биздин бактылуу карылыгыбыз, жаман тарбиялоо-бул биздин келечектеги кайгыбыз, көз жашыбыз, башка адамдар алдындагы бүт өлкө алдындагы күнөөбүз»

Макаренко

Антон Семёнович

Советтик педагог,

жазуучу

АТА-ЭНЕЛИК СҮЙҮҮ

ДЕГЕН ЭМНЕ?

«Сиз балаңызды кантип эркелетесиз?»

«Ата-энелик сүйүү» деп эмнени

түшүнөсүздөр?

Балдарыңыздарга болгон

сүйүүңүздөрдү кандай формада

билдиресиздер?

Ата-эненин талкуусуна коюлуучу ойлор:

Ата-эненин баласына болгон сүйүүсүнүн формуласы: ( америкалык психолог Росс Кемпбеллдики боюнча)

“ Мен өз баламды эч нерседен көз карандысыз, ал гана эмес анын жаман жүрүш-турушуна да карабай

ар дайым сүйөм”

“ Баланы күзгү менен салыштырууга болот. Ал сүйүүнү чагылдырат, бирок, биринчи баштабайт.Эгер баланы сүйүү менен тарбияласаң алар аны кайтарышат.Эгер ага эч нерсе бербесең алар эч нерсе кайтара албайт”

Ата бир саатта канча акча табасыз?

• Юристтик кесипти аркалаган бир мырза жумушуна эртең менен эрте келип, үйүнө кеч киргенде чарчап-чаалыгып келээр эле. Бул көрүнүш күн сайын кайталанчу. Тестиер кызы «аталап» жанына чуркап келсе, !кызым, жумушум бар» же «чарчадым» деп жанынан алыстатаар эле. Бир күенү атасы жумуштан келээри менен босогодон тосуп чыккан кызы:

-Ата, бир саатта канча акча табасыз деп сурайт.

Таң калган атасы:

-500 сом. Бирок эмнеге сурап жатасың?-дейт.

Анда кызы:

-Ата мага 250 сом бере аласызбы?-дейт.

Эч нерсеге түшүнбөгөн атасы кызына 250 сом берет. Акчаны алган

кыз көптөн бери топтоп жүргөн акчаларын чөнтөгүнөн алып чыгып, 500 сомду

эсептеп атасына сунуп:

Ушул 500 сомду алып убактыңыздын 1 саатын мага бөлөсүзбү?-дейт.

• Бала-бул кадимки бала.
• Бала-бул кадимки бала.

• Бала-жашоодо бардык балдардай эле өзүн алып жүрөт.
• Бала-жашоодо бардык балдардай эле өзүн алып жүрөт.

• Балалык кылык жоруктарында жагымсыз кылык-жоруктар дагы кездешет.
• Балалык кылык жоруктарында жагымсыз кылык-жоруктар дагы кездешет.

• Эгер мен баламдын жаман кылык жоруктарына карабай жакшы көрсөм, ал чоңойгондо өзүнүн жаман адаттарынан баш тартканга аракет кылат.
• Эгер мен баламдын жаман кылык жоруктарына карабай жакшы көрсөм, ал чоңойгондо өзүнүн жаман адаттарынан баш тартканга аракет кылат.

• Эгер мен баламды ал мени өзүнүн жакшы жүрүш-турушу менен кубандырганда гана жакшы көргөнүмдү сезсе, ал ата-энедеги чыныгы сүйүүнү жок сыяктуу кабыл алат. Бул анын өзүн-өзү баалоосун төмөндөтүп жакшы жакка өнүгүүсүнө тоскоолдук кылат.
• Эгер мен баламды ал мени өзүнүн жакшы жүрүш-турушу менен кубандырганда гана жакшы көргөнүмдү сезсе, ал ата-энедеги чыныгы сүйүүнү жок сыяктуу кабыл алат. Бул анын өзүн-өзү баалоосун төмөндөтүп жакшы жакка өнүгүүсүнө тоскоолдук кылат.

Ата-энелер үчүн зарыл болгон кеңештер:

• Балаңызга болгон сүйүүңүздү сактаңыз. Жакшы көрүүдөн жек көрүүгө бир кадам экендигин эсиңизден чыгарбаңыз жана ойлонбостон кадам таштабаңыз!
• Балаңызды кемсинтпеңиз. Сиз аны кемсинтүү менен андагы башка адамдарды кемсинтүү боюнча билгичтиктерин, көндүмдөрүн калыптандырасыз. Ал эмес бир күнү сизди да кемсинтип коюшу мүмкүн.
• Балаңызды коркутпаңыз. Чоңдордун коркутканы балада калптын пайда болушуна, жаман көрүүгө, коркууга алып келет.
• Көп тыюу салбагыла. Баланын жаратылышында тентектиктин духу болот. Эмнеге тыюу салаңар ошону жасоону өтө кааларын эсиңиздерден чыгарбаңыздар.
• Балаңызды коргобогон жерден эле коргой бербеңиз. Кичине баланы өз алдынча чоңоюшуна жолтоо болбоңуз.

Ата-энелер үчүн зарыл болгон кеңештер

• Балаңыздын айтканына макул боло бербеңиз. Өзүңүздүн балаңызга болгон сүйүүңүздү сактай билиңиз жана ата-энелик жоопкерчилигиңиздин ченин билиңиз.
• Балаңызга чексиз көп эле насаат айта бербеңиз, ал көбүн укканда жок!
• Ар дайым койгон талабыңызга өзүңүз да жооп бергендей болуңуз. Сиздин “ооба” жана “жок” деген жоопторуңузду жакшы ойлонуп анан айтыңыз.
• Балаңыздын балалыгынан ажыратпаңыз. Анын тентектигине, шашмалыгына, чала жасаганына, бир жерде тура албагандыгына туура түшүнүп мамиле кылыңыз.
• Эң чоң ата-энелик бакыт бул турмушта өз ордун тапкан,акылдуу жана кайрымдуу балдардын болушу. Биз сиздерге ошондой балдарды каалайбыз!

Баланы кантип сүйүүгө болот?

Балаңыздын айткандарын көңүл коюп,чыдамдуулук менен оюн бузбай уга билишиңиз керек.

Балаңыз менен жумшак, мээримдүү, сый көрсөтүп сүйлөшүңүз. Оройлукка, сөгүнүүгө жана кекетип сүйлөөгө өзүңүзгө да жол бербеңиз.

Жазалоодо аны кемсинтпей, кадырын, баркын сактап,анын оңолооруна ишеним көрсөтүүнүн эсиңизден чыгарбаңыз.

Тарбиялоодо ийгиликке жетүүдө ата-эне ар күнү баласы үчүн үлгү болуусу керек.

Кетирген катаңызды мойнуңузга алып, туура эмес кылган жоруктарыңыз жана аракеттериңиз үчүн кечирим сураныңыз, өзүңүзгө,башкаларга карата баа берүүдө адилет болуңуз.

«Бала тарбиялоо –

ташты кемиргенге

тете»

Ата – энелер үчүн анкета

№

Байкоочу моменттер

1

Көпчүлүк учурда биздин үй-бүлөөдө

Баланы кантип ойготобуз?

2

Мындай кылса жакшы

3

Ким көбүнчө биринчи туруп баланызды ойготот?

а) будильник менен;

Эртен мененки жуунуп тазалануусу төмөкүчө ишке ашат:

а) жакындарыбыздын бири;

б) катуу кыйкырып ойготуу;

б) бардык туугандар кезеги

в) эркелеткен сөздөр менен;

а) өз алдынча;

менен турушат;

г) эркелеткен сөздөр менен

б) зарылдыгына карата

жакындардын камкордугу

жана бетинен өөп;

менен;

№

Байкоочу моменттер

4

Көпчүлүк учурда биздин үй-бүлөөдө

Эртен мененки тамак:

5

Мындай кылса жакшы

6

Тамактануу менен көчөгө чыгуудагы убакыттын аралыгы:

а) баланын сөзсүз

тамактануусу керек;

а) 10 мүнөттөн аз эмес;

Мектепке кетип жатып баланыз кантип коштошот?

б) кээде эртен менен

б) тамактангандан кийин;

а) сөзсүз «жакшы алыныз»деп

тамактанбаса деле болот;

айтат;

б) ар дайым эле «жакшы калыныз» деп айтпай;

в) жагымдуу коштошуу сөзүн,анан бетинерден обот;

№

Байкоочу моменттер

7

Үй-бүлөөнүздүн башка мүчөлөрү үйдөн чыгаарда кантип коштошушат?

8

Көпчүлүк учурда биздин үй-бүлөөдө

Эртен менен үйдөн чыгууда,баланыз менен чогуу чыгууга мүмкүнчүлүгүнүз болобу?

а) сөзсүз жагымдуу сөздөрдү

Мындай кылса жакшы

а) мүмкүнчүлүк бар,бирок

айтышат;

көпчүлүк учурда өз-

б) ар дайым эле коштошо

өзүбүзчө чыгып кетебиз;

бербейт,кээде жөн эле эшик

жаап чыгып кетишет;

б) мүмкүнчүлүк бар,

мектепке чейин чоогу

в) жагымдуу сөз

барабыз, (эгер бир жол

айтышып,жакындардын

бетинен өбүшөт;

менен кетсек);

в) балам менен чогу чыгууга

мүмкүнчүлүк жок;

№

9

Байкоочу моменттер

Мектептен баланыз келе жатканда кантип тосуп аласыз?Төмөнкү типтеги суроолорду берип:

10

Көпчүлүк учурда биздин үй-бүлөөдө

а) кандай баа алдын?

Үй тапшырма аткаргандан кийин,кечинде үйдө жасалуучу жумуштар барбы?

Мындай кылса жакшы

а) ооба менин балам үй

б) мектепте кандай болуп

жумуштарын аткарат;

жатат?

в) бүгүн эмне кылдынар?

б) жок,балам негизи үй

жумуштарынан бошогон.

г) бүгүн кандай кызыктуу

нерселер болду?

д) мугалимдер сага

ыраазыбы?

№

11

Байкоочу моменттер

Баланыз кайсы убакта уктайт?

Көпчүлүк учурда биздин үй-бүлөөдө

а) ар бириники жекече

Эгер уктай турган маалда кызыктуу телекөрсөтүү болуп калса,биздин үй-бүлөдө төмөндөгүдөй:

12

Мындай кылса жакшы

13

а) баланы жаткырып коюп,

убактысы менен

Күндүн жыйынтыгы:

а) жагымдуу сөздөр менен;

жаткырылат

өзүбүз көрөбүз;

б) кичине кезинен саат 9 да

б) көрсөтүүнү аягына

б) балага жакшы калоо

в) өспүрүм кезинде алардын

чейин чогуу көрөбүз;

менен.

в) телевизорду өчүрүп

жашына карата убактысы

коюп,үй-бүлөөбүз

аныкталат

менен жатууга кетебиз.

Ата –энелер үчүн

Тестти психологдор тарабынан берилген жооптору менен

салыштырып көрүнүз (класс жетекчи жыйынтыктаганда кайсы

ата-эненин көз карашы психологдор менен көбүрөөк туура

келгенин белгилеп,алардын тарбиялоонун туура багытта

жүргүзүп жатканын эскертет).

Тесттин чечилиши

1

г

2

3

б

4

б

а

5

а

6

в

7

в

8

9

б

в же г

10

а

11

а

12

в

13

а

«АТА-ЭНЕЛИК СҮЙҮҮ ДЕГЕН ЭМНЕ?»

• «Сиз балаңызды кантип эркелетесиз?»

Күн желесин толтуртуу, айрымдарына жазгандарын

окутуу

• «?»

анкета толтуртуу жана жыйынтыгын чыгаруу

3. а ) «Ата-энелик сүйүү» деп эмнени түшүнөсүздөр?

б) Балдарыңыздарга болгон сүйүүңүздөрдү кандай

формада билдиресиздер?

Топтордо талкуулатуу жана презентациялоо

4. «Ата бир саатта канча акча табасыз?» аңгемесин окуп берүү жана талкуулоо

5. Психологдордун кеңештери.

6. Афоризм менен жыйынтыктоо