Залкар Сурөткер,адабияттын баба дыйканы Айтматов Чыңгыз Төрөкуловичке 89 жыл
Саламатсыздарбы урматтуу адабий кеченин меймандары жана катышуучулары!
Кыргызга аттын кашкасындай таанымал болгон, кыргыздын жылдызы деген атка конгон, чебер калемгер, мыкты суроткер жазуучубуз Чыңгыз Айтматовдун 89 жылдык маарекесине арналган адабий кечеге куш келипсиздер.
Кун жаркырап,туу чокулар чалкалап,
Кулуп турат,гулгун жери кыргыздын.
Дайралары ысмын айтат кайталап,
Сексен тогуз жашка толгон улуу Чынгыздын.
Азиза: Ак карлуу тоонун устундо,
Жаркырайт асман жылдызы.
Дуйного элин тааныткан,
Кыргыздын залкар Чынгызы.
Нуртилек: Когултур колдун бетинде,
Жаркырайт аалам жылдызы.
Дуйного жерин данктаган,
Кыргыздын уулу Чынгызы.
Азиза: Бугунку адабий кечеге активдуу катышкандарга каалайбыз:
Нуртилек:Аселдей дили таза сулуулук, Жамийладай шайырдык,тунук суйуу.
Азиза: Майсалбектей намыской боаатырдыкты, Алтындай
дилгирлик,сергектикти
Нуртилек: Канаттуу чыгармалары менен дуйного таанылган улуу жазуучубуз Чынгыз Айтматовдун “Делбирим ”повестинин каармандарынын ыры
Ильяз: Мен колго жалгыз келдим байыр алдым,
Тургуздум махабаттын пайдубалын.
Тагдырым татаал жолдон тайып кетип ,
Долондон канатымды кайрып алдым.
Эстечи Асел колго келгенинди,
Жээгинде суйуу антын бергенинди.
А бирок бакыт кушу колдон учуп,
Мен сага коштошууга келбедимби.
Асел: Бактымды мен озундон таптым беле,
Тагдырым татаал экен болду экиге.
Элесин эстен кеткис болуп калды.
Уулубуз сени эстейт эрте кечте.
Ильяз: Нараазы болуп баскан кадамыма,
Тойбостон кетип барам жамалына,
Мен жокто сылай жур деп саамайынан.
Тапшырдым Ысык- Колдун шамалына.
Асел: Саамайымды сылачу элен эркелетип,
Энсеген бактыбызга эми жетип.
Сен эмес сылап калды саамайымды,
Толкуган Ысык-Колдун салкын жели.
Толгонай: Амансынбы Жер-Эне?!
Жер-эне: Аманчылык.Толгонай.Келдинби? Былтыркыдан да карый тушупсун го?Чачын куудай, колунда таяк.
Толгонай: ООба жер эне! Эсиндеби?Согушта торт жакыныдан ажырап,согушка наалат айтып,боздободум беле.!Корсо жанылган коруном. Себеби жашоо уланып жатпайбы,омур уланат тура омур деген очпойт тура! Бирок бул тугонбогон омурдун кыйроосу жакындап келаткандыгын сезип, туюп журогум ооруп,сага кайрылып отурам Жер Эне!
Жер эне: Толгонай, дуйнонун торттон бир болугун ээлеп турган мени адамзат пендеси ойлоду бекен? Азыр менин акыбалым оор,кан тамырларым бошоп,ооруп, онтоп,турган мезгилим.
Айрым жерлерим чолго айланып баратат.Айрым жерлеримди суу каптап тумчугуп баратам.Техниканын онугушу менен адамзаттын кулк –мунозу озгоруп,терс корунуштордун кобойушу жанымды кейитип барат. Качан кыргыз арак иччуу эле ,качан кыргыз денесин сатчу эле, Ар турдуу жугуштуу оорулардан коз жумгандар койнума батпай кетти.Ох-х кайсы бирин айтайын.
Толгонай: Кагылайын калайык ! Жер эненин суроолоруна жооп берчүүлөр кайда?!
Дуйшон: Бул сурооого мына мен,бугунку кундун Дуйшону ,жооп берем! Окуу –кун, окуу- чырак, окуу –кузгу, окуу бакыт берет билем.
Алтынай: Мына, мен бугунку кундун Алтынайы,мен жооп берем.Илим-билим тарбия жолунда менин эмгегимдин узуру токтобойт.
Жамийла: Мына, мен Жамийла,мен жооп берем.келечек ээлерин таза суйууго,эрктуулукко кучумдун жетишинче ундоп келем.
Бала: Мына ,мен жооп берем,Жаратылыш жабыркабасын,адамдын назик конулдорундо так калбасын деп жаратылышка,адамдын аяр сезимине этият мамиле жасоого чакырып келем.
Асел: Мына, мен бугунку кундун Асели,мен жооп берем.Туболуктуу аруу суйууну чакырып,адашкандарды он жолго ундоп келем.
Эдигей: Мына мен бугунку кундун Эдигейи, Манастагы Бакай сындуу карыядай калкындын дилин-тилин каада-салтын эч нерсеге алмаштырып данктай берем.
Жер-Эне: Ооба,балдарым ошенткиле! Мен силерге ишенем..Келечек силердин колунарда.
Алып баруучу: Ч.Айтматовдун чыгармаларына чекит коюп болбойт. Омур отот, жашоо уланат, Келечек көчү журө бермекчи.
Чынгыз агабызга замандаштарынын берген баасы:
Кыргызстандык кинорежиссер Геннадий базаров Мындай дейт:
“Чынгыз Айтматовдун ар бир чыгармасы, ар бир китеби майрам. Адабий эле эмес коомдук майрам. Анын китептери коомду жашоого уйротот. Азыркы татаалда, ажайып да дуйнодо конулун которуп, жаны куч берет. Айтматовдун ар бир жаны коюлган фильми- турмушубуздагы чон окуя”.
Фрацуз аалымы Луи Аргон: “Мен дуйнодогу эки Чынгызды билем.Бири дуйнону кылыч менен багынтса,бири дуйнону калем менен багынтты
Ак Тулпар кетти желеден
Адабият жугун которгон,
Ала- тоо элен куладын,
Асылды сиздей жоготуп,
Ата журт менен ыйладым.
Алп адам отту дуйнодон,
Адам жок ага куйбогон.
Чыкебиз менен кыргыз эл,
Дуйнолук тилде суйлогон
Ак тулпар кетти желеден
Ак шумкар учту чегеден.
Токтогул акын айткандай,
Эми туулбайт сендей энеден –деп Азизбек Чамашев Айткандай 80 жаш курагында шум ажал оорунун айынан биздин арабыздан алып кетти. Тируу болгондо быйыл 89 жашка чыкмак. Аттан ай !!!Атаганат
Жаткан жерин жайлуу юолсун!!! Топурагын торко болсун!!!
Кыргыз тили 7-класс бештин айынын он бири
Кыймыл- аракеттин ар түрдүү кырдаалын билдирген сөз түркүмү
А)зат атооч Б) этиш В) тактооч Г) ат атооч
2.Тактоочтун түзүлүшүнө карай бөлүнүшү
А) жөнөкөй жана татаал Б) тусаба ,туунду В) орун, мезгил Г) сын-сыпат,сан өлчөм
3.Кош сөз түрүндөгү тактоочтор
А) Кызыл-жашыл, көк ала Б) Бат-бат, кез-кезде,бетме-бет В) кыз-кыркын, бала-чака
4.Жамила күндөгүдөн бир азыраак кечигип келди.Сүйлөмдөгү сын-сыпат тактооч
А) бүгүн Б) кечигип В) бир азыраак Г) жок
5.Анын мында келгенине көп убакыт болду. Орун тактоочту тап
А) анын Б) мында В) көп Г) убакыт
Кыргыз тили 7-класс бештин айынын он бири
Кыймыл- аракеттин ар түрдүү кырдаалын билдирген сөз түркүмү
А)зат атооч Б) этиш В) тактооч Г) ат атооч
2.Тактоочтун түзүлүшүнө карай бөлүнүшү
А) жөнөкөй жана татаал Б) тусаба ,туунду В) орун, мезгил Г) сын-сыпат,сан өлчөм
3.Кош сөз түрүндөгү тактоочтор
А) Кызыл-жашыл, көк ала Б) Бат-бат, кез-кезде,бетме-бет В) кыз-кыркын, бала-чака
4.Жамила күндөгүдөн бир азыраак кечигип келди.Сүйлөмдөгү сын-сыпат тактооч
А) бүгүн Б) кечигип В) бир азыраак Г) жок
5.Анын мында келгенине көп убакыт болду. Орун тактоочту тап
А) анын Б) мында В) көп Г) убакыт
7 449
5 048 
