Попробуйте готовые материалы учителя на каждый урок для работы в классе и дистанционно.

СДЕЛАЙТЕ СВОИ УРОКИ ЕЩЁ ЭФФЕКТИВНЕЕ, А ЖИЗНЬ СВОБОДНЕЕ

Благодаря готовым учебным материалам для работы в классе и дистанционно

Выбрать материалы

Скидки до 50 % на комплекты
только до

Готовые ключевые этапы урока всегда будут у вас под рукой

Организационный момент

Проверка знаний

Объяснение материала

Закрепление изученного

Итоги урока

Был в сети 18.02.2024 20:59

Шабданов Саадатбек Майназарович

учитель кыргызского языка

64 года

1 765

28 583

Подписчики

Подписки

Местоположение

Кыргызстан, Кок-Сай

Специализация

Родной язык и литература

Обо мне Блог Файлы Тесты Галерея Активность Награды

Кыргыз тили жана адабияты

Категория: Родной язык и литература

09.11.2020 12:50

Предмети: Кыргыз тили

6-класс

Сабактын темасы: Сын атоочтун даражалары

Сабактын тиби: Жаңы теманы өздөштүрүү

Калыптандыруучу баалоонун техникалары: “Сүйлѳмдү толукта”, “20 секунд”, “Ѳзүн-ѳзү баалоо”

Мотивация-шыктандыруучу кѳнүгүүлѳр: «Эң ...абдан»

Убакыт: 40 мүнөт. Бул сабактын фрагментиндеги убакыттын сарпталышынын болжолдуу планы.

Сабактын формасы: Активдүү, интерактивдүү, пассивдүү формалары жана ѳз алдынча, жуп менен, кичи топтордо иштөө;

Сабакта колдонулган интерактивдүү окутуунун методдору «.Т.»схемасы, «Акыл-эске чабуул», кѳрсѳтмѳлүүлүк, “Түйүндүү сѳздѳр”

Сабактын жабдылышы, к аражаттар (ИКТ): компьютер, проектор, окуу китеби, ватман, маркерлер, карточкалар: Мугалим үчүн «....» стратегиясынын схемасын түзүүнүн мисалы 1даана (д.) (№1-тиркемеде; 4 топко 1 ден окуучулар үчүн үлгү катары берилүүчү «Пирамидалык окуянын схемасы» жана талдануучу сөз, тапшырма жазылган - карточкалар топтому (№ 1-4 тиркеме), түстүү стикерлер 6 топко 1ден түстүү маркер-фломастер; скотч-чаптагыч ж.б.Тиркемелер №1,

Сабакта шыктандыруучу окутуу чѳйрѳсүн түзүү: Психологиялык чѳйрѳ: «Бүгүн мен үчүн жакшы күн, анткени...” Физикалык чѳйрѳ: - Окуучулар топ менен иштөөгө «уй мүйүз» тартып отура турган социалдык форманы тандашат. Ал үчүн ар түрдүү кыймылдуу көнүгүүлөрдү ѳткѳрүү үчүн парталарды бош мейкиндиктерге ылайыктап, жайгаштыруу алдын ала даярдалат. Академиялык чѳйрѳ: уюштуруу, мугалим менен окуучунун ишмердиги (интеллектуалдык деңгээли), ѳз учурунда кайтарым байланышты берүү, калыптандыруучу баалоонун техникаларын колдонуу

Максаттары:

Коюлган максаттан күтүлүүчү натыйжалардын көрсөткүчтөрү (индикатору)

Билим берүүчүлүк:

Окуучулар сын атооч жана анын даражалары тууралуу маалымат алышат.

Эгерде окуучулар:

Сын атоочтордун даражаларын тексттерден, чыгармалардан суроо берип таба таба алышса;
Сын атоочторду жана анын даражаларын катыштырып сөз айкаштарын жана ар түрдүү структурадагы сүйлөм, түзө алышса;
Сын атооч сѳздѳрдүн сүйлѳмдѳгү маанисин ѳз сѳзү менен айтып беришсе;

Өнүктүрүүчүлүк:

Сын атоочтун даражаларынын өзгөчөлүктөрүн айырмалашат.

Сын атоочтордун даражаларын жасоочу мүчөлөрдү колдонуп (морфологиялык) маанисинин өзгөрүшүн мисалдар менен далилдей алышса;
Грамматикалык түзүлүшүн - жѳнѳкѳй же татаал экендигин айырмалашса;

Сын атоочтордун даражаларынын сүйлөм ичинде синтаксистик кызматын аныкташса;

Тарбия берүүчүлүк:

Сын атоочтун даражаларын колдонуп, оң жана терс кѳрүнүштѳргѳ баа беришет.

Берилген тапшырмалардан оң жана терс (жакшы, жаман) сын атооч жана анын даражалары катышкан макалдардын маанисин талдай алышса
Сын атоочту жана анын даражаларынын өзгөчөлүгүн ар түрдүү турмуштук шарттарда колдонууга карата өз көз карашын, баасын бере алышса.

(НК) - НЕГИЗГИ ( ТҮЙҮНДҮҮ) КОМПЕТЕНТТҮҮЛҮКТѲР

НК1: 1. Маалыматтык– көп маалыматтан эң керектүүсүн табуу, иргеп, тандай билген, колдоно алган, ѳздүк билим алуу, аны колдоно билүү көндүмдөрү (1-бап,12-берене, 17-берене, 19- берене, 1-пункт ; 20- берене; 21-берене);

НК2: 2. Социалдык-коммуникативдик(карым-катнаштык) - чөйрөгө ийкемдешип алака түзө алган, адамдар менен сүйлөшө билүү, социалдык баалуулуктарды ажыратуу, коммуникативдик көндүмдөрү(1-бап,12-берене, 17-берене, 19- берене, 2-пункт; 22- берене);

НК3: 3. Өзүн-өзү уюштуруу жана учурунда кырдаалга карата көйгөйлөрдү чечүү, анын келип чыгыш себептерин, натыйжаларын аңдап, маселени өз алдынча чече билүү(1-бап,12-берене, 17-берене, 19- берене,3-пункт; 23- берене);

(ПК) - Предметтик компетенттүүлүктөр

Кыргыз тили (эне тили) предметинин компетенттүүлүктөрү

(ПК1). Тил таануучулук(кеп ишмердүүлүгүнүн 4түрү)
(ПК2). Кептик (тил жана кеп кубулуштарын адабий тилде баарлаша билүү)
(ПК3). Маданият таануучулук билүүчүлүк

Г.Гарднердин кѳп түрдүү акыл-эс жѳндѳмдүүлүгү теориясы. 1. Лингвистикалык -вербалдык –; 2. Логикалык-

математикалык 3. Мейкиндиктик - визуалдык -; 4. Кыймыл-аракеттик – кинестетикалык; 5. Музыкалык –ыргактуу

(ритмдүү); 6. Өз ара инСындык интеллект; 7. Өздүк ички инСындык –экзистенциялык интеллект; 8. Натуралисттик;

Б.Блумдун таксономиясы: 1. Билим, 2. Түшүнүү, 3.Колдонуу, 4.Талдоо-анализ, 5.Топтоо-синтез, 6. Баалоо.

7. Чыгармачылык

Баалоонун техникалары:

Сабактын этаптары	Убак-тысы	Мугалимдин иш-аракети	Окуучунун иш-аракети	НК, ПК	Б.Блумдун таксономиясы; Г.Гарднердин теориясы; Калыптандыруучу баалоонун техникалары
Уюштуруу/ Мотивация Окуучулардын билимин актуалдаштыруу	2 мүн.	Саламатсыңарбы балдар! кандай? кайсы? деген суроого жооп берген сѳздѳрдү колдонуп, кѳңүл кѳтѳрүүчү жагымдуу маанайды бири-бирине арнашат.	Окуучулар партада бири бирин карап жуп болуп олтурушат. Жуптагы окуучунун бири көзүнө күлгүн көз айнек кийип алган түр менен жанындагы окуучуну карайт. Ал окуучу болсо ага мындай сөздөр менен кайрылат: «Түшүмдө эмес, өңүмдө, менин эмнем сонун көрүнүп турат көзүңө». «Күлгүн көз айнек» кийип алган окуучу анын сонун көрүнүштөрүн сыпаттап айтат: (көздөрүң сулуу, жылмайганың жагымдуу, кийимиң жарашыктуу ж.б.) Ошентип, ал окуучунун бардык сонун көрүнүштөрү Сыналып бүткөндөн кийин, ал өзүнүн «күлгүн көз айнегин» жанындагы окуучуга берет да, ал ушул сыяктуу карата кайра кайталап аткарат. Маанайды кѳтѳргѳн негизги сѳздѳрдү флипчартка же доскага жазат.	НК2 ПК3
«Күлгүн кѳз айнек», «Жуп менен иштѳѳ»
Үй тапшырмасын текшерүү, таяныч билимдерин кайталап, калыбына келтирүү	3 мүн.	Ѳтүлгѳн тема боюнча суроолорду берет. Флипчартка же доскага жазылган Маанайды кѳтѳргѳн негизги сѳздѳргѳ суроо коюп, анын маанилерин айтып бергиле. -“ Демек, балдар, биз бүгүнкү үй тапшырмада сын атоочтун морфологиялык белгилерин, синтаксистик кызматын талдоого, чечмелѳѳгѳ шарттоочу суроолорду берилет.	Үй тапшырмасын боюнча суроолорго жооп беришет. Сын атооч боюнча таяныч билимдерин кайталап, жалпылашат, Маанайды кѳтѳргѳн негизги сѳздѳргѳ суроо коюп, анын маанилерин айтып берип, сѳз айкаштарын,сүйлѳмдѳрдү түзүшѳт. Окуучулар үй тапшырмада сын атоочтун морфологиялык белгилерин, синтаксистик кызматын, сын атооч сөз түркүмүнѳ мүнөздүү белгилерин, түзүлүшүн жана анын жасалышын, катыштык жана сапаттык бѳлүнүшүн, заттык мааниде колдонулушун талдашат, чечмелешет	НК1, ПК1	Билүү. Түшүнүү
Сабактын темасы, максаты, милдеттери жана күтүлүүчү натыйжаларды билдирүү, тааныштыруу, талкуулоо; Окуучуларды окуу ишмердигине шыктандырып, даярдоо		№1 тиркемедеги Берилген баш тамгалар менен .(сын атооч - темага ылайык кѳнүгүү) “Алтындай эрежелерди” Баш тамгаларын алсак кандай сѳз келип чыкты? Доскадагы сѳздѳрдү окуп, жалпылап, бириктирип байланыштырып, бир сөз менен тема коюп көргүлөчү? Азаматсыңар....бүгүн биздин ѳтүлүүчү темабыз “Сын атооч” Активдүү иш-аракетке багыттоо: Мугалим сабактын темасын, максатын,анын кѳрсѳткүчтѳрүн (слайддан) окуп талдоону сунуштайт. Биз ушул максатка, көрсөтүлгөн натыйжага жете алабызбы? – талкуулайлы. Сабактын аягында бул койгон максатыбызга кайра кайрылабыз.	Окуучулар өз кѳз караштарын, ойлорун кыскача айтышат. Суроолорго жооп беришет. Сөздөрдү жалпылап, бириктирип, бир сөз менен айтып ар түрдүү идеяларды (Сыпаттаган, мүнѳздѳгѳн сонун көрүнүштөрүн көздөрүң сулуу, жылмайганың жагымдуу, кийимиң жарашыктуу сыпаттап ...... ж.б.айтышып тема коюшат айтат. Сабактын темасын жалпы үн чыгарып окушат: “ Сын атооч” Окуучулар сабактын максаты жана күтүлүүчү натыйжалар менен таанышып, аны талкуулашат. Ушул максатка, көрсөтүлгөн натыйжага жете алабызбы? – деген суроонун алкагында ойлонушат, ар бир окуучу өз мүмкүнчүлүгүнө жараша жоопторун, көз караштарын, чечимдерин айтышат	НК2 ПК2 НК3	Билүү. Түшүнүү. Колдонуу. “Биздин эрежелер” “Бир сөз менен жалпылоо”
Жаңы теманы биринчи жолу кабылдап, баамдоо, обьектилерди себеп-натыйжа байланыштарды жана карым-катнаштарды аңдап түшүнүү	20 мүн	Мугалим сын атоочтун даражаларына ѳтүлѳ турган темага багыттап суроо берет. Бул кандай түстѳ: кызыл, кочкул кызыл, мала кызыл, чоң-чоңураак ж.б. Оозеки айтып, белгилеп, кѳрсѳтүп, окуучунун ѳздѳрүнѳ айтырууга кѳбүрѳѳк басым жасалат.. Келгиле, 1ден 4 га чейин Сынап, Сындар боюнча 4 топко бөлүнгүлө. 4 топ сын атоочтун даражаларына а) жекече жазгыла, б) Сындар жѳнүндѳгү элестерден (ассоцация) келип чыккан ар түрдүү маанидеги жекече идеяларды топто талкуулагыла в) жалпы класска топтун идеясын айтып бергиле. Мугалим Сындарга кандай мүчѳлѳр уланды, ар түрдүү мүчѳ уланганда кандай маанилик ѳзгѳрүүгѳ дуушар балду? ж.б. жыйынтыктайт Эмесе, окуу китебиндеги 450- кѳнүгүүнү иштѳѳ сунушталат. Андан соң ар бир топко макалдарды бѳлүштүрѳт. Сын атооч катышкан макалдардын маанисин чечмелегиле деген тапшырма берилет. Окуучуларга алдын-ала тапшырманын мазмуну анын критерийи-талабы менен тааныштырат. Кантип иштеш керек, натыйжага кандай балл(баалоо) упайларды бериш керек экендигин талкуулашат Тапшырманын критерийин берет. Мисалы, сүрѳт, сѳз, чийме ж.б. чыгармачылыгын кошуп, ойлорун кантип чечмелѳѳнүн шарттарын, натыйжада кантип бааланат түшүндүрѳт. Критерий-талап конкреттүү, ѳлчѳнүүгѳ ыңгайлуу болуш керек.	Окуучулар класстагы буюмдардын, предметтердин кѳлѳмүн, түзүлүшүн,ѳнү-түсүн, формасын сурап, түстѳрдү бири-биринин кийимдеринин ѳңдѳрүнѳн салыштырууга карата берилген суроого жооп берүү аркылуу сын атоочтун даражаларына мисалдарды айтышат. Доскага тѳрт башка ѳңдүү сүрѳттү илинет. Жашыл, жашылыраак, мала жашыл, жап-жашыл, кочкул жашыл. Окуучулар ѳңдѳрүн айтышат, мен ошондо окуучуларга сын атоочтун тѳрт даражасы бар экендигине мисалдардан бѳлүп белгилешет. Доскадагы мисалдарга окшоштуруп ѳздѳрү ѳң-түстѳрдү айтышат. Жалпы түшүнүк алгандан кийин, китептеги кѳнүгүүлѳрдү иштешет. Окуучулар 1ден 4 га чейин Сынап, 4 топко бөлүнүшөт. Ар бир топ ѳз тобунда иштѳѳгѳ орун даярдап, “уй мүйүз тартып” отурууга ыңгайлаштырып,парталарды, стулдарды коюшат № 1 топ Жай даража. № 2 топ Салыштырма даража. № 3 топ Күчөтмө даража. №4 топ Басаңдатма даража. *Жай даража* - заттардын кадимки норма катары таанылган белгилерин билгизет да, атайын мүчөлөрдүн же сөздөрдүн жардамысыз уңгу же негиз түрүндөгү сапаттык сын атоочтор аркылуу туюндуруларын; *Басаңдатма даража. Заттагы белги нормалдуу белгиге жете бербегендигин билдирет да, төмөнкү мүчөлөрдүн жардамы менен жасалат: -ыш: ак - агыш, көк – көгүш; -гыл: кир _______–киргил, сары - саргыл; -ылжын: көк – көгүлжүн; -ылтыр: көк – көгүлтүр; -гыч: сары – саргыч; -гыл: сары - саргылт, сур - сургулт; -гылтым: кызыл – кызгылтым ж.б. Салыштырма даража.* Заттагы белги нормалдуу белгиге караганда айырмалуу экендигин билгизет да, эки зат өз ара белгилери боюнча салыштырылат. Ал заттардын бири атооч жөндөмөсүнүн, экинчиси чыгыш жөндөмөсүнүн формасында берилет. Сын атооч -ыраак мүчөсү уланган түрдө же ансыз эле колдонулат. *Күчөтмө даража.* Заттагы белги нормалдуу белгиден өтө эле айырмалуу экендигин көрсөтөт да, төмөнкүдөй жолдор менен жасалат: Эн, абдан, өтө, аябай деген бөлүкчөлөрдүн кошулуп айтылышы менен жасалат. Тапшырма: “Пирамидалык окуяны” колдосо болот а) жекече иш ѳз тобуна бѳлүнгѳн сын атоочтун даражасына өз чыгармачылыгын (сүрөт, макал-ылакап, синквейн, графикалык уюштургучтар ж.б.) кошумчалап долбоор түзүп, дептерине жазышат. б) топто иш: жекече иштерин топто талкуулап кошумчалап биргелешип иштеп чыгышат. Даярдалган долбоорлорун ватманга жазып жалпы класска жарыялашат (презентпциялашат), в) калган топтор суроо берип, кошумчалашат. г) долбоорлордун бардыгы талкууланып бүткөндөн кийин, жалпы алган маалыматтарын топтоштуруп, салыштырып, байланыштырып жыйынтыкташат..	НК3 НК1 ПК1 ПК2 НК3 ПК3	Мейкиндиктик “Пирамидалык окуяны” “Ѳзүн-ѳзү баалоо” «Жуп менен иш» Топ менен иш
Билимдерди жалпылоо жана системалаштыруу	мүн.	Бул иш-аракетке, максатка жетүү үчүн окуучулардын алган билимин, көндүмүн, натыйжаны аныктоо жана маанайын, көңүлүн, сезимдерин билүү жана теманы талкуулоо, бышыктоо, калыптандыруучу баалоо үчүн талкуулоо суроолор берилет Бышыктоо жана аларды калыптандыруучу баалоо үчүн суроолор: 1.Сын атоочтор башка сөз түркүмдөрүнөн кандай белгилери боюнча айырмаланат? 2.Сапаттык жана катыштык сын атоочтордун айырмасы эмнеде? 3.Сын атоочтун даража категориясы жөнүндө айтып бергиле. 4.Сын атоочтор морфологиялык жана синтаксистик жолдор менен кандай уюшулат? 5.Сын атооч сөздөрдүн сүйлөмдө аткарган милдеттери жана аларды мисалдар менен далилдегиле. 6.Сын атоочтун тактоочтон айырмасы жана окшоштугу	Бири айтты асыл таштан койгун деди, Бири айтты, ак боз бээни сойгун деди Асыл таш, алтын менен койсо дагы Токтобой дубал кѳчүп кулай берди.” Ырдын мазмунун оозеки талкуулашат. Окуучулар берилген суроолорго жооп беришет,өз маанайын , көз караштарын билдиришет Бул иш аракетте окуучулардын алган билимин, көндүмүн жана маанайын, көңүлүн, сезимдерин билүү жана теманы талкуулоо үчүн берилүүчү жогорку деңгээлдеги концептуалдык «ачык» суроолорго: Бул иш-аракеттен силерди таң калтырган, кызыктырган кандай жаңы маалыматтар кездешти? аркылуу максатка жетүү үчүн берилүүчү ж.б. суроолорго ар түрдүү ѳз ойлорун айтып, жооп беришет.;	ПК3 ПК2 НК2	“Оозеки кайтарым байланыш” Анализ Баалоо Чыгармачылык Калыптандыруучу баалоонун суроолору
Билимдерди бышыктоо жана аларды биринчи жолу колдонуу		“Менин Кыргызстаным” деген темага 3 мүнѳттүк эссе жазышат. Эссенин критерийи: Сын атоочтун ар бир даражаларына 1 ден сүйлѳм түзүү; Жазылган эссе 4 сүйлѳмдѳн түзүлүш керек; Ал 4 сүйлѳм теманын маанисин ачып бериш керек.	Сын атоочтун ар бир даражаларына 1 ден сүйлѳм түзүү аркылуу “Менин Кыргызстаным” деген темага 3 мүнѳттүк эссе жазышат. Ѳз топторунун эсселери менен таанышып, талкуулашат.		Үч мүнөттүк эссе” “Жазуу түрүндѳгү кайтарым байланыш”
Сабактын жыйынтыгын чыгаруу жана үйгѳ тапшырма берүү	8 мүн.	Окуучулар: Бүгүн эң маанилүү эмнелерди билдиңер? Кайсы суроолор түшүнүксүз бойдон калды? суроолорго Топто оозеки талкуулап, жалпы класста талкуулашат. Мугалим менен бирдикте корутундулашат.	НК3 ПК3 НК3	Лингвистикалык Колдонуу “Өздүк ички экзистенциялык интеллект Баалоо. Чыгармачылык Өз ара инСындык интеллект;
-Бүгүнкү сабакта кандай жаңы маалымат алдыңар жана эмне маанилүү болду? Келгиле, эмесе, сабактын башталышында койгон максаттарыбызга, күтүлүүчү натыйжага жеттикпи, тактайлы, баалайлы.	Сабактын башталышына койгон максаттарды, күтүлүүчү натыйжаны кайрадан такташат. Кээ бир максатка толук жетпей калдык го деген күмөндүү маалыматтарды талдап, үйдөн кошумчалоо сунушталат.

№1 тиркеме: Алтындай эрежелернин (сын атооч - темага ылайык кѳнүгүү) баш тамгаларын алсак кандай тема келип чыкты?

С - сабак

Ы – ынтымакташып иштейли

Н – намыска бек туруу

А – айтылган ой, суроо баалуу

Т – тапшырманы так аткаруу

О – орду колдон, жеңилди жерден алалы

О – ойду, идеяны улайлы

Ч – чыгармачылык менен жараталы

№2 тиркеме «Пирамидалык окуя» стратегиясын түзүүнүн схемасы

1. Окуянын каарманы 1 сөз (тема: адам, жаныбар, өсүмдүк, ж.б.)

2. Каарманды сыпаттоочу 2 сөз ( келбети, жашы, сапаты, мүнөзү... )

3. Окуянын болгон жери 3 сөз (мамлекет, шаар, коомдук жай, айлана...)

4. Окуянын чыгышына себеп болгон проблема 4 сөз (акча, адашуу, жетишсиздик же жек көрүү, жаңылуу, жолугушуу, сүйүү )

5. Окуянын чыгышынын 1-себеби 5 сөз (окуядагы проблеманын себебине эмне түрткү болду)

6. Окуянын 2- себебинин сүрөттөлүшү 6 сөз (Каармандын айлана-чөйрөсүндөгү сюжет боюнча окуялардын сүрөттөлүшү)

7. Окуянын 3-сүрөттөлүшү 7 сөз (окуянын чечилишине карата эмнелер түрткү болду)

8. Проблеманын чечилишин сүрөттөөчү 8 сөз

№3 тиркеме: «Пирамидалык окуя» стратегиясына мисал.

1. Бала

2.Кичинекей, кароосуз

3.Көчө, Ош базары, ашкана

4.Кайгылуу, ачка, ыйлайт, ооруйт.

5. Арак, ишсиз, таштаган, карабаган, урат,

6. Коом, мас адамдар, шапшалтак, ѳтѳ кир, таштандылар; бош банкалар, табак түп.

7. Адамкерчилик, гумандуулук, боорукелик, мамлекет, адам, көз жаш, суранат.

8. Тамак, суу, тазалык, машина, окуу, жазуу, сүйлөө, эмгектенүү.

1. Мектеп

2.Жарык, таза

3.Ж.Бѳкѳмбаев кѳчѳсү, Бишкек шаары, 3 кабаттуу

4. Акча чогултуу, ата-энеси иштебейт, оорукчан, досторунан уялат,

5. Базарда, араба(тачки) тартат, суугураак, кыпкызыл, ѳтѳ оор, абдан аз,

6. Класс, боп-боз, жакшыраак кийим, кѳбүрѳѳк акча, жакшы аракеттенүү, олимпиада, 1-орун,

7. Бюджеттик окуу, адилеттүү, чоңураак, кызыктуурак, мамлекеттик, адамдык сапат, татаалыраак.

8. Түнкү жумуш, окшошураак, аралыктан окуу, азыраак тамактануу, кѳбүрѳѳк иштѳѳ, күчтүү эмгек, жигердүү жыйынтык

Просмотр содержимого документа
«Кыргыз тили жана адабияты»

Предмети: Кыргыз тили

6-класс

Сабактын темасы: Сын атоочтун даражалары

Сабактын тиби: Жаңы теманы өздөштүрүү

Калыптандыруучу баалоонун техникалары: “Сүйлѳмдү толукта”, “20 секунд”, “Ѳзүн-ѳзү баалоо”

Мотивация-шыктандыруучу кѳнүгүүлѳр: «Эң ...абдан»

Убакыт: 40 мүнөт. Бул сабактын фрагментиндеги убакыттын сарпталышынын болжолдуу планы.

Сабактын жабдылышы, ка ражаттар (ИКТ): компьютер, проектор, окуу китеби, ватман, маркерлер, карточкалар: Мугалим үчүн «....» стратегиясынын схемасын түзүүнүн мисалы 1даана (д.) (№1-тиркемеде; 4 топко 1 ден окуучулар үчүн үлгү катары берилүүчү «Пирамидалык окуянын схемасы» жана талдануучу сөз, тапшырма жазылган - карточкалар топтому (№ 1-4 тиркеме), түстүү стикерлер 6 топко 1ден түстүү маркер-фломастер; скотч-чаптагыч ж.б.Тиркемелер №1,

Максаттары:

Коюлган максаттан күтүлүүчү натыйжалардын көрсөткүчтөрү (индикатору)

Билим берүүчүлүк:

Окуучулар сын атооч жана анын даражалары тууралуу маалымат алышат.

Эгерде окуучулар:

Сын атоочтордун даражаларын тексттерден, чыгармалардан суроо берип таба таба алышса;
Сын атоочторду жана анын даражаларын катыштырып сөз айкаштарын жана ар түрдүү структурадагы сүйлөм, түзө алышса;
Сын атооч сѳздѳрдүн сүйлѳмдѳгү маанисин ѳз сѳзү менен айтып беришсе;

Өнүктүрүүчүлүк:

Сын атоочтун даражаларынын өзгөчөлүктөрүн айырмалашат.

Сын атоочтордун даражаларын жасоочу мүчөлөрдү колдонуп (морфологиялык) маанисинин өзгөрүшүн мисалдар менен далилдей алышса;
Грамматикалык түзүлүшүн - жѳнѳкѳй же татаал экендигин айырмалашса;

Сын атоочтордун даражаларынын сүйлөм ичинде синтаксистик кызматын аныкташса;

Тарбия берүүчүлүк:

Сын атоочтун даражаларын колдонуп, оң жана терс кѳрүнүштѳргѳ баа беришет.

Берилген тапшырмалардан оң жана терс (жакшы, жаман) сын атооч жана анын даражалары катышкан макалдардын маанисин талдай алышса
Сын атоочту жана анын даражаларынын өзгөчөлүгүн ар түрдүү турмуштук шарттарда колдонууга карата өз көз карашын, баасын бере алышса.

(НК) - НЕГИЗГИ ( ТҮЙҮНДҮҮ) КОМПЕТЕНТТҮҮЛҮКТѲР

(ПК) - Предметтик компетенттүүлүктөр

Кыргыз тили (эне тили) предметинин компетенттүүлүктөрү

(ПК1). Тил таануучулук(кеп ишмердүүлүгүнүн 4түрү)
(ПК2). Кептик (тил жана кеп кубулуштарын адабий тилде баарлаша билүү)
(ПК3). Маданият таануучулук билүүчүлүк

Г.Гарднердин кѳп түрдүү акыл-эс жѳндѳмдүүлүгү теориясы. 1. Лингвистикалык -вербалдык –; 2. Логикалык-

математикалык 3. Мейкиндиктик - визуалдык -; 4. Кыймыл-аракеттик – кинестетикалык; 5. Музыкалык –ыргактуу

(ритмдүү); 6. Өз ара инСындык интеллект; 7. Өздүк ички инСындык –экзистенциялык интеллект; 8. Натуралисттик;

Б.Блумдун таксономиясы: 1. Билим, 2. Түшүнүү, 3.Колдонуу, 4.Талдоо-анализ, 5.Топтоо-синтез, 6. Баалоо.

7. Чыгармачылык

Баалоонун техникалары:

Сабактын этаптары

Убак-тысы

Мугалимдин иш-аракети

Окуучунун иш-аракети

НК, ПК

Б.Блумдун таксономиясы; Г.Гарднердин теориясы; Калыптандыруучу баалоонун техникалары

Уюштуруу/ Мотивация

Окуучулардын билимин актуалдаштыруу

2 мүн.

Саламатсыңарбы балдар! кандай? кайсы? деген суроого жооп берген сѳздѳрдү колдонуп, кѳңүл кѳтѳрүүчү жагымдуу маанайды бири-бирине арнашат.

Окуучулар партада бири бирин карап жуп болуп олтурушат. Жуптагы окуучунун бири көзүнө күлгүн көз айнек кийип алган түр менен жанындагы окуучуну карайт. Ал окуучу болсо ага мындай сөздөр менен кайрылат: «Түшүмдө эмес, өңүмдө, менин эмнем сонун көрүнүп турат көзүңө». «Күлгүн көз айнек» кийип алган окуучу анын сонун көрүнүштөрүн сыпаттап айтат: (көздөрүң сулуу, жылмайганың жагымдуу, кийимиң жарашыктуу ж.б.) Ошентип, ал окуучунун бардык сонун көрүнүштөрү Сыналып бүткөндөн кийин, ал өзүнүн «күлгүн көз айнегин» жанындагы окуучуга берет да, ал ушул сыяктуу карата кайра кайталап аткарат.

Маанайды кѳтѳргѳн негизги сѳздѳрдү флипчартка же доскага жазат.

НК2

ПК3

«Күлгүн кѳз айнек», «Жуп менен иштѳѳ»

Үй тапшырмасын текшерүү,

таяныч билимдерин кайталап, калыбына келтирүү

3 мүн.

Ѳтүлгѳн тема боюнча суроолорду берет. Флипчартка же доскага жазылган Маанайды кѳтѳргѳн негизги сѳздѳргѳ суроо коюп, анын маанилерин айтып бергиле. -“ Демек, балдар, биз бүгүнкү үй тапшырмада сын атоочтун морфологиялык белгилерин, синтаксистик кызматын талдоого, чечмелѳѳгѳ шарттоочу суроолорду берилет.

Үй тапшырмасын боюнча суроолорго жооп беришет. Сын атооч боюнча таяныч билимдерин кайталап, жалпылашат,

Маанайды кѳтѳргѳн негизги сѳздѳргѳ суроо коюп, анын маанилерин айтып берип, сѳз айкаштарын,сүйлѳмдѳрдү түзүшѳт.

Окуучулар үй тапшырмада сын атоочтун морфологиялык белгилерин, синтаксистик кызматын, сын атооч сөз түркүмүнѳ мүнөздүү белгилерин, түзүлүшүн жана анын жасалышын, катыштык жана сапаттык бѳлүнүшүн, заттык мааниде колдонулушун талдашат, чечмелешет

НК1, ПК1

Билүү.

Түшүнүү

Сабактын темасы, максаты, милдеттери жана күтүлүүчү натыйжаларды билдирүү, тааныштыруу, талкуулоо;

Окуучуларды окуу ишмердигине шыктандырып, даярдоо

№1 тиркемедеги Берилген баш тамгалар менен .(сын атооч - темага ылайык кѳнүгүү) “Алтындай эрежелерди” Баш тамгаларын алсак кандай сѳз келип чыкты? Доскадагы сѳздѳрдү окуп,

жалпылап, бириктирип байланыштырып, бир сөз менен тема коюп көргүлөчү?

Азаматсыңар....бүгүн биздин ѳтүлүүчү темабыз “Сын атооч” Активдүү иш-аракетке багыттоо:

Мугалим сабактын темасын, максатын,анын кѳрсѳткүчтѳрүн (слайддан) окуп талдоону сунуштайт. Биз ушул максатка, көрсөтүлгөн натыйжага жете алабызбы? – талкуулайлы. Сабактын аягында бул койгон максатыбызга кайра кайрылабыз.

Окуучулар өз кѳз караштарын, ойлорун кыскача айтышат. Суроолорго жооп беришет. Сөздөрдү жалпылап, бириктирип, бир сөз менен айтып ар түрдүү идеяларды (Сыпаттаган, мүнѳздѳгѳн сонун көрүнүштөрүн көздөрүң сулуу, жылмайганың жагымдуу, кийимиң жарашыктуу сыпаттап ...... ж.б.айтышып тема коюшат айтат.

Сабактын темасын жалпы үн чыгарып окушат: “ Сын атооч” Окуучулар сабактын максаты жана күтүлүүчү натыйжалар менен таанышып, аны талкуулашат. Ушул максатка, көрсөтүлгөн натыйжага жете алабызбы? – деген суроонун алкагында ойлонушат, ар бир окуучу өз мүмкүнчүлүгүнө жараша жоопторун, көз караштарын, чечимдерин айтышат

НК2

ПК2

НК3

Билүү.

Түшүнүү.

Колдонуу.

“Биздин эрежелер”

“Бир сөз менен жалпылоо”

Жаңы теманы биринчи жолу кабылдап, баамдоо, обьектилерди себеп-натыйжа байланыштарды жана карым-катнаштарды аңдап түшүнүү

20 мүн

Мугалим сын атоочтун даражаларына

ѳтүлѳ турган темага багыттап суроо берет. Бул кандай түстѳ:

кызыл, кочкул кызыл, мала кызыл, чоң-чоңураак ж.б.

Оозеки айтып, белгилеп, кѳрсѳтүп, окуучунун ѳздѳрүнѳ айтырууга кѳбүрѳѳк басым жасалат..

Келгиле, 1ден 4 га чейин Сынап, Сындар боюнча 4 топко бөлүнгүлө. 4 топ сын атоочтун даражаларына

а) жекече жазгыла, б) Сындар жѳнүндѳгү элестерден (ассоцация) келип чыккан ар түрдүү маанидеги жекече идеяларды топто талкуулагыла

в) жалпы класска топтун идеясын айтып бергиле.

Мугалим Сындарга кандай мүчѳлѳр уланды, ар түрдүү мүчѳ уланганда кандай маанилик ѳзгѳрүүгѳ дуушар балду? ж.б. жыйынтыктайт

Эмесе, окуу китебиндеги 450- кѳнүгүүнү иштѳѳ сунушталат.

Андан соң ар бир топко макалдарды бѳлүштүрѳт. Сын атооч катышкан макалдардын маанисин чечмелегиле деген тапшырма берилет. Окуучуларга алдын-ала тапшырманын мазмуну анын критерийи-талабы менен тааныштырат. Кантип иштеш керек, натыйжага кандай балл(баалоо) упайларды бериш керек экендигин талкуулашат

Тапшырманын критерийин берет. Мисалы, сүрѳт, сѳз, чийме ж.б. чыгармачылыгын кошуп, ойлорун кантип чечмелѳѳнүн шарттарын, натыйжада кантип бааланат түшүндүрѳт.

Критерий-талап конкреттүү, ѳлчѳнүүгѳ ыңгайлуу болуш керек.

Окуучулар класстагы буюмдардын, предметтердин кѳлѳмүн, түзүлүшүн,ѳнү-түсүн, формасын сурап, түстѳрдү бири-биринин кийимдеринин ѳңдѳрүнѳн салыштырууга карата берилген суроого жооп берүү аркылуу сын атоочтун даражаларына

мисалдарды айтышат.

Доскага тѳрт башка ѳңдүү сүрѳттү илинет. Жашыл, жашылыраак, мала жашыл, жап-жашыл, кочкул жашыл. Окуучулар ѳңдѳрүн айтышат, мен ошондо окуучуларга сын атоочтун тѳрт даражасы бар экендигине мисалдардан бѳлүп белгилешет.

Доскадагы мисалдарга окшоштуруп ѳздѳрү ѳң-түстѳрдү айтышат. Жалпы түшүнүк алгандан кийин, китептеги кѳнүгүүлѳрдү иштешет.

Окуучулар 1ден 4 га чейин Сынап, 4 топко бөлүнүшөт. Ар бир топ ѳз тобунда иштѳѳгѳ орун даярдап, “уй мүйүз тартып” отурууга ыңгайлаштырып,парталарды, стулдарды коюшат

№ 1 топ Жай даража.

№ 2 топ Салыштырма даража.

№ 3 топ Күчөтмө даража.

№4 топ Басаңдатма даража.

Жай даража - заттардын кадимки норма катары таанылган белгилерин билгизет да, атайын мүчөлөрдүн же сөздөрдүн жардамысыз уңгу же негиз түрүндөгү сапаттык сын атоочтор аркылуу туюндуруларын;

Басаңдатма даража. Заттагы белги нормалдуу белгиге жете бербегендигин билдирет да, төмөнкү мүчөлөрдүн жардамы менен жасалат:

-ыш: ак - агыш, көк – көгүш;

-гыл: кир _______–киргил, сары - саргыл;

-ылжын: көк – көгүлжүн;

-ылтыр: көк – көгүлтүр;

-гыч: сары – саргыч;

-гыл: сары - саргылт, сур - сургулт;

-гылтым: кызыл – кызгылтым ж.б.

Салыштырма даража. Заттагы белги нормалдуу белгиге караганда айырмалуу экендигин билгизет да, эки зат өз ара белгилери боюнча салыштырылат. Ал заттардын бири атооч жөндөмөсүнүн, экинчиси чыгыш жөндөмөсүнүн формасында берилет. Сын атооч -ыраак мүчөсү уланган түрдө же ансыз эле колдонулат.

Күчөтмө даража. Заттагы белги нормалдуу белгиден өтө эле айырмалуу экендигин көрсөтөт да, төмөнкүдөй жолдор менен жасалат:

Эн, абдан, өтө, аябай деген бөлүкчөлөрдүн кошулуп айтылышы менен жасалат.

Тапшырма: “Пирамидалык окуяны” колдосо болот а) жекече иш ѳз тобуна бѳлүнгѳн сын атоочтун даражасына өз чыгармачылыгын (сүрөт, макал-ылакап, синквейн, графикалык уюштургучтар ж.б.) кошумчалап долбоор түзүп, дептерине жазышат.

б) топто иш: жекече иштерин топто талкуулап кошумчалап биргелешип иштеп чыгышат. Даярдалган долбоорлорун ватманга жазып жалпы класска жарыялашат (презентпциялашат),

в) калган топтор суроо берип, кошумчалашат.

г) долбоорлордун бардыгы талкууланып бүткөндөн кийин, жалпы алган маалыматтарын топтоштуруп, салыштырып, байланыштырып жыйынтыкташат..

НК3

НК1

ПК1

ПК2

НК3

ПК3

Мейкиндиктик

“Пирамидалык окуяны”

“Ѳзүн-ѳзү баалоо”

«Жуп менен иш»

Топ менен иш

Билимдерди жалпылоо жана системалаштыруу

мүн.

Бул иш-аракетке, максатка жетүү үчүн окуучулардын алган билимин, көндүмүн, натыйжаны аныктоо жана маанайын, көңүлүн, сезимдерин билүү жана теманы талкуулоо, бышыктоо, калыптандыруучу баалоо үчүн талкуулоо суроолор берилет

Бышыктоо жана аларды калыптандыруучу баалоо үчүн суроолор:

1.Сын атоочтор башка сөз түркүмдөрүнөн кандай белгилери боюнча айырмаланат?

2.Сапаттык жана катыштык сын атоочтордун айырмасы эмнеде?

3.Сын атоочтун даража категориясы жөнүндө айтып бергиле.

4.Сын атоочтор морфологиялык жана синтаксистик жолдор

менен кандай уюшулат?

5.Сын атооч сөздөрдүн сүйлөмдө аткарган милдеттери жана аларды мисалдар менен далилдегиле.

6.Сын атоочтун тактоочтон айырмасы жана окшоштугу

Бири айтты асыл таштан койгун деди,

Бири айтты, ак боз бээни сойгун деди

Асыл таш, алтын менен койсо дагы

Токтобой дубал кѳчүп кулай берди.”

Ырдын мазмунун оозеки талкуулашат.

Окуучулар берилген суроолорго жооп беришет,өз маанайын , көз караштарын билдиришет

Бул иш аракетте окуучулардын алган билимин, көндүмүн жана маанайын, көңүлүн, сезимдерин билүү жана теманы талкуулоо үчүн берилүүчү жогорку деңгээлдеги концептуалдык «ачык» суроолорго:

Бул иш-аракеттен силерди таң калтырган, кызыктырган кандай жаңы маалыматтар кездешти?

аркылуу максатка жетүү үчүн берилүүчү ж.б. суроолорго ар түрдүү ѳз ойлорун айтып, жооп беришет.;

ПК3

ПК2

НК2

“Оозеки кайтарым байланыш”

Анализ

Баалоо

Чыгармачылык

Калыптандыруучу баалоонун суроолору

Билимдерди бышыктоо жана аларды биринчи жолу колдонуу

“Менин Кыргызстаным” деген темага 3 мүнѳттүк эссе жазышат. Эссенин критерийи: Сын атоочтун ар бир даражаларына 1 ден сүйлѳм түзүү; Жазылган эссе 4 сүйлѳмдѳн түзүлүш керек;

Ал 4 сүйлѳм теманын маанисин ачып бериш керек.

Сын атоочтун ар бир даражаларына 1 ден сүйлѳм түзүү аркылуу “Менин Кыргызстаным” деген темага 3 мүнѳттүк эссе жазышат.

Ѳз топторунун эсселери менен таанышып, талкуулашат.

Үч мүнөттүк эссе”

“Жазуу түрүндѳгү кайтарым байланыш”

Сабактын жыйынтыгын чыгаруу жана үйгѳ тапшырма берүү

8 мүн.

Окуучулар: Бүгүн эң маанилүү эмнелерди билдиңер? Кайсы суроолор түшүнүксүз бойдон калды? суроолорго Топто оозеки талкуулап, жалпы класста талкуулашат. Мугалим менен бирдикте корутундулашат.

НК3

ПК3

НК3

Лингвистикалык

Колдонуу

“Өздүк ички экзистенциялык интеллект

Баалоо.