Контрольно-измерительные материалы по марийскому зыку для 7 класса

Отметка

Число ошибок (орфографических и пунктуационных)

«5»

0/0, 0/1, 1/0 (негрубая ошибка)

«4»

2/2, 1/3, 0/4, 3/0, 3/1 (если ошибки однотипные)

«3»

4/4, 3/5, 0/7, 5/4 в 5 классе; 6/6 (если есть ошибки однотипные и негрубые)

«2»

7/7, 6/8, 5/9, 8/6

Балл

Степень выполнения задания

«5»

ученик выполнил все задания верно

«4»

ученик выполнил правильно не менее 3/4 заданий

«3»

выполнено не менее половины заданий

Балл

Количество ошибок

«5»

ошибки отсутствуют

«4»

1 – 2 ошибки

«3»

3 – 4 ошибки

Оценка

Содержание и речь

Грамотность

«5»

1.Содержание работы полностью соответствует теме.

2.Фактические ошибки отсутствуют.

3.Содержание излагается последовательно.

4.Работа отличается богатством словаря, разнообразием используемых синтаксических конструкций, точностью словоупотребления.

5.Достигнуты стилевое единство и выразительность текста.

В целом в работе допускается 1 недочет в содержании 1-2 речевых недочета.

Допускаются:

1 орфографическая, или 1 пунктуационная, или 1 грамматическая ошибки

«4»

1.Содержание работы в основном соответствует теме (имеются незначительные отклонения от темы).

2.Содержание в основном достоверно, но имеются единичные фактические неточности.

3.Имеются незначительные нарушения последовательности в изложении мыслей.

4.Лексический и грамматический строй речи достаточно разнообразен.

5.Стиль работы отличается единством и достаточной выразительностью.

В целом в работе допускается не более 2 недочетов в содержании и не более 3-4 речевых недочетов.

Допускаются: 2 орфографические и 2 пунктуационные ошибки, или 1 орфографическая и 3 пунктуационные ошибки, или 4 пунктуационные ошибки при отсутствии орфографических ошибок, а также 2 грамматические ошибки

«3»

1.В работе допущены существенные отклонения

2.Работа достоверна в главном, но в ней имеются отдельные фактические неточности.

3.Допущены отдельные нарушения последовательности изложения

4.Беден словарь и однообразны употребляемые

синтаксические конструкции, встречается

неправильное словоупотребление.

5.Стиль работы не отличается единством, речь

недостаточно выразительна.

В целом в работе допускается не более 4 недочетов в содержании и 5 речевых недочетов.

Допускаются:

4 орфографические и

4 пунктуационные ошибки,

или 3 орф. и 5 пунк., или

7 пунк. при отсутствии

орфографических (в 5 кл.-

5 орф. и 4 пунк., а также

4 грамматических ошибки

«2»

Работа не соответствует теме. Допущено много фактических неточностей. Нарушена последовательность мыслей во всех частях работы, отсутствует связь между ними, работа не соответствует плану. Крайне беден словарь, работа написана короткими однотипными предложениями со слабо выраженной связью между ними, часты случат неправильного словоупотребления. Нарушено стилевое единство текста. В целом в работе допущено 6 недочетов и до 7 речевых недочетов

Допускаются:

7 орф. и 7 пунк. ошибок, или

6 орф. и 8 пунк., или

5 орф. и 9 пунк., или

9 пунк., или 8 орф. и 5 пунк.,

а также 7 грамматических

ошибок

№ урока

Дата

Вид, тема, текст работы

По плану

Фактич.

№1

Диктант «Поянлык»

Чодыра- шочмо-кушмо пӱртӱсын каласен мощтыдымо поянлыкше. Тудо калыкым пукша, чикта. Кӱлеш гын, ужар лышташ-урвалтешыже шылтен, тушман деч арален кода. А шошым тӱрлö-тӱрлö пеледышан вондер коклаште могай ласка, куштылго! Тамле пушан южым шер теммешке шӱлен, сылнын-сылнын мурышо кайыкын йӱкшым колын, чонет куана. Кеҥежым, шыжым могай гына емыжым тылат ок пöлекле! Йошкар шер гай койшо снеге ден мöр, орлаҥге дене кечыше эҥыж ден пöчыж, ӱдырын шем шинчаж гай ломбо кичке ден шоптыр эше моторрак кояш тыршен йолгат. А шыжым могай гына поҥго уке: рыжыкшат, курезыжат, ӱйвҥгыжат. Чыла тидым чодыра айдемылан пöлекла.

(98 мут)

З.В.Учаев. Марий йылме дене диктант сборник

№8

Контрольный диктант «Салтак корем»

Эшполдо кеҥеж гоч Чепишлан чодырам куклен. Тиде куклемыште тудо шкет гына лийын. Чепиш вес вере весылан куклыктен гынат, тудо пален огыл. Теле шумек, илышыште могай мучаш лиеш, тудо кокыте шонен: ала поктен колта, ала вес кеҥеж марте иктаж вынемыште ашна… Тудын дек арня, лу кече коклан Чепиш гына коштын- Эшполдо молым иктымат ужын огыл. Кочкашыже кукшо кинде деч моло логалын огыл, шке гына куклем воктен южгунам саскам поген кочкаш толашен. Йӱмö шумыж годым адак кукшо

№9

Изложение «Курыкӱмбал ял»

Курыкӱмбал ял пеш шукертсе. Ожно тиде ял олмышто кугу чодыра лӱшкен шоген. Шоҥго-влакын ойлымыштлан ӱшанаш гын, тысе калык шылше салтак тукым гыч лектын.

Ожно кугыжан армийыш кайыше пöръеҥым колышо семын ужатеныт: салтак коло вич ий служитлышаш улмаш, тынар орлыкым чытен лекташ куштылго огыл. Садлан кугыжан армий гыч шылын куржашат лийын.

Тыге кум шылше салтак, ола гыч кум ӱдырым озашт деч шолыштын, тиде кореман верышке толыныт. Ӱдырышт олаште кул шотышто иленыт улмаш. Салтак-влак нунылан каласеныт: «Айста тышечын кугу чодырашке, корем пундашке шылын каена. Тушко нигöат огеш кошт, ме эрыкыште илаш тӱҥалына».

Кул ӱдыр-влак келшеныт.

Теве тыге куд еҥ тиде коремышке воленыт. Нуно кум пöртым ыштеныт, эрыкыште илаш тӱҥалыныт. Тул волгыдо курык вуйыш койын огыл: тӱтыра авырен. А кум суртышто илыше-влак вудака кече волгыдым гына ужыныт.

Илен-толын кум сурт гыч тысе калыкын тукымжо шарлен. Пасуат почылтын, олыкат лийын. Калык ий еда ешаралтын. Тиде ялын шочмыжо нерген нигöат, нимогай кугыжат пален огыл. Пöръеҥ-влак, салтаклан кайыдеак, ӱмырыштым шуктеныт.

Варажым ала-могай кугыжа тиде коремысе ял нерген пален налын. Кугыжа салтак-влак отрядым колтен. Но ял калык тидым шижын шуктен. Молан манаш гын, курык вуйыштоорол-влакым шогалтыме улмаш. Сутка еда вич але лу еҥ курык вес могырысо тöр верышке эскерен ончен. Орол-влакым Шой лӱман еҥ вуйлатен. Тудын полышкалышыже-влак кугу тумо парчаште кеҥеж гоч шинченыт. Кеҥеж эрден орол-влак курык деке лишемше салтак тӱшкам ужыныт. Ик оролялышке куржын воленат, калыклан увертарен. Ял калык шке ыштыме кердышт, пикшышт дене тиде отрядым вашлияш курык вуйыш тектын… Вес ганажым кугыжан колтымо отряд тиде ялышке йыцшт пураш тöчен. Но чыла вийым, корем пундашеш аврен, кырен пытареныт… Тиде неле кредалмашеш Шой лӱман марият колен. Тылеч вара Шой курык ден Шой корем лӱм кодыныт.

Курыкӱмбал ялын историйде тыгай. Но кызыт тиде ялысе калыкым «шылше тукым» манын нигöат огеш ойло. Калыкшат шкенжын кугезыж нерген шарналтымашыже уке. Очыни, ялт монден.

Ял пеледалтын. Корембал ден Олыкмучаш кокласе садер лоҥгаште школ пöрт волгалт шинча. Кугорно воктен, Покшел уремыште, ош кӱ пöрт рашемалтеш. Тде-магазин. Изиш умбалнырак, куэр коклаште, кок пачашан клуб, туштак библиотека. Олыкмучаш кыдалне у пöрт коеш. Тде- медпункт. Эҥер воктен электростанций лӱшкен шинча.

Курыкӱмбал ял ий еда кугемеш. Ынде шӱдö витле утла сурт уло. Кажне пöртыштö электричество волгалтеш. Калык ик еш гае пашам ыштен ила.

План:

1. Курыкӱмбал яллан кö тӱҥалтышым пыштен?

2. Кум шылше салтак кузе илышым тӱҥалын?

3. Тиде ялыште илыш кузе воранен толын?

4. Нуно шке эрыкыштым кузе араленыт?

5. Курыкӱмбал ял кызыт кузе вашталтын?

№ 13

Изложение «Эҥер лӱм дене кылдалтын»

Марий калык ожнысекак Юл кыдалне верланен. Тидын нерген эҥерла воктене мумо тошто илем-влак каласкалат. Юл, Вӱтла, Шур, Йынгы, Шындыр, Ырде, Кугу да Изи Какшан, Элнет да моло эҥерла воктене 5-11 курымласе марий-влак деч кодшо археологий памятниклам верештме. 12-15 курымлаште марий-влак йӱдвелышкыла да эрвелышкыла шарленыт. Нунын илыме олмыштым Виче ден Пижме серлаште, тушко йоген пурышо Яраҥ, Иж, Лемде, Пу, Вӱрзым, Арбор, Пӱрö воктенат мумо.

Тошто марий-влак кугу родо-тукым тӱшка дене чумырген иленыт. Тӱшкан илымышт тушман дечын аралалташат, озанлык пашам писынрак ыштен пытарашат полшен. Эҥер воктене верланыме чыла шот денат йöнан лийын. Кок эҥер ушнымо лукыштоаркамбалне, ор(крепость) сынан тӱшка ешлык илемым чоҥеныт. Тушто лу гыч кумло-нылле марте еш вераҥын. Кажныштыже коло-кумло еҥ улмаш. Лӱдыкшö годым тышке воктене илыше-влакат толыныт. Эҥерыште колым кученыт, воктенсе чодырашке сонарыш коштыныт. Вольыкым кеҥежым чодыраш посна пече коклаш луктын шогалтеныт. Телылан олыкышто шудым ямдыленыт. Ондакше шурным ӱдаш эҥер пеленсе мландым куралыныт. Вара семын йырысе чодырам куклаш тӱҥалыныт, нурым почыныт.

Калык ешаралтме семын илем кугемын. Тудо чыла ешымак пукшен кертын огыл. Садланак жапын-жапын кажне кугу еш гыч иктажше посна ойырлен каен. Шукыж годым тиде эҥер воктенак у мландым муыныт. Яра вере кодын огыл гын, мӱндыркырак, вес эҥер воктекат, куснашышт логалын. Тыге тӱрлö верыште илыше марий-влак лугалташ тӱҥалыныт.

Тошто марий-влак шке коклаштышт эҥер лӱм денак палыме лийыныт. Мутлан, Вӱтла марий, Какшан марий, Пум арий, Йыр марий да молат.

План

1. Археологий памятник-влак.

2. Тошто марий – влакын илымышт.

3. Марий-влак лугалташ тӱҥалыныт.

4. Марий-влак шке коклаштышт эҥер лӱм дене палыме лийыныт.

№15

Диктант «Чодыраште»

№ 09

Контрольный диктант «Ветер играет». («Мардеж модеш»).

З.В.Учаев. Марий йылме дене диктант сборник,5-9 класслан, Йошкар-Ола, с. 112

Эркын-эркын кече лумым шулыктарен пытарыш, вÿдыш савырен йоктарен колтыш, пасу ден олыкым топландарыш. Пушеҥгылаште лышташнер эше печкалтын огыл. Апрель мардежын чара укш коклаште чоҥештыл шерже теме. Тунам тудо ÿмашсе лышташ ора дене модаш тÿҥале: тушто ондак ала-мом шолыпрак пургеде да семынже шыве-шыве мутланен шогышат, öрдыжкö чоҥештен кайыш; уэш пöртыльö, лышташ орам орадыла кÿшкö нöлталын, йыр пöрдыктылын, мöҥгеш мланде ÿмбаке кудалтыш, нойышо еҥ семын пыртак каналтышат, пушеҥге шеҥгеч йышт толын лекте да лышташ орам уэш туржаш тÿҥале.

Тиде сÿретым ончен, мылам тыге чучо: пуйто тыште мардеж огыл орадылана, а ÿмашсе лышташ, мланде ÿмбалне пытартыш эрыкшым шижын, шер теммешке юарлен коднеже.

(100 мут).

№ 17

Изложение «Как Тоймет осветил дом» («Кузе Тоймет пŏрт кŏргым волгалтарен»)

А.Ф.Веденькин. Изложений сборник,Йошкар-Ола, 1980, с. 89

Ожно, керосин уке годым, пŏрт кŏргым изике дене волгалтареныт. Ик еҥ чарныде изикеш чырам пижыктыл шинчен. Йўлышŏ чыран изи тулшолжо волысо вўдыш йоген. Кажне каслан пеш шуко чырам ямдылаш кўлын.

Тоймет тўрлŏ вере коштмаштыже керосин лампым первый ужын да налын конден.

Ик шокшо кеҥежым Тоймет илыме ял пасушто уржам шолем кырен каен, урлыклан ўдашат кодын огыл. Поян-влак, тошто каваныштым кырен, уржам шергын ужаленыт, чот поеныт веле. А йорло-влаклын ойго толын. Тоймет ик поян деке уржам йодын миен. Поян ŏрышыжым веле ниялта. Тарзылан толеш гын, ўдаш уржам пуаш лие.

Тарзе лияш огыл, а вўдым йўлалтен, поянын пŏрт кŏргыжым волгалтарен кертмыж нерген Тоймет ойлен.

Поян йорло еҥын ушыжо каен манын шонен. Коктын ўчашаш келшат. Йорло еҥ вўд дене пŏртым волгалтарен кертеш гын, поян йорлылан ўдашыже кум воз уржам пуа. Тидым ыштен ок керт гын, у ий марте йорло тарзылан толеш.

Ял старостам ўжын кондат, пошкудо-влакым кычкыралыт. Тоймет ден поян кидым кучат, староста кидым кўрлеш. Тоймет кўсенже гыч лампе атым луктешат, вўдым тема (лампыште изиш керосин улмаш, вет керосинже чыл вўд гаяк коеш). Тулым лампе тасмаш пижыктат, пŏрт кŏргŏ волгалт кая. Ончаш погынышо-влак Тойметым юзылан шотлен лўдыныт.

Атеш вўдым темен, поянат тулым пижыктен ончен – вўд огеш йўлŏ. Вара Тойметын керосинжым ўпшыч онча. Йорлын вўдшŏ ўпшалтеш.

-Тиде ик олмышто шинчыше, амыше вўд, сандене ўпшалтеш, - вашешта Тоймет.

Поян кум воз уржам йорло деке намиен кода гын, йорло тудым вўд йўлалташ туныкташ лие.

Поян кум воз уржам Тоймет деке намиен кодаш тарзыже-влаклан кўштен. Тоймет кок воз уржажым шкеж гаяк йорло-влаклан ўдашышт пуэн.

План.

1. Ожно пŏрт кöргым мо дене волгалтареныт?

2. Тоймет мом налын конден?

3. Йорло-влаклан могай ойго толын?

4. Тоймет поянлан могай ойым ышта?

5. Тоймет мом ўчашен налеш?

6. Тоймет могай чонан айдеме улмаш?

№ 26

Изложение «Два родника («Кок памаш»)

А.Ф.Веденькин. Изложений сборник, Йошкар-Ола, 1980, с. 98

Мемнан кундемысе шуко памаш коклаште ожнысек кок памаш яндар йÿштö вÿдым олык тайылыш йоктарен. Йырым-йыр чодыра гÿжлен шоген. Ужар укшерлаште тÿрлö кайык-влак таҥасен муреныт. Эр юалге дене шордо, шке презыжым вÿдалтен, ик памаш деке толеден. Чон куанен нуно яндар вÿдым йÿыныт. Памаш воктеч эртыше корныеҥ-влакат памаш вÿдым подылде каен огытыл.

Жап эртен...

Икана кок памаш кок пÿя сереш вашлийыныт да шке илышышт, куанышт да ойгышт нерген ойленыт.

Изирак памаш йыр ончычсо семын чашкер гÿжлен огыл. Эртыше сар жапыште тудым руэн пытареныт. А угычын нигöат шындаш пижын огыл. Йöра кугурак памашыжын пура уло. Весыжым, изиракшым, сер гыч урылтшо рок койын-койын пызырен.

Йоча-влак памашлан полышым пуаш лийыч. Нуно мöҥгышт гыч товарым, кольмым налын тольыч. Паша тÿҥале: иктышт корем воктеч арама ден тополь укшым руэн кондат, весышт лакым кÿнчен шындылыт.

Паша шолеш. Памаш вÿд куанымыж дене утыр чот шолын йога, ший тÿсан вÿдъярымжым йоча-влаклан рÿзалта, яндар йÿкшат муро семынак шокта.

Тыге ик кечыште йоча-влак памаш йыр пушеҥгым шындышт. Икмыняр жап гыч лышташ иланен лекте. А Эчанын кочаже памаш йыр пурам ыштен шындыш – сондыкла веле коеш.

Памашшинча, утыр вияҥын, пÿяшке шоргыктен йога. А тушто тÿрлö кол-влак ракатланен ийын коштыт.

Памашат, кол-влакат, тÿрлö кайыкат йоча-влаклан эре таум ыштат.

1. Кок памаш.

2. Изи памашын ойгыжо.

3. Полыш.

4. Памашын угыч ылыжмыже.

№ 29

Контрольное сочинение «Осенью в школьном саду» («Шыжым школ пакчаште»)

№ 32

Контрольный диктант «В конце августа». («Шыже»).

М.Я. Исаев.Марий йылме дене диктант сборник,4-8 класслан, Йошкар-Ола, 1981, стр. 109

№ 39

Изложение «По дороге в школу» («Школ корнышто»)

А.Ф.Веденькин. Изложений сборник, Йошкар-Ола, 1980, с. 117

№ 46

03.03

Изложение «Рубль» («Теҥге окса»)

А.Ф.Веденькин. Изложений сборник, Йошкар-Ола, 1980, с. 101

Валерикым аваже сакыр налаш колтыш. Уремыште Валерик Мишам вашлие. Магазиныш пырля ошкыльыч.

Магазин лишан Миша ала-молан кумык лийын кодо.

Валерик йолташыжым савырнен ончале. Тудыжо мланде ÿмбалне ала-мом муынат, кидшым куанен нöлтале. Кидыштыже – теҥге окса. Миша окса дене кампеткым налаш лие. А кодшо оксаж дене кинош иктаж вич гана каяш лиеш.

Мутланен ошкылшыштла, Валерик ден Миша корнымат ышт шиж – магазин ончыко толын шуыч. Тыште калык эреак шуко.

Кенета Валерикын пылышыжлан шортмо йÿк шоктыш. Ик велыш ончале – иктат уке. Вес велыш ончале гын, воктенжак шортын шогышо изи ÿдырым ужо. Ÿдырын молан шортмыжым пален налаш Валерик тудын деке лишеме.

Ÿдыр теҥге оксам йомдарен улмаш. Аваже вурсаш тÿҥалеш манын, лÿдын шортын. Шинчавÿдшö шÿргö мучко йыргыктен йоген.

Валерик кидшым кÿсеныш чыкыш, теҥгеаш оксан шыр-шыр шоктымыжым кольо. «Мом ышташ? Мыланемат сакырым налман, - шоналтыш тудо. – Ÿдырланат полшаш кÿлеш. Авамлан каласем гын, садак огеш вурсо». Мишан мумо теҥге оксаже ушышкыжо тольо. Но йолташыжын кышыжат йÿкшен. Очыни, тудо кампеткым налын да тодын шога.

Ÿдыр адакат шорташ тÿҥале. Валерик кÿсенже гыч аважын пуымо теҥгеаш оксажым лукто да ÿдырлан шуялтыш. Ÿдыр шортмо кокла гычак Валерикын кидшым кораҥдыш.

- Тиде теҥге тыйын. Ме тудым магазиныш толын шушаш годым йолташем дене коктын муна, - Валерик умылтара.

Ÿдыр куаныш. Шортмыжым чарныш. Шинчаже чыл-чыл-чыл койын колтыш. Оксам налмеке, Валериклан пеш кугу таум каласыш.

Валерик ден ÿдырын шыргыж шогымышт годым магазин гыч Миша лекте. Тудо кампеткым кучен. Умшаштыжат тудак палдырна.

Изи ÿдыр Валерик ден Мишам эше ик гана порын ончале.

- Кугу тау. Поро кумылан улыда, - носовик дене шинчавÿдшым ÿштылал пелештыш. – Лÿмдаже кузе?

- Пионер! – йолташын шинчашкыже тÿткын ончалын вашештыш Валерик.

Мо лиймым Миша умылыш, вуйжым кумык сакыш. Нимом палыдыме ÿдыр, чеверласен, магазиныш пурыш. Валерик ден Миша, йÿк лукде, мöҥгышкышт ошкыльыч.

План

-Аваже Валерикым кушко колтен?

-Корнышто Миша мом муын?

-Изи ÿдыр молан шортын?

-Валерик изи ÿдырым энгек гыч кузе утарен?

-Мишан поступкыжым кузе акледа?

№ 49

16.03

Диктант»Первый певец» («Первый мурызо»)

.В.Учаев. Марий йылме дене диктант сборник,5-9 класслан, Йошкар-Ола, с. 151

Кызыт марий кокла гыч сай мурызо шуко уло. Нуно оперный театрыштат, эстрадный сценыштат мурат. А кö эн первый мурызо лийын? Ты йодышлан илалшырак-влак иктым, самырык-влак весым ойлат. Таче ме профессиональный первый мурызо Янаев нерген мутым луктына.

Тудын мурыжым эше 1936 ийыштак грампластинкыш возеныт. Тиде пластинка тунам Юл воктене, Пошкырт кундемыште, тыгак Урал марий-влак коклаште кумдан шарлен. Патефон гыч йоҥгалтше марла мурым чыланат кумыл нöлтын колыштыныт.

Мурызын лÿмжö Александр Александрович Янаев. Тудо Оршанка районысо Марий Ернур ялеш 1896 ийын 21 мартыште кресаньык ешеш шочын. (110 мут).

№ 51

23.03

Сочинение «Можно ли прожить без друга?» («Йолташ деч посна илаш лиеш мо?»)

Сочинений тыгайрак лийшаш, шке семынат возаш лиеш

№ 56

14.04

Контрольный диктант «Понго пагыт». («Сбор грибов»).

Акланов Г.А. Марий йылме дене диктант сборник,5-9 класслан, Йошкар-Ола, 2003, стр. 73

Ынде кок арня ночко игече шога. Теве кызытат тыгыде йÿр, тымык да ласка, чарныде выжгыкта. Мланде, вÿдым шупшын темше, кугун шÿлалта, парым луктеш. Чодыра ÿмбалне тÿтыра, шöр шоҥла оварыше, налеш. Кече нöлтмö семын тудо вишкыдемеш, вара йöршын шула.

Чодыраште ночко. Могырлан ласка. Йÿр толшаш деч ончыч чодыра пеледыш поснак ÿпшалтеш. Поҥго пагыт тÿҥалеш.

Пушкыдо регенчан одеял йымач поҥго-влак нöлталтыт. Коявоҥго, куэрыште вуйжым нöлтышö, ÿйвоҥго, пÿнчерыште выльгыжше, лышташпоҥго пушкыдо лышташ йымач кÿзат. Вашке рокнöлтыш чурийжым ончыкта. Кармывоҥгат, кожерла коклаште койышланыше, коедаш тÿҥалеш. Но тудын моторлыкшо кумылым ок савыре, шке дечше кораҥда веле. Но тудым йöратышат уло. Шогертен чÿҥгал-чÿҥгал кая. Южгунам шордо, аяран поҥго ден эмлалтше, пурлын кая.

Поҥго тÿняш логалат гын, шуко оҥайым ужат. Йоча-влак, поҥгым тыматлын налза, кÿзö дене арун пÿчса, тудын шочмо вержым аралыза. Тек тудо вес ийланат ÿнаржым арален кода.

(120 мут)

№ 65

18.05

Итоговое тестирование

10 тестов-билетов по 10 тестовых заданий проводится на обобщающем уроке.

Марий литератур

№ 4

28.09

Тест по повести Я. Элексейна «Őрмŏк»

1 Повестьыште могай жап ончыкталтеш?

1. 18 курым мучашсе марий ял илыш;

2. 16 курым мучашсе марий ял илыш;

3. пашазе-влакын илышышт.

2. Кŏ тыге мура: «Кычкыме имнем чулка йолан,

Мландет куралмем – ваштар кадыр.

Йÿлем пасу – куэ ото,

Шке улам поян тарзе.»:

1. Őрмŏк;

2. Лотай;

3. Чепиш.

3. Őрмŏк мыняр ияш?

1. 18 ияш;

2. 17 ияш;

3. 16 ияш.

4. Пызлер ден куэрла коклаште кŏн илемже верланен?

1. Чепишын;

2. Тойкин;

3. Эшполдын.

5. Кŏ тугай Őрмыза кугыза?

1. Лотайын ачаже;

2. Őрмŏкын ачаже;

3. Эшполдын ачаже.

6. Кŏ куш кайымыж годым тыге ойла: «Чеверын, Ямбика таҥем!… Ынде ужалыме пийыш лектым… Мŏҥгыштем подыш пурыдымо ŏрдыжлу лийым…»

1. 1) Лотай, салтакыш кайымыж годым;

2. 2) Őрмŏк, салтакыш кайымыж годым;

3. 3) Эшполдо, чодырам куклымыж годым.

7. Шылше – тиде…:

1. Эшполдо;

2. Лотай;

3. Őрмŏк.

8. Шылше чодыраште мом ышташ тÿҥалеш?

1. чодырам кукла;

2. сурт-оралтым куча;

3. калык дене пырля пашаш коштеш.

9. Чепиш ден эргыже могай шучко пашам ыштат?

1. шолыштыт;

2. чодырам йÿлатат;

3. Эшполдым йÿлатен пуштыт.

10. Ямбика - :

1. Őрмŏкын таҥже;

2. Лотайын таҥже;

3. Чепишын ÿдыржŏ.

11. Ямбикам кŏлан виешак марлан пуат?

1. Лотайлан;

2. Őрмŏклан;

3. Нигŏланат.

12. Кŏ тыге мура: «Ончылан сакыме ош шовычем

Кокыте кушкедлыш – мом ыштем?

Изинек шонымо чевер танем

Шке дечем ойырлыш – мом ыштем?»

1. Лотай;

2. Ямбика;

3. Őрмŏк.

13. «Őрмŏк кайымеке» ужашыште Чепиш дене мо лиеш?

1. пашаш кая;

2. кугу тŏра лиеш;

3. пызле вуеш сакат.

14. Őрмŏк салтакыште мыняр ий коштын?

1. 5 ий;

2. 4 ий;

3. 6 ий.

15. Őрмŏкын салтак гыч шылмекыже, Лотай дене мо лиеш?

1. салтакыш наҥгаят;

2. шылын куржеш;

3. лÿен пуштыт.

16. Őрмŏк ден Ямбика …:

1. пырля илаш тÿҥалыт;

2. посна кодыт;

3. тунемаш каят.

№ 12

30.11

1. Тест по повести Шабдара Осыпа «Конец света» («Акырсаман»)

2. 1. Кунам «Акырсаман» повесть савыкталтын?

а) 1914 ийыште;

б) 1945 ийыште;

в) 1930 ийыште.

1. 2. Тиде повесть первый гана могай журналыште савыкталтын?

а) «У вий»;

б) «Ончыко»;

в) «У сем».

1. 3. Руш йылмыште могай лÿм дене савыкталтын?

а) «Отцы и дети»

б) «Трудные дни»

в) «Война и мир».

1. 4. Произведенийыште действий кунам эрта?

а) 1921 шужен ий;

б) 1945 ий;

в) граждан сар жапыште.

1. 5. Кŏ тугай Прокоп Васлий?

а) икмарда кресаньык;

б) поян;

в) туныктышо.

1. 6. Тошто илыш деч ойырлаш кŏлан йŏсŏ лийын?

а) Иван Васильевичлан;

б)Прокоп Васлийлан;

в) Павлушлан.

1. 7. Повестьын тÿҥ геройжо:

а) Орай Пŏтыр;

б) Васлий Йыван;

в) Прокоп Васлий.

1. 8. Прокоп Васлийын эргыже:

а) Йыван;

б) Санька;

в) Петр.

1. 9. Кŏ тыге ойла: «Родо-влак! Тыге ыштыман огыл. Ме йорло-влаклан тиде налогым тÿлыктен огына керт, тиде налог улан-влаклан тÿлыкташ лукмо…»

а) Орай Потыр;

б) Кузьман Йыван;

в) Выльып.

1. 10. Йыван кŏ ваштареш кучедалеш?

а)Йошкарге-влак;

б) Колчак;

в) Выльып.

1. 11. Погынымаш кушто эрта?

а) школышто;

б) правленийыште;

в) орол пŏртыштŏ.

1. 12. «Тудо пеш мотор: кугу йытыра капан, ош-чевер чуриян, шара шинчан. Йошкар шовыч йымач той тÿсан ÿпшŏ мардежеш лыж-лыж тарвана. Чийымаш-шогылтмашат моло вате-влак дечын яндар, ару. Ойлаш тÿҥалеш гын, йÿкшŏ комбын гай, мутшо тоштыеҥын гай. Пайрем годым я тŏрза воктен тÿр дене шинчымыж годым муралтен колта гын, колышт шулет. Пашаште ужат гын, ŏрат: пŏръенлан вуйым ок пу. Кум ий годсек,… пŏръеҥ пашамат шкак ышта: кеҥежым куралеш, уда, телым корнышкат коштеш. Кок шочшыжо уло гынат, тÿнен ок иле.

а) Йогор вате;

б) Сапан вате;

в) Окси извате.

1. 13. Выльып кугызан пŏртйымалныже кŏм муыныт?

а) Орай Пŏтырым;

б) Васли эргыжым;

в)Васли кугызам.

1. 14. Милиционер мом муын луктын?

а) киндым;

б) коваштым;

в) окса шондыкым.

1. 15. Кŏ тугай Мичу?

а) кÿтÿчŏ рвезе, тулык;

б) тунемше;

в) пашазе.

1. 16. Мичу мом ыштен?

а) Выльыпын шылтыме уржажым налын;

б) Пашам ыштен;

в) Кÿчен коштын.

1. 17. Мичум кŏ авырен налын?

а) Васлий;

б) Пŏтыр;

в) Выльып.

1. 18. «Ял мучаште лудо мыжеран еҥ ошкыл толеш» Кŏ улмаш?

а) Йыван;

б) Васли;

в) Орай Пŏтыр.

1. 19. Васли шÿгар умбалан могай пушеҥгым шында?

а) куэ;

б) тумо;

в) писте.

1. 20. Шÿгар ÿмбалне шортын шинча:

а) Окси;

б) Васлий вате;

в) Йогор вате.

№ 13

07.12

Сочинение «Дороже земли ничего нет» («Шочмо мланде эн шерге»)

Сочинений тыгайрак лийшаш

1 вариант «Шочмо мланде»

2 вариант «Мланде»

№ 25

22.03

Сочинение «Хлеб – всему голова!»

План.

1. Мо тугай кинде? Тудо сукыр гына мо?

2. Кинде нерген калык кузе ойла?

3. Кузе кинде ÿстембаке толеш?

а) шошо паша;

б) кенежымсе сомыл;

в) шыже тургым;

г) вакшыште;

д) суртышто але пекарньыште.

е) ÿстембалне.

3. Киндын акше шулдо мо? Молан?

№ 34

31.05

Тесты для повторения пройденного за год

Александрова И.Ш. Марий йылме да литератур дене тест-влак, Бирск, 2004, стр. 159-162