XX аsr хоrijiy mаmlаkаtlаri bоlаlаr vа o’smirlаr musiqаsi

MAVZU

• XX аsr хоrijiy mаmlаkаtlаri bоlаlаr vа o’smirlаr musiqаsi

REJA:

• XX аsr kоmpоzitоrlаri o’tish dаvri musiqаsi .
• XX аsr imprеsiоnizm: Klоd Dеbyussi. «Bоlаlаr burchаgi» fоrtеpiаnо pеsаlаri: to’plаmi, «O’yinchоqlаr qutisi»
• Mоris Rаvеl. SH.Pеrо e’rtаklаri mоtivlаri аsоsidа «Flоrinа tushi»,
• Vеngriya: Bеllа Bаtrоk. Bоlаlаr uchun ikki vа uch оvоzli 27 хоr, 8 dаftаrdа аkаpеllа; «Bоlаlаr uchun», fоrtеpiаnо uchun pеsаlаr dаftаri, bоshlоvchi yoki musiqаchilаr uchun qo’llаnmа«Mikrоkоsmоs», fоrtеpiаnо uchun 150 dаn ziyod pеsаlаr. Zоltаn Kаdаy. Bоlаlаr uchun qo’shiq vа хоrlаr, 1 vа 2 оvоzlаr uchun vоkаl pеsаlаr to’plаmlаri; mаktаbgаchа yoshdаn оliy mаktаb tа’limigаchа musiqiy tаrbiyaning оrliqini tuzilishi.

XX аsr kоmpоzitоrlаri o’tish dаvri musiqаsi

• XX asrning eng yaxshi kompozitorlari ajoyib bolalar dunyosini talqin qildilar. Ular maxsus musiqiy ta'lim va tarbiyani rivojlantirishga hissa qo‘shdilar. Ularning asarlari bolalar uchun yangi pog‘ona bo‘lib, o‘sib kelayotgan yosh avlodni tanlash madaniyati, ahloqiy estetik sifatlarini shakllanishini rivojlantirdi?
• Fransuz madaniyatining eng murakkab davrida yirik ikki fransuz kompozitorlari Dyubyusi va Ravellarning yorqin, chuqur insoniy va she'riy san'ati, ijodi XIX-XX asrning 100 yilligida juda ahamiyatli edi.

XX аsr imprеsiоnizm: Klоd Dеbyussi. «Bоlаlаr burchаgi» fоrtеpiаnо pеsаlаri: to’plаmi, «O’yinchоqlаr qutisi»

• K.Debyussi (1862-1918) ning Bolalar burchagi bo‘limi yorqin stili va ajoyib obrazlar bilan dunyoda mashhurdir. (1960-1908 y) Bu Debyussi qizi uchun bag‘ishlagan. Forteano syuitalarini kompozitor musiqada bolaning ko‘zlari bilan dunyodagi obrazlarni: tasvirlaydi. Ba'zan qattiq qo‘l o‘qituvchini, ba'zan kichik o‘yinchoq filni. Ularni yaratish uchun qo‘shiq, raqs janridan, shuninkdek kasbiy musiqa janrlaridan foydalanadi. Pedagoglar repertuarida Alla janrida “Fil allasini”, “Kichik podachi” asarida esa “podachi” ohanglarini o‘ta davrda taniqli bo‘lgan “Kek-uok” raqsi nomi bilan yana bir pssani ataydi. Pedagoglar repertuaridagisyuitaning bir qismi “Doktor Gradus Parnassum” deb oddiy etyudni nomlaydi. Bunda kompozitor M.Klementi etyudlaridan foydalanadi.

Mоris Rаvеl. SH.Pеrо e’rtаklаri mоtivlаri аsоsidа «Flоrinа tushi»,

• Moris Ravel’ (1875-1937).
• Taniqli Frantsuz kompozitori Ravel 1875 yilda Frantsiyaning Sibur shahrida tavallud topib, 1937 yilda Parijda vafot etgan. Parij konservatoriyasida o’qigan. Uning ustozlari Sh.Berio, A.Jedalj va G.Fore bo’lganlar. Ko’pincha Parij va uning atroflarida yashagan. Yevropa mamlakatlari va AQShda kontsertlar bergan. U ko’pincha pianist va o’z asarlari dirijeri sifatida kontsert gastrollarida bo’lgan. 1929 yili Oksford universitetining faxriy doqtori etib saylangan. Ijodi: «Ispan vaqti bilan» operasi, «Bola va jodular» opera baleti, «Dafnis va Xloya» raqslari, «Bolero», «Pavana», «Oynalar», qaytadan ishlangan turli xalqlar qo’shiqlari va boshqalar. SH.Pеrо e’rtаklаri mоtivlаri аsоsidа «Flоrinа tushi» asarlarini yartdi. Ushbu asar hayoti davomida sezilarli darajada cho’qqiga olib chiqdi

Vеngriya: Bеllа Bаtrоk. Bоlаlаr uchun ikki vа uch оvоzli 27 хоr, 8 dаftаrdа аkаpеllа; «Bоlаlаr uchun», fоrtеpiаnо uchun pеsаlаr dаftаri, bоshlоvchi yoki musiqаchilаr uchun qo’llаnmа«Mikrоkоsmоs», fоrtеpiаnо uchun 150 dаn ziyod pеsаlаr. Zоltаn Kаdаy. Bоlаlаr uchun qo’shiq vа хоrlаr, 1 vа 2 оvоzlаr uchun vоkаl pеsаlаr to’plаmlаri; mаktаbgаchа yoshdаn оliy mаktаb tа’limigаchа musiqiy tаrbiyaning оrliqini tuzilishi.

• Vengiriyada musiqa tarbiya sohasida erishilgan asosiy yutuqlar zamonaviy venger musiqasining asoschilaridan biri, kompozitor, xalq og‘zaki ijodi bilimdoni, musiqashunos, pedagog Zaltan Koday (1882-1967) nomi bilan bog‘liqdir. Bolalarning musiqiy tarbiya sohasidagi o‘zining faol va sermahsul faoliyatini Z.Koday 1920-yillardan boshladi. Z.Koday bolalar musiqiy tarbiya tizimini ommaviylik tamoyiliga asoslangan.