СДЕЛАЙТЕ СВОИ УРОКИ ЕЩЁ ЭФФЕКТИВНЕЕ, А ЖИЗНЬ СВОБОДНЕЕ

Благодаря готовым учебным материалам для работы в классе и дистанционно

Скидки до 50 % на комплекты
только до

Готовые ключевые этапы урока всегда будут у вас под рукой

Организационный момент

Проверка знаний

Объяснение материала

Закрепление изученного

Итоги урока

Внеклассное мероприятие на тему : "Родной язык - душа народа"

Категория: География

Нажмите, чтобы узнать подробности

Внеклассное мероприятие на тему : "Родной язык - душа народа"

Просмотр содержимого документа
«Внеклассное мероприятие на тему : "Родной язык - душа народа"»

1-мур класс.

Дарсирал тема: «Класс. Школа.»

Дарсирал мурад: дуклаки оьрч1ру классравусса кьай-кьуйлул ц1ардащал к1ул баву.Гайннан предложенияртту сакин дан лахьхьин даву.Оьрч1ал гъалгъа магьир баву.

Дарсиран аьркинмур: суратру, классравусса кьай-кьуй, учебник.

Дарсирал план

1.Лакку мазраясса аьмсса ихтилат.

2.Лакку мазрай куннащал кув к1ул шаву.

3.Ц1усса махъру лахьхьаву: нуз, ч1авахьулу, лу, сурат, дарс, занг, к1ану, изан, щяик1ан, суал булун, вич1и дишин ва м.ц. (лахьхьин аьркинсса мукъурттил сиягь ва предложениярттал мисаллу буллуну буссар шагьрулул школалул байбихьулул классирттансса лакку мазрал программалий).

4.Гай махъру предложениярттаву ишла баву.

Ва ци дур? Ва нуз дур.Ва ч1авахьулу бур.

Ва цу ур? Ва оьрч1 ур. Ва душ бур.

5.Ц1усса махъру учительнал хъирив зумух ласаву.

6.Ц1усса махъру ишла бувну, суаллан жавабру дулаву.

7.Физкультминутка.

8.Дуклаки оьрч1ру буюр бай формалийсса глаголлащал к1ул баву: ласи, дула, изу лавай, щяик1у.

9.Лавхьхьумур жям баву.

Дарс нанаву.

1.Лакку мазраясса аьмсса ихтилат.

Лакку маз –му лакрал миллатрал мазри. Лак ялапар хъанай буссар Лакрал, Ккуллал, Ц1уссалакрал, Ахъушиял райондалийсса 4 шяраву, Рутуллал райондалийсса 2 шяраву, Ч1арадиял райондалийсса Шаллал шяраву, дагъусттаннал сайки циняв шагьрурдай.Гьарца лаккучувнан цала маз к1улну бик1ан аьркинссар, цанчирча маз бакъасса миллат къабик1айссар.Цалчинмур классрава байбивхьуну, цала ниттил маз лахьлан аьркинссар.Жува байбихьлай буру ниттил маз лахьлай, жува лахьхьинт1иссар гъалгъа т1унгу, буккин ва чичингу, лакрал литературагу.

2.Лакку мазрай куннащал кув к1ул шаву.

Ттун ц1а Миясат Рамазановнар.

Вин ц1а цур?- Ттун ц1а Мурадри.

Хорданий тикрал бан: Ттун ц1а…Яла дуклаки оьрч1ал ца-цаних т1ий цала ц1арду бусайссар ва куннащал кув к1ул шайссар.

3.Оьрч1ал мазрал к1улшиврух бурувгун, гайннахь лакку мазрай ва оьрус мазрай бусаву: «Жува х1акьину ц1усса лакку мазрайсса махъру лахьхьинну, бюхъай, вай мукъурттивасса цаппара зун к1улну бик1ангу.

Классравусса кьай ишла дурну ва суратирттал кумаграйну, ц1усса махъру лахьхьин бан.

4.Гай махъру предложениярттаву ишла бан ва оьрч1ру суаллащал к1ул баву.

Ва цу ур? Ва оьрч1 ур.

Ва ци дур? Ва нуз дур.

Ва ци дур? Ва ч1авахьулу бур.

Ва ци дур? Ва лу бур.

5.Ц1усса махъру учительнал хъирив зумух ласаву, гай т1айлану зумух ласун лахьхьин баву.

6.Ц1усса махъру ишла буллай, суаллан жавабру дулаву.

Учитель: Ва ци дур?

Оьрч1ру: Ва нуз дур.(хорданий учаву)

Учитель: Ва цу ур?

Оьрч1ру: Ва оьрч1 ур, ва м.ц.

7. Физкультминутка.

Ччиту бач1а душлай бур,

бач1ух лажин дислай бур.

Жун ххирар жула ччиту,

к1улли къабитай ччиту.

8.Дуклаки оьрч1ру буюр бай формалийсса глаголлащал к1ул баву: ласи, дула, лавай изу, щяик1у.

Учитель дуклаки оьрч1ахь буюр буллай ур.

Учитель: Лавай изу!

Учитель: Щяик1у!

Учитель: Лавай бизу!

Учитель: Щябик1у!

Учитель: Лавай бизияра! Щябик1ияра!

Учительнал бувч1ин байссар лавай изу оьрч1ахь, бизу душнихь ва бизияра- ч1яру аьдадрай ишла байшиву.

9.Лавхьхьумур жям баву.

Дарсирал жямру чара бакъа дан аьркинссар.

Учитель: Жува х1акьину ци лахьхьарду? Цукунсса махъру лахьхьарду?

Дуклаки оьрч1ру: Нуз, ч1авахьулу, лу,сурат ва м.ц.

Учитель: Ялагу ци лахьхьарду жува?

Дуклаки оьрч1ру: Жуща бусан хьунссар жула ц1а, буюр бан (учин хьунссар): лавай изу, лу була, щяик1у, ручка ласи ва м.ц.

Учитель:Ванийну жула дарс къурталссар. Барчаллагь.



Тема: «Класс. Школа.»( 2- мур дарс)

Дарсирал мурад: дуклаки оьрч1ал мукъурттил луртан авадан дан ва «Класс. Школа.» т1исса темалийн багьайсса махъру лахьхьин, гай предложениярттаву ишла бан лахьхьин бан.

Дарсиран аьркинмур: суратру, Букварь.


Дарсирал план

1.Лавхьхьумур тикрал баву.

2.Ц1усса махъру лахьхьаву, гай бувч1ин баву.

3.Ц1усса махъру учительнал хъирив зумух ласаву.

4.Гай махъру предложениярттаву ишла баву.

5.Физкультминутка.

6.Суратрайн бувну, хавар сакин бан(учительнал кумаграйну).

7.Лавхьхьумур жям баву.

8.Дарсирал жямру.

9.Шардайнсса даву.

Дарс нанаву.

1.Лавхьхьумур тикрал баву.

а)лавхьхьусса махъру учительнал хъирив зумух ласаву: нуз, ч1авахьулу, лу, к1ану, дула, ласи ва м.ц.

б) суратрайн бувну, суаллан жавабру дулаву;

Оьрч1 ци дуллай ур? Оьрч1 чичлай ур.

Душ ци дуллай бур? Душ лу ккалай бур.

Ва цу ур? Ва оьрч1 ур.

Ва ци дур? Ва лу бур ва ц.

2.Ц1усса махъру лахьхьаву, гай бувч1ин баву: к1яласса, лух1исса, ят1улсса, чичин, буккин ва м.ц.

3.Ц1усса махъру учительнал хъирив зумух ласаву.

4.Гай махъру предложениярттаву ишла баву.

Ва оьрч1 ур. Оьрч1 щяивк1ун ур. Оьрч1 дарс чичлай ур.Ва душ бур.Душ лу ккалай бур.Душ лавай бивзун бур ва м.ц.

5.Физкультминутка.

Ччиту бач1а душлай бур,

бач1ух лажин дислай бур.

Жун ххирар жула ччиту,

к1улли къабитай ччиту.

6.Суратрайн бувну, хавар сакин бан (учительнал кумаграйну).

Жул класс.

Ва класс бур.Гиву партарду ва к1антту бур.Ч1ирай сурат дур.Ч1ирай доска дур.Доска лух1исса дур.Ва нуз дур.Ва ч1авахьулу бур.Дуклаки оьрч1ру классраву щябивк1ун бур.

7.Лавхьхьумур жям баву.

Учитель: Жува х1акьину ц1усса махъру лахьхьарду, утти жува гай дак1нийн бичинну.

8.Дарсирал жямру.

9.Шардайнсса даву: ц1усса махъру дак1ний битан.



Дарсирал тема: «Чурххал базурду».

Дарсирал мурад: дуклаки оьрч1ал мукъурттил луртан авадан дан. «Чурххал базурду» т1исса темалийн багьайсса махъру лахьхьин, гай предложениярттаву ишла буллан лахьхьин бан.

Дарсиран аьркинмур: суратру, ссихьу, учебник.

Дарсирал план

1.Ц1усса махъру лахьхьаву, гай бувч1ин баву.

2.Гай учительнал хъирив зумух ласаву.

3.Лавхьхьумур тикрал баву.

4.Физкультминутка.

5.Суратрайн бувну, суаллан жавабру дулаву.

6. Учительнал буллусса суаллан жавабру дулаву.

7.Лавхьхьумур жям баву

8.Дарсирал жямру.

9.Шардайнсса даву.

Дарс нанаву.

1.Ц1усса махъру лахьхьаву, бувч1ин баву.

«Чурххал базурду» т1исса темалийн багьайсса махъру программалуву ккаккан бувну буссар.

Ссихьу ишла дурну, гай махъру дуклаки оьрч1ан бувч1ин баву.Масала: Ва ссихьу дур.Ва бак1 бур(ссихьул бак1 ккаккан буллай буру).Ва я бур.Вай яру бур.Ва май бур ва ц.

2.Гай махъру учительнал хъирив зумух ласаву: бак1, яру, май, ккарччив, ка, ччан ва м.ц.

3.Лавхьхьумур тикрал баву.

а) хьхьич1ми дарсирдай лавхьхьусса махъру учительнал хъирив зумух ласаву;

б) суаллан жавабру дулаву.

4.Физкультминутка.

Ажари

Ва ажари, ажари,

т1интту мусил ажари.

Ттарал бак1райх рирщусса,

ч1у гюнгут1ул ажари.

5.Суратрайн бувну, суаллан жавабру дулун.

Ва цу ур? Ва душ бур.

Ва ци дур? Ва ка дур.

Ва ци дур? Ва ччан бур ва ц.

6.Дуклаки оьрч1 доскалуч1ан уккан ан, суаллан жавабру дулун.

Учитель: Ва цу ур? Д.оь.: Ва оьрч1 ур.

Ва ци дур? Ва бак1 бур.

Ва ци дур? Ва май бур.

7.Лавхьхьумур жям баву.

а) Цума-унугу ца дуклаки оьрч1 доскалуч1ан уккан увну, цала чурххал базурдая бусан ан.Масала: Ва бак1 бур.Ва ка дур.Ва ччан бур ва ц.

б) ссихьуя бусан баву.Масала: Ва ссихьу дур.Ва ванил бак1 бур.Ва лажин дур.Вай ч1ара дур.Гай лух1исса дур ва ц.

8.Дарсирал жямру.

9.Шардайнсса даву.

Дарсирал тема: «Чурххал базурду» (2-мур дарс)

Дарсирал тема: дуклаки оьрч1ал мукъурттил луртан авадан дан. «Чурххал базурду», «Кьинилул низам» т1исса темардайн багьайсса махъру гъалгъалуву ишла буллан лахьхьин бан.

Дарсиран аьркинмур: суратру, ссихьу, учебник.

Дарсирал план.

  1. Ц1усса махъру лахьхьин баву, гай бувч1ин баву.

  2. Гай т1айлану зумух ласун лахьхьин баву.

  3. Лавхьхьумур тикрал баву.

  4. Физкультминутка.

  5. Аслийсса лакку ч1урду лахьхьаву.Ч1у[аь].

  6. Дуклаки оьрч1ру ц1усса суаллащал ва предложениярттащал к1ул баву.

  7. Суратрайн бувну, суаллан жавабру дулун.

  8. Суратрайн бувну, «Дуклаки оьрч1ал кьинилул низам» т1исса темалийн сакин хавар бан.

  9. Дарсирал жямру.



Дарс нанаву.

1.Ц1усса махъру лахьхьин бан, гай бувч1ин бан: ссах1ван, ттарал, марц1сса, чапалсса, кару шюшин, зарядка дан, к1юрххилсса дукан ва ц.

2.Гай т1айлану зумух ласун лахьхьин баву.

3.Лавхьхьумур тикрал баву:

а) махъру учительнал хъирив зумух ласаву;

б) суаллан жавабру дулаву;

4.Физкультминутка «Ажари».

5.Аслийсса лакку ч1урду лахьхьаву. Ч1у[аь]:

а) Учитель: Лакку мазраву буссар оьрус мазраву бакъассагу ч1урду. Х1акьину жува ца мукунсса ч1у лахьхьинну, масала: аьнак1и, аьрщи, Аьли, аьрава ва ц.(суратирттайн бувну, [аь] ч1уния байбихьлахьисса махъру учин)

б) учительнал хъирив гай махъру зумух ласун: аьнак1и, Аьли, аьрщи ва ц.

в) суратирттайн бувну, суаллан жавабру дулун: Ва ци дур? Ва аьнак1и бур. Ва ци дур? Ва аьрава дур ва ц.

6.Дуклаки оьрч1ру ц1усса суаллащал ва предложениярттащал к1ул баву.(суратрайн бувну).

Оьрч1 ци дуллай ур? Оьрч1 кару шюшлай ур.

Душ ци дуллай бур? Душ зарядка дуллай бур.

Цукун ура? Барчаллагь, ххуйну ура.

Инава цукун ура? За бакъар.

7.Сюжет дусса суратирттайн бувну, суаллан жавабру дулун.

Учитель: Оьрч1 ци дуллай ур?

Д.оь.: Оьрч1 кару шюшлай ур.

Учитель: Душ ци дуллай бур?

Д.оь.: Душ зарядка дуллай бур ва м.ц.

8.Суратрайн бувну, «Дуклаки оьрч1ал кьинилул низам» т1исса хавар сакин бан.

Ва оьрч1 ур. Оьрч1 лажин дислай ур.Га кару шюшлай ур.Оьрч1 зарядка дуллай ур.Га к1юрххилсса канай ур.Яла ганал марц1сса янна лаххай.Оьрч1 школалийн най ур.

9.Дарсирал жямру.

а) Учитель: Оьрч1ру, жува ци лахьхьарду?

Д.Оь: Жущава хьунссар лич1и-лич1исса суаллу буллан, жулла кьинилул низамрая бусан ва ц.

10.Шардайнсса даву: зула кьинилул низамрая бусан лахьхьин.


2-мур класс

Дарсирал тема: Буллугъ ссут.

Дарсирал мурад: дуклаки оьрч1ан ва темалийн багьайсса махъру лахьхьин бан, гай гъалгъалуву ишла буллан, оьрч1ал гъалгъа магьир бан.

Дарсиран аьркинмур: суратру, учебник.

Дарсирал план

1.Дуклаки оьрч1ал гьавалул тагьардания бусаву.

2.Шардайнсса даву ххал даву.

3.Ссутниясса аьмсса ихтилат баву.

4.Мукъурттищалсса даву.

5.Учебникрая ссутнихасса назмурду дуккаву.

6.Суаллан жавабру дулаву.

7.Луттиращалсса даву.

8.Суратрайн бувну, хавар сакин баву.

9. Дарсирал жямру.

10.Шардайнсса даву.

Дарс нанаву.

1.Дуклаки оьрч1ал гьавалул тагьардания бусаву.

Ва ссут дур. Х1акьину гъили дур.Баргъ бивтун бур.Х1акьину марч бакъар.

2.Шардайнсса даву ххал даву.

3. «Ссут» т1исса темалийн бувсса ихтилат.

Учитель: Шинал мукьра ч1ун дуссар: инт, гъи, ссут ва к1и.Ц1ана ссут дур.Ссуттил уртту, т1ут1ив, мурхьирдайсса ч1ап1ив хъахъи лаглан бик1айссар.Ссуттил инсантал к1интнийн х1адур хъанан бик1айссар.Ахъава ахънилсса дат1айссар.

- Цукунсса ахънилссаннул ц1арду к1улли зун?

- Жунна к1улли ахънилсса: нувщи, калан, ч1ик1унт1а, бадиржан, къур ва м.ц. Багъирдава ахъулсса: гьивч, хъюрт, бигь, кякан, ц1улит ва ц. дат1айссар. Лелуххант гъили билаятирттайн левххун лагайссар.

4.Мукъурттищалсса даву

Нувщи, калан, бадиржан, хъахъи лаглан, гъили билаят, буллугъсса ва ц.

Махъру бувч1ин бан, гайннущал предложенияртту сакин дан.

5.Ссутнихасса назму учебникрая дуккаву(л.8).

а) назму учительнал дуккаву;

б) назму дуклаки оьрч1ал дуккаву.

6.Суаллан жавабру дулаву.

1) Шинал цими ч1ун дик1айссар?

2) Ссуттил т1абиаьтраву цукунсса дахханашивуртту шайссар?

3) Лякъияра назмулуву гьавалул тагьардануя бусласисса ххару.

4) Циванни ссуттил дуканмур шардай духхайсса?

5) Зун шинал цумур ч1ун ххирар?

7. Луттиращалсса даву.(даву 5, 6 л.10) дак1них дан.

8.Луттирайсса суратрайн бувну, «Буллугъ ссут» т1исса темалийн бувну, хавар сакин бан.

Буллугъ ссут.

Дурк1унни буллугъсса ссут. Уртту, т1ут1ив, мурхьирдайсса ч1ап1ив хъахъи лаглан бивк1унни. Лелуххант гъили билаятирттайн левххун най бур.Ссуттил к1интнийнсса х1адуршинна дайссар.Ахъулсса ва ахънилсса дат1айссар.Чан-чанну т1ий, дяркъу хъанан дик1ай.Жун ххирар ссут.

9.Дарсирал жямру.

10.Шардайнсса даву: назму дак1них лахьхьин (л.8), ц1усса махъру лахьхьин.



3-мур класс

Дарсирал тема: « Ccуттилсса вац1а» (суратрайн бувну, хавар сакин баву).

Дарсирал мурад: дуклаки оьрч1ал дак1нихсса ва чичрулийнусса гъалгъа магьир баву, суратрал тема аьч дан лахьхьин баву.

Дарсиран аьркинмур: «Ссуттилсса вац1а» т1исса темалийн дагьайсса сурат.

Дарсирал план.

1.Дарсирал темалущал, мурадращал дуклаки оьрч1ру к1ул баву.

2.Суратращал к1ул баву.

3.Сочинение чичин х1адур баву.

4.Сочинениялул план даву.

5.Сочинение чичаву.

6.Шардайнсса даву.

Дарс нанаву.

1.Дарсирал темалущал, мурадращал дуклаки оьрч1ру к1ул баву.

2.Суратращал к1ул баву.

Учитель: Бургияра суратрах. Ци ч1алай дур зун суратрай? Суратран ци ц1а дизан хьунссар?

3.Сочинение чичин х1адур баву:

а) сочинениялуву ишла бансса махъру тикрал баву: вац1а, жанаварт, мурхьру, хъахъи лаглан, к1интнийн х1адур хьун, цуша, ццацк1улу, бюрхттукку, барц1, цулч1а, бюрх ва м.ц.

б) сочинениялул сакиншиннарал ялув пикри баву:

1) сочинениялул дайдихьу;

2) гьанумур пикри;

3) къуртал даву (хъиривмахъ).

4.Сочинениялул план даву.

1) Ци дахханашивуртту хъанай дур ссуттил т1абиаьтраву?

2) Цукун х1адур хъанай бур жанаварт к1интнийн?

3) Ци дахханашивуртту хъанай дур гьавалул тагьардануву ссуттил?

4) Ци дахханашивуртту хъанай дур ссуттил вац1луву?

5.Сочинение чичаву.

6.Шардайнсса даву: «Ссут» т1исса темалийн багьайсса махъру тикрал бан.

4- мур класс.

Дарсирал тема: Т1ут1ул дус ччиту (текстращалсса даву).

Дарсирал мурад: дуклаки оьрч1ал гъалгъа магьир баву, буккаврил бюхъурду магьир баву.

Тарбиялул мурад: дуклаки оьрч1ан т1абиаьт дуруччаврил агьамшиву бувч1ин бан.

Дарсиран аьркинмур: учебник, суратру.

Дарсирал план

1.Гьавалул тагьардания бусаву.

2.Текст дуккаврийн х1адур баву:

а) мукъурттищалсса даву;

б) лув ккаккан бувсса махъру т1айлану зумух ласияра.

3.Текстращалсса даву.

а) текст учительнал дуккин;

б) суаллу ва давуртту;

в) лув ккаккан дурсса предложенияртту къуртал дан.

4.Текст дурккуну махъсса текстращал дарх1усса даву.

а) текст бут1райх дач1ин;

б) бут1ран ц1арду дизан;

в) текстрал гьанумур мурад лич1и бан;

г) текстрал тема;

д) текстран ц1а дизаншиврул ци дан аьркинссар?

5.Текст дуклаки оьрч1ал дуккин.

6.Дарсирал жямру.

7.Шардайнсса даву.

Дарс нанаву

1.Дуклаки оьрч1ал гьавалул тагьардания бусаву.

2.Текст дуккаврийн х1адур баву:

а)мукъурттищалсса даву:

Ц1усса махъру ва калимартту лахьхьаву:

Ках т1ун- трогать, ч1юлу хьун- нарядиться, щахханай- шмель, насих1ат- совет, ца лах1залува- через миг, шанч1ап1ул т1ут1и- цветок клевера, ссайгъат- гостинцы, миннат бан- попросить, мах1аттал хьун- удивляться, мяйжаннугу- действительно.

б) лув ккаккан бувсса махъру т1айлану зумух ласияра: къяртри, ч1юлу хьун, лехлай, щахханайрду, ххявххуна, кьац1лихь, аьрччагу т1ий, шяраваллил, насих1ат.

3.Текстращалсса даву.

а) текст учительнал дуккаву;

Т1ут1ул дус ччиту.

Гъи. Баргъ, цила чаннасса къяртри уртту - т1ут1ул гьаннарав т1айла дуклай, минул чурххайх к1ук1луну гъилисса ках т1ий дия. Бургъия ххарисса т1ут1ив, ч1юлу хьуну къавт1исса жалинт кунна, ч1ап1ив т1ивт1уну, зунттурду оьрч1и бувну бия. Т1ут1уйн лехлай, минуя нарза ласлай, найрду, щахханайрду, зимизру, ч1емуч1алт - циняв ущу-щулгъи балай т1ий бия.

Ххуйсса гъинтнил гьавалий дак1 мяшну, т1ут1ал дарай даркьусса зунттурдай ххая буллай, на гьаннил хъач1рай щяивк1ун уссияв. Х1аллих шаттирдугу ласлай, урттуву ссахрив луглай най бия ттурусса ччиту. Ччиту, т1ут1ай тамаша буллалисса кунма, аглан шайва.

Ца валттулу щябивк1ун, ччитул мадарасса х1ал хьуна. Цакуну анаварну т1анк1 дурну, ччиту ссайннив ххявххуна. Ганил кьац1лихь бия к1улу. Мукун цинма ав буллай бия ччиту. Ххуллийх нанисса оьрч1ан ччиту ххал хьуна.Оьрч1ал бивщусса чару щуну, ччиту аьрччагу т1ий, шяраваллил чулинмай ливхъун лавгуна.

На ччитуйх чартту бишлай бивк1сса оьрч1айн т1абиаьт дуруччин аьркиншиврия, ччитрайх, лелуххантрайх чартту бишлан къабуч1ишиврия насих1ат бувсъссия.

Оьрч1ру хъач1нихун бахьлавгун махъ, на шанул лях лаглан ивк1унав. Ца лах1залува ттул хьхьич1ун дурккуна ца дач1и метралул лахъсса, к1яласса кьяртуйсса ят1улсса шанч1ап1ул т1ут1и. Га лах1лай, кьус дик1лай, гьаз хъанай, икрам буллай, лагьну т1ааьнсса ч1уний гъалгъа т1ун дирк1уна.На ххуйну вич1и дишав. «Вин хъунмасса барчаллагь. Ина ттул дус-къаралчи ччитуйх чартту бивщусса оьрч1ахь насих1ат бувсунни. Мунихлуну на вин, ттула чурх ризкьилун харж бувну, ссайгъатран нак1, дик1, ппал гьан дана,» - куну, т1ут1ул бак1гу хьхьич1ун дуртун, миннат бувна.

- Ччиту вил часса дусри?- ц1уххав на т1ут1ухь.

- Му вин къак1уллив?- мах1аттал хьуна т1ут1и.

- Къак1улли, бусарча ччива.

- Ургу, вай ущу-щулгъи жул хъат1айри канай, х1ач1лай, къавт1ий, балай т1ий заназисса. К1уллал щахханайрду ва гайннул кюртти букай. Амма ччитраллив к1уллац1ухсса бувай. Мунихтунур ччитригу жул хъинсса дустал. Бусикьай оьрч1ахь ва на т1имур, ттул миннат, - куну, т1ут1ул цила дюхлулсса бак1 кьус риртун, лажиндаравун ппай увкуна. На, шания чант1 увкуну, яру т1ит1ав. Ттул ч1арав мяйжаннугу шанч1ап1ул ят1ул т1ут1и дия.На буслай ура ттула мак1.Амма му так мак1рив?

Дакъар. Му т1абиаьтраву хьунадакьлакьисса шанч1ап1ул ят1ул т1ут1ул т1айласса миннатри оьрч1ахь буллалисса.


б)Суаллу ва давуртту.

1.Текстраву ссая гъалгъа т1ий бур?

2.Ччиту ци дуллай бур?

3.Циван ливхъун лавгун бур ччиту шяраваллил чулинмай?

4.Оьрч1ан цукунсса мак1 ккарккун дур?

5.Буккияра шанч1ап1ул т1ут1ул оьрч1ахь миннат буллалисса махъру.

6.Цукун хъанай бур ччиту т1ут1ул дус?

7.Циван ппай увкуну бур т1ут1ул оьрч1ая?

8.Циван дуруччин аьркинссар т1абиаьт?

9.Бусияра, зура цукунсса давуртту дайссарив т1абиаьт дуруччиншиврул?

в) лув ккаккан дурсса предложенияртту къуртал дувара.

1.Бургъия ххарисса т1ут1ив….

2.Х1аллих шаттирдугу ласлай, …

3.Ца валттулу щябивк1ун,…

4.Ганил кьац1лихь…

5.Мукун цинма ав…

6.Оьрч1ал бивщусса чару щуну, …

7.Га лах1лай, кьус дик1лай,..

8.Ина ттул дус - къаралчи ччитуйх…

9.Му т1абиаьтраву хьунадакьлакьисса…

4.Текст дурккуну махъсса, текстращал дарх1усса даву.

а)текст бут1райх дач1ин;

б) бут1ран ц1арду дизан;

в) текстрал гьанумур мурад ци бур?

г) текстрал тема;

д) текстран ц1а дизаншиврул ци дан аьркинссар? (Текст, къулагъас дурну, дуккин ва гиву ссая гъалгъа т1ий буссарив бусан).

5.Текст дуклаки оьрч1ал дуккин.

а) текстрал бут1ри оьрч1ру ккалай бур ва гайннул мурад бусан.

6.Дарсирал жямру:

Жува х1акьину ци лахьхьарду?

Цукунсса махъру к1ул хьунни жунма ц1усса?

7.Шардайнсса даву: 1) текстрал кут1а бувсса мурад бусан лахьхьин;

2) ц1усса махъру лахьхьин.




Скачать

Рекомендуем курсы ПК и ППК для учителей

Вебинар для учителей

Свидетельство об участии БЕСПЛАТНО!