ТТКН сабагы "Жолдо журнн эрежеси жана алгачкы жардам корсотуунун эрежеси"

Компьютердин архитектурасы

Токтошова Аселгул Бердимаметовна

7-класс

Ачык сабак .

Компьютердин архитектурасы.

Сабактын максаты:

Билим: Окуучуларга жеке компьютер жана анын курамы тууралуу кыскача билим берүү.

Билгичтик: кызыгууларын арттыруу, логикалык ойлоо аркылуу толук жана ынанымдуу айтып берүүгө даярдоо.

Тарбиялык: Эмгекти сүйүүгө, компьютер менен иштегенде коопсуздук эрежелерин эске алууга, өз убакыттарын туура пайдалана билүү тарбыялоо.

Компьютер – аппараттык процесстерди жүзөгө ашыруучу курал

Компьютердин курамынын блок-схемасы

Ылдам сактоочу түзүлүш

Системаны башкаруу блогу

Информациялык агым

(шина)

Чыгаруучу

Маалымат

Турактуу

Киргизүүчү

түзүлүш

сактоочу

алмашуучу

түзүлүш

түзүлүш

түзүлүш

Негизги түзүлүштөр

• Системалык блок
• Монитор
• Клавиатура
• Мышь (чычкан)

Перифериялык түзүлүштөр

• Маалыматты окуучу түзүлүштөр
• Маалымат берүүчү, жөнөтүүчү түзүлүштөр
• Киргизүү жана чыгаруу кызматтарын бирге аткаруучу түзүлүштөр

• Компьютердин эң негизги блогу

Системалык блок

Компьютердин эң негизги блогу.

Бул – компьютердин «мээси».

Системалык блок өзүнө төмөнкүлөрдү камтыйт:

• негизги (энелик - материнская) плата;
• процессор;
• оперативтик эс;
• Туруктуу диск ( Туруктуу диск ( Hard Туруктуу диск (Hard ) Туруктуу диск (Hard) Туруктуу диск (Hard) диск;
• Алмашууга ылайыктуу болгон дисктер менен ишт Алмашууга ылайыктуу болгон дисктер менен ишт өөгө арналган диск жетектөөчү түзүлүш Алмашууга ылайыктуу болгон дисктер менен иштөөгө арналган диск жетектөөчү түзүлүш ;
• С С D СD жана СD жана DVD СD жана DVD дисктерин жетект СD жана DVD дисктерин жетект өөчү түзүлүш СD жана DVD дисктерин жетектөөчү түзүлүш ;
• видеоадаптер;
• Үн адаптери;
• Тармактык адаптер;
• Киргизүү жана чыгаруу портору.

Бул компьютердин бардык түзүлүштөрүн байланыштырып турган көп кабаттуу….

Энелик плата

Энелик плата – бул компьютердин бардык түзүлүштөрүн байланыштырып турган көп кабаттуу такталардын жыйындысы (соңку энелик платалар 12 кабатка чейин).

Энелик плата жез өткөргүч жолчолордун

желеси менен капталган, алардын

жардамы менен маалыматтардын

бардыгы тең тактада курашытырылган

микросхемалардан чыгып компьютердин

башка түзүлүштөрү кошулган слотторго

жеткизилет.

Энелик плата

Компьютердеги борбордук маалыматтарды иштетүүчү түзүлүш...

Процессор

Процессор же микропроцессор

компьютердеги боробордук маалыматтарды

иштетүүчү түзүлүш болуп эсептелет.

Процессор микросхема түрүндө жайгашкан

жана оперативтик эстин катарында энелик

платада орун алган.

Процессор программалардын иштөөсүнө зарыл

эсептөөлөрдү аткарат.

Процессордун ылдамдыгы же ыргактык

ирмемди мегагерц (МГц) же гегагерц (ГГц)

аркылуу өлчөө менен аныкталат.

Борбордук процессор

Адатта компьютерди сыпатоонун башында, борбордук процессордун (CPU - central processor unit) тиби менен ыргактык ирмеми (частота), ылдам эсиинин көлөмү (hash memory), оперативдик эсинин (random access memory, RAM) өзгөчөлүктөрү берилет. Компьютердин бул курамдагы бөлүгү анын иштөө чапчаңдыгын мүнөздөйт.

Борбордук процессор (CPU-central processing unit) эки түзүлүштөн турат, алар (1) башкаруучу түзүлүш же башкаргыч(control unit) деп аталат жана компьютерге киргизилген буйрукту көрсөтмөлөрдү аткартат, (2) арифметик-логиктик (ALU) түзүлүш деп аталып, арифметик жана логиктик амалдарды аткарат.

AMD Athlon маркасындагы процессор

Процессордун түрлөрү

Моделдери

8086

Ыргактык ирмемдери,

4 – 8

80286

Разрядуулугу

МГц

Жылы

16

8 – 20

80386

1978

16

20 – 40

80486

IntelPentium

1982

32

20 – 100

60 – 150

1985

32

Intel Pentium Pro

1989

64

Intel Pentium II

100 – 200

1993

233 – 300

Intel Pentium III

64

1995

64

450 – 500

Intel Pentium IV

1997

64

до 2800

Pentium 4 3,2 ГГц

1999

64

3200

2001

64

2003

Процессордyн түрлөрү

Маалыматтарды кыска убакытка сактоочу түзүлүш

Оперативдүү эс

Компьютердин оперативдик эси

(ОЗУ) же Random Access Memory

маалыматтардык кыска мезгилге

сактоо үчүн кызмат кылат .

Компьютерде негизги маалыматтар сакталуучу түзүлүш

Турактуу диск

Туракатуу диск же Hard disk Drive (HDD) – бул компьютердеги негизги маалыматтар сакталуучу түзүлүш.

Турактуу дисктин сыйымдуулугу компьютерлерде ар кандай болушу мүмкүн жана ал мегабайт, гигабайт же терабайт менен өлчөнөт.

Ийилчээк диск

3,5 – дюмдук дискеттерди окуйт.

Бул дисктер маалымат ташуучу болуп

саналат.

Алардын сыйымдуулугу 1,44 Мб.

Компьютерде ал дисктерди үчүн

“ А” тамгасы белгиленет.

СD жана DVD дисктерин жетектөөчү түзүлүш

Маалыматтарды дисктерге жазууга жана окууга мүмкүндүк берет.

Дисктер бир жолу жазылуучу (CD-R жана DVD-R)

жана кайталап жазылуучу (CD-RW жана DVD-RW) болуп бөлүнүшөт.

Компьютердин эсинде сакталган маалыматтарды мониторго чыгаруу максатында графикалык сүрөттөлүшко өзгөртүүчү электрондук түзүлүш болуп эсептелет

Видео адаптер

Видеоадаптер же видеокарта бул компьютердин

эсинде сакталган маалыматтарды мониторго

чыгаруу максатында графикалык сүрөтөлүшкө

өзгөртүүчү электрондук түзүлүш болуп эсептелет.

Бул түзүлүш өзүнчө видео эске ээ, соңку кубаттуу

видео эсттин тиби GDDR5 (7000МГц чейин) .

Видеоэстин ылдамдыгы жана

көлөмү жогору болсо, компьютер

видеороликтерди, заманбап оюндар

ды жана видео программаларды

үзгүлтүксүз, түркүн түстүү, кооз

кылып көрсөтө алат .

Компьютерге жогорку сапаттагы үндү чыгарууга

жана жаздырууга мүмкүндүк берет. Үн картасын

көлөмдүү оюндарга жана заманбап программаларга

колдонууга болот

Үн картасы

Компьютерге жогорку сапаттагы үндү чыгарууга

жана жаздырууга мүмкүндүк берет. Үн картасын

көлөмдүү оюндарга жана заманбап программаларга

колдонууга болот

Окомпьютерди компьютерлер

желесине кошууга мүмкүндүк түзүп берет.

Тармактык (сетевой) адаптер

Тармактык адаптер компьютерди компьютерлер

желесине кошууга мүмкүндүк түзүп берет. Тармактык

адаптердин бир нече түрү бар. Ethernet, token ring жана

зымсыз (без проводной) байланыш куруучу желелерге

арналган адаптерлер, эң таанымалдары бул – Ethernet жана

Wi-Fi, Bluetooth.

Артка

Адатта 2 USB порт системалык блоктун алды жагында, калгандары корпустун арт жагында жайгашат. Алар энелик плата бекитилген болот. Бул портторго кабель аркылуу ар түрдүү электрондук түзүлүштөр кошулат.

Порттор USB, LPT, COM ж.б. түрлөргө бөлүнөт.

Киргизүү жана чыгаруу порттору

Адатта 2 USB порт системалык блоктун алды жагында, калгандары корпустун арт жагында жайгашат. Алар энелик плата бекитилген болот. Бул портторго кабель аркылуу ар түрдүү электрондук түзүлүштөр кошулат.

Порттор USB, LPT, COM ж.б. түрлөргө бөлүнөт.

Артка

ал

чыгарып жаткан мааламат түрүнө жараша символдук жана графикалык

болуп бөлүнөт.

Монитор

Монитор же дисплей – компьютердин экранына чыгаруучу түзүлүш.

Экран түстөрүнө карай дисплейлер монохромдуу жана түстүү болуп, ал

чыгарып жаткан мааламат түрүнө жараша символдук жана графикалык

болуп бөлүнөт. Монитор графикалык мүмкүнчүлүгү менен мүнөздөлөт

Компьютердин экранында маалмат көрсөтүү

эки бөлүктөн турат:

Монитор жана адаптер.

Биз жөн гана мониторду көрөбүз, ал эми

адаптер системлык блоктун ичинде жайгашкан.

Монитордун өзүндө тек гана электронду түтүк

чөлөр бар. Ал эми адаптерде видео сигналдарды

берүүчү логикалык схемалар орнотулган.

Кеңири тараган адаптерлерге төмөнкүлөр:

EGA, VGA жана SVGA. (Super VGA) кеңири колданулат.

SVGA – нын видео мүмкүнчүлүгү өтө жогору.

Компьютерге маалымат

киргизүүгө арналган

түзүлүш.

баскычтар бирнече блокко

бөлүнөт:

• Символдук баскычтар
• Функциялык баскычтар
• Башкаруучу баскычтар
• Цифралык баскычтар

Клавиатура

Компьютерге маалымат

киргизүүгө арналган

түзүлүш.

баскычтар бирнече блокко

бөлүнөт:

• Символдук баскычтар
• Функциялык баскычтар
• Башкаруучу баскычтар
• Цифралык баскычтар

Компьютерди башкаруу үчүн колдонулат.анын үч же эки баскычтуу жана оптикалуу же шариктүү түрлөрү болот .

Мышь (чычкан)

“ Чычкан түрүндөгү кол тетик”

Компьютерди башкаруу үчүн колдонулат. Мышьтын үч же эки баскычтуу жана оптикалуу же шариктүү түрлөрү болот .

Кичине (портативдүү) компьютерлерде

мышьтын ордуна трэкбол же touchpad

колдонулат. Трэкбол бул төңкөрүлгөн мышь. Трэкбол менен иштөө үчүн, кол

менен шарикти айландыруу керек. Тouchpad болсо сенсор аркылуу иштейт

Маалымат киргизүүчү түзүлүштөр

Маалымат киргизүүчү түзүлүштөр

Веб камера

Сканер

Графикалык планшет

Маалымат чыгаруучу түзүлүш

Маалымат чыгаруучу түзүлүш

Басып чыгаргыч

Плоттер

Киргизүү жана чыгаруу кызматтарын бирге аткаруучу түзүлүштөр

Киргизүү жана чыгаруу кызматтарын бирге аткаруучу түзүлүштөр

Модем, үн адаптери, тармактык адаптер, сенсордук монитор .

Модем – компьютерлерге телефон тармагы

же байланыш тармагы аркылуу өз ара маалымат

алмашуга мүмкүндүк берүүчү түзүлүш.

Үйгө тапшырма: компьютердин архитектурасы боюнча реферат жасап келгиле.

Саламатта баргыла

Саламатта баргыла