Төньяк Кавказда рекреация усеше

ПРОЕКТ «Төньяк Кавказда рекреация усеше».

Кавказнын рекреация ресурсларын карарга

ПРОЕКТНЫҢ МАКСАТЫ ҺӘМ НИГЕЗЕ:

Табигать шартларын бәяләргә

Экономик проблемаларны карап утергә

ТӨНЬЯК КАВКАЗ ТАБИГАТЕ

• Кавказ 500 000км² мәйдан алып тора һәм бутән илләрдән уз табигате белән аерылып тора. Кавказ уртача һәм субтропик зоналар чигендә урнашкан. Югары тауларның цехы бу төбәктә климат формалашуга сизелерлек йогынты ясый. Биш меңлек таулар көньяк битләрен көчле җилләрдән ышанычлы саклый, ә салкын циклоннарның төп һөҗүмен төньяк тау итәге үз өстенә ала. Нәтиҗәдә, бер үк вакытта Кавказның Россия өлешендә кар явуы булырга мөмкин, шул ук вакытта Кавказ аръягында җылы һәм коры һава хөкем сөрә.

ФИЗИЧЕСКАЯ КАРТА КАВКАЗА

• Кавказ уртача һәм субтропик климат пояслары чигендә урнашкан. Алар арасында булган аермалар Зур Кавказ таулары тарафыннан көчәя, Кавказ аръягындагы төньяктан салкын һава массаларын һәм көньяктан Тел алды Республикасының көньягыннан җылы һава массаларын күчерүне кыенлаштыра. Төньяк Кавказ уртача пояска, Кавказ аръягына субтропик пояска карый. Алар арасындагы аермалар һава температурасында аеруча сизелә.

Лекарственные травы:

Хәзерге Кавказның иң киң таралган дару үсемлекләренә түбәндәгеләрне кертергә мөмкин:

бөер куышы;

кавказ токымы;

су җыю;

• Аларның һәрберсенең үз үзенчәлекләре бар. Мәсәлән, диоскорея уникаль үлән булып тора, чөнки ул холестеринны нәтиҗәле киметә.

ВОДНЫЕ РЕСУРСЫ КАВКАЗА

• Төньяк Кавказ су белән тәэмин ителеше түбән булган һәм су кулланучыларның югары концентрацияле районнарга карый. Дон, Төньяк Дон, Кубань, Терек һәм башка елгаларның су ресурслары балык хуҗалыгының, гидроэнергетиканың, авыл хуҗалыгының заявкаларын каплый алмый һәм санитария таләпләрен канәгатьләндерә алмый. Су кытлыгы күп очракта сәнәгать, азык-төлек һәм авыл хуҗалыгы суларының интенсив пычрануына бәйле. Төньяк Донец һәм Дон бассейннарына тәүлек саен 160 мең куб. м дан артык чистартылмаган агып төшә һәм 300 мең куб. м чамасы җитәрлек чистартылмаган агынты сулар коя. Дон һәм Кубань агымының бер өлешен кире кайтарылмыйча тартып алу (9,5-10 куб. км), шулай ук сәнәгать һәм авыл хуҗалыгы пычракларын алып чыгу Азов диңгезенең биологик продуктивлыгының кискен кимүенә китерде: аның тозлылыгы 13% чамасы тәшкил итә, бу стокның табигый режимда оптималлыгыннан 2,5% ка югарырак. Бу үтеп йөри торган һәм ярымүткәрүчән балыкларның яшәү ареалларын киметүгә китерде.Төньяк Кавказ су белән тәэмин ителеше түбән булган һәм су кулланучыларның югары концентрацияле районнарга карый. Дон, Төньяк Дон, Кубань, Терек һәм башка елгаларның су ресурслары балык хуҗалыгының, гидроэнергетиканың, авыл хуҗалыгының заявкаларын каплый алмый һәм санитария таләпләрен канәгатьләндерә алмый. Су кытлыгы күп очракта сәнәгать, азык-төлек һәм авыл хуҗалыгы суларының интенсив пычрануына бәйле. Төньяк Донец һәм Дон бассейннарына тәүлек саен 160 мең куб. м дан артык чистартылмаган агып төшә һәм 300 мең куб. м чамасы җитәрлек чистартылмаган агынты сулар коя. Дон һәм Кубань агымының бер өлешен кире кайтарылмыйча тартып алу (9,5-10 куб. км), шулай ук сәнәгать һәм авыл хуҗалыгы пычракларын алып чыгу Азов диңгезенең биологик продуктивлыгының кискен кимүенә китерде: аның тозлылыгы 13% чамасы тәшкил итә, бу стокның табигый режимда оптималлыгыннан 2,5% ка югарырак. Бу үтеп йөри торган һәм ярымүткәрүчән балыкларның яшәү ареалларын киметүгә китерде.

Рекреационное хозяйство Кавказа

Россиянең иң эре курорт районы Кавказның Кара диңгез яр буенда урнашкан. Ярты елга якын температура буенча Кара диңгез суы су-пляж ялы өчен яраклы. Яр буеның күп кенә участокларында уңайлы пляжлар урнашкан. Хәтта кышкы айларда да яр буйларының көньягында да температура уңай. Ял итүдән тыш, монда күп кенә авыруларны дәваларга мөмкин. Иң зур курорт булып Зур Сочи тора. Башка курортлар – Анапа, Геленджик, Туапсе. Кара диңгез яр буйларына Төньяк Кавказның дәвалау һәм курорт учреждениеләренең яртысы туры килә.

Икенче урында – Төньяк Кавказ рекреация комплексында Минераль Сулар районы. Биредә минераль чыганакларның күплеге һәм төрлелеге турында сүз бара. Бу җылы коры климатлар белән бергә монда күп кенә авыруларны дәваларга мөмкинлек бирә. Бу районның үзенчәлеге – үзенә берничә матур тауны үз эченә алган матур ландшафт. Район танып белү туризмы өчен дә кызыксыну уята. Бу урыннар белән күп кенә күренекле рус халкының мөһим тормыш битләре бәйле.

ВЫВОД

• Северный Кавказ – один из наиболее развитых экономических районов России, обладающий мощным природно-сырьевым потенциалом, разнообразными отраслями промышленности, высокоинтенсивным сельским хозяйством и существенными транспортными коммуникациями.