Тоқтың жұмысы мен қуаты

18.12.09.

Сабақтың тақырыбы

“ Электр тогының жұмысы мен қуаты ”

Сабақтың тақырыбы:

Токтың жұмысы мен қуаты

Сабақтың мақсаты:

• Білімділік:

Электр тогының жұмысы мен қуатын түсіндіру; механикада өткен жұмыс және қуатпен салыстыру. Жұмыстың, қуаттың өлшем бірліктерін атау ;

• Дамытушылық:

Оқушылардың логикалық ойлау, есте сақтау қабілеттерін дамыту;

• Тәрбиелік:

Оқушыларды ауызбіршілікке, ұқыптылыққа, жауапкершілікке тәрбиелеу.

Өткен сабақты қайталау:

• Тізбектей жалғанған тізбектегі ток күші өзгре ме? Тізбектің параллель жалғанған бөліктерінде ше?
• Өткізгіштерді тізбектей жалғағанда тізбектің жалпы кедергісі неге тең болады? Өткізгіштерді параллель жалғағанда ше?
• Параллель жалғағанда өткізгіштердің ұштарындағы кернеу туралы не айтуға болады? Тізбектей жалғаған өткізгіштер туралы ше?
• Электр тізбектеріндегі элементтерді тізбектей жалғау және параллель жалғауға мысал келтіріңдер?
• Күнделікті тұрмыста, яғни ұйде қандай шамадағы кернеу қолданылады? Ал ток күші ше?

A=IUt

ХБ ж үйесінде жұмыс джоульмен (Дж)

өлшенеді:

1 Дж = 1А * 1В * 1с

A=IUt

A

t

P = = IU

Токтың қуаты н табу үшін өткізгіштегі ток күшін және кернеуді өлшеп, олардың көбейтіндісін табу керек.

1 ватт (1 Вт) қуат бірлігіне 1В кернеуі бар

тізбек бөлігіндегі 1А ток күшінің қуатын алады:

1Вт =1A*1B.

1гВт =10 Вт ; 1 кВт=10 Вт ;1 МВт =10 Вт

3

2

6

A

t

P = = IU

Токтың қуаты н табу үшін өткізгіштегі ток күшін және кернеуді өлшеп, олардың көбейтіндісін табу керек.

1 ватт (1 Вт) қуат бірлігіне 1В кернеуі бар

тізбек бөлігіндегі 1А ток күшінің қуатын алады:

1Вт =1A*1B.

1гВт =10 Вт ; 1 кВт=10 Вт ;1 МВт =10 Вт

3

2

6

Желіге бір мезгілде қосынды қуаты к ө п қ ұ ралдарды қосқанда, ток к ү ші артып кетеді. Сондықтан олай қосуға болмайды. Т ұ рмыста ток ж ұ мысын (ж ұ мыс атқару ү шін шығындалған электр энергиясын) электр санауышы деп аталатын арнайы қ ұ ралмен ө лшейді. Санауыштан электр тогы ө ткенде оның ішінде жеңіл алюминий диск айналады. Оның айналу жылдамдығы ток к ү ші мен кернеуге пропорционал. Сондықтан оның берілген уақыттағы айналымдар саны бойынша осы уақыттағы атқарылған ж ұ мысты анықтауға болады. Санауышта ток ж ұ мысы киловатт- сағатпен (кВт · сағ) к ө рсетіледі. Қуаты 1 кВт электр тогының 1 сағат ішінде жасаған жұмысы 1 кВт · сағ болады. 1 кВт = 1000 Вт, ал 1 сағ 3600 с болса, онда 1 кВт · сағ = 1000 Вт · 3600 с = 3 600 000 Дж.

Өткізгіш бойымен ток жүрген кезде,

өткізгіште бөлінетін жылу

мөлшері ток күшінің квадратына,

өткізгіш кедергісіне және токтың жүру

уақытына тура пропорционал

болады:

Q=I Rt

2

Өткізгіш бойымен ток жүрген кезде,

өткізгіште бөлінетін жылу

мөлшері ток күшінің квадратына,

өткізгіш кедергісіне және токтың жүру

уақытына тура пропорционал

болады:

Q=I Rt

2

Q=I 2 Rt

Есеп шығару үлгісі:

Қуаты 150 Вт үй тоңазытқышы 10 күн бойына тоқтамай жұмыс жасады. 1 кВт*сағ энергия тарифі 4,46 тг болғандағы электр энергиясының шығыны қанша?

Шешуі. Тәуліктегі тоңазытқыш пайдаланылатын энергия A=P*t

A=150BT*24 сағ =3600BT* сағ

T=10 күндегі тоңазытқыштың энергия шығыны A=A*t

A=10*3600BT* сағ =36000BT* сағ =36 кВт* сағ

Төлемақы: 4,46теңге/кВт*сағ*36кВт*сағ =160,56 теңге

21 жаттығу

• 220 В кернеуі бар желіге әрқайсысы 110 В-қа есептелінген қуаты бірдей екі шамды тізбектей жалғауға болама?
• Электр үтігінің паспортында «220В, 600Вт» деп жазылған. Кернеуі 220В желіге 3 сағ бойы қосылған үтік қанша жылу мөлшерін бөледі?

Оқытылып отырған оқу материалын бекіту немесе дағдыландыру жұмыстарын жүргізу. Есеп шығарту : 1. Сурет бойынша СД және ВД бөліктерінің жалпы кедергісін есептеңдер. 2. Егер А2 амперметрдің көрсетуі І 2 =0,1 А болса, А1 және А3 амперметрлердің көрсетулерін анықтаңдар. 3. ВС бөлігіндегі токтың қуаты қандай?

В

С

Д

Үйге : $ 42, 21 жаттығу 4-5

Үйде орындалатын эксперименттік тапсырма

Өз үйлеріңдегі электресептеуішін бақылаңдар, оның көосеткіштерін қағазға түсіріңдер. Келесі күннің кешінде оның көрсетуін тағы қағазға түсіріп, бір тәулікте жұмсалған электр энергиясының мөлшері мен құнын есептеңдер. Бір айда тұтынылатын электр энергиясының мөлшері мен оның құны қандай? Электр энергиясын үнемдеудің жолдарын табыңдар. Бір ай ішінде үнемделген энергия есебінен қанша ақша үнемдеуге болатынын есептеңдер.