Тема: Геральдика

Тема: Геральдика

Сабактын максаты:

Элестетүү жана ой жүгүртүү көндүмдөрүңөр өнүгөт.

Геральдика илими жөнүндө кеңири маалымат аласыңар.

Кыргыз ССРинин герби менен Кыргыз Республикасынын гербин салыштырасыңар.

Сабактын планы:

• Геральдика эмнени үйрөтөт?
• Герб жөнүндө түшүнүк.

1. Геральдика эмнени үйрөтөт?

• Гербдерди изилдөөчү илим геральдика деп аталат.

Ал тарых илиминин көмөкчү тармагы катары

XIX кылымдын экинчи жарымында калыптанган.

Геральдика гербдерди изилдеп, аларды тарыхый дарек катары үйрөтөт.

Геральдика генеология, нумизматика,археология, сфрагистика илимдери менен тыгыз байланышта .

• Геральдика кафедрасы Европада биринчи жолу Берлинде 1706-жылы , андан кийин Россияда 1726-жылы ачылган.

• 1792-жылы Герольдмейстер кеңсеси уюшулган.
• 1918-жылы Ленинграддын тарых архивинин гербддик музейи аталган.

• Россияда геральдиканын өнүгүшү Петр Iнин ишмердүүлүгү менен байланышкан.

Геральдика -латын тилинен которгондо «герб жөнүндө үйрөтүүчү илим» дегенди билдирет.

2 . Герб жөнүндө түшүнүк.

Герб-символдук мааниге ээ эмблема.

Байыртадан уруулар, шаарлар, мамлекеттер, Европада ак сөөктөр бири-биринен айырмаланып туруш үчүн ар кандай белгилерди колодонушкан.

Гербдер пайда болгонго чейин колдонулуп келген найза, тыйын, желек, медалдардын беттерине түшүрүлгөн ар кандай белгилер алгачкы гербдердин жаралышына алып келген.

• XI-XII кылымдарда ар кандай белгилердин сүрөрттөрү гербке айланышы европалык рыцарлардын арасында башталат.
• Кийинчерээк геральдика мамлекеттик мааниге ээ болот.
• Гербдерди берүү жана королго гана тиешелүү болгон.
• Король тарабынан бекитилбеген гербдер колдонулса, айып салынган. Гербке ээлик кылууга укук берүүчү атайын мыйзамдар иштелип чыккан.

• Европада Королдордун сарайларында гербдин кимге таандык экендигин аныктаган,аларды чогулткан жана жаңы гербдерди жасаган адамдар иштеген. Алар герольддор деп аталган.

• Герольд-немец тилинен которгондо «жарчы» дегенди түшүндүрөт.

• Б.з.ч. III Миң жылдыкта Шумер мамлекетинде гербдер арстан баштуу, бүркүт түспөлүндө болгон.
• Египеттин гербине жылан
• Афинаныкы үкү
• Родостуку- атыр гүл
• Самостуку-тоо болгон.

XV кылымда Россияда эки баштуу бүркүт мамлекеттик герб катары пайда болуп, 1918-жылы ал СССРдин герби менен алмаштырылган. СССР мезгилинде Совет мамлекети жана анын курамындагы 15 союздук республикалардын да өзүнчө герби болгон .

Советтик Социалисттик Республикалар Союзунун герби

Кыргыз ССРинин герби

Өлкөбүз 1924-жылы Кыргыз автономиялык облус (АО),

1926-жылы Кыргыз автономиялык республика(АССР)

1936-жылы Кыргыз Советтик Социалисттик Республика деп аталган. Ушундан кийин Кыргыз ССРинин долбоору сынакка коюлуп,сынакта сүрөтчү О.Т.Павленконун долбоору жеңип чыккан.

Тажикстан Казакстан Россия Өзбекстан

Өзүңөрдү текшергиле

• Геральдика деген эмнени билдирет?
• Герольддор деген кимдер?
• 1936
• 1726
• 1706
• 1924
• 1918
• 15 бул сандар эмнени билдирет?

Үй тапшырма

Силер Кыргыз Республикасынын герби боюнча толук мааламыт билип, дептериңерге жазып келесиңер.