Тарбиялык саат: Ата-энең сенин бейишиң.

№ 6 мулкүбат атындагы орто мектеби

6-класс

Тарбиялык саат

Сабактын темасы:Ата –энең сенин бейишиң

Сабактын максаты:

Ата-энеге кайрымдуу болууга тарбияланып, адамдык асыл сапаттар калыптанат.Турмуштагы оң терс жагдайларга карата баамчылдык сезимдери, көз караштары өнугуп, өз алындынча ой жүгүртүүгө багыт алышат.

Сабактын жабдылышы: Сүрөт, планшет,

Сабактын жүрүшү:

1Уюштуруу иштери.

Сабакка окуучулардын ата-энелери да чакырылат, анткени бардык эле учурда ата-эне менен баланын ортосунда турмуштук жагдайлар туурасында же өз ара мамилелер жөнүндө ачык айрым аңгемешүүлөр боло бербейт.Демек,бул жерде ата-эне баласы жөнүндө,баласы ата-энеси жөнүндөгү ойлор айтылмакчы.Ошондой эле ата-эне баласынын ой жүгүртүүсүнө, жооп беришине баам салат.

Ата-эне жөнүндө

Мугалим:

• Ар бир ата-эне балам чоңоюп, эрезеге жетсе, адам болсо деп тилейт: баласын тамак-аш, кийим- кечек менен камсыз кылат,тарбия-таалим берип өстүрөт.
• Бул олтурган балдарыбызга тамак-аш, кийим –кечек бербесек да ушулар акыл-эстүү болуп,өзүлөрүн тартиптүү алып жүрсөэкен, адамдагы асыл сапаттарга ээ болуп,озүнө караган, ата-энесин,анан элин баккан уулдардан болсо деген тилектибиз, мугалимдер да тилейбиз.Айтабыз. «Кулактууга бир сөз»дейт элибизде.
• Үйдөн ата-эне айтса, мектептен биз мугалимдер айтсак эстүүсү илип кетээр.
• Ата-эненин балага болгон мээрими чексиз, көргөн камкордугу, келечегинен күткөн үмүтү чоң.

Баласы:

• -Ата, сен мени чын эле жакшы көрөсүңбү?
• Атасы:-Балам, менин сени канчалык деңгээлде жакшы көрөөрүмду өзүң балалуу болгондон кийин гана даанарак түшүнөсүн!
• Ошондон бери: «Балам балалуу болгондо билээрсиң»!деген лакап калыптыр.Атаң менен энең сенин бактылуу балалыгың, кайгы капасыз жаштык чагың үчүн кам көрүп,окуп билим алышыңа эмгекке үйрөнүп,акыл эстүү болуп чоңоюшуңа ыңгайлуу шарттарды түзөт. Илгеркилерден «ата-энеңди сыйласаң, өз балаңдан сый көрөсүң» деген сөз калган.Маселен, үй- бүлөдө чоң ата,чоң эне,уул –келини, небере чогуу жашайт дейли.Ата-энесине астейдил мамиле кылып, аларды сыйлап, барктап олтурган ата-энеге баласы да ошондой мамиле кылат.

Сүрөт менен иштөө:

• Ушул жерде окуучуларгаД.Н Толстойдун аңгемесине карата тартылган сүрөт көрсөтүлөт. Сүрөттө чоң ата, уул-келини жана небереси тартылган.Баланын атасы,апасы столдо тамак ичип олтурушат,ал эми чоң атасын столго чогуу олтургузушкан эмес. Анткени ал калтырап, тамакты төгүп- чачып калгандыктан өзүнчө олтургузуп коюшкан.Бала четте туруп олтуруп алып жыгачтан бир нерсе жасап жатат.
• Атасы сурайт: Балам, сен эмне жасап жатасың?
• Баласы: Мен жыгачтан табак жасап жатамын ата,сен картайганда ошого тамак куюп беремин.

Мугалим:

• Көрдүнөрбү балдар, ата-энеге кандай мамиле кылсаң өз балаңдан ошондой мамилени күтүшүң керек. Баланын өз ата-энесин сыйлап өтүүсү эң чоң ыймандык касиеттерден.
• Биз ата-энебиз жөнүндө билесизби?
• Алар ким, бизди кандай көрөт?
• Келгиле,чогуу талкуулап көрөлү.
• Талкуудан кийин төмөнкү планшет илинет.
• 1Ата-энең ыйык жана ардактуу, билесиңби?
• 2Ал сени эң жакын адамың, билесиңби?
• 3 Сен канчалык оорукчан,түрү суук, майып болсоң да сени эч кимге алмаштырбайт,билесиңби?

Мугалим:

• 4 Сен орой,ичкич,жолу болбогон адам болсоң да сени бүт дити менен коргоп, сен үчүн сыздап өтөт, билесиңби?
• 5 Сенин кыйынчылыгыңды мойну менен көтөрүп, кайгы касиреттине жүрөгү канап азап чегет, билесиңби?
• 6 Сенин ийгилигиңе бүт дити менен кубана билет, билесиңби?
• 7 Турмушта өз ордунду таппай калсаң өмүрү өткөнчө сенин убайыңды тартат, билиесиңби?
• 8 Сага сенден да артык күйөт өзү кийбесе да сени кийсин дейт,өзү ичпесе дасени ичсин дейт, билесиңби?
• 9 Эгер ооруп калсаң сенден көрө өзүлөрүнүн ооруганын артык көрөт,билесиңби?
• 10 Сенин балдарыңды сенден өзүңдөн кем көрбөйт,өзүндө болбогон кымбат буюмду сенде болсун дейт,билесиңби?

Суроо:

Мына ушундай эң ыйык,ардактуу дүйнөдөгү эң жакын адамыбыз ата-эненин чексиз мээримине эмне кылсак урмат, сый көрсөткөн болобуз, канткенде ыраазы кылабыз?

Жооп: Окуучулардын жоопторун угуп, анан доскадагы жазылганды ачып, окуп берүү:

- Ата –энеңе каяша айтпа:

- Алардын сөзүн эки кылба:

-Тилин алып айтканын аткар:

-Тамакка алардан озунуп кол салба:

-Колуңдан келген жардамыңды аяба:

-Ата-энеңдин жеңилин жерден, оорун колдонал:

-Ата-энең ооруп калса ага бардык дитиң менен жардамыңды көрсөт:

-Алар карыган кезде бапестеп бак:

-Орой сөз суйлөбө, көңулун оорутпа:

Жооп:

• -Бардык жакшы нерсеңди ата-энеңе бер:
• -Тиешелүү майрамдарда биринчи белекти ата-энеңе арна.
• Макалдар
• «Ата-энени сыйлаган абийир табат».
• «Эне сыйлаган элине жагат.
• «Алты күн ачка калсаң да атаңды сыйла»ж.б
• Окуучулар,ата-энелер жөнүндө макалдарды айтышып толукташат.
• Мугалим: ТУрмушта ар түрдүү жагдайлар, тагдырлар кездешет.
• Ата=энесин бакпай карылар үйүнө жеткиргендер,ата-энесине сөзү, колу тийгендер бар экени белгилүү.Эмесе акын Болуш Керимбаевдин төмөнкү эки ырына көңул буралык.

Ата жакшы-уул жакшы,эне-жакшы кыз жакшы.

1-окуучу «Таш боорлор кандай немесиң»

• Ээндеп айдап кемесин
• Элимдин укпай жемесин. Жоруктан-жоук кубалап,
• Карыптар кайрым жайына, Жоготуп сулуу элесин,
• Тагдырлар менен ойногон,
• Жеткирди кызы –энесин! Таш боорлор кандай немесиң?!..
• Жалбарып ыйлап турса да,
• Желдей көрбөй кеңешин.
• Акылдап алган сүйүнүп,
• Ашкансып тоону белесин.
• Алкаган ыйман батасын,
• Агарткан кирсиз жакасын.
• Карыптар кайрым жайына,
• Жеткирди жигит- атасын!
• Эрдик жасап койгонсуп,
• Эсине албай катасын.
• Таш боор уулун өстүргөн,
• Турмушка чексиз капасын!

2-окуучу: «Шаар эмес кыштактан»

• Бүрүшкөн жазбай денесин,
• Бүтүнүн тагдыр ченесин.
• УУ тилин тартпай агытып,
• Ургандар чыгат энесин.
• Шаар эмес кыштактан,
• «Шаан –шөкөтүн көрөсүң.
• Тарттырып турмуш жапасын,
• Кайнатып кандуу капасын.
• Сакалдан сүйрөп жулгулап,
• Сабашкан бар атасын.
• Көрүнүп жатса кашкайып
• Көмүскө кайда катасың?
• Андан кийин магнитофонго жазылган К Алмазбековдун «Эненин арманы» олтургандарга уктурулат .
• Балдарыбыз кайрымдуу болсун, ата-энелер ар дайым камкордукта, багууда болсун, ата-энеден ажырабасын деп сабакты бүтүрөбүз.