Сақтардың тұрмысы мен шаруашылығы

6-сынып. Ежелгі Қазақстан тарихы. Күні: 29.12.15ж

Сабақтың тақырыбы: §13. Сақтардың тұрмысы мен шаруашылығы.

Сабақтың мақсаты: «Тарихтың атасы» атанғаг Геродоттың сақтар тауралы айтып кеткен деректері бойынша сақтардың тұрмысы мен шаруашылығы туралы оқушыларға баяндау.

Олардың темірді өңдеу әдістері туралы айту.

Отансүйгіштікке тәрбиелей отырып, белсенді, білімді азамат тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: аралас Әдісі: баяндау,сұрақ-жауап,жылдармен жұмыс,картамен жұмыс. Көрнекілік: суреттер, карта

Сабақтың жоспары I. Ұйымдастыру кезеңі II Үй тапсырмасын тексеру III Жаңа сабақ IV Жаңа сабақты бекіту V Қорытындылау,бағалау VI Үйге тапсырма.

Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі: Оқу құралын тексеріп түгелдеу Оқушылар зейінін сабаққа аудару

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау:

1. «Азиялық скифтер», «құдіретті еркектер», «жүйрік атты турлар» деп қай деректерде айтылған? 2. Сақ тайпалыры мен тайпалық одақтарының топтарын атап, олардың қоныстарын атап, олардың қоныстарын картадан көрсет. 3. Сақ әйелдерінің қоғамдағы орны қандай? 4. Сақ қоғамында көсемдердің рөлі қалай бағаланды?

Сұрақ-жауап:

1.Кир бастаған парсы әскерлері сақжеріне кірген уақыты? Жауабы:б.з.б530жылы. 2.Томирис "әйел болса да, жаудың шапқыншылығынан қорыққан жоқ" деп жазған кім? Жауабы:Рим тарихшысы Пампей Трог. 3.Парсылардың қолынан қаза тапқан Томиристің баласы кім? Жауабы: Спаргапис. 4."Басында әскер садақпен атысады, кейін семсер, найзамен соғысты" деп жазған кім? Жауабы:Герадоттыңсипаттауы. 5.Кир қайтыс болған соң, сақ жеріне 11 жылдан кейін қай жылы, кім келді? Жауабы: 519 жылы I Дарии патша келді. 6.Бехистун жазбалары I Дарии туралы не айтады? Жауабы: " Мен әскермен сақ жеріне жорыққа шықтым" деп жазады. 7.Осы соғыста таңғажайып оқиғаның болғанын грек тарихшысы Полиэн не деп суреттейді? Жауабы: Шырақтың ерлігі туралы баяндайды. 8. Марафон шайқасы қай жылы болды? Жауабы: б.з.б. 490 жылы болды.

Термин сөздер

• Помпей Торг_________________________________________________

• Геродот жазбалары____________________________________________

• Полиэн жазбалары____________________________________________

• Аррион грек тарихшысы________________________________________

Жылдар

• Б.з.б 530 жыл_________________________________________________

• Б.з.б 519 жыл_________________________________________________

• Б.з.б 570-520 жж. ______________________________________________

• Б.з.б 4 ғасыр 30 жылдары _______________________________________

Жаңа сабақтың жоспары:

1. Сақтардың тұрмысы 2. Сақтардың шаруашылығы 3. Ертедегі темір өндіру Шірік-Рабат-б.з.б.4-б.з.-13 ғасырларына жататын ежелгі қалашық. Адамзат тарихында темір дәуірі ерекше маңызды орын алады. Темір құрал-саймандар пайда болғаннан бастап еңбек өнімділігі ерекше өсті. Өйткені темір құралдыр тас және қола құралдарға қарағанда әлдеқайда өткір, төзімді болып келеді. Сақтар көшпенді мал шаруашылығымен айналысқан. Ер азаматтар ат үстінде,аләйелдері мен балалары және қарт адамдар киізбен жабылған арбада отырған. Мал өсіретін көшпелі сақтардың төрт және алты доңғалақты арбаға орнатылған киіз үйлері болған. сонымен қатар сақтар ағаш үйлерде, шикі кірпіштен салынған үйлерде де отырған. Сақтар жылқы, түйе, қой өсірген. Киіз басу, арқан есу, жіп иіру үшін қойдың жүнін пайдаланған. Сақтар құйрықты және биязы жүнді қойларды көп өсірді. Сақтар мал шаруашылығымен қатар егіншілікпен айналысты. Археологтар қазіргі Қызылорда облысының Шірік-Рабат деген малшылар қонысынан каналдар тапқан. Сақтар қарабидай, тары, арпа өсірген.Қосымша кәсіп ретінде балық аулаған.

Сабақты бекіту:

1. Сақтар мекенжай салу үшін қандай жерлерді таңдаған? 2. Сақтардың шаруашылығы қандай жағдайларға бейімделген? 3. Шірік-Рабат қонысы тұрғындары немен айналысқан 4. Ертедегі темір өндіру туралы айтып бер. 5. Сақтардың түсінігі бойынша әлемнің 4 бұрышы болған соны ата. 6.Алматы маңынан табылған құрбандық табағы қалай аталған? 7. Сақтардың қазандары мен құрбандық табақтары қай жерлерде кездеседі? 8. Сақтар әлемнің құрылымын үшке бөлген соны ата.

Бағалау:

Үйге тапсырма: §13. Қосымша оқып келу. 1. Геродоттың «Тарихынан» үзінді 2. Страбонның «Географиясынан» үзінді