Разработка открытого урока по тувинской литературе

Кичээлдин темазы

О. Саган-оол «Оол биле кушкаш».

Кичээлдин сорулгалары

1. Оореникчилерни аянныг, медерелдиг номчудары. Номчаан чуулунун утказын шын дамчыдары.

2. Уругларнын дыл-домаан, кругозорун сайзырадыр, сос курлавырын байыдар.

3. Кижи бойдустун ээзи болганда, ол бойдуста бар бугу-ле дириг амытаннарны камгалаар, кадагалаар чорукка болгаш оларны кээргеп, дуза чедириксээр хооннуг болурунга уругларны кижизидер.

Кичээлдин хевири

Чаа билиглерни шингээдип алыры.

Ооредиринин хевирлери

Бот , эжеш ажыл, болуктерге ажыл, класс-биле ажыл.

Оске эртемнер – биле харылзаазы

Хурээлел, орус дыл, тыва дыл, хогжум.

Кичээлдин дерилгези

Компьютер, экран, проект, презентация, чуруктар, литературлуг номчулга ному, ажылчын кыдырааш, тыва –орус словарь, карточка.

Кичээлдин чорудуу

Кичээлдин этаптары

Кичээлдин тургузуу

Башкынын кууседир ужурлуг ажыл чорудулгазы

Оореникчилернин кууседир ужурлуг ажыл чорудулгазы

Организас тыг кезээ

Чаптанчыг чаш хулумзуруунерни

Чанынарда эжинерге,

Чагып, сургаар башкынарга

Аалдап келген аалчыларывыска

Шупту чараш денге мендилежиптээлинер.

- Экии!

Уруглар-биле мендилежир, ооредилге ажылынга белеткээр.

Кичээнгейлиг дыңнаар, чанында эжинче, башкыже көрүнгеш, чазык-чаагай хүлүмзүрүүр, аалчылар –биле мендилежиири

ӀI. Кичээлдин актуалдыы

Чурук-биле ажыл

- Экранче кичээнгейлиг корунер? Слайд 1

- Чуну коруп тур силер? (Кушкаштар)

- Бо куштарнын аттарын кым билирил? ( Шиижек, хартыга)

- Шиижек биле хартыга дугайында чуну билир силер? ( Шиижек ыраажы, хензиг куш, а хартыга ыракты дыка коор, араатан куш)

- Ынчангаш богун бис кичээливисте чунун дугайында номчуур –дур бис?

-Кым билип каапты?(…)

-Кандыг сорулга салып алыр бис?

-Чуну билип алыр ужурлуг бис?

Туннел

-Эр-хейлер, кичээлдин темазын болгаш сорулгазын тодарадып алдывыс.

Айтырыгларга харыылаар

III. Чаа тема

IV

Рефлексия

• Ном-биле ажыл

• Словарь-биле ажыл

• Улегерлиг номчулга

• Оореникчилернин номчулгазы

• Карактарга сула шимчээшкин

• Утказы-биле ажыл

• Болук-биле ажыл

• Сула шимчээшкин

• Кыдырааш-биле ажыл

Оюн « Улаштыр номчу»

• Оюн «Кайы кушка хамааржыр-дыр?».

Туннел

Демдектер

Онаалга

-Номунарны ажыдынар уруглар, арын 113.

-Чуу деп чогаал номчуур – дур бис?

- Кым чараш, аянныг, ыыткыр номчуптар?слайд 2

- Бо чогаалды кым бижээн-дир? Слайд 3

-Чогаалчынын дугайында кыска , кым номчуптар?

- Автор дугайында билип алдывыс, уруглар?

-Ам чогаалды номчуурунун мурнунда утказы билдинмейн баар состерни корээлинер. Экранче коор.

- Мен состерни номчуурумга, силер тайылбырын шупту номчуур силер. Слайд 4

- Чогаал чунун дугайында –дыр?

- Шупту чогаалды шулурадыр номчуптунарам тончузунге дээр.

- Бо созуглелди номчуп эгелээрде кандыг сагыш сеткил-биле номчуп эгелээр-дир бис?

(таваар, шолээн, дурген, сурээдеп девидээн )

1. Карактар-биле О деп ужукту чуруур ( 3 катап).

2. Карактарын экидир шийипкеш, ажыдар (3 катап)

3. Карактар – биле Ш деп ужукту чуруур ( 3 катап)

-Ам илчирбелей номчуур бис.

Кожа эжи-биле чараш, ден чангыс домактап номчуур. Дууштур аянныг номчуур бис.

Айтырыглар салыр

1.Шиижекчигеш чуге Мишадан кортпааныл?

2.Ол хартыгадан адырлып алыр дээш, кандыг арга ажыглап турган-дыр?

3.Хартыга чуге шиижекчигешти суруп турар-дыр, олкандыг куштарга хамааржыр?

4.Мишанын шиижекчигеш дээш сагышсырап турарын кандыг состер бадыткап турар –дыр?

-Карточка –биле ажылдаар.

Экранда чунун чуруун коруп тур, силер?

Ажылчын кыдырааштарын ажыдар арын 33.

1 дугаар ажылдын бердингенин кым номчуптар?

-Чунун канчалынар дээн-дир?

Куштарнын уннерин дыннадыр

Карточка-биле ажыл

- Богун бис кичээливисте чунун дугайында номчудувус?

Ынчангаштын уруглар, бистер куштарга кандыг боор ужурлуг бис?( ынак)

-Чуге?( куштар бойдустун дириг амытаннары)

- Куштарны канчаар ужурлуг бис?

- Куштар бистин оннуктеривис, бо 2017 чыл бугу Россияда экология ( бойдус камгалалынын чылы кылдыр чарлатынган, эмбемазы бо –дур, уруглар.

Кижи бойдустун толу.

-Силерге бөгунгу кичээл ажыктыг болду бе, уруглар?

Экранче коруптээлинер……..

Ажылчын кыдырааш арын 33( тайылбырлаар)

чурук чуруур бойдус камгалалынын дугайында.

-Кичээлде эки ажылдаанынар дээш, улуу - биле четтирдим.

Номнарын ажыдар

Чогаалдын адын номчуур

О.Саган-оолдун портредин коор

Чогаалчынын дугайында кыска дыннаар.

Уруглар дыннаар, эдерти номдан коор.

Номчуур

Сула шичээшкинин дуруму езугаар кууседир

Эжеш номчуур

Айтырыга харыылаар

куштун сула шимчээшкинин чурум езугаар кылыр.

Дыннаар, тодарадыр