Презентация к "Песне о Санале" из эпоса "Джангар" (9 класс)

Буурл Һалзн мөртə Бульңһрин көвүн

• бөлг

Санл – эврə орн-нутгтан, Бумбин орндан, Төрскндəн щилтсн, олна төриг җирһлəсн өөдəн тəвдг, Алтн Чееҗлə əдл ухата, Хоңһрла əдл зөрмг, Саврла əдл чиирг, Мингийəнлə əдл һольшг баатр.

… Эзн Җаңһр зəрлг болв:…- Санл минь, чамаһан нег хəр һазрт зарн гиҗəнəв... Эл болад бəəхлə, 50 җилə татлһ, 1001 җилə алв өгч, оруд нутг болх аминь авч ирич, дəн болад бəəнəв гихлə, хар- цоохр тугинь шуучҗ хавтхлад, 8 түмн хар- һалзн агтынь нанд көөҗ ирич, - гив.

Алтн Чееҗ келн бəəнə: - Хəр һазрт хату йовдл-үүлиг чидм көвүн Санл, нанла əдл ухарльг, Саврла əдл балтч, Хоңһрла əдл зөрмг, Мингийəнлə əдл һольшг эдү дүңгə көвүн 99 эрдмтə…

Бульңһрин догшн Хар Санлдан

Баатрмудин

белгүд

Савр – 81алд

Əəв балт

Хоңһр – 71алд

Болд үлд

Гүзəн Гүмб –

Хар болд

ханҗал

«Үчүкн Түвин хаана күүкн билəв, эңкр ах Санл, ахим күчтə Зан хаана нутгас элч ирəд, авч одад, тамд хайҗ орксн бəəнə. Мана хаана көвүг хəəрлҗ, тəвүлҗ өгтн»,- гив.

Санл - Зан тəəҗ хаана бəəшңд

Җаңһрин баатрмуд

Зан тəəҗ хаана

баатрмуд

Арслңгин Арг Улан

Хоңһр

Одн Цаһан

Күнд Һарта Савр

Һунн Хар

Догшн Хар Санл

Одн Харһа

Хар тугинь шуучҗ авад, хавтхлад, Буурл Һалзнарн г үүлгҗ һарад,…нəəмн җу в а адунаснь нəəмн түмн хар-һалзн агтыг нарн һарх үзгəн темцүлəд, элдəд һарв.

Дегц түмн цаһан бодң энд-тендəснь үүмлдəд, дəврсн бийнь, Гүзəн Гүмбин өгсн хар болд ханҗалыг суһ татҗ авад хадрлдв.

Əəв балтан авад, эргҗ ирəд, Одн Цаһаниг цокад, мөрнəннь дел теврүлəд оркв… Одн Харһа баатриг цокҗ уңһаһад, мөринь агт дундан орулад һарв…

Цоклһна Цаһан уулын белд ирəд Буурл, дөрвн көлəн цахлад, киисв…Буурлан үүрəд, уулын ора деер һарад, уулын хавчгт дурчкəд, хəрү һарад дəəнлə халдв…

Алдр Җаңһрнь Арнзл Зеердəн көлглəд һархла, арднь шарин 6012 баатрнь дегц дахв… Шарин 6012 бийəрн шаргҗ ирəд, сай күцгдсн цергүр дəврəд орв.

Эгц долан долан дөчн йисн хонгт бəəр болад, түмн цаһан бодңгинь тус-тустнь күлəд оркв .

Алдр нойн Җаңһр арман татҗ авад,… Зан тəəҗ хааг…дундан авад ирв. Күнд Һарта Савр барун халхднь бамбин улан тамһ дарад, 1001 җилə алв өгх болһад, Җаңһрт мөргүлəд, андһаринь авб. -Үүнəсн хəрəд, Үчүкн хаана көвүг эрк биш тəв! – гиҗ закв.

Алдр нойн Җаңһрнь арвн хойр сəəһəр дөңнүлҗ, алтн бəəшң дундан, дөчн дөрвн көлтə дүүвр мөңгн ширə деер дүүрң һарх арвн тавна сар мет мандлн суув.

Шүүвр сурврмуд: Җаңһр Санлыг Зан тəəҗ хаана орн-нутгур юн учрар тəвнə? Санлын тускар Алтн Чееҗ ю келв? Зан тəəҗ хаана орн-нутгин тускар ю келҗ болх? Зан тəəҗ хаана баатрмуд кентə бийəн дуңцүлнə? Санл ямаран зовлң хаалһдан үзнə? Санлын күцəсн даалһвр ямаран чинртə?