Полимерлердин касиеттери

У.Салиева атындагы зээнд\\ балдардын жатак-лицейи

Химия мугалими:Пайзилдаева Айжаркын

Логикалык тапшырмалар

Сабактын темасы:

Жогорку молекулалуу бирикмелер.

Б\г\н сабакта:

• Негизги т\ш\н\ктър.
• Классификациясы
• Табигый жана химиялык полимерлер
• Полимерлердин алынышы
• Полимерлеш\\ реакциясы,продуктулары
• Поликонденсация реакциясы,продуктулары
• Физикалык касиети

Жалпы маалымат

• Полимерлеш\\ реакциясынын натыйжасында пайда болгон заттар- полимерлер д.а.
• « поли »-къп, « мерос »-бъл\кчъ
• nCH2=CH2 (-CH2-CH2-)n
• Этилен полиэтилен

• (мономер) (макромолекула) грек.«макрос»-чоё,узун

• n-полимерлеш\\ даражасы
• Макромолекуладагы кайталануучу атомдун тобу- структуралык звено д.а.
• Мисалы:Этиленде n= 300дън 100 000ге чейин жетет

органикалык

Полимерлердин классификациясы (келип чыгышы боюнча)

полимерлер

табигый

химиялык

жасалма

синтетикалык

минералдык

Табигый полимерлер

• Асбест ДНК

• Крахмал Белок

Химиялык полимерлер

• Синтетикалык Жасалма

Полимерлердин алынышы

Мономер

Полимерлеш\\

поликонденсация

полимер

Полимерлеш\\ реакциялары

• Мономерлердин жогорку молекулалуу бирикмени пайда кылуусу - полимерлеш\\ реакциясы деп аталат

Эки же андан ашык ар т\рд\\ мономерлер,биригип жогорку молекулалуу полимерлерди пайда кылуусу сополимерлеш\\ реакциясы- деп аталат

Полимерлеш\\ реакциясынан алынган полимерлер

Поликонденсация реакциясы

• Реакция учурунда мономерлерден макромолекула пайда болуу менен кошумча продукт катары суу бъл\н\п чыккан реакциялар- поликонденсация реакциясы деп аталат.

Поликонденсацияреакциясынан алынган полимерлер

Физикалык касиети

• Т\з\л\ш\нъ жана сырткы шарттарына жараша полимерлер аморфтук жана кристаллдык болуп бъл\нът.
• Полимердин аморфтук абалы макромолекулаларды жайгаштырууда иретт\\л\кт\н жоктугу менен м\нъздълът .

• Кристаллдык т\з\л\ш стереорегулярдуу полимерлерде гана болушу м\мк\н.Бирок алар тъмънк\ молекулалуу криссталлдык заттардан айырмаланат.Кристаллдык полимерлер \ч\н макромолекулалардын жарым жартылай иретине гана м\нъзд\\,анткени кристаллдык т\з\л\ш узун чынжырга тоскоол болот.

• Бир эле макромолекуланын кристаллдык да аморфтук да бъл\г\ болот.

Физикалык касиети

• Ысыткан учурда формасын ъзгърт\п жана муздаганда ошол форманы сактап калган полимерлер – термопластикалык деп аталат

• Мисалы :Полиэтилен,полипропилен,поливинилхлорид.

• Температураны жогорулатканда жумшабай жана ээрибей

формасын сактаган полимерлер- термореактивт\\ деп аталат.

Мисалы: резина,формальдегид чайыры

Кристаллдык жана аморфтук полимерлер

Полимерлер боюнча кызыктуу маалыматтар

• 1982-ж.АКШда жасалма ж\ръкт\ адамга салышкан.Окумуштуулар ар т\рд\\\ материалдарды колдонушкан.Ж\ръкт\н корпусу алифаттык термоэластопласт полиуретенден,ж\ръкт\н клапанын кармаган шакекче-поликарбонаттан,клапандар титандан жасалган.Бардык деталдары гепарин-заты «куюлган» полиуретан менен капталган,ал канды тромбко айлануудан сактайт .
• 1990-ж.Япониядагы илим жана техника департаментинин маалыматы боюнча, д\йнъ ж\з\ боюнча жасалма съъктърд\ жана т\т\ктърд\ 15 000 ,кан тамырларды-2 400 000,ж\рък клапандарын-900 000 жана жасалма бъйръктърд\ 1 100 000 адам алган.

• Эё баалуу полимер болуп пенопласт(поропластар) эсептелет.Пенопластар газ жана суу ъткърбъйт,катыган къб\ккъ окшош,абдан жеёил.Алар жабык къб\кчълърдън ,аба же азот газдары толтурулган болот.Кээ бири пробкаан 25 эсе,суудан100 эсе жеёил.Аны вагондорду жылуулоодо колдонулат.
• Азыркы к\ндъ, пластмассадан жасалган автомобилдер,кайыктар,мебелдер,бут кийимдер,ар т\рд\\ кездемелер чыгарылып жатат.

Полимерлердин колдонулушу

Полимерлердин колдонулушу

Къё\л бурганыёарга рахмат!