ՊԱՏԱՐԱԳԸ ՄԱՆՈՒԿՆԵՐԻ ՇՈՒՐԹԵՐՈՎ
ԱՐԱՐԱՏԻ ՄԱՐԶ
ԲԵՐԴԻԿԻ ՄԻՋՆԿԱՐԳ ԴՊՐՈՑ
Երգ-
Տերունական աղոթք
Երեխաների աղոթք
–Հավատքի եկեք
Կանչեցեք Աստված,
Լույսի դռները
Մեր դեմ են բացված:
Բավ է մութի դեմ
Խարխաբվենք խաբված,
Հավատքի եկեք,
Կանչեցեք Աստված:
Մեր հայրերի անցած ճամփան,
Ինչու այդպես շուտ մոռացաք,
Թողած կենաց խոսքն անմահ
Անցողիկով դուք հագեցաք:
Եվ դուք այսօր պճնված եք
Ճոխ ու շքեղը հանդերձներով,
Թողած հանդերձն արդարության,
Որ մեր նախնիք հագան սիրով:
Հնացած եք դուք համարում
Մեր հայրերի անցած ճամփան,
Թողած ճամփան երկինք տանող
Թափառում եք ձորում մահվան:
Եվ դուք իրար հարց եք տալիս
Հարց եք տալիս ու զարմանում,
Թե ուր կորավ մեր սրտերից
Երանելի խաղաղություն:
Կոչ եմ անում հիմա ես ձեզ
Կենաց խոսքով այժմ սնվեք,
Մեկնության դեմ որպես ծածկոց
Արդարության հանդերձ հագեք:
Որ դուրս ելնեք մահվան ձորից,
Կենաց ճամփով երկինք հասնեք,
Որ ունենաք խաղաղություն
Դուք Հիսուսին հավատացեք:
(Ավետարանը ձեռքին)
Մենք փորձության մեջ
Հավատքներս պահենք,
Մեր պապերի պես տիրոջը ծառայենք
Վեր բռնենք ջահը Ավետարանի
Լույս սփռենք համայն խավար աշխարհին
Ավետարանը Աստծո խոսքն է: Այն կարդալով մենք հանդիման ենք գալիս ոչ միայն Քրիստոսի խոսքերին, այլ նաև իրեն` Քրիստոսին:
Իր աշխարհային կյանքի վերջին երեկոյին Տեր Հիսուս Քրիստոս հավաքեց իր աշակերտները` նրանց հետ վերջին մի ընթրիք ունենալու համար: Ընթրիքը ավանդական, հրեական մի ճաշ էր, որին մաս էին կազմում աղոթքներ, սաղմոսասացություն, բաղարջ հացի բեկում և նույն բաժակից գինու ըմպում:
Փրկիչը սեղան կկազմե
Մեր սովը կշտացնելու,
ԵՎ մեղավորներին կկանչե
Երկնքից կերակուր ուտելու:
Ահա սովամահ տեսնելով`
Մեզի իր արյունը կուտա
Մեզի համար զոհ ըլլալով
Իր մահը մեր կյանքը կլլա:
Ուստի եղբայրներ սիրելի
Ուրախությունով մոտեցեք,
Ձեր Տերն է, որ ձեզ հետ կխոսի
:
Անկեղծ ու խորին զղջումով
Այս սուրբ սեղանին մոտենանք,
Բոլոր մեր գործերը մերժելով
Միայն տիրոջը հավատանք:
Միացվում է սկավառակը. Ընթրիք, խաչելություն, համբարձում:
Աղոթք
-Պարգևիչ ողորմության, պարգևիր ինձ ուղղափառ հավատով և բարի գործով և քո սուրբ մարմնի և արյան հաղորդությամբ գալ քեզ մոտ:
Հիսուսը գիտեր, որ երկրային կյանքի վերջին օրերն էր ապրում: Վերջին ընթրիքից հետո գնաց Գեթսեմանի պարտեզ և աղոթեց Հորը:
Խավար պարտեզի մեջ Գեթսեմանի,
Որքան տանջանքներ էին
Նրանք իրենց մեջ պարունակում:
Տանջվում էր Հիսուսը,
Հավիտյան բնակիչը երկնքի,
Նրա տխուր աչքերից արցունք էր հոսում:
Երգ :
(Համբարձման նկարի ցուցադրման ժամանակ):
Երգ :
Ահա, ուր գնամ պիտի ուրախանամ ու պաշտեմ
Զոհն փրկչին խաչի վրա
Հավետ այս է հավատքս
Հիմա և միշտ հավիտյան,
Թե պարգևեց Հիսուսին ինձ կյանք
Խաչի վրա, խաչի վրա:
Երգ :
(Եկեղեցուց դուրս են գալիս քահանան և աշակերտները):
(Բացվում է գլխավոր վարագույրը. Եկեղեցու բակ):
Քահանա
-Ես զավակն եմ Հայաստանյաց առաքելական Սուրբ եկեղեցու,որ հիմնեցին Թադևոս և Բարդուղիմեոս առաքյալները,Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ, Ներսես Մեծ, Սահակ Պարթև և Մեսրոպ Մաշտոց,Օձնեցի ու Նարեկացի, Շնորհալի ու Տաթևացի հայրապետերն ու վարդապետերը պայծառացուցեցին այն: Պիտի սիրեմ ու պաշտպանեմ այն, հավատարիմ մնամ Սուրբ Միռոնին, ավանդույթներին հավիտյանս հավիտենից:
Քահանա
-Սիրելի երեխաներ, ըստ հունարեն լեզվի պաշտամունք բառը նշանակում է սպասարկություն:Սուրբ պաշտամունքը Աստծո սպասրկությունն է:Սուրբ պաշտամունքի հայերեն բացատրությունը Սուրբ պատարագն է, որը նշանակում է մատուցում, զոհաբերում, նվեր:
-Սիրելի մանուկներ , դուք ունկնդիր եք եղել, երբ հարցեր են առաջադրվել քահանային, հանձին հեռուստաընկերության` հաղորդաշարի:
Այսօր ես եմ ունկնդրելու ձեզ, թե դուք ինչպես ձեր շուրթերով կմեկնաբանեք Սուրբ Պատարագի խորհուրդը:
Հիսուս Քրիստոսը իր գործը կատարելու համար, երբ շրջում էր աշխարհի վրա, գործում էր իր երկնավոր մարմնի միջոցով, այն մարմնի, որ մեր մարդկային բնությունից էր վերցրել:
Համբարձումից և Պենտեկոստեից հետո, երբ Վերնատանը եկեղեցին ստացավ Սուրբ հոգին, Քրիստոսը իր գործը շարունակեց իր հոգևոր մարմնով, որն է եկեղեցին:Դրանից հետո այդ նույն մարմնով պիտի գործի հավիտյան:
Հենց այս աշխարհում էլ եկեղեցին նույն պաշտոնը կատարելու համար է սահմանված, ինչ-որ Քրիստոսի մարդկային մարմինը կատարեց, երբ Աստված ապրում էր մեր աշխարհում:
Սուրբ Պատարագի ժամանակ, երբ եկեղեցին քահանայի միջնորդությամբ հացը և գինին մատուցում է, այնտեղ քահանան գործում է որպես եկեղեցու ներկայացուցիչ,հետևաբար հանդիսանում է Քրիստոսի պաշտոնակատարը:
Նվերները` հացը և գինին ներկայացնում են և դառնում այն մարմնի , որով Քրիստոսը շրջեց Երկրի վրա, իսկ եկեղեցին,որն է Քրիստոսի մարմինը,որով էլ Քրիստոսը տակավին գործում է աշխարհի վրա:Եվ իր կենարար մարմնով, հաց ու գինով, բացված է մեր տաճարների լույս խորաններում:
Կյանք և կենդանություն պարգևող Քրիստոսն է գլուխը եկեղեցու: Եվ իր կենարար մարմնով , հաց ու գինով բազմած է մեր տաճարների լույս խորաններում:Քահանայի մատուցած զոհը առանց արյունահեղության Գողգոթայի վրա Քրիստոսի զոհաբերության զուգնթացն է:
Քրիստոնեայի համար Քրիստոսի այս խորհրդավոր մարմնի և արյան հետ հաղորդվելը նշանակում է նույնանալ Քրիստոսի կենդանի մարմնի հետ,որով ինքը ևս դառնում է կենդանի հոգի միանում Քրիստոսին և Քրիստոսով էլ հարություն առնում:
Մինչ հրեաները իրենց կրոնի և հավատքի ամրացման համար երկնքից նշաններ էին հայցում, իսկ հեթանոսները խնդրում էին իմաստություն, մենք ` քրիստոնյաներս, քարոզու ենք -գոչում է Պողոս առաքյալը:
Ահա այս պատճառով է, որ նոր ուխտի գերագույն գաղափարը`Քրիստոսի զոհաբերությունը , վերածվեց մի խորհրդի , որը արարողության ձևերով, աղոթքներով և երգերով նվիրագործվեց Սուրբ Պատարագ անվան տակ:
Պատարագը սքանչելի և փրկագործ խորհուրդն է մեր տեր և փրկիչ Հիսուս Քրիստոսի անմահացուցիչ մարմնի և արյան հաղորդության,որ եկեղեցու պաշտոնյաների աղոթքների միջոցով սրբագործվելով նվիրվում է հայր Աստծուն հաղորդության արժանացածների վրա,քավության և թողության համար:
Նրանք ովքեր ճաշակում են երկնային հացը,որը տրվում է կյանքի աղբյուրից և ըմպում են անմահացուցիչ արյունը կենդանի Աստծո ճանաչում են, որ Տերը քաղցր է:
Այս խորհուրդը նախ հիշատակն է մեր տիրոջ Հիսուս Քրիստոսի կամավոր չարչարանքների փրկագործ խաչելության:
Սա նաև մեր տիրոջ և փրկչի Հիսուս Քրիստոսի մարմնի և արյան երկրպագությունն է:Նա բաշխելով իր արյունը նոր ուխտ հաստատեց:
Սա նաև հաղորդություն է Սրբության հետ և սրանով մենք սրբվում ենք:
Այս խորհուրդը պարգև է մեզ երկնքից որպես կյանքի հաց: Երբ ամեն անգամ է մատուցվում , տեղի է ունենում հոգևոր միություն Աստծո և նրա ժողովրդի հետ,ամեն անգամ Պատարագի խորհրդով Աստված դարձյալ ներկա է մեր մեջ`: Մեզանից յուրաքանչյուրն ի զորու է հաղորդվելու Աստծո հետ,եթե ազատորեն և կատարյալ հավատով ընտրել է Քրիստոսին իբրև :
Երգ
Սուրբ խորհուրդը ներգործում է արժանավորապես հաղորդվածներիս վրա և նրանց շնորհում հավիտենական կյանք ըստ այն խոսքի, թե :
Սուրբ խորհուրդը ներգործում է սրտի և հոգու վրա շնորհում է մեղքերի քավություն և թողություն ,որ թափվում է շատերի համար, իրենց մեղքերի թողության համար:
Ճաշակողը հարակից է լինում Տիրոջ, ըստ այն խոսքի, թե :
Երգ:
Քահանա-Քրիստոս պատարագվելով բաշխվում է մեր մեջ:Սա է պատարագի լրիվ իմաստը,իսկ քանի է բաժանված Սուրբ Պատարագը:
Սուրբ Պատարագը բաժանված է չորս գլխավոր մասերի:
1.Պատրաստություն. խորհրդանշում է Քրիստոսի մարդեղությունը:
2.Ճաշու- Պատարագը Քրիստոսի գործունեությունն է:
3.Կանոն Սուրբ Պատարագի. Վերջին ընթրիքը , Ավագ շաբաթը, օրհնությունը:
4.Օրհնություն և արձակում. արձակումը, համբարձումը և Սուրբ հոգու գալուստը:
Տիրոջ համբարձումից հետո միակ և կարևոր մտահոգությունը եղավ առաքյալներին հանձնված աստվածային կտակի իրագործումը,որի անկյունաքարը Պատարագի խորհուրդն էր:Մեր շնորհակալությունը Աստծուն հայտնելու մեծագույն ձևը Սուրբ անմահ Պատարագին մասնակցելն է :
Պատարագի ընթացքում մոմ ենք վառում սրբանկարի առջև, Աստծուն մատուցում մեր աղոթքները, փառաբանությունը, ընդունում սուրբ հաղորդություն:
Երգ
Սուրբ և անմահ Պատարագին ներկա գտնվելուց առաջ մենք պետք է մի կողմ թողնենք մեր մեղքերը, նախանձը, բարկությունը մյուսների հանդեպ, խոստովանվելով ներում խնդրենք, հաղորդություն ստանանք:
Քահանա-Այո երեխաներ, Սուրբ Պատարագին պետք է ներկա լինենք մեր աստվածապաշտությամբ, հիշենք փրկչի չարչարանքներն ու մահը, վերհիշենք փրկչի կյանքի բոլոր գլխավոր դեպքերը, գոհություն տանք Աստծուն իր շնորհների համար, մանավանդ իր մեծ շնորհի`Սուրբ Պատարագի համար: Միշտ հոգով ու մարմնով հաղորդակցության մեջ մտնենք Աստծո հետ,աղոթենք մեր մեղքերի քավության համար , Աստծո օրհնությունը խնդրենք բոլորի համար , ապրողների և ննջեցյալների հոգիների փրկության համար հավիտյանս,հավիտենից:
Երգ: