Кыргызстан, Джалал-Абад
СДЕЛАЙТЕ СВОИ УРОКИ ЕЩЁ ЭФФЕКТИВНЕЕ, А ЖИЗНЬ СВОБОДНЕЕ
Благодаря готовым учебным материалам для работы в классе и дистанционно
Скидки до 50 % на комплекты
только до
Готовые ключевые этапы урока всегда будут у вас под рукой
Организационный момент
Проверка знаний
Объяснение материала
Закрепление изученного
Итоги урока
Был в сети 02.03.2020 20:20
Жумабеков Женишбек Маратбекович
Учитель Информатики
44 года
663
69 641 
Местоположение
Специализация
Pascal маселелер жыйнагы
Категория:
Информатика
04.02.2020 20:50
Просмотр содержимого документа
«Pascal маселелер жыйнагы»
Кыргыз Республикасынын Билим Берүү жаиа ИлимМинистрлиги
Жалал-Абад областынын Сузак районуна караштуу
№24 Г.А. Бакиеваатындагыжалпыбилимберүүчү
о
Pascal ABC
маселелержыйнагы
рто мектеби
Жалал-Абад - Сузак - 2019-жыл
Усенов Жумабек чоң атамдын жаркын элесине арналат
Эмгектин жана тылдын ардагери
Билим берүү министрлигинин мыкты төш белгисинин ээси
Урматтуу окурман,
бул китеп Т.Орускулов, М.Касымалиевдин
«7-9 Информатика базалык курс боюнча практикалык иштер» (Бишкек, 2006-ж) китебиндеги маселелердин РаsсаlАВС программасындагы чыгарылыштарын камтыйт.
Информатика мугалимдери жана программалоону уйронууну каалаган окуучулар учун багыт болуп берет деген ишеничтемин.
Эл.адрес: [email protected]
© Жумабеков Ж.М.
М а з м у н у
Сызыктуу программалоого мисалдар иштөө.........................5
Логикалык туюнтмаларды программалоого
мисалдар иштөө..................................................... ................11
Бутактануучу программалоого мисалдар иштөө............... 24
Тандоо оператору менен программалоого
мисалдар иштөө.....................................................................32
Циклдык алгоритмдерди программалоо..............................43
Бутун сандар менен эсептелүүчү маселелер......................59
Массивдерди программалоого мисалдар иштөө............... 67
Камтылган программаларды колдонуу.............................. 80
Саптар менен болгон операциялар ................................... 92
Графикалык режимде иштөө............................................. 107
Сызыктуу программалоого мисалдар иштөө.
М69_35(1) V = ⅓h(S + s + √Ss)
Program М69 35(1);
uses crt;
var v,s,h:real;
begin
clrscr; write('S: ='); read(s);
write('h: ='); read(h);
v:=l/3*h*(S+s+Sqrt(S*s));
write('v:=',v);
end.
M69_35(2). V =⅓ hπ(R2 +r2+ Rr)
Program M69_35(2);
uses crt;
var V,R1 R2, H:real;
begin
clrscr;
write('Rl=:,);read(Rl); write('R2: =');read(R2);
write('H: =');read(H);
write('P: =’);read(P);
v:=l/3*H*P*(Sqr(Rl) +Sqr(R2) +R1*R2);
write ('v:-,v);
end.
М70-36. Тик бурчтуу уч бурчтуктун а жана bкатеттеринин узундугу боюнча периметрин жана аянтын эсептегиле.
Program М70_36;
Uses Crt;
Var a , b , с , P , S : re a l;
begin ClrScr;
Write ( ' Катеттеринкиргиз a = ' ) ; readln ( a ) ;
Write ( ' b = 1) ; readln ( b );
c: = sqrt ( sqr (a) + sqr(b) );
P: = a + b + с ;
S: = a * b / 2 ;
Writeln(' P= P:6:2);
Writeln(' S= S:6:2);
M70-37.Берилгентөрторундуусандардынкөбөйтүндүсүнтапкыла.
Program М70_37;
Uses Crt;
Var а , b , с , d , Р : integer ;
begin ClrScr;
Write ( ' Сандардыкиргиз a = ' ) ; readln ( a ) ;
end.
Write ( '
Write ( 1
Write ( 1
b = ' ) ; readln ( b ) ;
с = ' ) ; readln ( с ) ;
d = ' ) ; readln ( d ) ;
P: = a * b * c * d ;
Writeln( ' P= P)
end.
М70-38.Эки сан берилди. Бул сандардын орто арифметикалык кубун жана орто геометриялык модулун эсептегиле
Program М70_38;
Uses Crt;
Var a , b , D , P : real;
begin ClrScr;
Write ( ' Сандардыкиргиз a = ' ) ; readln ( a );
Write ( ' b = ' ) ; readln ( b ) ;
D:= ( a + b ) / 2 ;
D:= D*D*D;
P: = Abe ( Sqrt ( a * b ) ) ;
Writeln(' D= D:6:2);
Writeln( ' P = P :6 :2 )
end.
M70-39. X жана Y анык сандары берилген. Алардын суммасын, айырмасын, көбөйтүндүсүн жана тийиндисин эсептегиле.
Program М70_39;
Uses Crt;
Var X , Y : real;
begin ClrScr;
Write ( ' Сандардыкиргиз X = ' ) ; readln ( X ):
Write ( ' Y = ' ) ; readln ( Y )
Writeln( ' X+Y= ', (X+Y):6:2);
Writeln(' X-Y=', (X-Y):6:2);
Writeln( ' X*Y= ', (X*Y):6:2);
Writeln( ’ X/Y= ', (X/Y):6:2)
end.
М70_40.Кубдункырынынузундугуберилген. Анынкапталдарынынаянтын, толукаянтын, көлөмүнэсептегиле.
Program М70_40;
Uses Crt;
Var a : real;
begin ClrScr;
Write ( ' Кырынкиргиз a =' ) ; readln ( a );
Writeln( 'Капталбети Sk= ', 4 * sqr ( a ));
Writeln( 'Толукбети St=', 6 * sqr ( a ));
Writeln( 'Колому V=', exp( 3 * Ln ( a ):8:2 );
end.
M70 41. Ичкирадиусу r жанасырткырадиусу R (Rболгонтегеректинаянтынтапкыла.
Program М70_41;
Uses Crt;
Var rl , R2 , SI, S2 , S : real;
begin ClrScr;
Write ( ' Ичкирадиус rl =' ) ; readln ( rl ) ;
Write ( ' Сырткырадиус R2 =' ) ; readln ( R2 );
Sl:= Pi * sqr ( rl ) ;
82:= Pi * sqr ( R2 ) ;
S:= S2-S1 ;
Writeln( 'Шакекченинаянты S= ', S;8:2);
end.
Program М70-42;
Uses Crt;
Var a , b , alfa, S , h : real;
begin ClrScr;
Write ( ' Чoң негизи a = ' ) ; readln ( a );
Write ( ' кичиненегизи b = ' ) ; readln ( b );
Write ( ' Бурчункиргиз alfa = ') ; readln ( alfa);
h:= ( a - b ) / 2*sin(alfa) / cos(alfa);
S:= ( a + b ) / 2 * h ;
Writeln( ' Аянты S= S:8:2);
end.
Program M70_44;
Uses Crt;
Var a , 1, k : real;
begin ClrScr;
Write ( ' Катеттерининайырмасы 1 = ' ) ; readln (1)
Write ( ' Гипотенузасы k = 1) ; readln ( k )
a:=(l+sgrt(3 * sgr(l)+2 * sgr(k)))/(2 * a)
Writeln(' Катеттери a = a:8:2);
Writeln(' a-l=(a+l):8:2);
end.
Program М70_45;
Uses Crt;
Var N , A , В , D : integer ;
begin ClrScr;
Write ( ' Сандардыкиргиз N' ) ; readln ( N) ;
A:= N*N;
A:=A*A;
A:=A*A;
B:=N*N;
B:=B*B;
B:=B*N;
B:=B*B;
D:=N*N;
D:=D*D;
D:=D*D;
D:=D*D;
Write ( ' NA8 = ', A );
Write ( ' NA10 = В ) ;
Write ( ′ NA16 = D ) ;
end.
71_49.Аркандайсимволдукиргизип, (ASCII кодубоюнча) анынкатарномурунаныктагыла, ошондойэлеаныналдындагыжанаанданкийинкисимволдордукөрсөткүлө.
program М71_49;
Uses C rt;
var С : char ;
begin
ClrScr;
Write (' Символду киргиз '); readln ( С );
Writeln (' Символдун коду ', ord ( С ) );
writeln (С, ' дан алдынкы символ ', Pred ( С ));
writeln (С, ' дан кийинки символ ', Succ ( С ));
end.
Логикалык туюнтмаларды программалоого
мисалдар иштөө.
М71-50.Эгерде көрсөтүлгөн айтым чындык болсо true,
тескерисинче болсо false деген маанини басып чыгаргыла:
1). Берилген терт орундуу сандын биринчи эки цифрасынын суммасы акыркы эки цифрасынын суммасынын суммасына барабар.
ProgramМ71_50_1;
Uses Crt;
var N , А1 , А2 , АЗ , А4 : integer ;
L: boolean;
begin ClrScr;
Write ( ' Терторундуусандыкиргиз =' );
readln ( N );
A4:=N mod 10;
A3:=(( N - A4 ) div 10) mod 10;
A2:=(( N - 10*A3 - A4 ) div 100) mod 10;
A1:=(N - ( 100*A2+10*A3+A4 ) ) div 1000;
A1:=A1+A2;
A3:=A3+A4;
L:= (A1=A3);
Writeln(' Al+A2= A3+A4 ? L)
end.
2)
Program M71 50 2;
Uses Crt;
var N , A1 , A2 , A3 : integer ;
L: boolean;
begin ClrScr;
Write ( ' Yчорундуусандыкиргиз = ' ) ; readln (N )
A3:=N mod 10;
A2:=(( N - A3 ) div 10) mod 10;
Al:=( N - ( 10*A2+A3 ) ) div 100;
A1 .—A 1+A2+A3;
L:= (A1 mod 2 = 1);
Writeln(' A1+A2+A3 таксанбы ? L)
end.
4).
Program M71_50_4;
Uses Crt;
Var N : integer ;
L: boolean;
begin ClrScr;
Write ( ' Сандыкиргиз = ' ) ; readln ( N) ;
L:=((N9) and (N
Writeln(' N эки орундуу, так санбы? ', L);
end.
5).
Program M71_50_5;
Uses Crt;
Var a , b , с : real;
L: boolean;
begin ClrScr;
Write ( ' a = ' ) ; readln ( a ) ;
Write ( 1 b = ' ) ; readln ( b );
Write ( ' с = ' ) ; readln ( с ) ;
L:= ((a=b) or (b=c) or (a=c));
Writeln( ' Учбурчтуктеңкапталдуубу ? L)
end.
6).
Program M71_50_6;
Uses Crt;
Var a , b , с : real;
L: boolean;
begin ClrScr;
Write ( ' a = ' ) ; readln ( a ) ;
Write ( ' b = ' ) ; readln ( b ) ;
Write ( ' с = ' ) ; readln ( с ) ;
L:= ((sqr(a)+ sqr(b)= sqr(c)) or
(sqr(a)+ sqr(c)= sqr(b)) or
(sqr(c)+ sqr(b)= sqr(a)));
Writeln(' Пифагордунучтугубу ? L)
end.
7).
Program M71_50_7;
Uses Crt;
var x , y: real;
L: boolean;
begin ClrScr;
Write ( ' x =' ); readln ( x );
Write(' у =' ) ; readln ( y);
L:= ( x0 ) and ( y0);
Writeln(' Чекитбиринчичейректежатабы ? L)
end.
8).
Program М70_50_8;
Uses Crt;
Var a , b , с : real;
L: boolean;
begin ClrScr;
Write ( ' a = ' ) ; readln ( a );
Write ( ' b = ' ) ; readln ( b );
Write ( ' с = ' ) ; readln ( с ) ;
L:=(c=(a+b)/2);
Writeln(' С ариметикапык орточосубу ? L)
end.
9).
Program М70_50_9;
Uses Crt;
Var N , К : integer ;
A : real;
L : boolean;
begin ClrScr;
Write ( ' N = ' ) ; readln ( N ) ;
A:=sqrt(N);
K:=round(A);
K:=K*K;
L:=(N=K);
Writeln(' N сандынтолукквадратыбы ? L);
end.
10).
Program М70_50_10;
Uses Crt;
var N , A1 , A2 , АЗ , A4 : integer ;
L: boolean;
begin ClrScr;
Write ( ' Торторундуусандыкиргиз =' ); readln ( N );
A4:=N mod 10;
A3:=(( N - A4 ) div 10) mod 10;
A2:=((N - 10*A3 - A4 ) div 100) mod 10;
A1:=(N - ( 100*A2+10*A3+A4 ) ) div 1000;
L:= ((AKA2) and (A2
Writeln(' A1
end.
11).
Program М70_50_11;
Uses Crt;
var N , A1 , A2 , АЗ , A4 : integer ;
L: boolean ;
begin ClrScr;
Write ( ' Терторундуусандыкиргиз =' ); readln (N );
A4:=N mod 10;
A3:=(( N - A4 ) div 10) mod 10;
A2:=(( N - 10*АЗ - A4 ) div 100) mod 10;
A1 :=( N - ( 100*A2+10*A3+A4 ) ) div 1000;
L:= ((A1=A4) and (A2=A3));
Writeln( ' N полиндром санбы ? L)
end.
12).
Program М70_50_12
Uses Crt;
var N , M : integer ;
L: boolean;
begin ClrScr;
Write ( ' Сандыкиргиз N = 1); readln (N );
Write ( ' Сандыкиргиз M='); readln (M );
L:= ((N+M) mod 2=0 );
Writeln(' N+M 2 re белунебу ? L)
end.
13).
Program М70_50_13;
Uses Crt;
Var a , b , c, d : real;
L: boolean;
begin ClrScr;
Write ( ' a = ' ) ; readln ( a ) ;
Write ( ' b = ' ) ; readln ( b );
Write ( ' с = ' ) ; readln ( с ) ;
Write ( ' d = ' ) ; readln ( d ) ;
L:=( (sqr(a)+ sq^b)^ sqr(c)+ sqr(d)) and
(a=b) and (b=c) and (c=d));
Writeln(' Тик бурчтук квадратбы ? L)
end.
54. 1 Чекиттин (X, У ) координаталары
штрихтелген аймакта жатса true , жатпаса
false маанисин чыгаруучу программами тузгулв:
Program M72_54_1;
Uses Crt;
var х , у: real;
L: boolean;
begin ClrScr;
Write ( ' x = ' ); readln ( x );
Write(1 у =' ) ; readln ( y);
L:= ( x=-5 ) and (x=-3) and ( y=
or (x—1) and (x=2) and (y
Writeln(' Чекит берилген аймакта жатабы ? L)
end.
Program M72_54_2;
Uses Crt;
var x , y: real;
L: boolean;
begin ClrScr;
Write(' x = ' ); readln( x );
Write(' у =' ) ; readln( y);
L:= ( sqr(x+l)+sqr(y-2)
( not ( (x-l) and (x-2) and (y
Writeln( ' Чекит берилген аймакта жатабы ? L)
end.
Program M72_54 _3;
var x , y: real;
L: boolean;
begin ClrScr;
Write(' x =' ) ; readln( x );
Write(' у = '); readln( y);
L:= (( x =-5 ) and (y=-3) and
( y=-3) and (x
(y=-2/7*x+22/7));
Writeln(' Чекит берилген аймакта жатабы ? L)
end.
Program M72_54_4;
Uses Crt;
var x , y: real;
L: boolean;
begin ClrScr;
Write(' x =' ) ; readln( x );
Write(' у = 1); readln( y);
L:= (((x= -5) or (x=-0.6*x-4) and
(y=0.6*x-4) and
(y
Writeln(' Чекит берилген аймакта жатабы ? L)
end.
Program M72_54_5;
Uses Crt;
var x , у : real;
L: boolean;
begin ClrScr;
Write('x=');readln(x);
Write('y==');readln(y);
L:= ( sqr(x+l)+Sqr(y-l)
(x=-4) and (x=-2) and (y
Writeln(' Чекит берилген аймакта жатабы ? L)
end.
Program M72_54_6;
Uses Crt;
var x , y: real;
L: boolean;
begin ClrScr;
Write(' x = 1); readln( x );
Write(' у = ' ); readln( y);
L:=( (x-5) and (x0) and (y
( (sqr(x)+Sqr(y-l)
( not ( (x0) and (x -4) and (y
Writeln(' Чекит берилген аймакта жатабы ? L)
end.
Бутактануучу программалоого мисалдар иштөө.
Program М74_1;
Uses Crt;
var x , у , z , summa: real;
begin ClrScr;
Write(' x = '); readln( x );
Write(1 у =' ) ; readln( y);
Write(' z = '); readln( z);
if ( x у ) and ( y у
then summa: = x + z ;
if ( x
then summa: = x + у ;
if ( z у
then summa: = у + z ;
Writeln( ' чону +кичинеси = summa)
end.
Program M74_2;
Uses Crt;
var x ,y , z : real;
begin ClrScr;
Write(' x =' ) ; readln( x );
Write(' у = 1); readln( y);
Write(' z =' ) ; readln( z);
if ( x у ) and ( у
if ( z у ) and ( у
if ( x у ) then Writeln(x:6:0,z:6:0,y:6:0 )
if ( у
if ( z х ) and ( x у ) then Writeln(z:6:0,x:6:0,y:6:0 );
if ( у
end.
Program M74_3;
Uses Crt; '
var x , у , z : real;
begin ClrScr;
Write( ’ x = 1); readln( x );
Write( ’ у = 1); readln( y);
Write( ’ z = ’ ); readln( z);
if x = 0 then x:=sqr(x) else x:=exp(4*Ln(x));
if у= 0 then y:=sqr(y) else y:=exp(4*Ln(y));
if z = 0 then z:=sqr(z) else z:=exp(4*Ln(z));
Writeln(‘x=’, x:10":2) ;
Writeln(‘y=’, y: 10:2);
Writeln(‘z=’, z:10:2);
end.
Program M74_4;
Uses Crt;
var xl , x2 , у 1 , y2 : real;
begin ClrScr;
Write( ’ xl= 1); readln( xl );
Write( ’ y l = '); readln( yl );
Write(' x2= ' ); readln( x2 );
Write( ' y2= ' ); readln( y2 );
if (sqr(xl)+sqr(yl))-(sqr(x2)+sqr(y2))
then Writeln('A(xl,yl) жакынжатат')
else Writeln('B(x2,y2) жакынжатат')
end.
program M76_21;
uses crt;
var a,b,x,y,z :real;
begin
ClrScr;
write('a-);readln(a);
write('b=');readln(b);
write('x-);readln(x);
write('y=');readln(y);
write('z=');readln(z);
if (x
(z
(y
then writeln('Кирпичкесилиштенотот')
else writeln('Кирпичкесилиштенотпойт')
end.
program M76_22;
uses crt;
varN,M,K : integer;
begin
ClrScr;
write('N='); readln(N);
write('M=J); readln(M);
K:=(M-1) div 6;
K:=2*K+1;
if M3*N
thenwriteln('Батирдин номери коп корсотулгон')
elsewriteln( 'Лифт ' ,K,' этажда токтойт')
end.
//al *x+bly=с1
//a2*x+b2y=c2 теңдемелер системасын чыгаргыла.
program M76_24;
uses crt;
var al,a2,bl,b2,cl,c2,dx,dy,d,x,y :real;
begin
ClrScr;
write('al-); read(al);
write(' bl='); read(bl);
write(' cl='); readln(cl);
write('a2='); read(a2);
write(' b 2 - ); read(b2);
write(' c2- ); readln(c2);
d:= al*b2 - a2*bl;
if d 0
then begin dx:= cl*b2 - c2*bl;
dy:= al*c2 - a2*cl;
x:= dx / d ;
y:= dy / d ;
writeln('x-, x:0:2);
writeln('y-, y:0:2);
end
else begin if (d=0) and (al/a2=cl/c2 )
then writeln(' чексизчыгарылышкаээ')
else writeln(' чыгарылышыжок');
end;
end.
program M76_25;
uses CRT;
var i,К 1,K2,КЗ ,N: integer; A,B,P,S:real;
label 100;
begin
ClrScr;
100: write('Kl-); readln(Kl);
write('K2-); readln(K2);
write('K3='); readln(K3);
if Kl+K2+K3=100
then begin writeln('Kaйракиргиз');
goto 100
end;
i:=0;
while K10 do
begin if Kl
i:=i+l;
if i=l then K1:=K1+K2;
if i=2 then K1:=K1+K3;
end;
writeln('caaт 13+i,' (то) деаяктайт ');
end.
program M76_26;
uses crt;
var Xl,X2,X3,X4,Yl,Y2,Y3,Y4,a,b,s:real;
begin
clrscr;
write('Xl,Yl'); read(Xl,Yl);
write('X2,Y2'); read(X2,Y2);
write('X3,Y3'); read(X3,Y3);
write('X4,Y4'); read(X4,Y4);
if X1
if Y4
if (XI0) and (X40) then a:=X2-X4;
if (Y10) and (Y40) then b:=Yl-Y4;
s:=a*b;
write('s:=',s);
end.
program M76_27_1;
uses CRT;
var x , F: real;
begin
ClrScr;
write(' нөлдөнайырмалуу x тикиргиз: x - );
readln(x);
if x
else F:=4/(sqr(x)+x);
writeln( 'F(x)-, F)
end.
program M76_27_2;
uses CRT;
var x , F: real;
begin
ClrScr;
write('x тикиргиз: x=l); readln(x);
if x
writeln( 'F(x)-, F)
end.
program M76_27_3;
uses CRT;
var x, F: real;
begin
ClrScr;
write('x тикиргиз: x - ); readln(x);
if (x=-5) and (x
thenF:=x-2 elseF:=6;
writeln( 'F(x)-, F)
end.
program M76_27_4;
uses CRT;
var x, F: real;
begin
ClrScr;
write('x тикиргиз : x - ); readln(x);
if x
else F:=sqr(x)+exp(4*ln(x));
writeln( 'F(x)-, F)
end.
program M76_27_5;
uses CRT;
var x, F: real;
begin
ClrScr;
Write ('x тикиргиз: x - ); readln(x);
if x
then F:=sin(x)+cos(x)
else F:=cos(x);
writeln( 'F(x )-, F)
end.
program M76_27_6;
uses CRT;
var x, F: real;
begin
ClrScr;
write('x тикиргиз: x - ); readln(x);
if x
then F:=5
else F:= x/(4+x);
writeln( 'F(x)-, F)
end.
Тандоо оператору менен программалоого
мисалдар иштөө.
28. Сандын акыркы цифрасы боюнча анын квадратынын акыркы цифрасын тапкыла.
program М78_28;
uses CRT;
var N, a5 b: integer;
begin
ClrScr;
write('Cандыкиргиз N - ); readln(N);
a:=N mod 10;
b:= sqr(a) mod 10;
writeln('caндынакыркыцифрасы = ',a);
writeln('caндынквадратынынакыркыцифрасы = ’,b);
end.
29. Берилген жылга жана айга карата ошол айда канча кун бар экендигин аныктоочу программа.
Program М78_29;
uses crt;
var M,k:integer;
begin
clrscr;
write ('жылдыкиргиз1);
read(M);
write(' айдыкиргиз');
read(k);
case к of
1: writeln ('январь-31кун');
2: if k=M mod 4 then write ('февраль-29 кун ')
else write (' февраль -28 кун ');
3 :writeln('мapт-31 кун ');
4:writeln('апрель-30 кун');
5 :writeln ( ' май - 31 кун');
6:writeln(' июнь-30 кун');
7:writeln( июль-31кун');
8:writeln('aвгycт-31 кун');
9:writeln('ceнтябрь-30 кун');
10:writeln('октябрь-31 кун');
II :writeln(' ноябрь-30 кун ');
12:writeln('декабрь-31 кун ')
end;
end.
30.Арбиркиргизилген (0-9) цифраларгаалардынкыргызтилиндегиаталышынчыгаруучупрограмма.
Program М78_30;
uses crt;
var san:integer;
begin
clrscr;
write('0- 9 гачейинкицифраныкиргиз');
read(san);
case san of
0:writeln('нөл');
1 :writeln(' бир');
2 :writeln('эки');
3 :writeln('үч');
4:writeln('төрт');
5:writeln('беш');
6: writeln('алты');
7: writeln ('жети
8: writeln ('сегиз');
9:writeln ('тогуз')
end;
end.
31. Арбиркиргизилген (0-9) цифраларгаалардынкыргыз
тилиндеги аталышын чыгаруучу программа.
Program М78 31;
uses crt;
var san:integer;
begin
clrscr;
write('0-9 чейинкисандардыкиргиз');
read(san);
case san of
0:writeln ('zero');
1 :writeln ('one');
2:writeln ('two');
3: writeln ('three');
4:writeln ('four');
5:writeln ('five');
6:writeln ('six');
7:writeln ('seven');
8:writeln ('eigth');
9:writeln ('nine')
end;
end.
32. 1-12ге чейинки сандар туура келе турган айлардын аталыштарын чыгаруучу программа.
Program М78 32;
uses crt;
var month:integer;
begin
clrscr;
write('l-12re чейинкисандыкиргиз');
read(month);
case month of
1: writeln ('январь’);
2: writeln(‘фeвpаль');
3:writeln ('март');
4: writeln ('апрель');
5: writeln ( 'май ' ) ;
6: writeln ( 'июнь ' ) ;
7:writeln ('июль');
8: writeln ('aвгycт');
9: writeln ('ceнтябрь');
10: writeln ('oктябрь');
11: writeln ('ноябрь');
12: writeln (' декабрь’)
end;
end.
33. Мектептеги билимди баалоонун соз менен айтылышын
(1-эң жаман, 2-жаман, 3-орто, 4-жакшы,
5-эң жакшы)беруучу программа тузгуло.
Program M79_33;
uses crt;
var baa: integer;
begin
write('l-5re чейинкисандардыкиргиз');
read(baa);
case baa of
1 :writeln('l-эңжаман');
2:\\п1е1п('2-жаман');
3 :writeln('3-opтo');
4:\\гйе1п('4-жакшы');
5 :writeln('5-эңжакшы');
end;
end.
Program M79 34;
uses crt;
var element:integer;R,d,C,S:real;
begin
clrscr;
write('l-3 көчейинкисандардыкиргиз');
read(element);
case element of
1: writeln ('радиусу');
2: writeln('диаметр d:=2*R радиустукиргиз');
3: write1n (' айлананынузундугу C:=2*3.14*R радиустукиргиз');
end;
read(R);
d:=2*R;
C:=2*3.14*R;
S:=3.14*Sqr(R);
if elemental then write('R:=',R);
if element=2 then write('d:=',d);
if element=3 then write('c:-,c);
write(' S:=',S);
end
Program M79 35;
uses crt;
var year: integer;
begin
clrscr;
write('l-4көчейинкисандыкиргиз');
read (year);
case year of
1:writeln (' Кышмезгили 3 айбардекабрь-31 кунянварь-
31кунфевраль-28кун');
2:writeln (' Жазмезгили 3 айбармарт-31кунапрель-
30кунмай-31кун');
3: writeln ('Жаймезгили 3 айбариюнь-30 куниюль-31кун
август-31 кун');
4:writeln ('Kyз мезгили 3 ай бар сентябрь-30кун октябрь-
31кунноябрь-30кун')
end;
end.
Program M79_36(l);
uses crt;
var a,b,h,s: real; element: integer;
begin
clrscr;
write ('l-4 көчейинкисандардыкиргиз');
read (element);
case element of
1: writeln ('а-катети');
2: writeln 'b-гипотенузасы');
3:writeln (‘h-бийиктик');
4:writeln('s-аянты');
end;
write('a:'); read(a);
write('b:'); read(b);
a:=b/(Sqrt(2));
b:=Sqrt(Sqr(a)+Sqr(a));
h:=Sqrt(Sqr(a)-(Sqr(b)/4));
s:=(l/2)*a;
if elemental then write('b:-,b,'h:-,h,'s:=',s);
v if element=2 then write('a:=',a,'h:=',h,'s:-,s);
if element=3 then write('a:=',a,'b:=',b,'s:=',s);
if element=4 then write('a:=',a,'b:=',b,'h:-,h);
end.
Program M79_36(2);
uses crt;
var birdik:integer; L, mm, cm, dm, m, km: real;
begin
clrscr;
write (' 1-5 кечейинкисандардыкиргиз');
read(birdik);
case birdik of
1: writeln ('миллиметрдикиргиз');
2: writeln ('сантиметрдикиргиз');
3: writeln ('дециметрдикиргиз ’);
4: writeln ('метрдикиргиз');
5: writeln ('километрдикиргиз');
end;
read(L);
mm:=L*0.001;
cm:=L*0.01;
dm:=L*0.1;
m:=L;
km:=L/1000;
if birdik=l then write('mm:-,mm,'MeTp');
if birdik=2 then write('cm:=',cm,'MeTp');
if birdik=3 then write('dm:=',dm,'метр');
if birdik=4 then write('m:=',m,'MeTp');
if birdik=5 then write('km:-,km,'метр');
end.
Program M79_37;
uses crt;
var tamak:integer;
begin
write('l-7re чейинкисандардыкиргиз1);
read(tamak);
case tamak of
1: writeln ('лагман');
2:writeln ('манты');
3: writeln ('палоо');
4:writeln ('бешбармак');
5: writeln ('шорпо');
6:writeln ('куурдак');
7:writeln ('кecмe');
end;
end.
Program M79 38;
uses crt;
var san: integer; k,n,s,r,x,y:real;
begin
clrscr;
write('l-4көчейинкисандыкиргиз');
read (san,x,y);
k:=x+y;
n:=x-y;
s:=x*y;
r:=x/y;
case san of
1 :writeln ('кoшуу k:=x+y');
2:writeln ('aлуу n:= x -y ') ;
3 :writeln ('көбөйтүү s:=x*y');
4:writeln ('бөлүү r:=x/y')
end;
if san=l then write('k:=',k);
if san=2 then write('n:=',n);
if san=3 then write (’s:=',s);
if san=4 then write ('r:— ,r);
end.
Циклдык алгоритмдерди программалоо.
1. Фермер биринчи куну 10 кг пахта терди. Ар куну ал
кунумдук норманы 10% ке көбөйтө баштады.
Ошондо фермер 7 кундун ичинде терген пахтанын
жалпы суммасы канча болот.
program М_81_1;
uses crt;
var i, N: integer;
K,S: real;
Begin
clrScr;
Write ('N-); readln(N);
K:=10;
i:=l;
S:=0;
while i
begin
K:=l .1*K;S:=S+K; i:=i+l;
end;
Writeln (N:4,' күндө S:8:l,' кгпахтатерет');
end.
2. Бирклеткалууамёбаарбиручсаатсайын2 клеткагаболунет. Амёба 3, б, 9, 12, , 24 саатаканчаклеткагабөлүнөрүнаныктагыла.
program М81_2; // Шартыалдында
uses crt;
var К, i, N: integer;
begin ClrScr;
Write('N-); readln(N);
K:=l; i:=3;
while i
begin
K:=2*K;
Writeln (i:4,' саатта K:8,' клеткагаболунот');
i:=i+3;
end;
end.
program M81_2a
uses crt;
var K, i, N: integer;
begin ClrScr;
Write('N-) ; readln(N);
K:=l; i:=3;
repeatK
:=2*K;
Writeln (i:4,' саатта К:8,' клеткага болунот’);
i:=i+3;
until К N ;; // Шартыартында
end.
3. Короодогутооктордунжанакоёндордунбуттарынынсаныбиригип 64 болсундейли. Канчатоокканчакоёнболушумумкун (бардыкайкалышынталдапкөрсөткүлө).
program М81_3;
Uses Crt;
var к, t, N: integer;
begin ClrScr;
Write('N='); readln(N);
for k:=l to N do
begin
for t:=l to N do
begin
if 4*k+2*t =N
then Writeln( k:4 , ' коён ', t:4,' тоок ' )
end;
end;
end.
Базарда бука 20000 сом, уй 10000 сом, музоо 1000 сом
турат. Фермер 200 000 сомго 100 баш мал сатып
алайын десе, канча бука, уй жана музоо сатып алышы
керек? Маселени чыгаруунун алгоритмин тузгулө.
program М82_4;
uses CRT;
var N, A, i, j, r: integer;
begin
ClrScr;
write(' канчасом- ); readln(N);
A:=N;
for i:=l to 100 do
begin A:=N-20000 ;
for j:=l to 100 do
begin A:=A-10000;
for r:=l to 100 do
begin A:=A-1000;
if (i+j+r=100) and
(20000*i+10000*j+1000*r=N)
then begin writeln( 'бука = i уй = j , ' торпок = ', r)
end;
end;
end;
end;
end.
Сатып алуучу кассага S сом төлөшу керек. Анын 1, 5,
10, 20, 100, 500 сомдук акчалары бар. Эгерде сатып
алуучу наркы жогору акчадан баштап толөсо канча
турдуу акчаны берет?
program М82_6;
Uses CRT;
var S, i, j, к, 1, m, n: integer;
begin
ClrScr;
write('S-); readln(S);
while S500 do begin S:=S-500; i:=i+l end;
while S100 do begin S:=S-100; j:=j+l end;
while S20 do begin S:=S-20; k:=k+l end;
while S10 do begin S:=S-10; 1:=1+1 end;
while S5 do begin S:=S-5; m:=m+l end;
while S0 do begin S:=S-1; n:=n+l end;
writeln ('500 сомдук i);
writeln ('l00 сомдук j);
writeln ('20 сомдук k);
writeln ('10 сомдук 1);
writeln ('5 сомдук m);
writeln ('1 сомдук n);
end.
Cтуденттин айлык стипедиясы А сом, ал эми жашоо
тричилигне кеткен чыгым айына В сомго көп. Баанын көтөрүлүшү чыгымды айына 3 пайызга көбөйтөт. Ошондуктан 10 айга керектелуучу сумманы б. а. стипендия жана студент ата-энесинен жалпы сурап алуучу акчанын суммасын аныктоочу программаны түзгүлө.
program М82_7;
Uses CRT;
var i, N: integer;
A,BP,S: real;
begin
ClrScr;
write('A-); readln(A);
write('B-); readln(B);
write('N-); readln(N);
P:=A+B; S:=0;
for i:=l to N do
begin P:=1.03*P; S:=S+P; end;
writeln (N,' айда');
writeln ('Yйдөн (S-A*N):8:2);
writeln ('Cтипeндия(A*N):8:2);
writeln ('Бардыгы S:8:2);
end.
Ондук системада натуралдык сандарды кошуунун
таблицаларын басуучу программа түзгүлө.
program М82_8а;
Uses Crt;
var i, j, N, M, A: integer;
begin ClrScr;
WriteCN-); readln(N);
Write('M-) ;readln(M);
for i:=l to N do
begin
forj:=l to M do
begin A:=i+j; Write(A:5) end;
writeln;
end;
end.
Ондуксистемаданатуралдыксандардыкөбөйтүүнүн
таблщаларынбасуучупрограмматүзгүлө.
program М82_8b;
Uses Crt;
var i, j, N, M, A: integer;
begin
ClrScr;
WriteCN-); readln(N);
Write('M-); readln(M);
for i:=l to N do
begin
for j:=l to M do
begin A:=i*j; Write(A:5) end;
Writeln;
end;
end.
Бардыкпорундуусандардынсуммасынтапкыла(1п
program М82_9;
Uses Crt;
var S, i, j, k, N: integer;
begin
ClrScr;
Write ('канчаорундуусандардынсуммасы N - );
readln (N);
S:=0;
j :=round(exp(N*ln( 10)));
k:=round(exp((N-1 )* ln( 10)));
for i:=k to j-1 do
begin
S:=S+i
end;
Writeln (N,' орундуусандардынсуммасы S-,S);
end.
п натуралдык саны берилген, Сумманы эсептегиле
S=l! + 21 +3! + . . . +п! (п 1).
program М82_10;
Uses CRT;
var N, S, i, j, A: integer;
begin
ClrScr;
write('N-); readln(N);
S:=0; A:=l; i:=l; j:=l;
while i
begin
while j
S:=S+A;
i:=I+l;
end;
writeln('S-,S);
end.
п натуралдык сан, х анык сандар: Туюнтмаларды
эсептегиле
a) y :=sinx+sinx2+ . . . . sinxn;
program М82_ 11a;
Uses Crt;
var i, N: integer;
Y, a, x: real;
begin
ClrScr;
Write ('канчасандардынсуммасы N - ); readln(N);
Write ('x-); readln(x);
Y:=0;
a:=l;
for i:=l to N do
begin a: = a*x; Y: = Y+sin(a) end;
Writeln ('суммасы Y-,Y:0:4);
end.
п натуралдык сан, х анык сандар: Туюнтмаларды
эсептегше:
б) у= cosx+cosx2+ . . . +cosxn
program М8211b;
Uses Crt;
var i, N: integer;
Y, a, x: real;
begin
ClrScr;
Write ('канчасандардынсуммасы N-);readln(N);
Write ('x-);readln(x);
Y:=0;
a:=l;
for i:=l to N do
begin a: = a*x; Y: = Y+cos(a) end;
Writeln ('cyммасы Y—, Y:0:4);
end.
п натуралдык сан; Эсептегше;
а)у=1*3*5*... *(2п-1)
program М82_12а;
Uses Crt;
var i, N, Y: integer;
begin
ClrScr;
write ('канчакобойтуучудонтурат N=’);
readln (N);
Y:=l;
for i:=l toN do
begin Y:=Y*(2*i-l) end;
Writeln ('кобойтундусу Y - , Y);
end.
n натуралдык сан; Эсептегше;
б) у=2*4*6*... *(2п)
program M82_12b;
Uses Crt;
var i, N, Y: integer;
begin ClrScr;
write ('канчакобойтуучудонтурат N=’);
readln (N);
Y:=l;
for i:—1 to N do
begin Y: = Y*(2*i) end;
Writeln ('кoбoйтyндycy Y=',Y);
end.
Фибоначчи саны (fj томонку формула боюнча
аныкталат;
f o = f l= l; f„=fn-l+fn-2 (п=2, 3, f 2o маанисин аныктагыла,
program М82_13;
Uses Crt;
var i, N, F0, FI, FN: integer;
begin
ClrScr;
write ('канчанчымучосу N=');
readln (N);
F0:=1;
Fl:=l;
for i:=2 to N do
begin
FN: = F0+F1;
FO: = FI;
FI: = FN;
end;
writeln ('Фибоначисаны F( ' ,N, ' )=' , FN);
end.
Эсептегиле;
у=(1 +sin0, 1)*(1 +sin0, 2)*(1 +sin0, 3)*...*(1 +sinl 0)
N=100
program М82_14;
Uses Crt;
var i, N: integer;
K: real;
begin
ClrScr;
write ('канчакөбөйтүүчүдөнтурат N=’);
readln(N);
K:=l;
for i:=l toN do
begin
K:=K*( 1 +sin(0.1 * i))
end;
Writeln('көбөйтүндү K=',K);
Writeln('4 улушко чейин тегеректегенде К - , К:0:4);
end.
F(x) функциясынын маанисинин [а;b] чегинде h
кадамы менен эсептоочу программа тузгуло.
Натыйжасын 1-мамысы аргументин 2-мамысы
функциянын мааншери болгон таблица турундо.
Чыгаргыла;
15. F(x)=sin2x
16. F(x)=tgx
17. F(x)=x2
18. F(x)=x3-x
19. F(x)=2cosx+0.5
20. F(x)=sin2x-cos2x
21. F(x)=lnx
22. F(x)=2x-3
23.F(x)=sinx+0.5cosx
24. F(x)=l/x
program M83 15;
Uses Crt;
var a, b, h, F: real;
begin ClrScr;
Write(аралыктыкиргиз a -); readln(a);
Write(' b='); readln(b);
Write('кaдaмдыкиргиз h='); readln(h);
Writeln('x ’F(x)');
while a
begin
F:=sin(a)/cos(a);
Writeln(a:0:2,' ’,F:0:6);
a:=a+h;
end;
end.
program M83_16;
uses crt;
var a,b,h,F:real;
begin clrScr;
Write(' аралыктыкиргиз a=');readln(a);
Write(' b=');readln(b);
Write('кaдaмдыкиргиз h-);readln(h);
Writeln('x ','F(x)');
while a
begin F:=sqr(sin(a));
Writeln(a:0:2,' \F:0:6);
a:=a+h;
end;
end.
program M83_17;
uses crt;
var a,b,h,F:real;
begin clrScr; \
Write(' аралыктыкиргиз a - );readln(a);
Write(' b-);readln(b);
\Угке('кадамдыкиргиз h=');readln(h);
Writeln(’x ','F(x)');
while a
begin F:=sqr(a);
Writeln(a:0:2/ ’,F:0:6);
a:=a+h;
end;
end.
program M83_18;
uses crt;
var a,b,h,F:real;
begin clrScr;
Write(' аралыктыкиргиз a-);readln(a);
Write(' b=');readln(b);
Write(' кадамдыкиргиз h-);readln(h);
Writeln('x ','F(x)');
while a
begin
F:=exp(3*ln(a))-a;
Writeln(a:0:2,’ ’,F:0:6);
a:=a+h;
end;
end.
program M83_19;
uses crt;
var a,b,h,F:real;
begin clrScr;
Write('аралыктыкиргиз a=');readln(a);
Write(' b=');readln(b);
Write('кaдaмдыкиргиз h - );readln(h);
Writeln('x ','F(x)');
while a
begin
F:=2*cos(a)+0.5;
Writeln(a:0:2,' ’,F:0:6);
a:=a+h;
end;
end.
program M83_20;
uses crt;
var a,b,h,F:real;
begin clrScr;
Write('аралыктыкиргиз a - );readln(a);
Write(' b=');readln(b);
Write('кадамдыкиргиз h=');readln(h);
Writeln('x ',T(x)');
while a
begin
F :=sqr(sin(a))-cos(2 *a);
Writeln(a:0:2/ ’,F:0:6);
a:=a+h;
end;
end.
program M83_21;
uses crt;
var a,b,h,F:real;
begin clrScr;
Write('аралыктыкиргиз a - );readln(a);
Write(' b=');readln(b);
Шгке('кадамдыкиргиз h=');readln(h);
Writeln('x ','F(x)');
while a
begin
F:=ln(a);
Writeln(a:0:2,' ',F:0:6);
a:=a+h;
end;
end.
program M83_22;
uses crt;
var a,b,h,F:real;
begin clrScr;
Write('apaлыктыкиргиз a - );readln(a);
Write(' b=');readln(b);
Write('кaдaмдыкиргиз h-);readln(h);
Writeln('x VF(x)');
while a
begin
F:=2*a-3;
Writeln(a:0:2,' *,F:0:6);
a:=a+h;
end;
end.
program M83 23;
uses crt;
var a,b,h,F:real;
begin clrScr;
Write('apaлыктыкиргиз a-);readln(a);
Write(' b=');readln(b);
Write('кaдaмдыкиргиз h=');readln(h);
Writeln('x ','F(x)');
while a
begin
F:=sin(a)-0.5*cos(a);
Writeln(a:0:2,' ’,F:0:6);
a:=a+h;
end;
end.
program M83_24;
uses crt;
var a,b,h,F:real;
begin clrScr;
Write('apaлыктыкиргиз a0 a-);readln(a);
Write(' b=');readln(b);
Write ('кадамдыкиргиз h-);readln(h);
Writeln('x ','F(x)');
while a
begin
F:=l/a;
Writeln(a:0:2,' ’,F:0:6);
a:=a+h;
end;
end.
Бүтүнсандармененэсептелүүчүмаселелер.
25. п натуралдык саны бернлген Биринчи жана
акыркы цифраларынын суммасын тапкыла.
program М83_25;
Uses Crt;
var a, b, N: integer;
begin
ClrScr;
Write('N-);
readln(N);
a: =N mod 10;
b: = N;
while b10 do
begin
b:=b div 10
end;
Writeln('Биринчи жана акыркы цифраларынын');
Writeln(4 суммасы = a+b)
end.
26. пнатуралдыксан. Биринчижанаакыркыцифраларынынордуналмаштырыпжазгыла.
program М83_26;
Uses CRT;
var N, M, i, k, r: integer;
A: real;
begin
ClrScr;
write('N='); readln(N);
i: = N mod 10 ;
k: = 0;
M: =N;
while M=10 do
begin
M:=M div 10;
k:=k+l;
end;
A:=N+i* exp(k* ln( 10))+M-M* exp(k*ln( 10))-i;
Writeln('жаңысан: A );
end.
27. пнатуралдык саны берилген. Бул сандын башына жана аягына к цифрасын кошуп жазгыла.
program М83_27;
Uses Crt;
var к, N: integer;
begin ClrScr;
Write('(N
if N99
then
begin Write('Kaйpa N дикиргиз N - );
readln(N)
end;
Write ('Цифpa киргиз k - );
Readln (k);
if (N0) and (N
if (N9) and (N
Write('башына жана акырына ');
Writeln( k ,' цифрасы кошуп жазылса: N);
end.
28. п,к натуралдык сандары бернлген. N k санында т цифрасы бар экендигин текшергше.
program М83_28;
Uses Crt;
var к, m, N, a, i: integer;
begin ClrScr;
WriteCN-); readln(N);
Write('k-); readln(k);
Write('m-); readln(m);
N :=round(exp(k* ln(N)));
a:=N; i:=l;
while a10 do
begin
a:=a div 10;
i:=i+l
end;
if i = m
then Writeln( N ,' саны m , ' цифрадантурат')
else Writeln( N ,' саны m , ' цифрадантурбайт’);
end.
29, п орундуу сандардын ичинен цифраларынын суммасы к болгон санды коргозгуло.
program М83_29;
Uses Crt;
var a, b, j, N, k, i, m: integer;
begin
ClrScr;
Write('канчаорундуусандар N - ); readln(N);
Write ('Цифраларынын суммасы к - ); readln(k);
j: = roimd(exp(N*ln(10)));
m: = round(exp((N -1 )* ln( 10)));
for i:=m to j-1 do
begin
N:=i;
a:=0;
while N0 do
begin
a:=a+(N mod 10);
N:=N div 10
end;
if a = к then Write( i, ’ ');
end;
end.
30. Жылды, айды жана кунду белгилоочу J, А,К натуралдык сандары берилген. Жыл башынан баштаган датанын катар номерин тапкыла.
program М83 30;
UsesCrt;
var J, A, К, D: integer;
begin
ClrScr;
Write('Жыл J—); readln(J);
Write(Aй A - ); readln(A);
Write('Kүн K='); readln(K);
if j mod 4=0
then
begin
case A of
1: D:=(K);
2: D:=(31+K);
3: D:=(31+29+K);
4: D:=(31+29+31+K);
5: D:=(31+29+31+30+K);
6: D:=(31+29+31+30+31+K);
7: D:=(31+29+31+30+31+30+K);
8: D:=(31 +29+31+30+31+30+31+K);
9: D:=(31+29+31+30+31+30+31+31+K);
10: D:=(31+29+31+30+31+30+31+31+30+K);
11: D:=(31+29+31+30+31+30+31+31+30+31+K);
12: D:=(31 +29+31+30+31+30+31+31+30+31+30+K);
end;
end
else
begin
case A of
1: D: =(K);
2: D: =(3l+K);
3: D: =(31+28+K);
4: D: =(31+28+31+K);
5: D: =(31+28+31+30+K);
6: D: =(31+28+31+30+31+K);
7: D: =(31+28+31+30+31+30+K);
8: D: =(31+28+31+30+31+30+31+K);
9: D: =(31+28+31+30+31+30+31+31+K);
10: D: =(31+28+31+30+31+30+31+31+30+K);
11: D: =(31+28+31+30+31+30+31+31+30+31+K);
12: D: =(31+28+31+30+31+30+31+31+30+31+30+K);
end;
end;
writeln('Датанынкатарномери =′ , D)
end.
31. Эгерде а2 +b2 =с2 шартын канааттандырса, а,b,с
натуралдык сандары Пифагордук деп аталат.
Берилген N санынан кичине болгон баардык
Пифагордун сандарын басьт чыгаргыла.
program М83_31;
Uses Crt;
var a, b, с, N: integer;
begin
ClrScr;
Write('канчагачейинкисандар N - ); readln(N);
writeln( 'a-:6, 'b=':6, 'c—:6 );
for a:=l to N do
begin
for b:=l to N do
begin
for c:=l to N do
begin
if sqr(a)+sqr(b)=sqr(c)
then writeln( a:6, b:6, c:6 );
end;
end;
end;
end.
32. пнатуралдыксаныберилди. 1, . . . , п сандарынын арасындагы жазылышта аныквадраттары дал келгендерин тапкыла
(мисалы; 62=36, 252=625).
program М83 32;
Uses Crt;
var N,i, к: integer;
begin
ClrScr;
Write(' N - ); readln(N);
for k;=l to N do
begin
for i:=l to N do
begin
if round(sqr(i))=k
then Writeln( i:8,k:8 );
end;
end;
end.
33. Жылдагы кундун номерине жараша кунун жана
айын жалпы кабыл алынган форма турундо
(мисалы; жылдын 43-куну 12-февраль)
чыгаруучу программаны жазгыла.
program М83_33;
Uses Crt;
var J, A, К, D: integer;
begin ClrScr;
Write('Жыл J—); readln(J);
Write('KYH K=l); readln(K);
if j mod 4=0
then begin
if (K0) and (K
then Writeln(K,'-январь');
if (K31) and (K
then Writeln(K-31 /-февраль');
if (K60 and (K
then Writeln(K-60),'-MapT');
if (K91) and (K
then Writeln(K-91),'-апрель');
if (K121)and (K
then Writeln(K-121 ,'-май');
if (K152)and (K
then Writeln(K-152),'-июнь');
if (K182)and (K
then Writeln(K-182),'-июль');
if (K213)and (K
then Writeln(K-213),'-август');
if (K244)and (K
then Writeln(K-244),'-ceHT≫6p');
if (K274)and (K
then Writeln(K-274),'-октябрь');
if (K305)and (K
then Writeln(K-305),'-ноябрь');
if (K335)and (K
then Writeln(K-335),'-декабрь');
end
else begin
if (K0) and (K
then Writeln(K,'-январь');
if (K31) and (K
then Writeln(K-31,'-февраль');
if (K59) and (K
then Writeln(K-59,'-MapT');
if (K90) and (K
then Writeln(K-90),'-апрель');
if (K120)and (K
then Writeln(K-120),'-Maft');
if (K151)and (K
then Writeln(K-151,'-июнь');
if (K 181 )and (K
then Writeln(K-181),'-июль,);
if (K212)and (K
then Writeln(K-212),'-август');
if (K243)and (K
then Write 1п(К-243,'-сентябр');
if(K273)and (K
then Writeln(K-273,'-октябрь');
if (K304)and (K
then Writeln(K-304,'-ноябрь');
if (K334)and (K
then writeln(K-334),'-декабрь');
end;
if (K365)then Writeln('кайраданкиргиз')
end.
Массивдерди программалоого мисалдар иштөө.
Бутун сандуу сызыктуу массив берилген.
Алардын элементтерин маанилеринин өсүү
тартибинде иргегиле.
Program irgoo;
uses crt;
var N,I,P,J:integer; A:array[1..100] of integer;
begin
clrscr;
write ('Элементтинсанынкиргиз1); read(N);
for I:=l to N do
begin
write('Киргизгиле A[',I,']'); read(A[I]); end;
for I:=l to N-l do
begin for J:=l to N-I do
if A[J]=A[J+1] then
begin P:=A[J]; A[J]:=A[J+1]; A[J+1]:=P end
end;
for I:=l to N do
write(A[I],'');
end.
Бутун сандуу сызыктуу массив берилген.
Элементтеринин эн чонун тапкыла.
program MaxMassev;
Uses Crt;
Var i, j, к, N: integer;
max: real;
A: array[1..100] of real;
Begin
ClrScr;
write ('Массивдинэлементтерининсаны N—);
read(N);
for i:=l to N do
begin
Write(A[',i,']='); read(A[i]) end;
max:= A[l]; k:=l;
for i:=l to N do
begin
if A[i]max then max:= A[i];
if A[i]=max then k:=i;
end;
writeln('Max A[' , к , ' ] - , A[k])
end.
1. mi, m2, .. . mn бутунсандардынудасигаштыгы
берилген. Терс же он сан биринчи кездешээрин
аныктагыла
Program M85_1 ;
uses crt;
var N,I,P,J:integer; A:array[1..100] of integer;
begin
clrscr;
write ('Элементтинсанынкиргиз'); read(N);
for I:=l to N do
begin
write ('Киргизгиле A[',I,']'); read(A[I]); end;
If A[1]=0 then writeln ('Онсандарбиринчикездешет')
else writeln('Tepc сандарбиринчикездешет');
end.
2 . m1 т2, . . . тп стык сандардын удаалаштыгы
берилген. Ал сандардын осуу тартибинде экендигин
аныктагыла
Program М85_2;
uses crt;
var N,I,J,S:integer; A:array [1.. 100] of integer;
begin
clrscr;
write ('Элементтинсанынкиргиз');
read(N);S:=l;
for I:=l to N do
begin
write('Kиpгизгилe A[',I,']'); read(A[I]); end;
for J:=l to N do
begin write(A[J],'');
If (A[J]
if S=N then writeln ('Осуутартибинде') else
writeln('Ocyy тартибиндеэмес'); end.
3. Олчому N болгон анык сандардын массивы берилген.
Масиввде канча он, терс жана нол сандары бар
экендигин эсептегиле.
Program М85_3;
uses crt;
varN,Sl,S2,S3,I:integer; A:array[1..100] of real;
begin
clrscr;
write(Элементтинсанынкиргиз'); read(N);
for I:—1 to N do
begin
write ('Киргизгиле A[',I,']'); read(A[I]); end;
S1:=0; for I:=l toN do
begin if A[I]=0 then S1:=S1+1; end;
S2:=0; forI:=ltoNdo
begin if A[I]0 then S2:=S2+1; end;
S3:=0; for I:=l to N do
begin if A[I]
writeln('0 саны ',S1);
writeln('oH сан ',S2);
writeln('Tepc сан ',S3);
end.
4. ai, a2, . . .an аныксандарыберилген. Энчон
элементтери менен эн кичине элементтеринин
орундарын алмаьитыргыла.
Program M85 4;
uses crt;
var N,I,k,J:integer;max,min:real; A:array[1..100] of real;
begin
clrscr;
write(' Элементтинсанынкиргиз'); read(N);
for I:=l toN do
begin
write(' Киргизгиле A[',I,']'); read(A[I]); end;
Max:=A[l]; k:=l;
for i:=l to N do
begin if A[i]=max then max:=A[i];
if A[i]=max then k:=i;
end;
writeln('max A[',k,']',A[k]);
begin
Min:=A[l];j:=l;
for i:=l to N do
begin if A[i]
if A[i]=min then j:=i;
end;
writeln('min A[',j/]',A|j]); end;
for i:=l to N do
begin if i=k then write(A[j]);
if i=j then write(A[k]);
if ( io j ) and ( io k ) then write (A[i]);
end;
end.
5. Берилген бир олчомдуу массивдин жанаша турган
элементтеринин ордун алмаштыргыла. Так орунда
турган элементтин ордуна жуп орунда турган
элементтикойгула.
Program М85_5;
uses crt;
var N,I,J:integer;P:real; A:array[1..100] of real;
begin
clrscr;
write(' Массивдинэлементтерининсаны N—); read(N):
for I:=l to N do
begin
write(' киргиз Af',I,']'); read(A[I]);
end;
if N mod 2=0 then
begin
for I:=l to N div 2 do
begin
write(A[2*i]); write(A[2*i-l]) end; end;
if N mod 2=1 then
begin
for I:=l to N div 2 do
begin
write(A[2*i]); write(A[2*i-l ]);
end;
write(A[N]);
end;
end.
6. Берилген удаалаштыктын ичинде бир нол саны
болсун. Нол санына чейинки удаалаш сандарды
чыгаргыла
Program М85 6;
uses crt;
var N,I,J:integer; A:array[1..100] of integer;
Label 100;
begin
clrscr;
writeln ('Элементтинсанынкиргиз'); read(N);
for I:=l to N do
begin
write ('Киргизгиле A[',I,']'); read(A[I]); end;
begin for J:=l to N do
if A[J]oO then write(A[J],'') else goto 100;
end;
100: '
end.
6.Бир олчомдуу массив томондогудой жайгашкан:
биринчи элементтерде аргументтин мааниси,
кийинкилеринде ага тиешелуу функциянын мааниси.
Массивдин элементтерин эки мамыча турундо басып
чыгаргыла (аргументтин жана функциянын мааниси)
Program M86 7;
uses crt;
var N,I,J: integer; A:array[1..100] of real; B:array[1..100]of
real;
begin
clrscr;
write ('Элементтинсанынкиргиз'); read(N);
for I:=l to N do
begin
write ('Киргизгиле A[',I,']'); read(A[I]); end;
for J:=l to N do
begin for I:=l to N do
B[J]:=Sqr(A[J]);
writeln(A[J],' ’,B[J]);
end;
end.
7. Силерде доллар бар дейли. Аны сомго
алмаштыргынар келди. Шаардын банктарында
акчаларды сатып алуу жана сатуу баалары тууралуу
маалыматтар бар. Шаарда N банк бар. Долларды
сомго пайдалуу алмаштыруучу банкты тандоонун
программасынтузгуло.
Program irgoo;
uses crt;
var N,I,k,J:integer;max:real; A:array[1..100] of real;
begin
clrscr;
writeln ('Элементтинсанынкиргиз'); read(N);
for I:—1 to N do
begin
write ('Банктагыдоллардынкурсу A[',I,']'); read(A[I]);
end;
Max:=A[l];k:=l;
for i:=l to N do
begin if A[i]=max then max:=A[i];
if A[i]=max then k:=i;
end;
writeln (,Дoллapдысомгоайландыруу',к,'банкында
пайдалуу',А[к]);
end.
9. Элементтеринин саны п ге барабар болгон бутун
сандардын массивы берилген. Индекстери экинин
даражалары болгон элементтерин басып чыгаргыла.
Program М86_9;
uses crt;
var N,1,к, J:integer; A:array[1..100] of real;
begin
clrscr;
write ('Элементтинсанынкиргиз'); read(N);
for I:=l to N do
begin
write (′киргизгиле A[',I,']'); read(A[I]); end;
for i:=l to N*2 do
begin
for k:=0 to N*2 do
if i=exp(k*Ln(2)) then writeln (A[i]);
end;
end.
10. Анык сандардын массивы берилген. Алардын
арасында бири бирине барабар сандар да бар.
Массивдин биринчи максималдык элементин таап,
аны нол менен алмаштыргыла.
Program М86_10;
uses crt;
var N,I,k,J:integer;max,min:real; A:array[1..100] of real:
begin
clrscr;
write ('Элементтинсанынкиргиз'); read(N);
for I:=l to N do
begin
write ('киргизгиле A[',I,']'); read(A[I]); end;
Max:=A[l]; k:=l;
for i:=l to N do
begin if A[i]max then max:=A[i];
if A[i]=max then k:=i;
end;
writeln('max A[',k,']',A[k]);
for i:=l to N do
begin
if i=k then A[i]:=0;
writeln(A[i]);
end;
end.
12. N элементтуу бир массив берилген. Бул массивдин
так номурларынан жана жуп номурларынан турган
эки эки массивди тузгуло.
Program М86_12;
uses crt;
var N,I: integer; A:array[1..100] of real; B:array[1..100] of
real; C:array[1..100] of real;
begin
clrscr;
write ('Элементтинсанынкиргиз'); read(N);
for I:=l to N do
begin
write('Kиpгизгилe A[',I,']'); read(A[I]); end;
write('B[i]');
for i:=l to round((N+l)/2) do
begin
B[i]:=A[2*i-l];
write(B[i]); ,
end;
writeln;
write('C[i]');
for i:=l to round((N+l)/2)-l do
begin
C[i]:=A[2*i];
write (C[i]);
end;
end.
Узундугу учко барабар эки олчомдуу массивдин эн чон
элементинтапкыла.
program MaxMassev2;
Uses Crt;
Var i, j, k, z: integer;
max: real;
A: array[1..100 , 1..100] of real;
begin
ClrScr;
for i:=l to 3 do
begin for j:=l to 3 do
begin
Write(A[',i, 7 , j , ']=');
read(A[ij])
end;
writeln
end;max:= A[l,l]; k:=l; z:=l;
for i:=l to 3 do
begin for j:=l to 3 do
begin if A[i,j]max then max:= A[i,j] ;
if A[i,j]=max
then begin k:=i; z:=j end ;
end;
writeln
end;
writeln( 'Max A[', к , , z , ']=', A[k,z])
end.
Узундугу N болгонэкиолчомдуумассивдин
диоганалдык элементтери гана бирлер калганы нол
саны чыгуучу программа туз
programMatritsa 1;
Uses Crt;
varN, i, j: integer;
a: array[l,.100 , 1 ..100] of integer;
begin
ClrScr;
writeln('N='); readln(N);
for i:=l to N do
begin
for j:=l to N do
begin
if i= j
then
begin
a[ij]:=l;
write(a[i,j]:3)
end
else
begina
[ij]:=0;
write(a[i,j]:3)
end
end;
writeln;
end;
end.
program Matritsa_2;
Uses Crt;
varN, i, j: integer;
a: array [1.. 100 , 1..100] of integer;
begin
ClrScr;
writeln('N-); readln(N);
for i:=l to N do
begin
for j:=l to N do
begin
if i+j =N+1
then
begina
[i,j]:=l; write(a[i,j]:3)
end
else
begin
a[ij]:=0; write(a[ij]:3)
end
end;
writeln;
end;
end.
Камтылган программаларды колдонуу.
// Жонокой болчокту кошуу
Uses Crt;
var А, В, С, D, Е, F, К: integer;
// Процедура: Евклиддин алгоритми
Procedure Nod(M, N: integer; Var G: integer);
begin while MN do
if MN then M:=M-N else N:=N-M;
G:=M
end;
// Негизгипрограмма
begin ClrScr;
WriteO А, В, C, D= ’); readln(A, В, C, D);
E:=A*D+B*C;
F:=B*D;
if E=0 then write(E)
else beginN
od(abs(E), F, K);
E:=E div K;
F:=F div K;
WritelnC ', E , , F);
end;
// Жонокой болчокторду кемитуу
Uses Crt;
var А, В, С, D, Е, F, К: integer;
// Процедура. Евклиддиналгоритми
Procedure Nod(M, N: integer; Var G: integer);
begin while M oN do
if MN then M: = M-N else N: = N-M;
G:=M
end;
// Негизгипрограмма
begin ClrScr;
Write(A, В, C, D= ’); readln(A, В, C, D);
E:=A*D-B*C;
F:=B*D;
if E=0
then Write(E)
else
begin
Nod(abs(E), F, K);
E: = E div K;
F: = F div K;
Writeln(' ' , E , 7 ' , F);
end;
end.
1. Учбурчтуктунчокуларынынкоординаталары
берилди. Анын аянтын эсептөө учун программа
тузгулв.
Program М89_1;
Uses Crt;
var xl, y l, x2, y2, хЗ, уЗ, А, В, C, p, S: real;
// Процедура: Кесиндининузундугу
Procedure Kes(al, bl, a2, b2: real; Var G: real);
begin G: = Sqrt(sqr(a2-al)+sqr(b2-bl)) end;
// Негизгипрограмма
begin
ClrScr;
Write(' 1 -чокусунункоординаталары = ');
readln(xl,yl);
Write('2-чокусунун координаталары = ');
readln(x2,y2);
Write('3-чокусунун координаталары = ');
readln(x3,y3);
Kes(xl, y l, x2, y2, A);
Kes(x3, уЗ, x2, y2, B);
Kes(xl, y l, хЗ, уЗ, С);
p:=(A+C+B)/2;
S :=s qrt(p * (p-A) * (p-B ) * (p-C));
Writeln('S-,S);
end.
//Натуралдыктортсандынжалпыболунуучусунтабуу
Program М89 2;
Uses Crt;
var А, В, С, D, N, M, K: integer;
// Процедура: Евклиддиналгоритми
Procedure Nod(M, N: integer; Var G: integer);
begin while M oN do
if MN then M: = M-N else N: N-M
G:=M
end;
// Негизги программа
begin
ClrScr;
Write(’A5 В, C, D = '); readln(A, B, C, D);
Nod(A, B, N);
Nod(C, D, M);
Nod(N, M,K);
KR:=A*B * С *D/exp(3 * ln(K));
Writeln('KR= ’,KR);
end.
/ / Уч сандын чонунун жана кичинесинин суммасын
табуу
Program М89 3;
Uses Crt;
var А, В, С, D, N, M, K, L: integer;
/ / Процедура: ЭСЧону
Procedure
Max(M, N: integer; Var G: integer);
begin if M=N then G: = M else G: = N end;
/ / Процедура: ЭСКичинеси
Procedure
Min(M, N: integer; Var R: integer);
begin if M
/ / Негизгипрограмма
begin
ClrScr;
Write(A, В, С ='); readln(A, В, C);
Max(A,B,M); Max(C,M,N);
Min(A, В, K); Min(C, K, L);
Writeln('MaK + Мин = N+L);
end.
/ / Туура алты бурчтуктун аянтын табуу
Program М89 4;
Uses Crt;
var A, SI, S: real;
// Процедура: Туураучбурчтуктунаянты
Procedure
ST3(a: real; Var S: real);
begin S:=a*a*Sqrt(3)/4 end;
// Негизги программа. Алты бурчтуктун аянты
begin
ClrScr;
Write(A ='); readln(A);
ST3(A, SI);
S: = 6*S1;
Writeln('S = ', S:0:2);
end.
// S — m!+(m+l)!+...+n!
Program M89 5;
Uses Crt;
var M, N, S, i: integer;
// Функция: Факториал
Function Fact(n: integer): integer;
begin
if n=0
then Fact: =1
else Fact:=Fact(n-l)*n
end;
// Негизгипрограмма
begin
ClrScr;
Write(' M, N = '); readln(M, N);
S:=0;
for i:=M to N do
begin S:=S+Fact(i) end;
Writeln('S = ',S);
end.
//Жонокой сан берилген. Озунон кийинки жонокой
санды тапкан функцияны тузгуло.
program М89 6;
Uses Crt;
var N, К, D, R, a, i, T: integer;
label 1000;
// Функция: Жонокойсан.
Function JONCAN(a: integer): integer;
begin i:= 2 ; D:= a;
begin while i
begin if a mod i= 0
then begin a:=round(a/i) ; R:=i end
else i:=i+l;
end;
end;
if D = R then JONCAN: = D
end;
// Негизгипрограмма
begin
ClrScr;
Write(T4='); readln(N);
T:=JONCAN(N); K:=N+1;
if T= N then begin while KN do
begin T:=JONCAN(K);
if KT then K:=K+1
else
begin
Writeln('кийинкижон. сан ',T);
Goto 1000
end;
end;
end
else Writeln(N,' Жонокойэмес, N дикайракийир');
1000:
end.
//Жонокой сан берилген. Озунон кийинки жонокой
санды тапкан функцияны тузгуло.
program М89 6а;
Uses Crt;
var N, К, D, R, G, a, i, T: integer;
label 1000;
// Процедура: Жонокойсан
Procedure JONCAN(a: integer; Var G: integer);
begin i:=2 ; D:=a;
begin while i
begini
f a mod i= 0
then begin a:= round(a/i);
R:=i
end
else i:=i+l;
end;
end;
if D= R then G:= R
end;
program M90 7;
Uses Crt;
var i, j, m, N, К, A, B, D: integer;
R: array[1..100] of integer;
/ /Процедура: Сандынакыркыцифрасынтабуу
Procedure SIFRA(m: integer; Var G: integer);
begin G:==m mod 10 end;
begin
ClrScr;
write (′Сандыкиргиз N = '); readln(N);
//Цифралардын санын табуу
D:=N;
K:=l;
while D=10 do
begin D:=D div 10; K:=K+1 end;
//Массив, цифралардыаныктоо
for j:=K downto 1 do
begin SIFRA(N, A); R[j]:=A; N:=N div 10 end;
for j:=l to К do
begin writeln( j , ' -цифрасы R[j]) end;
end.
program M90_8;
Uses Crt;
var i, N, M, К, A, B: integer;
// Процедура: Сандынцифрасынынсанынтабуу
Procedure SIFRA(m: integer; Var G: integer);
begin G:=l;
for i:=l to m do
begin if К mod 10=0 then G:=G+1 end;
end;
begin
ClrScr;
write(' 1 -Сандыкиргиз N = '); readln(N);
write('2- Сандыкиргиз M= '); readln(M);
SIFRA(N, A); SIFRA(M, B);
if AB
then write('l-Сандынцифраларыкоп ')
else \\гке('2-Сандын цифралары коп ')
end.
program M90_9;
Uses Crt;
var i, j, m, N, К, A, B, D: integer;
// Процедура: Сандынакыркыцифрасынтабуу
Procedure SIFRA(m: integer; Var G: integer);
begin G:= m mod 10 end;
begin
ClrScr;
write ('Сандыкиргиз N= '); readln(N);
//Цифралардын санын табуу
D:=N;
K:=l;
while D=10 do
begin D:=D div 10;
K:=K+1;
end;
B:=0;
for j:=K downto 1 do
begin SIFRA(N,A);
N:=N div 10;
B:=B*10+A; //Сандыкурайт
end;
write(' ТескеритартиптежазылгансанВ)
end.
program M90_10;
Uses Crt;
var j, i, k, a, b, c, N, M, Y: integer;
begin ClrScr;
Write(№'); readln(N);
Write('M-); readln(M);
for i:=l to 9 do
begin for j :=0 to 9 do
begin for k:=0 to 9 do
begin for a:=0 to 9 do
begin for b:=0 to 9 do
begin for c:=0 to 9 do
begin
Y:=1000*(100*i+10*j+k)+100*a+10*b+c;
if (YN) and (Y
then begin
if i+j+k=a+b+c
then write(Y:8)
end;
end;
end;
end;
end;
end;
end;
end,
//Жонокой болчокту кошуу
// 1+1/2+1/3+...+1/п=?
program М90_11;
Uses Crt;
Var i, n, А, В, C, D, E5 F, K: integer;
//Процедура: Евклиддиналгоритми
Procedure Nod(M,N:integer; Var G: integer);
begin while M oN do
if MN then M:=M-N else N:=N-M;
G:=M
end;
// Негизгипрограмма
begin ClrScr;
A:=l; B:=l; C:=l;
for i:=l to n-1 do
begin
D:=i+1;
//кошуу
E:z=A*D+B*C;
F:=B*D;
//кыскартуу
Nod(abs(E), F, K);
A:=E div K;
B:=F div K;
end;
Writeln('Cyммa A ,'/ ',B);
end.
program M90_12;
Uses Crt;
var a, b, c, d, Y: integer;
begin ClrScr;
for a:=l to 9 do
begin for b:=0 to 9 do
begin for c:=0 to 9 do
begin for d:=0 to 9 do
begin Y:=1000*a+100*b+10*c+d;
if a*b-c*d=a+b+c+d then write(Y:8)
end;
end;
end;
end;
end.
program M90_13;
uses crt;
var i,j,k,a,b,c,Y,N,M:integer;
begin clrScr;
W rite('N-) ;readln(N);
Write('M-);readln(M);
for i:=l to 9 do
begin for j:=0 to 9 do
begin for k:=0 to 9 do
begin for a:=0 to 9 do
begin for b:=0 to 9 do
begin for c:=0 to 9 do
begin
Y:=1000*(100*i+10*j+k)+100*a+10*b+c;
if (YN)and(Y
then begin
if i+j+k=a+b+c then writeln(Y)
end;
end;
end;
end;
end;
end;
end;
end.
Саптарменеништөө.
Чекит менен аяктоочу сап бершди.
Анда канча свз бар женин эсептегиле
Program М93_1;
Uses Crt;
var i, N, К : integer;
Sl:string;
begin ClrScr;
write('Caптыкиргиз '); readln(Sl);
N:=length(Sl);
K:=0;
for i:=l toN do
begin if (S l[i]= '') or( Sl[i]=\') then K:=K+1 end;
writeln('Caптa', К , ' созбар');
end.
2. Англис тилинде текст бершди.b тамгасынан
башталган канча сөз бар экендигин эсептеп
чыккыла.
program М93_2а;
Uses Crt;
var i, N, К :integer;
S1: string;
begin ClrScr;
write('Caптыкиргиз '); readln(Sl);
N:=length(Sl);
K:=0;
If (Sl[l]='b') then K:= K+l;
for i:= 1 to N do
begin
if (Sl[i]=") and( Sl[i+1]= 'b')
then K:= K+l
end;writeln('b тамгасынанбашталгансоз', К , ' жолу');
end.
3. Сапкакирген r , s ,w тамгаларынынсанын
эсептегиле.
program М93_3;
Uses Crt;
var i, к, m, p, N: integer;
S1: string;
begin ClrScr;
write('Caптыкиргиз '); readln(Sl);
N:=length(Sl);
k:=0; m:=0; p:=0;
for i:=l to N do
begin if Sl[i]='r' then k:= k+l ;
if Sl[i]='s' thenm:=m+l ;
if Sl[i]='w' thenp:=p+l ;
end;
writeln('r тамгасы ', k , ' жолукезигет'); \
writeln('s тамгасы m ,' жолукезигет');
writeln('w тамгасы p ,' жолукезигет');
end.
4. Сап берилген. Канча символ бар экенин аныктагыла.
program М93_4;
Uses Crt;
varN: integer;
SI: string;
begin ClrScr;
write('Caптыкиргиз '); readln(Sl);
N:= length(Sl);
writeln('Caптa ',N,' символбар');
end.
5. Тексттен турган can берилди. Эң узун жана
эң кыска сөздүн узундугун тапкыла.
6. Арасында кош чекиттери бар символдордун
сабы берилди. Кош чекитке чейин канча
символ бар экенин аныктагыла.
program М94_6;
Uses Crt;
Var i, N, K: integer;
S: string;
begin ClrScr;
write('Caптыкиргиз '); readln(S);
N:=length(S);
for i:=l to N do
begin if S[i]-:' thenK:=i-l;
end;
writeln( ’Сапта (:)ке чейин К ,' символ бар');
end.
7. Тексттен турган жана чекит менен аяктаган
сап берилди. Беш тамгадан турган свзду
экрангачыгаргыла.
program М94_7;
Uses Crt;
var j, N: integer;
S, S3: string;
begin ClrScr;
write('Caптыкиргиз '); readln(S);
N:=length(S);
j:= l; S3:=
writeln('Caптагы 5 тамгадан турган создор:');
while j
begin if not((S[j]='') or (S[j]='.'))
then begin S3:=S3+S[j] end
else begin if length(S3)=5
then writeln(S3); S3:= " end;
j:=j+l;
end;
end.
8, Сап берлди. Канча турдуу символ бар женин
эсептегиле. Аларды экранга чыгаргыла.
program М93_8;
Uses Crt;
Var i, j, k5 p, N: integer;
SI, S: string;
label 10;
begin
ClrScr;
write('Caптыкиргиз '); readln(Sl);
N:= length(Sl);
k:= 0;
S:='';
for i:=l to N do
begin
10: if SI[i] S
then
begin writeln(Sl [i]);
S:=Sl[i];
delete(Sl,i,l);
k:=k+l;
goto 10;
end ;
end;
writeln('Caптa турдуу (окшошэмес) символдор k );
writeln ('Кайталануучусу N-k);
end.
9. Арасында бир ачылуучу жана бир жабылуучу
кашасы бар сап берилди. Кашаадагы
символдорду экранга чыгаргыла..
program М93_9;
Uses Crt;
var i, к, m, N: integer;
S1: string;
begin ClrScr;
write('Cаптыкиргиз '); readln(Sl);
N:= length(Sl);
for i:=l toN do
begin
if S1 [i]= '(' thenk:=i;
if S 1 [i]= ')' thenm:=i;
end;
writeln(copy(Sl, k+l, m-(k-l)));
end.
10. Санберилди. СаптажокдегендебирКтамгасынкамтыгансвздутапкыла.
program М94_10;
uses Crt;
var у, i, j, к, t, N, M : integer;
B: array [1..100] of string;
S, S3: string;
begin ClrScr;
write('Caптыкиргиз '); readln(S);
N:=length(S);
j:=l; k:=l; B[k]:=";
while j
begin if not((S[j]- ') or (S[j]='.'))
then begin B[k]:=B[k]+S[j]; end
else begin
writeln('B[’,k;]=',B[k]);
k:=k+l; B[k+1]:=";
end;
j:=j+l;
end;
t:=0;
for y:=l to k-1 do
begin M:=length(B[y]); S3:=B[y];
for i:=l to M do
begin if S3[i]='k' then t:=t+l; end:
end;
write( t,' Соз k тамгасынкамтыйт')
end.
11. Саптагыбаардыккошчекиттерди (:) утурлуучекитке (;) алмаштыргыла.
Алмаштыруулардынсанынэсептегиле.
program М94_11;
Uses Crt;
Var i, N, K: integer;
SI, S2: string;
begin ClrScr;
write('Caптыкиргиз '); readln(Sl);
S2:=";
N:=length(Sl);
K:=0;
for i:=l to N do
begin if SI[i]—
then begin
K:=K+1;
delete(Sl, i, 1);
i n s e r t ( , SI, i )
end;
end;
writeln(' \S1);
writeln( 'Сапта (:) с и м в о л у К ,' жолу (;) ке алмашты')
end.
12. Саптагы кош чекит (:) символун алып таштагыла жана алынып ташталгансимволдун сан ын эсептегиле.
program М94_12;
Uses Crt;
var i, N, К: integer;
SI, S2: string;
begin ClrScr;
write('Caптыкиргиз f); readln(Sl);
S2:= " ;
N:= length(Sl);
K:= 0;
for i:= 1 to N do
begin if Sl[i] =
then begin
K:= K+l;
delete( SI, i, 1);
end;
end;
writeln(' SI);
writeln( 'Саптан (:) символу', К ,' жолуалынды');
end.
13. Саптагы свздврдун арасындагы пробелдинордуна у тур жана пробел койгула.
program М94_13;
Uses Crt;
var i, N, K: integer;
SI, S2: string;
begin ClrScr;
write('Caптыкиргиз '); readln(Sl);
S2:~ ";
N:= length(Sl);
K:= 0;
for i:= 1 to N do
begin if SI [i]=' ' then begin
K:= K+l;
delete( SI, i, 1 );
insert(', ', SI, i );
i:=i+l; ,
end;
end;
writeln(' ', SI);
writeln('CaпкаК ,' жолу (,) коюлду');
end.
14. Символдук саптын кашаага алынган болугун
(кашаалары) менен алып таштагыла.
programKashaa_M94_14;
Uses Crt;
var i, k, m, N: integer;
SI: string;
begin ClrScr;
write('Caптыкиргиз '); readln(Sl);
N:=length(Sl);
for i:= 1 to N do
begin if Sl[i]='(' then k:=i;
if Sl[i]=')' then m:=i;
end;
delete(Sl, k, m-k+1);
writeln(' SI);
end.
15. Берилген сез сапта канча жолу кездешээрин
аныктагыла.
16. Саптабирутурлуучекит (;) кездешет.Утурлуучекиткечейинкижанаандакийинкисимволдордунсанынэсептегиле.
program М94_16;
Uses Crt;
var i, N, K: integer;
Sl:string;
begin ClrScr;
write('Caптыкиргиз '); readln(S 1);
N:= length(Sl);
K:= 0;
for i:=l toN do
begin
if Sl[i]=
then begin ,
writeln('Caптa (;) кечейин i-1 символбар');
writeln('Caптa (;) тен к и й и н N-i , ' символ бар')
end;
end;
end.
17. Сап бир гана свздвн турат, Анын оңдон солго жана солдон оңго карай бирдей окулушун текшергиле.
program М94_17;
uses Crt;
var i, N: integer;
SI, S2: string;
begin ClrScr;
write( 'Саптыкиргиз'); readln(Sl);
S2:= ";
N:= length(Sl);
for i:=l to N do
begin if Sl[i]=Sl[N+l-i]
then begin
S2:=S2+Sl[i]
end;
end;
if S1=S2
then writeln( SI , 1 полиндром ' )
else writeln( SI , ' полиндромэмес ');
end.
18. Тилкаттасвздершифрленип, арбиритескерисинчежазылганбипдируунуншифринжандыргыла.
program M94_18;
uses Crt;
var i, j, k, t, N: integer;
A, B: array [1..100] of string;
S, SI, S2 : string;
Function Teskeri(Sl: string): string;
begin
S2:=";
N:= length(Sl);
for i:= 1 to N do
begin S2:=S2+Sl[N-i+l] end;
Teskeri:= S2
end;
begin ClrScr;
write('Caптыкиргиз '); readln(S);
N:=length(S);
j:=l; k:=l;
B[k]:=";
while j
begin if not((S[j]- ') or (S[j]='.'))
then begin B[k]:=B[k]+S[j] end
else begin
k:=k+l; B[k+1]:="; end;
j:=j+i;
end;
write (' ');
for t:=l to k-1 do
begin if t
else write(Teskeri(B[t])+'.')
end;
end.
19. Эркин текстти камтыган сап 200 двн ашпаган символдордон турат. Бул тексте кайсы тамгалар канча жолу кездешээрин жазгыла,
мисалы: а-25 жолу, ф-3 жолу ж. б.
program М94_19;
Uses Crt;
var i, j, t, N, К, M: integer;
S: string;
begin ClrScr;
write ('Саптыкиргиз '); readln(S);
N:= length(S);
for j:=l to N do
begin
K:=0;
for i:=l to length(S) do
begin if S[i]=S[j]
then begin K:=K+1 end;
end;
fort:=l to j do
begin if (S[t]oSU-l]) and (S[t]=S[j])
then writeln( S[j], K:4,' жолу');
end;
end;
end.
20. Саптексттикамтыйт. Анда кандай тамгалар квп экендигин текшергиле.
Үндүүлөрбү же үнсүздөрбү?
program М94_21;
uses Crt;
var i,N,K,M:integer;
Sl:string;
begin ClrScr;
write('Caптыкиргиз '); readln(Sl);
N:=length(Sl);
K:=0;
for i:=l to N do
begin if (Sl[i]='a') or( Sl[i]=’o')or( Sl[i]=’y')
then K:=K+1;
if (Sl[i]='e')or( Sl[i]-bi')or( Sl[i]='3')
then K:=K+1
end;M:=N-K;
for i:=l to N do
begin if (Sl[i]=* ')or (S1 [i]='.')or(S 1 [ i] - ,')
then M:=M-1
end;
writeln('Caптa ',K,' ундуубар');
writeln('Caптa ',M,' унсузбар');
if KM then writeln('Caптаундуукоп')
else writeln('Caптa унсузкоп')
end.
21. Римдикномурлоодожазылганнатуралдыксандардыондукэсептввсистемасынакайраданжазуупрограммасынтузгулв.
program М94_23;
uses Crt;
var k,N,B: integer;
A:array [ 1..100] of integer;
S:string;
begin ClrScr;
write('Caптыкиргиз '); readln(S);
N:=length(S);
B:=0;
for k:=N downto 1 do
begin
if S[k]=T then A[k]:=l;
if S[k]='V' then A[k]:=5;
if S[k]-X' then A[k]:=10;
if S[k]-L' then A[k]:=50;
ifS[k]=’C then A[k]:=100;
if S[k]-D' then A[k]:=500;
if S[k]-M' then A[k]:=1000;
if A[k]
else A[k]:=A[k] ;
B:=B+A[k];
end;
writeln(' Ондуксистемада = ',B);
end.
22. Сан экилик эсептвв системасында берилди. Бул санды киргиз у у тууралыгын текшеруу (анын жазуусунда 0 жана 1 символдору гана болууга тийиш) керек. Эгер сан туура эмес кирсе, анда киргизууну кайталагыла. Туура киргизилсе, санды ондук эсептвв системасына келтиргше.
program М94_24;
uses Crt;
var k,N,B: integer;
A:array [1 ..100] of integer;
S: string;
label 100;
begin ClrScr;
100: write('Caптыкиргиз '); readln(S);
N:=length(S);
B:=0;
for k:=l to N do
begin
if S[k]-0' then A[k] :=0
else begin
if S[k]=T then A[k]:=l
else goto 100;
end;
B:=2*B+A[k];
end;
writeln ('Ондук системада = В);
end.
Графикалык режимде иштөө
Фунщиялардын графиги (парабола, sin(x))
uses GraphABC;
var l,x,у,r: integer ;
begin
//Терезенинмаксималдыколчому
MaximizeWindow;
//Терезениборборлоштуруу
CenterWindow;
//Сызуучунунтусу
SetPenColor(clBlue);
//Терезенинолчому
SetWindowSize(800,600);
//Штрихтелгенсызык
SetPenStyle(psDot);
for i:=l to 900 do
begin
r:=r+50;
Line(r,0,r,900);
Line(0,r,1200,r);
end;
//Сызуучунунтусункайтаруу
PenColor;
//Сызуучунунтусуналмаштыруу
SetPenColor(clRed);
//Сызуучунунжоондугупикселменен
SetPenWidth(2);
Line(0,500,800,500);
Line(400,0,400,600);
for i:=-300 to 900 do
begin
x:=i;
y:=x*x div 50;
SetPixel(400+x,500-y,(clGreen));
y:=round(50*sin(x/50) );
SetPixel(400+x,500-y,(clRed));
end;
end.
Функциялардын графиги (парабола, sin(x), айлана)
uses GraphABC,Crt;
var j,i,x,y,r:integer;
begin
//Терезенинолчому
SetWindowSize(800,600);
//Штрихтелгенсызык
SetPenColor(clGreen);
Circle(300,100,50);
SetPenColor(clBlue);
for i:=l to 900 do
begin
SetPenStyle(psDot);
r:=r+50;
Line(r,0,r,900);
Line(0,r,1200,r);
end;
SetPenColor(clRed);
SetPenWidth(2);
Line(0,500,800,500);
Line(400,0,400,600);
//Функциянынграфигинчийууболуму
for i:=-400 to 900 do
begin
x'M;
y:=x*x div 50;
SetPixel(400+x,500-y,(clGreen));
y:=round(50*sin(x/50));
SetPixel(400+x,500-y,(clBlue));
//Тустуу чекиттер графикти чийет
end;
end.
y=3x2 функциясынынграфиги
uses GraphABC;
Var x0,y0,xl,yl,k: integer;
x,y: real;
begin
setWindo wS ize(440,400);
x0:=220; y0:=200; k:=20;
Iine(x0,20,x0,380); Iine(20,y0,420,y0);
//координата октору
line(420,y0,410,y0-10);
line(420,y0,410,y0+10);
Iine(x0,20,x0-10,30);
Iine(x0,20,x0+10,30);
textout(400,180,'x');
textout(200,20,y);
textout(20,20,' y=3xA2 Функциясынынграфиги ');
setPenColor(clRed);
x:=-5; // аргументтинбаштапкымааниси
While x
begin
y:=3*sqr(x); //функция
xl :=trunc(xO+x*k);
yl:=trunc(yO-y*k); // терезенинкоординаттары
circle(xl,yl,2);
x:=x+0.02;
end;
end.
Кыймылдууайлана
uses GraphABC,Crt;
var j,i,x,y,r:integer;
begin SetWindowSize(800,600);
SetPenColor(clBlue);
//Функциянынграфигинчийууболуму
for i:=l to 900 do
begin SetPenStyle(psSolid);
SetPenWidth(2);
SetPenColor(clGreen);
Circle(500+i,200+i, 100); delay(50);
FloodFill(500+i,200+i,(clYellow));
SetPenColor(clWhite);
Circle(500+i,200+i, 100);
end; end.
Аязатанынсуротунтартуу.
program s 1;
uses graphABC;
var x,y: integer;
begin
setpencolor (CLred);
setpenwidth(5);
floodfill(20,300,clblue);
circle( 120,300,100);
circle( 120,160,80);
circle( 120,50,50);
circle( 100,30,10);
Floodfill( 100,30,clblack);
circle(140,30,10);
Floodfill(140,30,clblack);
line( 120,30,120,50);
line(100,55,120,70);
line(135,55,l 18,70);
setpencolor(clblack);
circle(120,120,5);
floodfill( 120,120,clyellow);
circle(120,160,5);
floodfill( 120,160,clyellow);
circle(120,230,5);
floodfill(120,230,clyellow);
circle(120,280,5);
floodfill( 120,280,clyellow);
circle(120,330,5);
floodfill(120,330,clyellow);
setpencolor(clred);
circle(25,130,30);
circle(205,130,30);
setpencolor(clblack);
line(230,80,230,350);
line(230,350,220,370);
line(230,350,230,370);
1 ine(230,350,240,370);
line(230,78,218,60);
line(230,80,230,60);
line(23 0,80,240,60);
setpencolor(clred);
circle(70,370,30);
circle(l 70,370,30);
line(10,400,300,400);
end.
Кыймылдууайланалар.
program s2;
uses graphABC,crt;
var i: integer;
begin
setpencolor(clred);
setpenwidth(5);
for I:=l to 400 do
begin
circle(60+i,50+i,40);
floodfill(60+i,50+i,(clred));
delay (10);
clrscr;
end;
for i:=l to 400 do
begin
circle(460-i,450-i,40);
floodfill(460-i,450-i,(clgreen));
delay(10);
clrscr;
end;
end.
Берилгенсааткачейинкиубакыттыэкрандакорсотуп
туруучупрограмма.
program si;
uses crt;
var i,r,k,N: integer;
begin
write('Kaнчаубакыткачейинсаатиштесин');read(N);
for i:=0 to 24 do
begin
for r:=0 to 60 do
begin
for k:=l to 60 do
begin
writeln(i:5,':',r:5,':',k:5);
Delay (700);
clrscr;
end;
end;
end;
end.
Вебинар для учителей
Свидетельство об участии БЕСПЛАТНО!
Полезное для учителя
Реализация образовательных программ осуществляется с применением исключительно электронного обучения и ДОТ
