Ок атуу жана анын мезгилдик баскычтары

Аскерге чейинки даярдык №18 А Тукеев атындагы орто мектеби 11-класс

Сабактын темасы :Ок атуу жана анын мезгилдик баскычтары.

Ок атуучуу куралдардан ок атуу

Ок атуу – бул порохтун күйүшүнөн пайда болгон газдын басымынын натыйжасында ок атуучу куралдардын стволдору аркылуу октун (снаряд,гранат,ж,б) катуу ылдамдыкта ыргытылышы.

Ок атуучу куралдан октун атылуу процесси

Октун башталгыч ылдамдыгы .

- Ок - ок атуучу куралдын стволунан чыккандан кийинки ылдамдыкты октун башталгыч ылдамдыгы деп атайбыз .

-Октун башталгыч ылдамдыгы канчалык күчтүү болсо анын узак аралыка жетиши жана өлтүргүч күчү ошончолук жогору болот.

Октун башмалгыч ылдамдыгы ( м/с) метр секунд менен өлчөнөт.

Ок өзүнун башталгыч ылдамдыгы менен учуп жөнөдү

Октун башталгыч ылдамдыгы эмнеден көз каранды.

• Башталгыч ылдамдыктын күчү стволдун узун-кыскасына октун салмагына жана порохтун санына байланыштуу жогору же төмөн болот.
• Башкача айтканда октун салмагы канчалык женил болсо же порох канчалык көп же күчтүү болсо октун башталгыч ылдамдыгы ошончолук жогору болот.

Октун учуу ылдамдыгынын жана өлтүргүч күчүнүн төмөндөшу эмнеден көз каранды.

• Октун салмагына
• Порох зарядынын кучунө
• Каршылык кучүнө

Октун учуусуна кандай каршылык кучу болушу мумкун.

1.Абанын тыгыздыгы

2.Абада сүрүлүүсү

3. Шамал

Октун өлтүргүч күчү

• Октун өлтүргүч күчу деп –ок тирүү жанга жетип туш болгон учурдагы күчун айтабыз.
• Октун өлтүргүч күчу килограмметр (кгм) менен өлчөнөт.

• Мисалы адамды өлтүрүү үчүн 8 кгм жетиштүү.
• Автомат калашниковдон (АК) чыгарылган ок 1500 м чейин өлтүргүч күчүн сактайт.
• Пистолет Макаровдун(ПМ) огу 500 метрге чейин өлтүргүч күчу бар

Ок атуучу куралдар ок атуу учурунда кандай абалда болот.

• 1.Ок атуучу куралдар ок чыгарган учурда октун багытына карама каршы багыттагы кыймылга туш болот башкача айтканда ок чыкканда куралды артка карай тебет. (орусча айтканда сила отдачи)
• 2. Ок атуучу куралдар ок чыгарган учурда титиреп ,өйдө төмөн же онго,солго ыргышы мүмкүн.
• 3. Мындай кыймыл окту алгачкы багытынан башка тарапка буруп жиберет.

Ок атуучу куралдын карама каршы кыймылын кантип көзөмөлдөйбүз

- Туура кармоо

-Артка карай тебүүсү жана титирөөсүнө даяр абалда болуу.

-Куралды туура багыттоо

Ок атуучу менен мишендин аралыктары

Ок атуучу менен кароолго алынган мишендин аралыгы жашырылган аралык деп аталат .(прикрытое пространство)

Бул аралык эки бөлүкө бөлүнүп алар (мертвое пространство) пайдаланылбаган аралык жана (поражаемое пространство) ок тийүүчү аралык деп аталат

Түз атуу (прямой выстрел)

• Атылган ок озүнүн учуп өткөн аралыгында кароолго алынган мишендин бийиктигинен жогору көтөрүлбөсө мындай ок атууну түз ок атуу деп айтабыз.

Атылган ок өзүнүн учуу аралыгында мишенге чейин кандай абалда барып жетет .

• Ок өзүнүн учуу аралыгында жарым т егерек түрүндөгү сызыкты пайда кылат .
• Бул сызык октун траекториясы деп аталат.

Октун мындай траектория тузүү менен учуусуна эмне таасир этет.

1.Октун салмагы

2.Абанын каршылык күчү