Мағжан Жумабаев "Толқын " өлеңі зерттеу жұмыс

Береговой ЖББНМ

М.Жұмабаевтың «Толқын» өлеңіне зеттеу жұмысы

Тақырыбы: «Толқынмен толқын сырласып»

Дайындаған 9 сынып оқушысы

Байжапарова Майра

Жетекші: Г.Ш.Асаинова

Қазақ тілі , әдебиеті мұғалімі

2019- 2020 о.ж

Кіріспе

Зерттеу жұмысының сипаты. Зерттеу жұмысы қазақ әдебиетіндегі Мағжан ақынның «Толқын » деген өлеңінің орны, ерекшелігі жайлы, көркем шығармаларға талдау жасау болып табылады.

Зерттеу жұмысының өзектілігі. «Рухани жаңғыру» бағдарламасының аясында ,Қазақстан тәуелсіздікке қол жеткізуі тарихымыздағы және ұлттық рухани құндылықтардың қайта жаңғыруына жол ашты. Көрнекті өкілдердің өмірін, шығармаларын жаңаша түрде зерттеп, екшелеп алу біздің еншімізде.

Ұлттық санамызды жаңғыртып, тарихи танымның көкжиегін кеңейту үшін «тар жол тайғақ кешуден» өткен халқымыздың кешегі жүріп өткен жолын жаңаша көзқараспен жазуға міндеттіміз.

Ақынның меретойынаОсыған орай, немесе мүлдем зерттелмей, тарихи тұрғыдан шынайы өз бағасын ала алмаған мәселелер ба.

Сөз өнері арқылы рухани мол мұра қалдырған М. Жұмабаевтың шығармашылық мұрасын зерттеу, зерделеу, бүгінгі күн тұрғысынан баға беру қазіргі әдебиеттану ғылымының өзекті мәселелерінің бірі болып табылады.

Тақырыптың мақсаты мен міндеттері: Ақынның өмір жайлы тұжырымдарын жаңа көзқарас тұрғысынан қорытып, бұрын әдебиетімізде белгісіз болып келген немесе тың деректерге сүйеніп тарихи шындық тұрғысынан зерттеу -зертеу жұмысының басты мақсаты. Осыған орай зерттеу жұмысының алдына мынадай міндеттер қойылады:

-Поэзия жанрының әдебиетте көрініс табуы

- Әдебиеттегі орны

- Көркем шығармаларға талдау жасау

- Ақын-жазушылардың еңбектерін ғылыми тұрғыда зерделеу

- шетелдік және отандық зерттеулерді жинақтау және олардың ғылыми деректік маңызына дәйектілікпен қарау

Зерттеу обьектісі – теория мен практикадағы байланыстар, қатынастар, қасиеттер жиынтығы және ақпараттар зерттеудің қажетті қайнар көзі қызметін атқарады.

Эксперимент –зерттеу әдістерінің ең маңыздысы. Мен табиғат құбылыстарға бақа ойыны арқылы суға тас лақтырып көрдім. Солай мен толқындық қозғалысын анықтадым.

Ба0ылау ж8рг3зд3м интенет ресурстадан тақырыбыма сай мәліметтерді қарастырдым.

Тақырыптың тарихнамасы: Тағдыры тарих тәлкесіне тап болып, туған халқымен жарты ғасырдан соң қайта мәңгілік табысқан тұлға- Мағжан Жұмабаев. Осылайша, туған халқын жан-тәнімен сүйгендігі үшін, қазақ халқын барынша сөздің құдіретімен айта алғаны үшін жазықсыздан-жазықсыз жазаланған ақын жүрегі өзіне- өзі өлеңнен ескерткіш орнатты. Қазақтың біртуар ақын ұлы халқымен қайтадан қауышты...

Дара ақынның жырларын оқып, кейінгі ұрпақ санасына дарыту мен сияқты талай жастың арманы арманына айналды.

Зерттеу пәні: қазақ тілі мен әдебиеті , физика ,жаратылыстану

Зерттеу жұмысының негізгі мақсаты – М. Жұмабаевтың «Толқын» өлеңін талдау

Зерттеу жұмысының осы мақсатынан туындайтын мынадай негізгі міндеттер жүйелі түрде қарастырылады:

• Ақын шығармашылығын жүйелеу, саралау;

• Мағжан поэзиясының көркемдік қуатын анықтау;

Зерттеу жұмысы кіріспеден, негізгі бөлімнен, қорытындыдан тұрады. Зерттеу барысында артына өшпес рухани мол мұра, өзіне өлмес мәңгілік ескерткіш қалдырып кеткен ұлы ақын Мағжан Жұмабаевтың «Толқын» өлеңіне талдау жасалынған.

Қазақ әдебиетінің тарихынан жазықсыз атылған тұлғалардың бірі – Мағжан Жұмабаев. Талантты ақынның есімі де, маржан жырлары да бұл кезеңде қудалауға ұшырады.

Мен өз жобамда табиғаттың толқың құбылысын зерттеп және Мағжан Жұмабаевтың өмірді біртұтас құбылыс, көрініс ретінде, ал адамды сол ұлы табиғаттың, жаратылыстың бір туындысы, бөлшегі ретінде қабылдайтыны, дүниені философиялық тұрғыдан танитыны, дыбыстан сурет жасауы жайлы зерттедім

Зерттеу жұмысымның жүргізілген жүйесінің негізгі кезеңдері

• проблеманың өзектілігі (болашақ зерттеулерді анықтау, проблемаларды табу);

• зерттеу саласын анықтау (негізгі мәселелелерді белгілеу);

• зерттеу тақырыбын таңдау (зерттеу шеңберін белгілеу);

• шешімге келу тәсілдерін анықтау, жүйелеу (зерттеу әдістерін таңдау);

• зерттеу жүргізудің жүйелілігін анықтау;

• ақпарараттар жинау, реттеу (алған білімдерін есепке алу);

• алынған материалдарды жинақтау, талдау (белгілі әдіс-тәсілдерді қолдана отырып, материалдарды жинақтау);

• есеп беруге дайындау (негізгі түсініктерге анықтама беру, зерттеу нәтижесі бойынша хабарлама дайындау);

• баяндама (зерттеу нәтижелерін құрбылары алдында баяндау, сұрақтарға жауап беру).

Зерттеу барысында, мектеп оқушыларының арасында сауалнама жүргізген болатынмын. Берген нәтиже мені қуантты. Оқушылардың көп пайызы Мағжан өлеңдерін оқып, жаттайды екен. Толқын өлеңінің мәні мен мағынасын айтып та берді. Ең көп тараған өлеңдері: Толқын, От, Мен жастарға сенемін, Түркістан, Сүйемі, Сағындым, Шолпы, Пайғамбар,т.б.

Пайдаланған әдебиеттер тізімі:

• Қазақ тілі мен әдебиеті журналы 2017 ж № 3 Г.Тәуекелова «Судың пайдасы» 2 -3 бет

• Ғаламтор ресурсы zasar сайты Мағжан өлеңдері