Кыргыз тили боюнча ачык сабак

Кыргыздын жети саны эмнени билдирет?

Кыргыздын жети саны эмнени билдирет? - «Манас» эпосунун жети осуятын. - Жети атаны. - Бир жумада жети күн. - Жетинин бири кыдыр. - Адам каза болсо, жетилигин белгилейт.

Жок жети нерсе 1. Көлдө көпүрө жок. 2. Асманда ... жок. 3. Ташта ... жок. 4. Балыкта ... жок. 5. Жыланда ... жок. 6. Жылкыда ... жок. 7. Кушта ... жок.

1. Кыргыздын сыймыгы эмне? ... 2. Кыргыздын бермети эмне? ... 3. Кыргыздын керемети эмне? ... 4. Кыргыздын келбети эмне? ... 5. Кыргыздын канаты эмне? ... 6. Кыргыздын «Чоң кербези» эмне? ... 7. Кыргыздын санжыргалуу казынасы эмне? ...

Сабактын максаты: 1) Билим берүүчүлүк: Кыргыздагы, дүйнөдөгү сан маанилеринин эмнелерди түшүндүрөрүн чечмелешет, сан атоочтун сөз түркүмү катары мүнөздөмөсү, синтаксистик кызматы жөнүндө маалымат алышат; 2) Өкүктүрүүчүлүк: Окуучулар 7 санынын кыргыз элинде кандай сан катары колдонула тургандыгын билишет; 3) Тарбия берүүчүлүк: Элдик каада-салтты, үрп-адатты сактоого жана сыйлай билүүгө үйрөнүшөт.

Заттын санын (кээде кыймыл-аракеттин) эсебин (беш китеп, эки келди), иретин ( биринчи, жетинчи), чамасын, болжолун ( кырктай, онго жакын), топ-тобун ( беш-бештен, он-ондон) көрсөтүп, канча? нече? канчанчы? неченчи? канчоо? нечөө? канчалап? деген суроолорго жооп берген сөздөр сан атооч деп аталат?

1) Бир түндө үкү 7-10 чычкан алат. 2) Биз күлгөн убакта бетибиздеги он жети булчуң иштейт. 3) Бишкектеги зоология музейи 1943 – жылы уюштурулган. 4) Биз төрт-төрттөн отурдук. 5) Бүгүнкү лыжалык жүрүштө алтоо чарчаган жок. 6) «Манас» эпосунун бардык көлөмү жарым миллиондон ашык саптан турат.

Сан атоочтун синтаксистик кызматы. 1) Ээлик: Бешөө барды. Экөө келди. Экинчилер тартышты. Отуз бешке бөлүнөт. 2) Баяндоочтук: Мен он үчтөмүн. Атам кыркта. Асыл жетиде. Жыйырманын жарымы – он . 3) Аныктоочтук: Гүлай бешинчи класста окуйт. Агам үчүнчү курста. Беш киши келди. Жүздүн жарымы – элүү.

4) Толуктоочтук: Санжар ондорго келип калды. Онду онго кошсо, жыйырма. Саат сегизде сабак башталат. Он үчкө жашы чыкканда, кыраңдын терет гүлдөрүн. 5) Бышыктоочтук: Асан эки келди. Мен үч бардым. Ал биринчи сыйланды.

Макалдардагы сан атоочторду тапкыла. 1. Кылганың бирөө үчүн, үйрөнгөнүң өзүң үчүн. 2. Кыңыр иш кырк жылдан кийин да билинет. 3. Кырк күнкү сыпайгерчиликтен, бир күндүк бакырчылык артык. 4. Малың жүзгө жеткенче, таанышың үчкө жетсин. 5. Миң сөз айтканча, бир иш кыл.

6. Он күндүк ашың болгончо, бир күндүк ишиң болсун. 7. Ооздон чыккан сөз отуз уруу элге тарайт. 8. Өзү – бир тыйын, дымагы – миң тыйын. 9. Сөздүн башы – бир бычак, аягы – бир кучак. 10. Үйдү кырк эркек толтура албайт, бир аял толтурат. 11. Эки жакшы кас болбойт, эки жаман дос болбойт.