Әхлакый сайлау.Әхлакый сыйфатлар.

Тема: Әхлакый сайлау. Кешеләрнең үз-үзләрен тотышын әхлакый бәяләү

7 сыйныф, җәмгыять белеме

Дәреснең максаты: әхлакый сайлау, ирек төшенчәләре нигезендә фикер йөртү алгоритмын төзеп, тормыш ситуацияләрен анализлау күнекмәләрен формалаштыруга ярдәм итү.

Дәрес барышы.

1. Оештыру этабы

II. Дәреснең максатларын һәм бурычларын кую. Уку эшчәнлегенең мотивациясе.

1. Дәрес проблемасын кую. "Маугли" мультфильмы геройлары нәрсә эшли?

2. Дәрес темасын игълан итү. Максат кую.

III. Бурыч темасына белемнәрне актуальләштерү.Вөҗдан».

Түбәндәге текстны укыгыз, анда берничә сүз төшереп калдырылган.

1 нче бирем. Буш урыннарга куярга кирәк булган сүзләрне тәкъдим ителгән исемлектән сайлагыз.

2 нче бирем. Гадәти телевидение яңалыклары арасында юл-транспорт һәлакәтенә эләккән һәм кан җибәрү өчен кан җитмәү сәбәпле хастаханәдә үлгән кешегә ярдәм итү турында чакыру яңгырады. Атнага ничә тапкыр без андый әйберләр турында ишетәбез? Аларны газета битләрендә күрәбезме? Бу инде күптән гадәткә керде. Ләкин ярты сәгать эчендә хастаханәгә өч йөздән артык кеше килгән, алар, зыян күрүчене бөтенләй белмичә, кешегә исән калырга мөмкинлек бирергә килгәннәр.- Сез ничек уйлыйсыз, бу җәмәгать бурычын үтәү яки әхлакый үрнәкме?

IV. Яңа белемнәрне беренчел үзләштерү.

1.«Әхлакый сайлау»төшенчәсен формалаштыру. Тормышта без еш сайлыйбыз: аралашу, мавыгу, кием, җиһаз. Ләкин гамәл – гамәлне сайлау катлаулырак.19 гасырның сиксәненче елларында Петербургта Николай Лесковның «На часах» хикәясе нигезенә салынган очрак була. Постников фамилияле каравылчы, постта басып, су астында баткан кешенең ярдәм сорап ялваруларын ишетә. Ул сакчының бернинди шартларда да үз вазифасыннан китәргә тиеш түгеллеген аңлый, әмма икенче яктан, Постниковның йөрәге бик буйсынмаучан; кычкыра да, шакый да, туктый да... Чөнки башка кешенең үлүен ишетү һәм бу һәлак булган кешегә ярдәм күрсәтмәү куркыныч, чөнки, чынлыкта, моңа тулы мөмкинлек бар, чөнки будка урыныннан качмаячак һәм башка бернинди дә зарарлы хәл булмаячак. Яки качарга, шулай бит?.. Күрмәсләрме?Сакчы түзә алмыйча, үз урыныннан чыгып, батып баручыны судан чыгара.Сез ничек уйлыйсыз, солдат дөрес эшләгәнме һәм аның нәтиҗәләре нинди булган?

Укучыларга бирем: дәреслекнең 72 нче битендә «әхлакый сайлау» төшенчәсенең билгеләмәсен табыгыз һәм аны дәфтәргә языгыз. (Әхлакый сайлау ул гамәл, гамәл, анда кеше эчке яктан үз әхлакый мөнәсәбәтен сайлый гына түгел, ә бу сайлауга ярашлы эш итә).Без еш кына сайлау ситуациясендә. Мәсәлән, өй эшен башкармаганымны яки укытучыга өйдә дәфтәрне онытканымны әйтү дөресме?

Ситуацияләр белән эшләү. 1 нче бирем. Мәктәп ашханәсендә сыйныфташыгыз тоткарланган укучының чәйенә тоз салырга җыена. Ничек эш итәргә?

2 нче бирем: Наташа һәм Вика балачактан ук дуслар. Кыш көне алар җәйге ялларын диңгез буенда үткәрергә карар итәләр. Кызлар ял итәргә планлаштыралар, матур киемнәр сатып алалар. Билетлар һәм юлламалар сатып алынган иде инде, ләкин Вика аягын сындырды. Наташа Дусты өчен бик борчыла, ләкин үз планнарыннан баш тартырга җыенмый: ул бик күп эшли һәм ял итәргә тели. Кыз дустына кунакка килгәч, бу хакта ничек әйтергә белми иде. Кыз дустына кунакка килгәч, бу хакта ничек әйтергә белми иде. Ләкин Вика үзе Наташага планнарын үзгәртмәскә тәкъдим итә. Наташа көньякка китте.Кызларның эшләрен әхлакый яктан аңлатыгыз.

3 нче бирем. Сез хуҗасы югалткан кесә телефонын таптыгыз. Сез ничек эш итәрсез?

Ни өчен безнең тормыш сайлау бәйле? "Әхлакый сайлау критерийлары" схемасын төзү

ӘХЛАКЫЙ САЙЛАУ Җәмәгатьчелек фикере кеше теләге Вөҗдан

Сез ничек уйлыйсыз, кеше сайлау ситуациясендә кем яки нәрсә иң яхшы киңәшче? Әгәр дә кеше башкаларның хөкем ителүеннән куркып карар кабул итә икән, үз теләкләренә генә таянып, яисә вөҗданы кайчан җитәкчелек итә икән, сез нинди сайлауны ирекле дип атый алыр идегез? Азатлык нәрсә ул? Азатлык-аңлы сайлау ясау, үз ихтыяры буенча эш итү һәм үз гамәлләренең нәтиҗәләре өчен тулы җаваплылык алу мөмкинлеге һәм сәләте. Җаваплылык-аңлы рәвештә эш итү, үз гамәлләренең нәтиҗәләрен алдан күрү сәләте.

V.Йомгаклау

VI.Өй эше. “ӘХЛАКЫЙ САЙЛАУ” темасына сочинение язарга