Химиялык реакциянын ылдамдыгына таасир эт\\ч\ факторлор

У.Салиева атындагы зээнд\\ балдардын жатак- лицейи

Химия мугалими :Пайзилдаева Айжаркын

Тема:Химиялык реакциянын ылдамдыгына таасир эт\\ч\ факторлор

Б\г\н сабакта:

Химиялык реакциянын ылдамдыгына таасир эт\\ч\ негизги 5 фактор

• -Реакцияга кир\\ч\ заттардын жаратылышына
• -Реагенттердин концентрациясына
• -Реакцияга кир\\ч\ заттардын тийиш\\ беттерине
• -Температура
• -Катализатор

Химиялык реакциянын ылдамдыгына таасир эт\\ч\ факторлор

Химиялык реакциянын ылдамдыгына таасир эт\\ч\ факторлор

Химиялык реакциядагы мисалдар жана белгилер

Реакцияга кир\\ч\ заттардын жаратылышына

Химиялык реакциянын ылдамдыгына таасир эт\\ч\ шарттар боюнча жыйынтыктар

Mg+HCI=MgCI 2 +H 2 тез газ б.ч

концентрацияга

Fe+HCI=FeCI 2 +H 2 жай газ б.ч.

Zn+ 2HCI(1:1)=ZnCI 2 +H 2 тез газ б.ч.

температурага

Металл канчалык активт\\ болсо реакция ошончолук тезираак ж\рът

Zn+ 2HCI(1:5)=ZnCI 2 +H 2 жай газ б.ч.

Концентрация канчалык къп болсо реакция ошончолук тез ж\рът

Zn+ 2HCI(ысытуу)=ZnCI 2 +H 2 тез газ б.ч.

катализаторго

Zn+ 2HCI=ZnCI 2 +H 2 жай газ б.ч.

H 2 O 2= MnO 2 H 2 O+O 2 тез

Температура канчалык къп болсо реакция ошончолук тез ж\рът

H 2 O 2 =H 2 O+O 2 жай

Катализатордун жардамында реакция тез ж\рът

1.Химиялык реакциянын ылдамдыгы реакцияга кир\\ч\ заттардын жаратылышына къз каранды

• Атомдук т\з\л\ш\н\н ъзгъчъл\г\ жана химиялык байланыштын бекемдиги

Мисалы: Na менен К бир топто жайгашканы менен суу менен эки башка реакцияга кирет

• 2Na+2H 2 O=2NaOH+H 2 жайыраак ж\рът
• 2К+2H 2 O=2КOH+H 2 ътъ тез ърт алуу менен

2.Химиялык реакциянын ылдамдыгы реагенттердин концентрациясына къз каранды

• Заттын концентрациясы канчалык къп болсо,бъл\кчълърд\н тийиш\\ м\мк\нч\л\г\ ошончо жогору болот.Бул заттардын массасынын сакталуу законуну негизинде т\ш\нд\р\л\п, мында катуу заттын концентрациясы эске алынбайт.
• aA+bB=dD
• V=kcA a *cB b
• C k +O 2г =CO 2г V=кО 2

Заттардын массасынын сакталуу закону

Массанын сакталуу закону боюнча коцентрациянын таасири

3.Химиялык реакциянын ылдамдыгы реакцияга кир\\ч\ заттардын тийиш\\ беттерине къз каранды

• Тийиш\\ бети канчалык чоё болсо реакциянын ылдамдыгы да ошончо жогору болот.

Мисалы :Кургак заттарды аралаштырганга караганда,сууда эриткенде заттар майда бълкчълъргъ майдаланып реакция тез ж\рът.

С к\к\м+О 2 =СО 2 тез ж\рът

С кесекче+О 2 =СО 2 жай ж\рът

4.Химиялык реакциянын ылдамдыгы температурага къз каранды

• Вант Гоффтун эрежеси: Химиялык реакцияны ар 10 градуска кътъргъндъ химиялык реакциянын ылдамдыгы 2-4 эсе жогорулайт.

V t2 –Хим.реак.акыркы ылдамдыгы

V t1 -хим.реак.баштапкы ылдамдыгы

Y –температуралык коэффициент

t2- акыркы температура

t1-баштапкы температура

температура

5.Химиялык реакциянын ылдамдыгы катализаторлорго къз каранды

• Химиялык реакцияга катализатор катышса катализ деп аталат
• Химиялык реакцияга катышып,реакцияны ылдамдытып реакциянын аягында ъзгър\\с\з калган заттар катализаторлор деп аталат.

Катализаторлор

гомогендик катализ гетерогендик катализ

Реакцияга кирген заттар менен Реакцияга кирген заттар менен

катализатордун фазасы бирдей болсо катализатордун фазасы бирдей болсо

Химиялык реакцияны басаёдатуучу заттар ингибиторлор деп аталат