Қазіргі заманғы Қазақстанның үшінші модерациясын жүзеге асырудағы философияның рөлі

Қазіргі заманғы Қазақстанның үшінші модерациясын жүзеге асырудағы философияның рөлі

Еліміздің үшінші жаңғыруы - бұл Президент Нұрсұлтан Назарбаевтың ХХІ екінші онжылдықтың ортасында Қазақстан Республикасының алдында тұрған тарихи және жаһандық сын-қатерлерге жауабы. Ғасыр (2014–2016, әлемнің тарихи дамуындағы жаңа кезең). Бұл үшінші жаңғырту саясаты философиямен тікелей байланысты.

Философия қазіргі кезде саясат үшін өте маңызды екенін атап өткен жөн. Бұл оның қоғамдық дамудың ең күрделі мәселелерін шешуге арналғандығымен, сонымен бірге бұл проблемалардың қазіргі кезде өте күрделі екендігімен байланысты. Егер онтология (болмыс туралы ілім), антропология (адам теориясы), праксеология (практика, іс-әрекет туралы ілім), гносеология (кең мағынада білім туралы ілім) терминдерінің мағынасын еске түсірсек, философия саясаттың осы бөліктерінің әрқайсысын зерттейді деп айтуға болады. Саяси онтология биліктің, саяси уақыттың, саяси кеңістіктің болуын зерттейді; саяси антропология - адамның саясаттағы орны, адамның саяси өзін-өзі анықтауы; саяси праксеология - саяси әрекет; саяси гносеология - саясаттағы түсіндіру және түсіну және т.б.

2017 жылғы есеп стратегиялық сипатта болды және Қазақстанның жаңа тарихи даму кезеңіндегі мемлекет құру мәселелерін шешуге көмектеседі. Ол сыртқы сын-қатерлерге жауап ретінде мемлекеттік саясатты уақытында дамытудың ұзақ және қысқа мерзімді мақсаттарын белгілейді. Үшінші жаңғыртудың басты мақсаты - мемлекетіміздің жаңа тарихи кезеңінде және мемлекеттік құрылыстың жаңа кезеңінде өсудің жаңа моделін құру. Қажетті тапсырмалар:

- жаңа жағдайларда өсуге мүмкіндік беретін жаңа экономикалық секторлардың өсуі;

- экономиканың базалық салаларын жаңғырту;

- жаппай кәсіпкерлікті дамыту және қазақтардың іскерлік бастамаларын ырықтандыру;

- халықтың тиімді жұмыспен қамтылуын қамтамасыз ету;

- ұлттың бәсекеге қабілеттілігінің негізгі факторлары ретінде адами капиталды, әсіресе білім беру мен денсаулық сақтауды дамыту.

Үшінші (модернизация) модернизация - бұл қазіргі жаһандық сын-қатерлер мен жаһандық дағдарыстарды шешудің жоспары емес, дамыған 30 елдегі жедел экономикалық өсу мен табысты прогресті қалпына келтіру үшін болашаққа сенімді көпір.

Алдағы онжылдықтағы үшінші жаңғырту «бес институционалдық реформаны жүзеге асырудың 100 нақты қадамы» ұлттық жоспарының, мемлекеттік бағдарламаларының және даму жоспарларының жаңа өсу моделіне көшумен байланысты болды.

2017 жылғы үндеуді жаңа жаһандық шындыққа және елдің және ұлттық экономиканың жаңа жаһандық сын-қатерлеріне бейімдеу үш қиын жылдан кейінгі негізгі қоғамдық сұрақтарға жауап береді. Бұл өте маңызды, өйткені елді бейімдеу үшін белгілі бір әлеуметтік шығындар болды, олар азаматтардың өмір деңгейінде көрінді. Нұрсұлтан Назарбаевтың сөзінде бес басымдық көрсетілген: экономиканы жедел технологиялық жаңарту; іскерлік ортаны түбегейлі жақсарту және кеңейту; макроэкономикалық тұрақтылық; адами капиталды жақсарту; институционалдық өзгерістер, қауіпсіздік және сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес.

Алайда, бұл ақпараттың философиямен қандай байланысы бар деген сұрақ туындайды. Философия - бұл жалпы өмірлік даналық туралы ғылым. Бұл дегеніміз, философия білім беруден бастап, экономикаға дейінгі барлық салада болуы керек. Осыған байланысты философия адам өмірі үшін ең жақсы жағдайларға жетудің маңызды факторларының бірі болып табылатын өмір тақырыбын түсінуге бағытталған. Бұл, әрине, елдегі үшінші жаңғырудың мақсатына ұқсас. «Біздің өміріміз туралы ойлануға тұрарлық.» Бұл Рим императоры және философы Аврелийдің көзқарасы болды.

Менің ойымша, бұл сөздерді Қазақстанның үшінші жаңғыруымен байланыстыруға болады, өйткені біздің өмірімізде көп нәрсе біздің ойымызға байланысты. Бұл бірнеше рет дәлелденді. Сондықтан елімізді өзгерту және оны жақсы әрі гүлденген болашаққа бағыттау үшін біз өз халқымыз туралы ойлауымыз керек. Бұл сұрақты ақылмен және мұқият қарастыру керек.

Қорыта келгенде, қауіпсіздік пен сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес - үшінші жаңғырудың маңызды басымдықтарының бірі. Философиялық зерттеулерге сәйкес, сыбайлас жемқорлық ерте заманнан басталады. Платон мен Аристотель сыбайлас жемқорлық құбылысын ежелгі уақытта әлеуметтік-философиялық тұрғыдан түсінуге алғашқы әрекеттерді жасады. Идеалды мемлекет тұжырымдамасын құру арқылы Платон билеушілер мен күзетшілерді кез-келген нәрсеге иелік ету құқығынан айырды. «Тек осы жағдайда ғана бақытты адам алтынға ғана емес, жақсы және ақылға қонымды өмірге де бай болуы керек. Егер кедейлер мен тастандылар кейбіреулерін ала алатындай етіп, қоғамдық тауарларға қол жеткізуге тырысса, онда жақсы ештеңе болмайды », - деп қорытындылады ежелгі грек философы.