И, ?лифбам, изге китап!

И, ?лифбам, изге китап!

(?д?би-музыкаль кич? ?рн?ге)

Максат: замана балаларында китапка х?рм?т т?рбиял??, кызыксындыру ?стер?.

Бурычлар:

1. Заманча алымнар (“Маша и медведь” мультфильмыны? “Первый раз в первый класс” сериясе) кулланып, укучыларда укуга кызыксыну арттыру.

2. Шигырь с?йл??, ?з фикерл?рен белдер? к?некм?л?рен ?стер?.

3. Педагогик яктан ??р укучыга якын килеп, аларда тормышка якты караш т?рбиял??.

?и?азлау: проектор, презентация, “Маша и медведь” мультфильмыны? “Первый раз в первый класс” сериясе, Маша ??м Аю киемн?ре; А3 форматында язылган ?, Л, И, Ф, Б, А х?рефл?ре; “?лифба” китабы тышлыгы ясалган плакат, “Азбука” тышлыгы ясалган плакат, “The first steps” тышлыгы ясалган плакат.

Б?йр?м барышы.

(П?рд? ачыла. С?хн?г? музыка астында 1 нче сыйныф укучылары чыга ??м башкара.

“?йр?т?л?р м?кт?пл?рд?” ?ыры (В.Шаинский к?е, М.Пляцковский с?зл?ре, Р.Гыйлемханов т?р?ем?се)

 Укучылар кереп кит?, алып баручылар чыга: бер кыз (Алия), бер малай (Азат), кулларында ?лифба китабы.)

Азат.

И, ?лифбам, изге китап,

Балачак хатир?се.

Син диеп башлана безне?

??р туар та? ирт?се.

Алия.

??р кеше д? тормыш юлын

“?лифба”дан башлаган.

“?лифба”га к??ел салып,

Ялкаулыгын ташлаган.

Азат. Карале, Алия, чыннан да, “?лифба” ул безне? тормыш китабы бит.

Алия. ?йе, Азат, “?лифба” кече яшьт?ге балаларга х?реф ?йр?теп кен? калмый, ? якты д?ньяны танырга да ?йр?т?. Еллар узып, кем ген? булсак та, и? беренче р?хм?тебез “?лифба”га булыр сыман. А?а булган х?рм?т ?ич югалмас, эзсез калмас…

Азат. К?пьеллык тарихы булган “?лифба”ларыбыз х?зерг?ч? сакланып калган. Х?зер инде аларны? к?бесе я?артылган. (Презентацияд? т?рле “?лифба” китаплары р?семе чыгып бара.)

Алия. ? х?терлисе?ме, Азат, без з??г?р т?ст?ге, тышлыгында кыз ??м маэмай р?семе ясалган “?лифба” бел?н укыган идек, безне? эне-се?елл?ребез зур кызыл тышлысы бел?н укыды, ? х?зергел?ре б?тенл?й башкача…

Азат. Д?рес, Алия, л?кин минем бел?н килешерсе?, аларны? нигезл?ре бер?к бит.

Алия. Н?къ шулай, и? беренче “?лифба” авторлары С?л?й Вагыйзов бел?н Р?мзия В?литовалар ничек итеп уйлап табып язган булса, б?генге к?нг?ч? шул юн?лешт? басыла “?лифба” китаплары. (Презентацияд? “?лифба” китабыны? беренче авторлары фотосы.)

Азат. Ярый со?, тарихка да к?з салдык… Инде х?зер с?хн?г? б?генге б?йр?мебезне? и? м??им кунакларын – 1 нче сыйныф укучыларын ??м аларны? класс ?ит?кчел?рен чакырыйк!

Класс ?ит?кчесе чыгышы.

1 нче укучы.

?лифбаны? ??р х?рефе

Безне? к??елг? се?г?н.

Балаларны? к??елен?

Аны? сафлыгы и?г?н!

2 нче укучы.

Бик тырышып укыдык без,

?йр?ндек ?лифбаны.

Айлар, еллар ?тс?л?р д?

Х?рм?т ит?рбез аны!

3 нче укучы.

Инде х?зер зурлар булдык,

?лифбаны ябабыз.

Л?кин аннан да к??елле

Китапны ?ич тапмабыз!

?ыр — “Без инде х?зер зурлар” (М?хт?р Мин?а?ев к?е, З?ки Нури с?зл?ре).

?ыр т?мамлана, укучылар с?хн?д? кала, алып баручылар да чыга.

Алия (1 нче сыйныфларга карап): 

И-и-и, дускайлар! ?ле кайчан гына м?кт?бебезне? бусагасын атлап керг?н идегез бит. Кайчан гына “?лифба”ны беренче тапкыр кулыгызга алган идегез…

Азат. И, Алия, ?зебез д? шулай бит инде! Б?генгед?й х?теремд?: мин м?кт?п бусагасын атлыйм… Беренче д?рес… Беренче китабым – “?лифба”… Аны ?йг? зур х?зин?д?й алып кайтып тышлап куйганым, зур т?земсезлек бел?н ??р битен к?зд?н кичерг?нем б?генгед?й к?з алдымда.

Алия. Балалар, ? сез бел?сезме: “?лифба” укыган кеше бик акыллы, инсанлы була. Зур-зур апа-абыйлар да кайчандыр ?лифба китабын, кулларына алып, кадерл?п укыганнар.

Укучы. ?йе, ?ни ??рчак шулай дип ?йт?…

(Шулвакыт с?хн? артыннан с?ер калын тавыш я?гырый.)

Аю. Ай-яй-яй…. Нишл?тте??! Минем “?лифбам”ны нишл?тте??..

(С?хн?г? “Маша и медведь” мультфильмы геройлары Аю ??м Маша килеп чыгалар. Аюны? к?ефе юк, ул мо?су, ? Маша, эче катып к?л?-к?л?, ертылган ?лифба китабын к?т?реп, аю артыннан й?гер?.

Азат (аюны туктатып). Кара ?ле, Алия, бу безне? барлык балалар да телевизордан яратып карый торган Маша бел?н Аю т?гелме со??

Алия. ?йе шул, н?къ ?зл?ре! Ис?нмесез, Аю, кайлардан килеп чыктыгыз бу якларга?

Аю. И, кешел?р, мин сезг? зур ярд?м сорап килдем бит ?ле. Зин?ар, Машага китапларны ертырга ярамаганлыгын а?латыгыз. Нинди кадерле, берд?нбер китабым “?лифба”ны ?р?м итте бит!

Маша (к?леп). ?р?м иттем, ?р?м иттем!

(Укучылар, Машаны туктатып, шигырь с?йлил?р. ??р укучыны? кулында А3 форматында ясалган ?лифба с?зе составындагы х?рефл?р. Шигырь куплетларыны? беренче х?рефл?рен?н ?лифба с?зе барлыкка кил?ч?к.)

1 нче укучы (кулына “?” х?рефе язылган плакатны тотып, Машага карап).

?г?р ертса? китапны

Ул ?пк?л?р бит си?а.

Алай эшли к?рм?, зин?ар,

Китап алгач кулы?а!

2 нче укучы (“Л” х?рефен к?рс?теп).

Л?кин шуны ист? тот:

Укырга ?йр?н син д?.

?лифба ул изге китап

??рвакыт тот исе?д?!

3 нче укучы (“И” х?рефен тотып).

Инде а?лагансы?дыр,

?лифбаны? кадерен.

Тик ?лифба ачар си?а

Бу д?ньяны? бар серен!

(?леге 3 бала, залга карап, х?рефл?рне тотып басып торалар: “?ЛИ” и?еге килеп чыга.)

Аю: А?лады?мы син, Маша?

Маша (га??пл?неп). ?йе-?йе, а?ладым.бугай. (Ян?д?н ?з ролен? кайтып, к?л? башлый.) ?й, аю, кил ?ле монда! (Боера.) Ни ?чен бу китаптагы р?семд? куян бер ген? колаклы, ??!

Аю (мо?су гына). Ч?нки син аны? икенче колагы ясалган ?ирен ертып алды?!

Маша. Алайса, моны х?зер ?к т?з?терг? кир?к! (Ручка алып, китапка куян колаклары ясый башлый, шулчак укучылар аны тагын туктатып кала.)

4 енче бала (“Ф” х?рефен к?рс?теп).

Фикере?не хупламыйм,

Яле, Маша, бул сакчыл!

Китап бит си?а карата

Ярд?мчел ??м кунакчыл!

5 енче бала (“Б” х?рефен к?рс?теп).

Битл?рен? кал?м бел?н

Беркайчан да язма син!

Китапларда ?зе?н?н со?

Тап эзл?ре калмасын!

6 нчы бала (“А” х?рефен к?рс?теп).

Ахыр чикт? шуны ?йт?м:

Укырга ?йр?н инде!

?лифбага к??еле? сал,

Х?рм?т ит ?з-?зе?не.

Аю.

А?лады?мы, Маша дустым?

Д?рес с?йли балалар.

Ч?нки алар инде зурлар,

?лифба укыганнар!

Маша (Шаккатып, укучылар к?рс?теп торган “?лифба” с?зен кычкырып укый.)???…лиии…фффбббб….аааа…. ?лифба! ?лифба! С?з килеп чыкты!!! (Шатланып к?л?.)

Кара ?ле, чынлап кызык

Ик?н китап укуы…

Сезне? с?зл?рне ?ичшиксез

Ты?лармын мин бу юлы!

Р?хм?т си?а, Аю дустым,

Мине монда китерде?!

? балалар минем начар

Гад?тл?рне бетерде!

Укуга к??елем салам

Б?генн?н башлап мин д?!

? син Аю, тырыш мине

Укырга ?йр?терг?!

Аю. Эх, дусларым, р?хм?т сезг?, бик т? ярд?м иттегез! Х?зер сезне? р?хс?т бел?н без ?йг? кайтыйк инде, ярыймы?

Маша. ?йе, р?хм?т дусларым! Мин, ?йг? кайткач, “?лифба”ны? ертылган битл?рен ябыштырып куячакмын, аны матур итеп тышлаячакмын ??м укырга ?йр?н?ч?кмен! Б?генн?н башлап мин д? укучы! Шулай бит, Аю?!

Аю. ?йе, шулай шул, Маша!

Маша (Аюны ашыктырып). ?йд? тизр?к, тизр?к, тизр?к! Киттек, Аю! Укырга ?йр?т мине! Укырга ?йр?т! Минем д? белемле буласым кил?! Тизр?к! Тизр?к!

Аю. Сау булыгыз, дусларым! Маша тизд?н сезне? ??м минем ярд?м бел?н укырга да ?йр?нер, без сезг? бу турыда х?б?р ит?рбез, ярыймы? (Чыгып кит?л?р.)

Азат. К?рдегезме, балалар, “?лифба” укыган кеше башкаларга да булышырга тырыша, яхшы к??елле була.

Укытучы

?йе укучылар ?лифба безне х?рефл?рне танырга,алардан и?екл?р,с?зл?р т?зерг?,укырга ,санарга,язарга ?йр?тте.Б?ген безне? класста ??рбер бала укый,яза бел?.Чын к??елемн?н котлыйм сезне укучылар!

Алия

Б?йр?мебез д?вам ит?.?йе, ?лифба безне к?п н?рс?л?рг? ?йр?тте.Х?тта рус ?киятл?рен татарча укырга да ?йр?ндек.

Азат

Сезне? каршыгызда 1б укучылары татар теленд? “Шалкан” ?киятен к?рс?терл?р.

Алия. 

Азат, безне? бит ?ле б?генге б?йр?мг? килг?н кунакларыбыз да бар. ?йд?гез, аларны бирег? чакырыйк!

(С?хн?г?, татарча“?лифба”, “К??елле татар теле”,

 русча “Азбука” ??м инглизч? “The first steps” китапларыны? тышлыгы ясалган плакатлар к?т?реп, балалар килеп кер?.)

“?лифба”.

Ис?нмесез, дусларым!

Мин буламын ?лифба!

Бу минем туганнарым,

Сезд?й якын дусларым!

“Азбука”.

Чакырмыйча да кил?без,

Б?йр?м ик?нен бел?без!

Мин буламын Азбука,

Таныш мин бар халыкка.

“The first steps”.

? мин булам “The first steps”,

Сезне? бел?н таныш без.

Инглизл?р ?лифбасы мин,

Азбуканы? бабасы мин!

“?лифба”.

Без бик тату яшибез,

Берг?л?шеп эшлибез.

Балаларны укырга да

Без берг? ?йр?т?без!

«К??елле татар теле”

?лифбадан башлана ул

К??елле татар теле.

Рус телле балаларга

Га??еп серл?р иле.

Азат. К?рдегезме, дускайлар! Безд? кадерле кунаклар бар! Х?рм?тле кунакларыбыз, без сезне б?генге б?йр?мд? к?р?ебезг? бик шат! Сезд?й якын, м?рх?м?тле китаплар к?бр?к булсын иде ?ирд?!

?лифба. Р?хм?т сезг?, дусларым!

Алия.  ?ле бел?сезме: сезне? ярд?м бел?н Маша исемле я?а дустыбыз да укырга ?йр?нерг? диеп с?з бирде х?тта!

?лифба. ?йе, ?йе, бел?без! Маша с?зенд? торды. ?ле алай гына да т?гел, ул х?зер ишегалларындагы этл?рне, песил?рне, ?рд?кл?рне, чучканы ??м к??? б?тил?рен д? укырга ?йр?т?! Озын с?зне? кыскасы шул: без сезг? буш кул бел?н килм?дек, ? Машадан серле б?л?к(шар) ??м видеос?лам алып килдек! (“Маша и медведь” мультфильмыны? “Первый раз в первый класс” сериясенн?н ?зек (06.48 секундтан 08.56 секундка кад?рге, Машаны?, тырышы-тырышып, “Азбука” китабын укыган ?леше) к?рс?тел?.С?хн?д? алып баручылар ??м укучылар.)

Азат. ?лифбаны? изгелеген санап бетерерлек т?гел! Еллар ?тс?л?р д?, ул барыбер и? кадерле китап булып кала бир?! Укучылар, сез безне? бел?н килеш?сезме?

Укучылар (барысы берг?). ?йе!

?лифба Укучылар,карагыз ?ле, Маша безг? нинди б?л?к ?иб?рг?н?

Укучылар (хор бел?н)Шар.

?лифба Шар дисезме?Шар гына т?гел бу.Бу серле шар.Сере аны? эченд? :кем эченд?ге язуны ала ,шул серне д? ача!

(К??елле музыка я?гырый,?лифба балалар янына килеп,шарны к?рс?теп й?ри,балалар шартлата алмыйлар)

?лифба  

?фсен,т?фсен,

Шайтан ?тсен,

?илл?р иссен,

Т?тен чыксын,

Шар серен ачсын!(Шарны шартлата,ид?нг? язу килеп т?ш?.)

Укытучы Ч? укучылар ,монда н?рс?дер язылган,кем укып бир? алыр ик?н аны?

Укучылар Мин,мин,мин...

Укытучы Алайса,мин ?зем укыйм инде.(Шардагы язуда табышмаклар язылган)

К?решерг? кулы юк,

С?йл?шерг? теле юк,

Аны? бел?н к?решм?г?н,

Ки??шм?г?н кеше юк

(китап)

К?рс?терг? юк кулы,

Энд?шерг? юк теле,

Зир?клекне,тырышлыкны

К?рс?теп тора ?зе.

(“5”ле)

Укытучы Укучылар игътибар бел?н укыгыз ?ле ,кызыл т?с  бел?н язылган х?рефл?рд?н нинди с?з укып була?

Укучылар (берг?л?п) Туган тел.

Укучы

?ле к?п укымасак та,

”Туган тел”не бел?без.

Бу Тукай абый б?л?ге,

Кадерле ?ыр диябез.

(Берг?л?п “Туган тел”?ыры башкарыла.)

 

 

 

Укучы

 Д?ньяда и? матур ил-

Укучылар

Ул минем туган илем!

Укучы

 Д?ньяда и? матур тел-

Укучылар

Ул минем туган телем!

Укытучы

Кадерле кунаклар!Шушыны? бел?н безне? кич?без ахырына якынлашты.Игътибарыгыз ?чен р?хм?т!