Հին աստվածներ- սլայդ

ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԴԻՑԱԲԱՆՈՒԹՅԱՆ ԱՍՏՎԱԾՆԵՐԸ

ՀՈՎՍԵՓՅԱՆ ԳԱԳԻԿ

Երևանի թիվ 130 դպրոցի

VI “Ա” դասարան

2010

ԱՐԱՄԱԶԴ

• Հին հայերի գերագույն աստվածն էր Արամազդը` երկնքի և երկրի արարիչը, բոլոր աստվածների հայրը: Նրան կոչում էին նաև “Մեծ և արի Արամազդ”, որի գլխավոր սրբավայրը գտնվում էր Հին Հայաստանի պաշտամունքային կենտրոններից մեկում: Այնեղ էին գտնվում հայոց Արշակունի թագավորների տոմնական դամբարաններն ու գանձերը:

ԱՆԱՀԻՏ

• Արամազդի դուսրն էր կամ կինը Անահիտը` հայոց ամենասիրելի և պաշտելի դիցուհին: Նա կոչվում էր “Մեծ տիկին Անահիտ”, բոլոր տեսակ խոհե-մությունների ու պարկեշտությունների մայր:Հավատում էին, թե նրա շնորհիվ միշտ եղել է, կա ու գոյություն կունենա Հայոց աշխարհը:

ՎԱՀԱԳՆ

• Հայոց դիցարանի երրորդ աստվան էր Վիշապաքաղ Վահագնը, մի վառվռուն ու խարտյաշ պատանի` հրեղեն մազերով, բոցավառ մորուքով և արեգակնափայլ աչքերով:
• Վահագնը հայերի ամպրոպի ու կայծակի աստվածն էր, որից թագավորներն ու զորավարները քաջություն էին աղերսում:

ԱՍՏՂԻԿ

• Աստղիկ դիցուհին հայոց սիրո և ջրի աստվածուհին էր, որի պաշտամունքը կապված էր Արուսյակ մոլորակի հետ:
• Աստղիկի ու Վահագնի ամուսնությունը համարվում էր սրբազան. Այդ ամուսնության հետևանքով անձրև էր տեղում երկրի վրա, ծաղկեցնում երկիրը, բերք ու բարիք տալիս մարդկանց:

ՆԱՆԵ

• Հին հայերի հաջորդ դիցուհին Նանեն է` Արամազդի դուստրը, հավանաբար ռազմի աստվածուհի, որի պաշտամունքը սերտ կապված էր մայր դիցուհու` Անահիտի պաշտամունքին:
• Ժողովրդի մեջ մինչև այժմ էլ մեծ մորը, այսինքն` տատին, նանե են կոչում:

ՄԻՀՐ

• Երկնային լույսի և արեգակի աստվածն էր լուսճաճանչ ՄԻհրը` Արամազդի մյուս որդին, Անահիտի և Նանեի եղբայրը:
• Միհրի պաշտամունքը լայն տարածում ուներ Հին Հայաստանում:
• Հին Հայաստանում օրացույցի յուրաքանչյուր ամսի 8-րդ օրը կոչվում էր նրա անունով` Միհր, իսկ փետրվար ամիսը` Մեհեկան:

ԱՄԱՆՈՐ ԵՎ ՎԱՆԱՏՈՒՐ

• Հայերի համաժողովրդական սիրո և ճանաչման աստվածներն էին:
• ԱՄԱՆՈՐ – հին հայերենում նշանակում էր նոր տարի, հին հայերի ամենասիրելի աստվածն էր` նոր պտուղների ամենաբերն էր:
• ՎԱՆԱՏՈՒՐ – ամանորյա պաշտամունքատեղի էր:

ՏԻՐ

• Հին հայերի իմաստությունների, գիտության աստվածն էր Տիրը, Արամազդ գերագույն աստծու գրիչը կամ քարտուղարը, որի պաշտամունքատեղին գտնվում էր հին Արտաշատի մոտակայքում:
• Քրմական իմաստությունների շարքում համարվում էր գուշակությունն ու երազահանությունը, որի պատճառով Տիր աստծուն կոչում էին նաև երազացույց :

ՍՊԱՆԴԱՐԱՄԵՏ

• Հին հայերի ստորերկրյա թագավորու-թյան աստվածն էր Սպանդարամետը, որ հաճախ նույնանում էր ստորգետնյա աշխարհի, մեռելների թագավորության կամ ուղղակի դժոխքի հետ:
• Երբեմն հոգնակի “Սանդարամետք անդնդոց” ձևով հասկացել են դժոխքի անդունդներ, դժոխքի չար ոգիներ :