Генетиканын тарыхынын негизги учурлары

Генетиканын тарыхынын негизги учурлары (1865 -2017)

• 18 кылымынын ортосунан – 21 кылымынын башталышы

   

  Тукум куучулук жана өзгөргүчтүктүн себебин илимий түшүнүк берүүсүнүн алдыӊкы аракет кылуусу

  1763–1851- ж.ж.

   

  Огюстен Сажрэ француз окуумуштуусу альтернативдүү же карама - каршылык белгилер жөнүндө болжолдонууну сунуш кылган

  1856–1865- ж.ж.

   

  Өсүмдүктөрдүн гибридизация боюнча Г.Менделдин иштери

  1865- ж.

   

  Г.Менделдин «Өсүмдүктөрдүн гибриддердин үстүнөн тажрыйбалар» иши жарык көрдү, анда буурчактын ар түрдүү сортторунда сегиз жылдык изилдөѳнүн жыйынтыктарында ачылган тукум куучулуктун закон ченемдүүлүктөрү берилген.

  1900 - ж.

   

  Ар түрдүү объекттерде эксперименттер өткөрүп К. Корренс, Г. Де Фриз и К. Чермак Г. Мендель ачкан белгилердин тукум куучулуктун негизги закондорун кайрадан ачышты

  1901–1903- ж.ж.

   

  Г.де Фриздин мутациялык теориясы иштелип чыккан

  1906- ж.

   

  АКШ жана Европада генетиктер дрозофила деген мөмө жемиш чымыны менен иштей башташат.

  1911 - ж.

   

  Т.Морган тукум куучулуктун хромосомалык теориясын биринчилерден болуп сунуштаган.

  1920- ж.

   

  Н.И. Вавилов тукум куучулуктун өзгөрүүсүнүн гомологиялык катарлар закону сунуштаган.

  1929- ж.

   

  А.С. Серебровский жана Н.П. Дубинин гендин татаал түзүлүшүн далилдешти

• 1933- ж.

   

  Биологдордун арасынан Т.Морган биринчи болуп физиология жана медицина боюнча Нобель сыйлыгын алган

  1944 - ж.

   

  Америкалык биохимиктер (О.Эверин ж. б.) ДНК – бул тукум куучулуктун касиетин коштоп жүрүүчү деп аныкташкан

  1953- ж.

   

  Ф. Крик жана Д. Уотсон ДНКнын түзүлүшүн аныкташты

  1955–1960 - ж.ж.

   

  Генетикалык материалдардын аныкталышы жана анын негизги закон ченемдүүлүктөрүнүн маалыматы,молекулярдык өзгөчөлүктөргө өтүшү

  1962- ж.

   

  Нуклеин кислоталардын түзүлүшүн жана организмдердин тукум куучулук маалыматтарын өткөрүүдө ролун ачкан үчүн англиялык физик Ф.Крик, биофизикМ. Уилкине жана америкалык биофизик Д. Уотсон Нобель сыйлыгын алышкан.

  1968- ж.

   

  Генетикалык кодду чечмелѳѳ жана анын белоктун синтезиндеги ролу үчүн америкалык биохимиктер Р. Холи, Х. Коранс, М. Ниренберг Нобель сыйлыгына ээ болушкан.

  1980–1990 - ж.ж.

   

  Биринчи геномдук долбоорлор жана аларды ишке ашыруунун башталышы. Гендик активдүүлүктүн иретке салуунун механизмдери, белгилердин пайда болуусунун генетикалык кѳзѳмѳлдѳѳ суроолору.

  1997 - ж.

   

  Бышып жетилген клетканын ядросунан пайда болгон биринчи клондошкон жаныбар

  (Долли козусу), ооциттин өзүнүн ядросу бышып жетилген лактацияга жөндөмдүү койдун эмчек безинин эпителий клеткаларынынмаданиятынын клеткасынын ядросуна алмаштырылган.

  1990–2000- ж.ж.

   

  Биринчи прокариоттордун (бактериялар) жана эукариоттордун геномдору түшүндүрүлгөн. Трансгендик организмдерди пайда кылуу.

  2001- ж.

   

  Адамдын геному аныкталган. Генетикалык технологияларды пайдалануунун этикалык суроолору