Газдардын колдонулушу

Физика 8-кл

КЫРГЫЗБАЕВА НАЗГУЛ

САБАКТЫН ТЕМАСЫ

ГАЗДАРДЫН ТЕХНИКАДА

КОЛДОНУЛУШТАРЫ

Впечатляйте

САБАКТЫН МАКСАТЫ

Окуучулар газдын кандай касиеттери алардын кенири колдонулушуна шарт түзөрүн мүнөздөп беришет;

Окуучулар газдын кайсы бир касиеттерин пайдаланып иштетилүүчү түзүлүштөрдү атап беришет

Окуучулар бири-бирин сыйлоого, алган билимин

турмушта колдонууга тарбияланышат

САБАКТЫН ЖҮРҮШҮ

Отулгон теманын негизги элементтерин кайталоо жана аны жаны темага байланыштыруу менен жаны теманы баштоо

1.Бойль-Мариоттун закону кандайча айтылат?

2.Изотермалык процесс деп эмнени тушунөбуз ?

3. Гей-Люссактын законунун маңызын айтып бергиле. 4.Изобаралык процесс деп кандай процессти тушунобуз?

САБАКТЫН ЖҮРҮШҮ

Менделеев-Клапейрон чыгарган газ абалынын тецдемеси жана андан келип чыгуучу закондор жон эле ой жугуртуулер эмес. Алар газдардын айрым касиеттерин практикалык максаттар үчүн пайдаланууда эске алынуучу тыянактарды берет. Аба толтурулган топту кол менен кысып, кайра кое берсек, ал баштапкы абалына келет. Бул абанын серпилгичтуулугу менен тушундурулот. Топтун кысылышында көлөм кичирейип, басым чоноет. Абанын кысылуудан кийин кайра баштапкы абалына умтулушу, б. а. серпилгичтуулук касиети, көптөгөн түзүлүштөрдө, анын ичинде транспорттордун донгөлөктөрүндө пайдаланылат. Өзгөчө, женил машиналардын жумшак, жагымдуу кыймылы донголоктордогуабанын серпилгичтүүлүгү менен байланыштуу. Цилиндрге поршень аркылуу камалган аба менен күйүүчү отундун (бензин, көк май ж. у. с.) аралашмасы учкундан тутанып, температурасы, демек, басымы кескин жогору болгон газды пайда кылат. Бул газ поршенди, аны менен бирге, машинаны кыймылга келтирүүчү күчтү жаратат.

САБАКТЫН ЖҮРҮШҮ

Дмитрий Иванович Менделеев  (1834-1907) - Орустун улуу окумуштуу химиги, илимпоз педагог жана коомдук ишмер. Ал 1834-жылы 8-февралда  Тобольск  гимназиясынын директорунун үй-бүлөсүндө туулган. Гимназиядан кийин  Петербургдагы  педагогикалык институттун физика-математика факультетинин табият таануу бөлүмүнө кирип, аны алтын медаль менен (1855-жылы) бүтүргөн. Эки жыл мугалимдик кесипте, кийин 1857-жылы  Петербург  университетинде иштеген. 1861-жылы анын "Органикалык химия" деген китеби жарыкка чыгып, Петербург Илимдер Академиясынын  Демидов  сыйлыгына татыктуу болгон

САБАКТЫН ЖҮРҮШҮ

Буу турбиналары, реактивдүү кыймылдаткычтар, бургулоо аспаптары ж. у. с. көптөгөн тузулуштөр кысылган газдын күчүн пайдалануу менен иштешет. Ошентип, заттын газ абалынын колдонулушундагы негизги бир өзгөчөлүгү, анын женил салмагы, температурага же көлөмгө жараша кысылып-кенейиши менен байланыштуу.

САБАКТЫН ЖҮРҮШҮ

1.Идиштеги газдын көлөм бирдигиндеги молекулаларынын саны п 0 = 3 • 10 19 см~ 3 . Эгерде газдын температурасы 1; = 27°С болсо, газдын басымы эмнеге барабар? (1,24 • 10 5 Па)

2.Өзүңөр жашаган болмодог у абанын массасын нормалдуу шарт ү чүн аныктагыла.

ЖЫЙЫНТЫКТОО

1.Газдын кандай касиеттери алардын кенири колдонулушуна шарт түзөт?

2.Газдын кайсы бир касиеттерин пайдаланып иштетилүүчү түзүлүштөрдү этап көргүлө

ҮЙ ТАПШЫРМА

3.Көлөму 0,83 м 3 болгон идиштеги 1 моль абанын температурасы 17°С болсо, басымы эмнеге барабар? (2,9-10 3 Па)

4.Футбол тобунун көлөму 2 литр. Үйлонгон абанын басымы

1,5 • 10 s Па. Эгерде абанын температурасы 17°С болсо, топтун ичине киргизилген абанын массасы жана жалпы молекулалардын саны эмнеге барабар? (0,036 кг, 7,4-10 23 )