Эмгек миграциясы жакшыбы же жаманбы

Эмгек миграциясы жакшыбы же жаманбы?Айылдык мугалимдин көз карашы.

Эмгек миграциясы бул албетте жакшы көрүнүш эмес деп эсептейм.Себеби алсак бир үй булөдө азыркы учурда жок дегенде 1адам же жалпы үй-булосу менен мамлекеттен сыртта журушот.Бул албетте журок ойуткон маселе экени талашсыз.Биздин олкодо жумуш орундары жоктугунан улам жетишпеген жашоодон чарчап кээ бирлер ажырашууга чейин барса кимдир бироо уй булосун таштап мекенден сыртта өзгө мекендин пайдасы үчүн өз жанын тобокелге салып арзыбаган акча учүн иштеп жургонун ким гана билбейт.Өлкобуздо демилгелүу билимдүу жаштар коп бирок алардын оюн укчу тушунчу адам жок да.1жылда 100000деген жаштар эмгекке жарамдуу болуп,осуп жетилуудо.Бирок алардын жарымы гана жумуш орун таба алат.Ал жумуш дагы адамдын чонтогун кампайтып уй-булосун багууга жетет дейсинби?Заман талабы ушулбу же адамдардын пейили бузулганбы айтор баары кымбатчылык болуп кеткени айдан ачык корунуу.Ал эми 50мин кыргыздын жаш улан кыздары чет олкого чыгып кимдир бироо ошол олко учун билимин жумшап кимдир бироо болгон кучун кучун жумшап уй-булосун багуудан башка аргасы барбы?Канчалаган молтурогон кыргыздын учугун улай турчу кыздарыбыз чет жерде оор жумуштарды жасап,ден-соолугунан ажыраса,ал эми уулдарыбыз бизди,олкону душмандан коргоочулар.мамлекеттин туусун желбиретчу атагын даалайга тааныта турган кучу толуп турган мезгилде орустун эшигин шыпырып,немистин жашылчасын өстүруп жургөнү кейиштуу акыбал эмей эмне?Буга да мейли бирок ден-соолугунан ажыраганы бул жакта турсун ата бабасы корбогон укпаган озго олкодо аянычтуу жан берген уул кыздарыбызчы?көз алдыңа элестетип олтура журогун сыздайт.Алсам отконку жылы Жалал-абад обласатындагы Аксы районунун коңшу айылыбыз болгон Кызыл-Жар айылынын тургундары 2000-жылы торолгон 3жигитибиз кырчындай жаш кезинде Россия жергесинен олум таап соогу келди.Энесинин сыздаганы,ыйы атанын ишенген тоосунан айрылган мундуу ыйы эт журогунду тилет.Ошол эле куну олум таап келген 96-жылы торолгон 2баланын ата-энесинин артында карып калган ата-энеси жана чыркыраган уулдары калды.

70женен болсо да оз апандай боло албас деген соз бекеринен айтылбаган сыяктуу.Чурполорго ким болбосун канча мээрим берсе да канча конул бурулса да оз ата-энесиндей ким мээрим берип,ким башынан сылап,ким эркелетет?Алардын тагдыры,келечеги эмне болот?Ал тубу жок карангылыкка батканы эмей эмне?

Ушул сыяктуу окуялар ар бир айылда болуусу эч кимге жанылык болбой калды.Алыс барбай озубуздун айылдан мисал келтирейин.Мурун биздин айыл жаркырап турган берекеге бай мол тушумдуу ток айыл эле.Талааларда жугору,буудай ,жашылча -жемиштер узулбой кары жашы дебей айылдан чыкпай эмгектенчу.Ал азыр кары жашы дебей чет олкодо ден-соолугун берип,айыл ападан алыста балдарын корууго зар болуп журушот.Бул албетте бир эле ата-энелерге эмес келечек муундарыбыз болгон окуучулапрыбыздын жашоосуна да терс таасирин тийгизип келет.Мисалы ата-энеден мээрим корбой чонойгон бала мерез болуп ата-энесин сагынып,куса болуп же океуудан ийгиликке жетишпей же турмсуштан ийгиликке жетишпей калуусу толук турдө ыктымал.Менин классымда да молтуроп ата-энесин келет деп кутуп жургон кара коздор толтура.Биринин атасы биринин апасы кээ бирлердин ата-энеси да чет олкодо.Мисалы Нурмухаммед деген окуучу баламдын ата-энеси 3жылдан бери Москва шаарында эмгектенет.Ал эми Кучабаев Байжигиттин атасы Москва шаарында 3жылдан бери иштеп ушул жылы борбор шаарыбыз Бишкекте иштеп журот.Жана дагы Аспердиева Айзиректин ата-энеси жетишпеген жашоодон келишпестиктерден улам ажырашып кетишип ,бугунку кундо Айзирек таежеси Аспердиева Жыпардын колунда калган. Ал эми Айзиректин апасы Москва шаарына кетип,5жыл иштеди.Быйылкы жылы жай мезгилинде келип, бирок жашоо турмуш шарттарына байланыштуу кайра дагы кетти.Аты аталган окуучуларымдын жашоосу жакшы,бардык нерсеси бар болгону менен ата-эне мээримин сезбей жатышат. Ата-эне тууралуу соз козголсо ыйламсырап калаарын сезем.Бул да болсо бир учууга камынып жаткан буркутторумдун бир канатынын алсырап ооруп жаткандыгы деп билем.Жана ар дайым оз апасында аярлап,конулуно карап келемин.Аларга озгочороок мамиле жасаймын.Класстагы окуучуларымды башынан болунуп жарылбоого уйротууго аракет жасаадыим.Ошонун бир жакшы жериби айтоор окуучуларым бири-бирине жардамын берип,мен жакшы окуйм мен бай жашаймын сен миграттын баласысын жокчулукта жашайсын деп кемсинтуу болбогон жана болбойт.

Мигранттардын эсебинен биздин олкого канчалаган акча жонотулуусу мумкун мамлекетке пайда болуусу мумкун.Бирок 10жыл мурунку Кыргызстан менен азыркы Кыргызстанды салыштырсак онугуу болбогон сыяктуу. Бычакка сап боло турчу мекенибизди онуктуруучулор чет олкодо миграцияда журсо кайдан биздин олкодо онугуу болот.Азыркы кундо да жогорку окуу жайларды аяктаган билимдуу студенттер чет олкону карай качышат.Себеп биздин олкодо жумуш табуу оной эмес жана айлык акысы да аз болгондуктан чет олко учун билимин жумшап журушот.Анан биздин олкодо онугуу кайдан.Мамлекеттик мекемелерде иштегендер учун мамлекет кам корбосо эч кандай шарт тузулбогон болсо.олко тбашчыбыз Садыр Жапаров президент болгондон бери бирааз жмамлекетибиз жандана тушту.Эми гана Кырпгызстан онугуунун 1тепкичин басып отту десек болот.Азыркы кундо бардыгы техникалаштырылып, заманбап болуп келе жатат.Мындан кийинки муундар биз мигрант болбой оз айылыбыздан онугууну баштоону токтотпошубуз керек.Жана Кыргызстан учун эн пайдалуу деп эсептелинген жумушту жасоого милдеттуубуз.Мигрант болууп озго олкодо журуудон коро оз мекенибиздин камын ойлосок мына ошондо гана биз чыныгы Азиянын арстаны боло алабыз.Мигранттардын агымы келечекте ар тараптан сокку болору бышык. Мисалы осуп жетилип жаткан балдарга эн чон психологиялык жабыркоо ,ажырашууга ,карылар уйунун жана жетим балдар уйунун кобойушуно ,зордук зомбулуктун , зынаанын аялдардын жесир калуусуна алып келээр ыктымалы бар.Демек биздин олкодо мындай коркунучтуу окуялакр болбоосу учун озго олкого чыгып иштоону тыйып ,жумуш орундарын кобойтуу зарыл.Биздин айылга дыйканчылык жасоодо Озбекстандан келип эмгектенип кетишет.ал эми айылыбздагы мектепке коншу айылдан 2мугалим келип эмгектенип билимин беруудо.