Дерс конспекти "Замир".

Дерс конспекти

Дерс мевзусы: Замирлернинъ чешитлери.

Дерс макъсады: 1. Фииль акъкъында талебелернинъ бильгилерини умумийлештирмек, текрарламакъ. 2. Замирлернинъ чешитлери мевзусынен багълы янъы малюмат бермек ве пекитмек. 3. Талебелернинъ агъзавий ве язма нутукъларыны зенгинлештирмек, инкишаф этмек. 4.Талебелерге Ватангъа севги дуйгъуларыны ашламакъ.

Дерс теминаты: дерслик, джедвель, даркъатма васталар (карточкалар).

Дерс кетишаты

1. Тешкилий къысым. Селямлашув, дерске кельмегенлерини къайд этюв, талебелерни дерснинъ макъсадынен танытув.

2. Кечкен мевзуны тешкерюв, текрарлав.

1. Фронталь суаль – джевап:

А. Насыл сёзлерге фииль дейлер?

Б. Фиильнынъ насыл шекиллери бар?

2. Талебелерге карточка вастасы иле вазифелер бериле:

Карточка № 1.

Берильген фииллернен джумлелер тизинъиз.

Чапышалар , ачылды, чалыша, юкълай, кестире.

Карточка №2.

Берильген сёзлернен джумлелер тизинъиз ве фииллернинъ дереджелерини къайд этинъиз. Язышалар сезни морфологик талиль этинъиз.

Язды, яздырды, язылды, язышалар, ювунам, таранам, кийинем.

3.Къалгъан талеберге диалог тизмек вазифе бериле.

1. Янъы мевзуны анълатув.

Эвельден талебелер замир акъкъында умумий малюмат алдылар. Шимди бу шиирден замирлерни тапынъыз.

Анамдай эркелеп, башымны сыйпап,

Ильк кере къолума туттурдынъ къалем,

Бугунь шу къалемнен мен, санъа адап,

Шиир язам, севинем, юректен кулем.

Бу къалем мен ичюн бир парча кунеш:

О, нурнен толдура дефтерлеримни.

Онынънен арттырам озюме дост-эш,

О, кокке еттирди къыскъа элимни.

Шу, бу, о – бир де бир ишаретини бильдире, бу – ишарет замири, балалар.

Мен , санъа– шахысны бильдирген замир , озюме – озь манасы, озюне косьтере – бу Озьлюк замири

Оджа ярдымынен талебелер нетидже чыкъаралар:

Замирлер, мана ве грамматик аляметлерине коре, секиз группагъа болюнелер:

1)Шахыс замирлери: мен, биз(1шахыс), сен, сиз(2шахыс), о, олар(3шахыс)

2)Ишарет замирлери: бу, шу, о, ана, бу, мына, шу, мынавы, анавы, бойле, шойле, ойле.

3)Суаль замирлер: ким? не? къач? насыл? къайсы? къачынджы? къачар?

4)Айырыджы-умумлештириджи замирлер: бутюн, эписи, эр , эр бир, эр ким, эр шей.

5)Озьлюк замири: озь, кенди.

6)Бельгисизлик замирлери: кимдир, недир, къасыдыр, насылдыр, бир ким, бири(си), базы.

7)Ёкълукъ замирлери: ич кимсе, ич бири(си), ич бир ким(се), ич бир шей.

8)Мулькиет замирлери: менимки, сенинъки, онынъки, оларнынъки.

1. Янъы мевзуны пекитюв.

1. Карточка вастасынен вазифелер бериле:

Карточка №1.

Ашагъыдаки берильген замирлернен джумлелер уйдурып язынъыз ве насыл джумле азасы олгъаныны бельгеленъиз.

Мен, бу, озю, бойле, не. (Бу мени пек тааджиплендирди. (Ш.А.), Бойле вакъытларда, эгер оны Амет тутмаса, эляк олып кетмеси бир шей дегиль эди.)

1. Къалгъан талебелерге ресим косьтериле , ве бойле вазифе бериле ресимге бакъып кучюк икяечик уйдурмакъ.

Карточка №2.

1. Тахта узеринде язма иш. Шиирден замирлерини язынъыз,(ве чешитлерини бельгиленъиз) Ифадели окъунъыз!

Эр бир халкънынъ озь тили бар

Яресинен сырдашкъан.

Балдан татлы о тиль онъа,

О бир вакъыт унутылмай.

Меним тувгъан халкъымнынъ да

Озь тили бар йырлашкъан.

Бинъ бир йылдыз арасында

Бу тиль манъа – толгъун Ай.

Бу тиль мени бешигимде

«Айненни»нен осьтюрген,

Яшлыгъымдан етеклей о

Тутып меним къолумдан.

Бир эджасын джоймам онынъ,

Бир арифин унутмам.

Тувгъан халкъым онен бахтлы

Урь аятнынъ къолунда!!!

1. Талебелернен язма иш беджериле. Джумлелерни язып замирлерини сечинъыз ве оларнынъ чешитлерини бельгиленъиз.

   1. Бу истек оны ахыр-сонъу музыка окъув юртуна алып барды.

   2. Мында окъугъан девринде о, бу саны темелинден огренмек ичюн, инсандан гъает буюк кучь, гъайрет, ираде талап олунгъаныны яхшы анълады.

   3. Бу бульбуль манъа сонъки куньлерде юкъу бермей.

3.Аталар сезлернинъ манасыны анълатынъыз .

а) Сабырнынъ тюбю – сары алтын.

б) Ватан экинджи анадыр.

в) Энъ яхшы дост – китап, энъ яхшы зенгинлик –бильгидир.

1. Дерсни умумийлештирюв ве нетиджелев.

Булмача(кроссворд)(джографиянен, тарихнен багълы)

1.Акъмесджит шеэрнинъ озени?

2. Бизим ватанымыз ?

3.Озьбек джамиси къайсы шеэрде ерлешкен?

4. 1944с. 18 майыста къырымтатар халкъымызнен насыл вакъиа олып кечти.

1. Эв вазифеси:

1. Дерсте кечкен мевзуны текрарланъыз.

2. «Ватаным Къырым» серлевалы метин уйдурып язынъыз. Джумлелеринизде замирлерни къулланынъыз.

3. Баалав.