Дарынды балының қабілетін қолдау

Дарынды балының қабілетін қолдау

Түзету-дамыту авторлық бағдарлама

Дайындаған: Аманкелдиева Шынарай Әлібекқызы

Түсінік хат

«Тегінде адам баласы адам баласынан ақыл, білім, ар, мінез деген қасиеттерімен озады», деген Абай.  Ұлы ақын сөзі еш уақытта өз мәнін жойған емес. Озық ойлы білімдар адамдар заманның дамуына өз үлесін қосады. Ойлау, іздену-табиғаттың адамзатқа берген тамаша сыйы. Бұл қабілет барлық адам бойынан табылары да сөзсіз. Қабілет іс-әрекеттің белгілі бір түрін ойдағыдай нәтижелі етіп орындауда көрінетін адамның жеке қасиеті. Дегенмен табиғат оны бәріне бірдей етіп бөлмей,біреуге көптеу, біреуге аздау, ал үшіншілеріне мүлдем жарытпай тарататыны да анық. Қазірге дейін ғылым мен тәжірибеде дарындылық туралы екі түрлі көзқарас бар. Біреулері кез-келген бала дарынды, тек уақытында нақты қабілетін анықтап, дамыту керек десе, ал қарсы көзқарастағылар дарындылық өте сирек құбылыс, жалпы адамдардың өте аз тобына ғана тән дейді

  Дарынды, жас талапты жастар – бүгінгі егеменді еліміздің жарқын болашағы. Елбасымыз Н.Ә.Назарбаев: «Бізге керегі – шын дарындар. Нарық қол-аяғымызды қалай қыспасын, мемлекет өзінің талантты ұлдары мен қыздарын, тарланбоз жүйріктерін қолдауға, қорғауға міндетті», - деп еліміздің болашағы жастарға үлкен мән берген.

Сонымен, дарынды дегеніміз - адамзат баласының басқаларға қарағанда ерекше ойлау, талдау, еске сақтау қабілеті бар шығармашылық пен табысты жұмыс істейтін еңбекқор адамдарда /оқушыларда/ кездесетін қасиетті айтамыз.

Бағдарламаның мақсаты:

Дарынды баланы анықтау;

Дарынды баланы қолдау;

Дарынды балаға бағыт беру;

Заман талабына сай бәсекеге қабілетті, білімді, іскер, ойлау жүйесі дамыған, адамгершілігі жоғары, логикалық тұжырым жасауға бейім, еркін ойлай алатын  мақсатқа жету үшін еңбектене білетін жеке тұлғаны қалыптастыру.

Бағдарламаның міндеті:

• Жекелеген пәндерден балалардың дарындылығын айқындау.
• Дарынды және ерекше қабілетті балалардың ізденуіне жағдай жасау.
• Оқушының ақыл – ой қабілетін жетілдіру;
• Шығармашылық жеке дарындылғын арттыру;
• Қабілетті оқушымен жеке жұмыстар жүргізу арқылы білімі  мен  ой өрісін әрі қарай дамыту, білім сапасын арттыру.
• Техника саласындағы қабілетті балалардың келешегіне бағдар беру.

ДАРЫНДЫ БАЛАМЕН ЖҰМЫС ЖАСАУДА МҰҒАЛІМГЕ ҚОЙЫЛАТЫН ТАЛАПТАР:

• дарынды оқушыны анықтау әдістерімен жұмыс жасай алуы;
• дарынды оқушыларды (жекелей және топпен)оқытуға арналған бағдарлама құрастырып, сонымен тұрақты жұмыс істей білуі;
• оқушы дарындылығын дамытуға қажетті зерттеу жұмыстарын жүргізе алуы;
• дарынды оқушыны оқытудың нәтижесін нақты бағалай білуі;
• дарынды оқушының ғылыми –ізденіс жұмыстарымен айналысуына жетекшілік етуі;
• дарынды оқушыны олимпиадалар мен сайыстарға дайындауда жетістікке жете алатындай деңгейде жұмыс жасауы;
• сабақ беретін пәнін мемлекеттік стандарт деңгейінен жоғары деңгейде білу
• оқушы дарындылығының моделін білу;
• қазіргі заманға сай оқытудың жаңа технологияларын білу;
• дарынды оқушыны оқыту, тәрбиелеу үрдісінде үлгірімге ғана көңіл бөлмей оның басқа да көрсеткіштерімен байланысына да көңіл бөлу;
• дарынды оқушылардың ерекшелігін ескере отырып, оларға шығармашылықпен жұмыс жасайтын тапсырмалар дайындай білуі;

Айы

Жұмыстың мазмұны

  Жауапты

1-4 сынып оқушылары арасында дарынды оқушыларды анықтау.

Дарынды оқушылардың жетекшілерімен бірлесіп жұмыс жоспарын құру.

Қыркүйек

1-сынып оқушыларынан Керн-Йерасек тестін алу.

2-4- сынып оқушыларының темперамент ерекшеліктерін анықтау.

Психолог

Оқушының ойлау қабілетіне арналған тапсырмалар.

Қазан

Бастауыш сынып оқушысының мектепке бару түрткісін анықтауға аранлған сауалнама

Кактус тесті

Психолог

Баланың жеке дербес тұлғасын анықтау ( анкета)

Айы

Жұмыстың мазмұны

  Жауапты

« Мюстенберг » әдістемесін алу.

Логикалық тапсырмалар орындау.

Қараша

Менің сүйікті пәнім (диогностикалық карта)

Бірдей ұқсас суреттерді тауып, оларды боя.

Психолог

« Үй » әдістемесі. Зейінді зерттеу.

Желтоқсан

«Қар түйіршіктері» тренинг жаттығу.

«Менің арманым» фото коллаж.

Психолог

« Орман суреті » әдістемесі

Айы

Жұмыстың мазмұны

  Жауапты

Деңгейлік тапсырмалар дайындау.

Есте сақта және боя.Түс туралы түсініктерін жетілдіру.

Қаңтар

Логикалық есептер шығару.

Танымдық тапсырмалар орындау.

Психолог

« Үй,адам,ағаш » әдістемесі.

Ақпан

«Төртінші артық » әдістемесі

Мен қандаймын? Тұлғаның өзін-өзі бағалауы.

Психолог

« Сыңарын тап » ойыны.

Айы

Жұмыстың мазмұны

  Жауапты

А.З.Зактың «Анаграмма» әдістемесі.

Наурыз

« Менің жанұям » әдістемесі.

Ситуациялық жағдайларды талдау.

Математикалық ойындар.

Психолог

Сәуір

Танымдық жаттығулар орындау.

«Сәлемдесу», «Менің көңіл күйім» жаттығуы.

«Жунглидегі жаңбыр» жаттығуы.Логикалық тапсырма.

Психолог

«Сөзден сөз ізде» ойыны.

Айы

Жұмыстың мазмұны

  Жауапты

«Фигураны ата» әдістемесі.

Мамыр

Оқушының қоршаған ортамен қарым-қатынасы

( диогностикалық карта)

«Қай жемісті таңдайсыз? » психологиялық тест.

Логикалық жаттығулар.

Психолог

Күтілетін нәтижесі:

• Оқушыларды өз тілінде жатық сөйлеуге, кез-келген ортада қарым-қатынасқа түсе алуға даярланады;
• Кестелі, бейнелі тілдік сөйлеуді қолданады;
• Өзіне тән стильдік ерекшелігі қалыптасады;
• Сөз бояуын құбылта алады.
• Ойын анық, дәл, шешен тілмен жеткізеді.
• Сөзі ой мен сезімге әсер ететін мағыналы сөздік тұлғаларды қолданады;
• Әдеби тілдік нормаларды ұтымды қолданады.
• Жағдаяттардан жол тауып шыға алады.
• Пәндік олимпиадаларға, ғылыми жоба жарыстарына, пікір сайыс ойындарына қатыстыру

Пайдаланған әдебиеттер тізімі:

• Психологиялық әдістемелер мен жаттығулар, тренингтер. М.А.Кусаинова.П.Е.Жарылғасовна. Ақтау 2013жыл
• Мектептегі психологиялық диогностика. Шабажанова С.Қ. Астана 2005 жыл.
• Қазықты психология журналы.№ 3 , 2015жыл.
• Қазықты психология журналы.№ 4 , 2018жыл.
• Қазықты психология журналы.№5-6 ,2015 жыл.
• Қазықты психология журналы.№3 , 2018жыл.
• Қазықты психология журналы.№4 , 2018жыл.