“Bo’lajak pedagoglarning kreativlilik sifatlarini rivojlantirish imkoniyatlari”

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI

OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZ IRLIGI

TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI HUZURIDAGI PEDAGOG KADRLARNI QAYTA TAYYORLASH VA ULARNING MALAKASINI OSHIRISH TARMOQ MARKAZI

Masofaviy ta’lim “Pedagogka psixologiya” ta’lim yo’nalishi tinglovchisi

Namangan davlat universiteti “Pedagogika - psixologiya” kafedrasi o’qituvchisi

Bobayeva Ziyodaxon Maxamadjon qizi ning

“ Bo’lajak pedagoglarning kreativlilik sifatlarini rivojlantirish imkoniyatlari ” mavzusida

M U N D A R I J A

KIRISH ............................................................................. . ........................... .5-7

I BOB. “KREATIVLIK” VA “KREATIV PEDAGOGIKA” TUSHUNCHALARINING MOHIYATI. 1.1 Kreativ ko‘nikmalar va talabalarda kreativ ko‘nikmalarni shakllantirish jarayonining mohiyati...................... ................... ..............................................8-14 1.2. Kreativlik potensialining tarkibiy asoslari va ustuvor tamoyillari.........................................................................................................14-19 1.3. Pedagoglarga xos kreativ sifat va ijodiy-pedagogik faoliyat malakalari. .......................................................................................................................... 19-28

II BOB. PEDAGOGLARDA KREATIVLIK SIFATLARINI RIVOJLANTIRISH YO‘LLARI.

2.1. Umumiy pedagogika fanining oliy ta’limda o’qitish xolati............. ............................................................................. 29-51

2.2.Seminar mashg’ulotlarida talabalarning kreativlilik sifatlarini rivojlantirish metodika si ....................... .................................... . .. 52-59

XULOSA ………………………………………………… … .60

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI ………61-63

3-ilova

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR R O’ YXATI:

I. O’zbekiston Respublikasi Prezidentining asarlari

1. Mirziyoyev Sh.M.Tanqidiy tahlil, qat’iy tartib-intizom va shaxsiy javobgarlik – har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo’lishi kerak. Toshkent: O’zbekiston. – 2017. -104 b.

2. Mirziyoyev Sh.M. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob halqimiz bilan birga quramiz. – T.: “O’zbekiston”. 2017. – 488 b.

3. Mirziyoyev Sh.M.Tanqidiy tahlil, qat’iy tartib-intizom va shaxsiy javobgarlik – har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo’lishi kerak. Toshkent: O’zbekiston. – 2017. -104 b.

• II. Huquqiy-me’yoriy hujjatlar
• 4. O’zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi.- T: O’zbekiston, 2018.
• 5.O’zbekiston Respublikasining “Ta’lim to`g`risida”gi Qonuni. Qonunchilik palatasi tomonidan 2020-yil 19-mayda qabul qilingan. Senat tomonidan 2020-yil 7-avgustda ma’qullangan
• 6.O’zbekiston Respublikasi Prezidentining «O’zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo’yicha Harakatlar strategiyasi to’g’risida»gi Farmoni (07.02.2017-yil. PF-4947).
• 7.O’zbekiston Respublikasi Prezidentining «Oliy ta’lim tizimini yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to’g’risida»gi Qarori (20.04.2017-yil PQ-2909).

III. Maxsus adabiyotlar

8. Долгоруков А. Метод case-study как современная технология профессионально-ориентированного обучения: http://www.vshu.ru/lections. php?tab_id=3&a=info&id=2600. 9. Drapeau Patti. Sparking student creativity (practical ways to promote innovative thinking and problem soving). – Alexandria – Virginia, USA: ASCD, 2014. 10. Инновацион таълим технологиялари / Муслимов Н.А., Усмонбоева М.Ҳ., Сайфуров Д.М., Тўраев А.Б. – Т.: “Сано стандарт” нашриёти, 2015. – 81-б. 11. Савельева М.Г. Педагогические кейсы: конструирование и использование в процессе обучения и оценки компетенций студентов / Учеб.-мет.пособие. – Ижевск: ФГБОУВПО “Удмуртский университет”, 2013. – С. 9. 12. Сборник кейсов для вузов по дисциплинам гуманитарного и социально-экономического цикла / Учеб.-мет.пособие. – СПб.: Изд-о СанктПетербургского университета управления и экономики, 2015. – С. 3. 13. Низомий номли ТДПУ ҳузуридаги тармоқ маркази доценти, п.ф.н., М.Усмонбоева, катта ўқитувчи А.Тўраев 14.. Башина Т.Ф., Ильин Е.П. Психология творчества, креативности, одаренности. – CПб.: Питер, 2009. 15. Рўзиева Д., Усмонбоева М., Ҳолиқова З. Интерфаол методлар: моҳияти ва қўлланилиши / Мет.қўлл. – Т.: Низомий номли ДТПУ, 2013. –115 б. 16. Турдиева М. Олий таълим муассасалари талабаларида педагогик тафаккурни шакллантириш. – Т.: Низомий номидаги ТДПУ, 2008. – 38-42-б. 17. Муслимов Н.А. Бўлажак касб таълими ўқитувчиларини касбий шакллантириш /Монография. – Т.: Фан, 2004. 18. Муслимов Н.А., ва бошқалар. Касб таълими ўқитувчиларининг касбий компетентлигини шакллантириш технологияси/ Монография. – Т.:“Фан ва технология” нашриёти, 2013. 19. Педагогика назарияси / ОТМ учун дарслик. Муал.: М.Х.Тохтаходжаева ва б. Проф. М.Х.Тохтаходжаеванинг умумий таҳрири остида. – Т.: “Iqtisod-moiya”, 2010. – 136-140-б. 20. Педагогика: 1000 та саволга 1000 та жавоб / Методик қўлланма. У.И.Иноятов, Н.А.Муслимов, М.Усмонбоева, Д.Иноғомова. – Т.: Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети, 2012. – 193 б. 21. Рўзиева Д., Усмонбоева М., Ҳолиқова З. Интерфаол методлар: моҳияти ва қўлланилиши / Мет.қўлл. – Т.: Низомий номли ДТПУ, 2013. –115 б. 22. Джо. У.Ф.Лау библитека сбербанка. «Введение в критическое мышление и теорию креативности» январь 2011г -245б. 23. Drapeau Patti. Sparking student creativity (practical ways to promote innovative thinking and problem soving). – Alexandria – Virginia, USA: ASCD, 2014. 24. Инновацион таълим технологиялари / Муслимов Н . А ., Усмонбоева М . Ҳ ., Сайфуров Д . М ., Тўраев А . Б . – Т .: “ Сано стандарт ” нашриёти , 2015. – 81- б . 25 Муслимов Н . А . Бўлажак касб таълими ўқитувчиларини касбий шакллантириш / Монография . – Т .: Фан , 2004. 26. Муслимов Н . А ., ва бошқалар . Касб таълими ўқитувчиларининг касбий компетентлигини шакллантириш технологияси / Монография . – Т.:“Фан ва технология” нашриёти, 2013. 27. Педагогика назарияси / ОТМ учун дарслик. Муал.: М.Х.Тохтаходжаева ва б. Проф. М.Х.Тохтаходжаеванинг умумий таҳрири остида. – Т.: “ Iqtisod - moiya ”, 2010. – 136-140-б.

• IV . Internet manbalari
• 28. https://www.alpinabook.ru/catalog/book-584989/
• 29. http://www.philol.msu.ru/~rlc2001/ru/sch_14.htm
• 30. Ziyonet.uz
• 33. www.pedagog.uz
• 34. http://bilig.academiascience.or

Bo’lajak pedagoglarni kreativ pedagogikaning umumiy asoslari , tamoyillari, pedagoglarda kreativlik sifatlarini rivojlantiruvchi metod,metod,vosita va texnalogiyalar bilan tanishtirish orqali ularda o’quv va ma’naviy-ma’rifiy ishlar jarayonini, talabalarning ilmiy-tadqiqot faoliyatlarini samarali tashkil etishga nisbatan kreativ yondashish malakalarini

Oliy ta’lim tizimida bo’lajak pedagoglarda kreativlikni shakllantirish va rivojlantirish yo’llaridan foydalanish jarayoni.

Bo’lajak pedagoglarda kreativlikni shakllantirish va rivojlantirish yo’llaridan ta’lim jarayonida samarali foydalanishning zamonaviy shakl, usul va vositalari.

T inglovchilarni kreativ pedagogikaning umumiy asoslari, tamoyillari, pedagoglarda kreativlik sifatlarini rivojlantiruvchi metod, vosita va texnalogiyalar bilan tanishtirish ;

T inglovchilarda o’quv dasturlarini yara t ish - nazariy va amaliy mashg’ulotlar uchun materiallarni to’plash va ularni saralash: o’quv axborot (ma’lumotlarni) samarali izlash: nazariy va amaliy mashg’ulotlar uchun didaktik ishlanmalar tayyorlash: nazariy va amaliy mashg’ulotlar uchun o’quv topshiriqlari turlarini belgilash: o’quv topshiriqlarini ishlab chiqish;

T inglovchilarning mavzu moxiyatidan kelib chiqqan xolda g’oyaiy mazmun va ilmiy asoslarga ega, amaliy qiymatga o’quv materialini tayyorlay olish, ma’ruza mashg’uloti uchun mo’ljallangan matnning visual xususiyat kasb etishi (sxema,jadval, diagramma) ga erishish, ma’ruza va amaliy mashg’ulotlar, shuningdek, reyting nazorat uchun keyslar va darajali testlar to’plamini shakllantirish borasidagi ko’nikmalarning malakaga aylanishini taminlashdan iborat.

P edagogning an’anaviy pedagogik fikrlashdan farqli ravishda ta’lim va tarbiya jarayonini samaradorligi ta’minlashga xizmat qiluvchi yangi g‘oyalarni yaratish, shuningdek, mavjud pedagogik muammolarni ijobiy hal qilishga bo‘lgan tayyorgarligini tavsiflovchi qobiliyati .

Kreativlik (lot., ing. “create ” – yaratish, “creative” – yaratuvchi, ijodkor)–individning yangi g‘oyalarni ishlab chiqarishga tayyorlikni tavsiflovchi va mustaqil omil sifatida iqtidorlilikning tarkibiga kiruvchi ijodiy qobiliyati .

ASOSIY SHAKLLAR

Me’yoriy hujjatlar (o‘quv fanlari bo‘yicha

DTS, o‘quv dasturi va rejalari)ni tayyorlash

O‘quv manbalari (darslik, o‘quv-metodik va metodik qo‘llanma, tavsiyanoma, lug‘at, ensiklopediya, atlas, ish daftari va b.) ni yaratish

Ta’lim jarayoni va ma’naviy ma’rifiy ishlar loyihalarini tayyorlash

O‘quv axborotlari, nazorat hamda sinov topshiriqlarini shakllantirish

Ta’lim jarayonini qiziqarli, jonli, jo‘shqin tashkil etish

Ilmiy-tadqiqotlarni muvaffaqiyatli olib borish

Ilmiy va metodik anjumanlarda faol ishtirok etish, chiqishlar qilish

Ilmiy, ilmiy-metodik va metodik ishlarni chop ettirish

Davriy hisobotlarni topshirish, attestatsiyadan o‘tish

O ‘qituvchilar tomonidan o‘quv fanlarini past o‘zlashtirayotgan va ularini o‘rganishni zerikarli deb hisoblayotgan talabalar e’tiborlarini fan asoslarini o‘zlashtirishga jalb etish;

O ‘qituvchilarga talabalarda kreativ fikrlash va ijodiy faoliyat natijalarini rag‘batlantirishga xizmat qiladigan strategiya va vositalarni tavsiya etish qilish orqali auditoriyada ulardan samarali foydalanishlari uchun imkoniyat yaratish.

PEDAGOGNING KREATIVLIK POTENSIALI KO‘P DARAJALI JARAYON VA U QUYIDAGI TAMOYILLARGA TAYANADI:

Ustuvor tamoyillar

Muammoli xarakterga egalik

Ijodiy yo‘naltirilganlik

Imkoniyatlarni oshirib borish

Individuallikka erishish

Kreativlikning yorqin namoyon bo‘lishi

Bir butunlik, izchillik, tizimlilik

S h axsning individual xususiyatlari va hayotiy faoliyatda orttirgan sifatlarining o‘zaro uyg‘unligi

PEDAGOGNING KREATIV POTENSIALI AN’ANAVIY TAFAKKUR YURITISHDAN FARQLI RAVISHDA QUYIDAGILARDA NAMOYON BO‘LADI:

- tafakkurning tezkorligi va egiluvchanligi; - yangi g‘oyalarni yaratish qobiliyati; - bir qolipda fikrlamaslik; - o‘ziga xoslik; - tashabbuskorlik; - noaniqlikka toqat qilish;

PEDAGOGNING KREATIV POTENSIALI QUYIDAGI TARKIBIY ASOSLARNI O‘Z ICHIGA OLADI :

Tarkibiy asoslari

Maqsadli-motivli yondashuv

(ijodiy faoliyat qadriyat sanaladi va upedagogning qiziqishlari, motivlari,faoliyatni tashkil etishga intilishida ko‘zga tashlanadi)

Mazmunli yondashuv

(o‘zida pedagogik, psixologik, maxsus va innovatsion xarakterdagi BKMni aks ettiradi)

Tezkor-faoliyatli yondashuv

(o‘zida ma’lum fikriy-mantiqiy

fikrlashga doir harakatlar, shuningdek, amaliy (maxsus, texnik, texnologik) faoliyat usullarini ifodalaydi).

Refleksiv-baholash

(bunda shaxsiy ijodiy faoliyat mohiyatini anglash, o‘z-o‘zini tahlil qilish vao‘z-o‘zini baholash ko‘zga tashlanadi).

loyihalash malakalari ;

Bilishga oid (diagnostik) malakalar ;

Muloqotga kiruvchanlik (kommunikativ) malakalari ;

Ijodiy-amaliy (konstruktiv) malakalar;tadqiqotchilik malakalari;

Izchillikni ta’minlovchi (protsessual) malakalar;

tashkilotchilik malakalari;

Texnik-texnologik malakalar

KREATIV SHAXSNING SHAKLLANISH BOSQICHLARI.

Bosqichlar

Mazmuni

1-boskich

Pedagogik, psixologiya, falsafa, estetika kabi fanlar (turkum fanlar)ning nazariy metodologik asoslarini o‘zlashtirish

2-boskich

O‘zlashtirilgan nazariy bilimlarni uzlukli va uzluksiz pedagogik

amaliyot davrida, shuningdek, amaliy mashg‘ulotlar va mustaqil ta’lim jarayonida amaliyotga tadbiq etish ko‘nikmalarini hosil qilish

3-boskich

Mustaqil ravishda o‘qib-o‘rganish va ijodiy izlanish asosida hosil qilingan amaliy ko‘nikmalarning malakalarga aylanishiga erishish

4-boskich

Mavjud nazariy bilim, amaliy ko‘nikma va malakalarga tayangan holda kasbiy faoliyatni samarali tashkil etishga psixologik jihatdan tayyorlanish