Бир негиздуу карбон кислоталар

У.Салиева атындагы зээнд\\ балдардын жатак-лицейи

Химия мугалими:Пайзилдаева Айжаркын

Логикалык тапшырма

Сабактын темасы :

Карбон кислоталар

Б\г\н сабакта:

• Жалпы маалымат
• Гомологиясы,номенклатурасы
• Изомериясы
• Табиятта кездешиши
• Алынышы
• Физикалык касиети
• Химиялык касиети
• Колдонулушу

Жалпы маалымат

• Карбон кислоталар -молекуласынын курамында

бир же бир нече –СООН тобу радикалдар менен

байланышкан органикалык бирикмелер аталат.

Карбонил тобу

Карбон кислотасынын гомологиялык катары

Формуласы

Систематикалык

HCOOН

(иЮПАК)

Тривалдык

CH 3 COOH

Метан кислотасы

Курамында кислота бар продуктулар

C 2 H 5 COOH

Этан кислотасы

Кумурска кислотасы

Кумурскадан бъл\н\п чыгат

Уксус кислотасы

Пропан кислотасы

C 3 H 7 COOH

C 4 H 9 COOH

Кычкылдануу реак-нын продуктусу

Пропион кислотасы

Бутан кислотасы

C 5 H 11 COOH

Пентан кислотасы

Май кислотасы

Углеводдордун ачышы

Валериан кислотасы

Гексан кислотасы

C 6 H 13 COOH

Уйдун с\т\ндъ

СН 3 (СН 2 ) 14 СООН

Валериан чъб\ндъ

Капрон кислотасы

Гептан кислотасы

СН 3 (СН 2 ) 16 СООН

Октагексан кис-сы

Энант кислотасы

Эчкинин майында

Гвоздиканын майында

Пальмитин кислотасы

Октадекан кис-сы

Жаныбалар майында,пекуинин данегинде

Стеарин кислотасы

Койдун майында

Изомериясы жана номенклатурасы

2 метил бутан кислотасы 3 метил бутан кислотасы

Жаратылышта кездеш\\с\

Алынышы

1.Чект\\ углеводороддорду каталиттик

кычкылдандыруудан

2СН 4 +3О 2 =2НСООН+2Н 2 О

2.Альдегиди кычкылдандыруудан

СН 3 СОН+[O]=CH 3 COOH

3.Спирттерди кычкылдандыруудан

С 2 Н 5 ОН+[O]=CH 3 COOH+H 2

4.Карбон кислотасынын туздарынан

2СН 3 СООNa+H 2 SO 4 =2 СН 3 СООH+Na 2 SO 4

Физикалык касиети

• С1-С3-кескин жыттуу суюктуктар
• С4-С9-илешкек,майланышкан жагымсыз жытты бар суюктуктар
• С10 дон баштап жытсыз,сууда эрибеген катуу заттар
• Массасы ъскън сайын эр\\ температурасы жогорулайт.Сууда эригичтиги тъмъндъйт.
• Кумурска жана уксус кислотасы сууда чексиз ээрийт

Химиялык касиети

• 1.Карбон кислоталар диссоциацияланат

• 2.Металлдар менен реакциялашат

• 3.Негиздик оксиддер менен

• 4.Негиздер менен

Химиялык касиети

• 5.Туздар менен реакциялашат

6.Аммиак менен реакциялашат

7.Хлор менен реакциялашат

СН 3 СООH+CL 2 =CL-CH 2 -COOH+HCL

8.Этерификация реакциясына кирет

СН 3 СООH+ С 2 Н 5 ОН =CH 3 -COOC 2 H 5 +H 2 O

Колдонулушу

клей

Жасалма булалар

Концервалоо,приправа

Карбон кислоталар

парфюмерияда

гербициддер

Маселе иштъъ

• Суутек боюнча тыгыздыгы 59 га

барабар болгон бир негизд\\

карбон кислотасынын формуласын тапкыла?М\мк\н болгон

изомерлерин т\зг\лъ.

Кън\г\\ иштъъ

• Гексан кислотасынын м\мк\н

болгон изомерлерин т\зг\лъ.

Аттарын атагыла.

Къё\л бурганыёарга рахмат!