Биосфера-жердеги жашоонун пайда болушу

БИОСФЕРА. Жердеги жашоонун

пайда болушу

БИОСФЕРА

(греч. bios - жашоо, sphaira - катмар)

Биосфера  – организм менен таралган жана алар тараптан жашоо ишмердүүлүгүнүн натыйжасында кайра ѳзгѳртүлгѳн географиялык кабыктын бѳлүгү.

Бардык организмдер таралган чөйрөсү бири - бири менен байланышкан. Алар жашоо коомчулугун түзүшѳт. Коомчулуктардагы негизги болуп өсүмдүктөр эсептелет.

Организмдер үчүн жашоо чөйрөсү болуп тѳмѳнкүлѳр эсептелет:

1

Суу

2

Жашоонун бешиги

Аба

3

Топурак

Организмдер туруктуу жашабайт

4

Эң жыш отурукташкан чөйрө

Организмдер

Бул чөйрөдө кожоюндун эсебинен тамактанган вирустар, бактериялар жашашат

Жерде жашоо ар түрдүү жана кеңири таралган. Болжолдуу азыркы учурда Жерде организмдердин бир нече миллиондогон түрлөрү жашашат. Адатта бардык организмдерди төрт топко бөлүшѳт: өсүмдүктөр, жаныбарлар, козу карындар жана микроорганизмдер.

Организм менен таралган жана алар тараптан кайра ѳзгѳртүлгѳн Жердин тармагы биосфера деп аталат. Ал ѳзүнѳ атмосферанын тѳмѳнкү бѳлүгүн, гидросферанын бардыгын жана литосферанын жогорку бѳлүгүн камтыйт.

http://www.oeco.ru

Биосферада организмдер Жерде тегиз эмес бѳлүштүрүлѳт. Климатка ылайык органикалык дүйнө экватордон уюлдарды карай жана жээктерден материктердин ичкери жагына жана ачык океандарга карай өзгөрүлөт. Мындай бөлүштүрүү кеңдик зоналуулук деп аталат.

Органикалык дүйнөгө мүнөздөмө

1

Экватордук кендик

2

Органикалык дүйнөнүн ар түрдүүлүгү жана байлыгы

Тропиктик кеңдик

3

Мелүүн кендик

Органикалык дүйнө жеткиликтүү кедей

4

Органикалык дүйнөгө бай, бирок анчалык ар түрдүү эмес

Уюлдук кендик

Өсүмдүктөр дүйнөсүнө жарды, жаныбарлар дүйнөсү – бир түрдүү

Тоолордо бийиктеген сайын өсүмдүктөр жана жаныбарлар дүйнөсүнүн мыйзам ченемдүү алмашылышы – бийиктик алкактуулук дайыма байкалат.

«Биосфера» деген с өзгө синквейн түзөбүз.

.

Үйгө тапшырма.

$ 43. окуп келүү.

Кластер түзүп келүү.