Analyzes on the improvement of measures to determine and reduce the impact of vibrations generated by the movement of vehicles on the building

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA О‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI

CHIRCHIQ DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI

“Boshlang‘ich ta’lim” fakulteti

5111700 – “Boshlang‘ich ta’lim va sport tarbiyaviy ish”

yо‘nalishi sirtqi 21/4-guruh talabasi

Mamadaminova Farangizning

“Ona tili o‘qitish metodikasi” fanidan

KURS ISHI

MAVZU: “ALIFBE DARSLARIDA NUTQ TOVUSHLARINI TAHLIL VA TARKIB QILISH PRIYOMLARINING QO‘LLANISHI”

Ilmiy rahbar: ______________________

«____» ________2023-y.

CHIRCHIQ – 2023

“Ona tili o‘qitish metodikasi” fanidan“Boshlang‘ich ta’lim” fakulteti

5111700 – “Boshlang‘ich ta’lim va sport tarbiyaviy ish”

yо‘nalishi sirtqi 21/4-guruh talabasi

Mamadaminova Farangizning

“Ona tili o‘qitish metodikasi” fanidan

“O’QISH DARSLARIDA TA’LIMIY METODLARDAN FOYDALANISH”

mavzusidagi kurs ishiga

TAQRIZ

Mavzuning dolzarbligi:___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Kurs ishining tarkibiy qismlari va uning yoritilishi:

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Kurs ishining kamchiliklari:

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

_______________________________________________________________

Taqrizchining yakuniy xulosasi:

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Taqrizchi:

____________________________________ ___________________

(ilmiy darajasi, unvoni F.I.SH.) (imzo)

“___” ___________ 2022-y.

“Boshlang‘ich ta’lim” fakulteti

5111700 – “Boshlang‘ich ta’lim va sport tarbiyaviy ish”

yо‘nalishi sirtqi 21/4-guruh talabasi

Mamadaminova Farangizning

“Ona tili o‘qitish metodikasi” fanidan

“O’QISH DARSLARIDA TA’LIMIY METODLARDAN FOYDALANISH”

mavzusidagi kurs ishiga

XULOSASI

Mavzuning dolzarbligi:________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Kurs ishining tarkibiy qismlari va uning yoritilishi:

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Kurs ishining rasmiylashtirilishi:

______________________________________________________________________________________________________________________________

Ilmiy rahbarning yakuniy xulosasi:

____________________________________________________________________________________________________________________________________

Ilmiy rahbari:

_______________________________ ___________________

(ilmiy darajasi, unvoni F.I.SH.) (imzo)

“___” ___________ 2022-y.

MUNDARIJA:

KIRISH………………………………………………………………………...5

I BOB. O’qish darslarida ta’limiy o’yinlar

1.1. O’qish darslarida ta’limiy o’yinlarning ahamiyati………………….………7

II BOB. O’qish darslarida ta’limiy o’yinlardan foydalanish

2.1 Boshlang’ich sinfda o’qish sur’atiga qo’yiladigan talablar, hamda o’quvchilarining o’qish sur’atini oshirish metodlari......……….…….……...22

2.2 O’qish darslarida ta’limiy o’yinlardan foydalanish metodikasi ....................25

XULOSA…………………………………………………………………........30

FOYGALANILGAN ADABIYOTLAR………………………………….....33

Kirish.

Mavzuning dolzarbligi.O’zbekiston mustaqillikka erishgach, ijtimoiy hayotning barcha jabhalarida keng kohlamli islohatlar amalga oshirila boshlandi, “Ta’lim to’g’riisidagi” qonun, “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi”, umumiy o’rta ta’limning Davlat ta’lim standartlarining qabul qilininshi, darslik hamda ohquv dasturlarining yangi avlodlarning yaratilishi, ohquv-tarbiya jarayonlariga ilg’or pedagogik texnalogiyalarning kirib kelishi ta’limni tubdan yangilanishiga olib kelmoqda.
Mamlakatimizda tashkil etilgan uzluksiz ta’lim tizimi tarkibida boshlang’ich ta’lim bosqichi muhim ahamiyatga ega. Ayniqsa, ona tili ta’limi mavjud ta’lim sohalari ichida yetakchi ahamiyat kasb etadi.O’zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A.Karimov “Yuksak mahnaviyat –engilmas kuch“ asarida: “Biz ajdodlarimizdan avlodlarimizga o’tib kelayotgan bebaho boylikning vorislari sifatida, uni boyitish, nufuzini yanada oshirish ustida doimiy ishlashimiz zarur. … Ayni vaqtda jamiyatimizda til madaniyatini oshirish borasida hali ko’p ish qilishimiz lozimligini ham unutmasligimiz zarur…“,-deydi.

O’zbek xalqi juda qadim zamonlardayoq Ilm-fanga katta ehtibor bilan qaragan va uni rivojlanishga xarakat qilgan. Ibn Sino, Beruiiy, Al-Xorazmiy, Amir Temur, Ulug’bek va boshqa ko’plab allomalar ilm—fanni dunyoga tanitganlar. Ilm-ma’rifatga beqiyos xurmat bilan qaragan xalqimiz qanday qiyinchilik va tohsiklar bo`lmasin uz farzanddarini savodli bohlnshini orzu qilganlar. Farzandlarini yoshligidanoq maktabga o’qishga berganlar. Maktabdor domlalar ohz usullari va tajribalariga asoslanib bolalarga sabokq berganlar. Demak, Ohzbekistonda ohqitishning o’ziga xos usullari mavjud bohlgan va ular rivojlanib borgan.

Boshlang’ich sinf O’quvchilarini har tomonlama yetuk, komil insonlar qilib, milliy istiqlol g’oyalariga sodiqlik ruhida, ajdodlarimiz mahdaniy mehrosiga hurmat, mustaqillikning qadriga yetish, uning yutuqlarini mustahkamlash ruhida tarbiyalashda ona tili ta’limi sohasining ohrni beqiyosdir chunki boshlang’ich sinf O’quvchilari o’qish darslarida inson va uni ohrab turgan tabiat, kishilar o’rtasidagi munosabatlar haqida bilim oldilar, tafakkurlarini boyitadilar.

“… har qaysi millat yoki xalqni mahnaviyati bugungi hayoti va taqdirini, ohsib kelayotgan farzandlarining kelajagini belgilashda shak- shubxasiz xal qiluvchi ahamiyat kasb etadi”, deb takidalydi. Ohzbekiston Respublikasi Prizidenti I. A. Karimov Yurtboshimiz “ta’lim – tarbiya” tizimidagi islohatlar boshlangan dastlapki yillarda men Jahon tajribasi hayotda o’zini ko’p bor oqlagan haqiqatdan kelib chiqib, agar bu maqsadlarimizni muvofaqiyatli ravishda amalga oshirsak, tez orada hayotimizda ijobiy mahnodagi “portlash effekti ”ga, yahni yangi ta’lim modelining kuchli samarasiga erishamiz”- degan fikrni bildirganliklarini “Yuksak mahnaviyat – yengilmas kuch” asarida yana bir bor qayd etganlar.

Mustaqillikning dastlabki yillardanoq o’qish darslarining yangi avlodi bilan birga metodik adabiyotlarda ohqitishning samarador usullarni ishlab chiqib, ta’lim jarayoniga tadbiq etish, yuqori natijalarga katta ahamiyat berila boshlandi.
Boshlang’ich sinf O’quvchilarini o’qishga ohrgatish bohyicha K. Ohsimova, S. Matchonov, X. G’ulomova, SH. Yohldosheva, SH. Sariev muallifligida oily ta’lim talabalari uchun yaratilgan “Ona tili ohqitish metodikasi”darsligi yaratildi. Mazkur darslikda T. Ashrapova, M. Odilovaning pedagogik bilim yurtlari uchun nashr etilgan “Ona tili metodikasi” darsliklarda ertak ohqitilishini nazariy va amaliy tomirlari yoritilgan. Bundan tashqari, S. Matchonov , X. G’ulomova, M. Suyunov, h. Boqievlarning “Boshlang’ich sinf o’qish darslarida ilg’or pedagogik texnologiyalardan foydalanish” qohllanmasida, S. Matchonov , X. G’ulomovalarning “Boshlang’ich ta’lim” jurnalida boshlang’ich sinf O’quvchilarini o’qishga ohrgatishga, matn ustida ishlashga doir qator maqollarida ertak matni ustida ishlashni takomillashtirish borasida metodik tavsiyalar ishlab chuqilgan. Ularda ertakning inson xayotidagi ohrni asoslab berilgan.

____________________________________ 1. Ta’lim taraqqiyoti. Boshlang’ich ta’lim, «Sharq» 13-14 betlar 2. G’ulomova X. Ona tili darslarida nutq o’stirish. //Boshlang’ich ta’lim. 230-bet

Boshlang’ich sinflarda ertak o’qish darslarini tashkil etish bohyicha S.Matchonovning “4-sinfda o’qish darslari” metodik qohllanmalarida metodik tavsiyalar berilgan. Lekin ularda darslikdagi barcha ertaklarning ohtilish usullari yoriyilmagan, mavjud ishlanmalar ham takomillashtirilishini taqazo etadi.4- sinf “O’qish kitobi”dagi “Go’zal fazilat –inson husni” mavzusini o’rganish ilmiy-ommabop asarlar, xalq og’zaki ijodiga mansub asarlar, masal va maqollar, topishmoqlar o`quvchilarda katta qiziqish uyg`otadi. Ularning matnida O’quvchilar nutqiga kiritish zarur bohlgan leksik birliklar, badiiy til vositalari yetarli darajada. Jumladan, “Ilm afzal” ertaklari matni o`quvchilarning bilimini boyitish bilan birga o`qish ko`nikmalarini rivojlantirish uchun, lug`atini boyitish asosiy manba bo`ladi.

“Go’zal fazilat –inson husni” mavzusini o’rganishdagi O’quvchilarda jonlantirish ohxshatish, qarshilantirish (antiteza), mubolag’a sanhatlari haqida reproduktiv metod orqali tasavvur hosil qilinadi. O’qituvchi o’rganilayotgan asar matnidan yuqoridagi sanhatlar qohllangan o’rinlarni doskaga yozib o’zi izoh beradi. O’quvchilar ular haqida tushuncha hosil qilgach, O’qituvchining topshirig’i asosida asar matnidan jonlantirish, mubolag’a, ohxshatish va badiiy tasvirni ohzlari topadilar va izohlaydilar.

“O`qish kitobi” “Go’zal fazilat –inson husni” mavzusida qo`llangan mavzularni o`tish usullarini takomillashtirish hozirgi davrning dolzarb masalasidir.

II. Asosiy qism.

1. Boshlang’ich sinfda o’qish surhatiga qohyiladigan talablar hamda o’quvchilarining o’qish surhatini.oshirish metodlari.

Nutq o’stirish: lug’atni boyitish, so’z birikmasi, gap, bog’lanishli hikoya tuzish.Umumlashtirish: yangi harfni jadvalga qohyish, yanga urganilgan tovushni unli va undoshga kiritish, yangi harfni ilgari o’rganilganlar bilan qiyoslash, tovush va harfning ahamiyatini takrorlash va xokazo.
O’rganilganlarni mustahkamlash darsida yangi tovushni ajratish, yangi harf bilan tanishtirish, mashqidan tashqari barcha ish turlaridan foydalaniladi, shuningdek, qohshimcha sohzlar va matnlar bilan ishlanadi; matnni o’qish va tahlil qilishga, kohrgazma vositalar bilan ishlashga (harfni terish kartonn, magnit doskasi, abak, sirli mato, rasmlar va b.) nutq o’stirishga, o’yinlar va qiziqarli materiallarga, ilgari o’rganilgan tovushlar va harflarni takrorlab mustahkamlashga alohida ahamiyat beriladi, Tarqatma materiallardan ham foydalaniladi.

Birinchi uchragan sohzlar bilan ishlash: ochiq bohg’in har bir undosh bilan tuziladi va ohqiladi, yopik burin esa unli bilan tuzilgan ochik bohg’inni ohqib keyingi undosh ohqiladi va sohz tulik ohqiladi.

Yangi so’z urg’usi kuyilgan holda beriladi, bu uni o’qishga, burinlab o’qishdek sintetik o’qishga (sohzni butunligicha o’qishga) yordam beradi.

Yangi so’zni doskada katta bosma harflar bilan yozish, O’quvchilarga ohqitish tavsiya qilinadi. Sohz shivirlash bilak ohqiladi, kesma harf bohg’in bilan yoziladi.

Syujetli (rasmning asosiy mazmunini bildiradigan) rasmga qarab o’qituvchi yordamida, uning yohllovchi suroqlari asosida hikoya tuzish, undan gapni ajratish va analiz qilish.

Yangi bohg’in, so’z tuzishda harf terish matosi, magnit doskasi, sirli mato kabilarning va yangi sohzni doskada va daftarda «yasash»ning ahamiyati juda katta. O’qish uchun xilma-xil bosma materiallardan qanchalik ko’p bohlsa, ulardan turli xil mashqlar tuzishda foydalanilsa, o’qish shunchalik ongli, qiziqarli bohladi, malaka po`xta shakllantiriladi.

Bola endigana ohqiy boshlagan boskichda ularni katorni yo’qotmaslikka, shuningdek, hatto, sohzdagi keyingi harfni, keyingi sohzni yo’qotmaslikka ohrgatish juda mo`ximdir. Bu vazifani savod o’rgatishning boshlanrich boskichida xatchohp (ohqiyotgan betni belgilab kuyish uchun kitob ichiga solib kuyiladigan qog’oz yoki lentacha) va tayokcha bajaradi. Ohqilayotgan katorni kuzatib borish kunikmasi sinf O’quvchilaridan ohrtog’ining xatosini tohgrilashni talab qilish bilan xam erishnladi. O’quvchilar bu talabni qizg’anib bajaradilar, shu yohl bilan ularda darsga, o’qishga e’tibori jalb etiladi.

Savod ohrgatishning birinchi kunlaridanok o’qish ongli bo`lishi, bolalarni ongli o’qishga ohrgatish juda mo`xim. Sohroqlar yordamida ohqilganlarni bola qanday tushungani aniqlanadi, tekshiriladi. O’qishdan oldin ohtqazilgan tayyorlov suhbati ham, ohqilgan matn yuzasidan ohtqazilgan sohzhbat ham shu maqsadga — ongli o’qish uchun xizmat qiladi. SHaroitga karab, bolalarga nimanidir o’qishni talab qiladigan problemali holatni yaratish ham zarur. Bunday problemali holatning javobini «Alifbe»dan yoki harf terish matosidan uqiladigan topishmok yaratishi mumkin. Bunday maqsadni problemali savolni keltirib chikaradigan taxminiy so`xbat yordamida xam amalga oshiriladi. Masalan, «qishda qushlar qaerga uchib ketadilar?» (harf terish matosida: «Issiq ohlkalarga uchib ketadilar».) Mana shu kabi tayyorlov mashrulotlari o’qishning yuqori darajada ongli bo`lishini tahminlaydi va shu bilan birga, bolalar kuz ushida uquv mexnati uzlashadi, ularni kiziktiradi.

Ongli o’qishni ifodali o’qishdan ajratib bohlmaydi. Ammo analitik o’qishning birinchi boskichida ifodali o’qish mumkin emas, chunki bolalar sohzda urg’uli bohg’inni ajrata olmaydilar, tugallangan intonatsiyani, surok intonatsiyasini, hatto, orfoepik to’g’rii o’qishni ham bera olmaydilar. SHuning uchun analitik o’qish bosqichida sohzni yaxlit, orfoepik qayta o’qish tavsiya qilinadi. Bunday qayta o’qish tug’ri intonatsiyaga, ifodalilikka rioya qilib o’qishga ohrgatibgina qolmay, o’qishning ongli bohlishiga xam yordam beradi.

O’qish inson hayotida muhim ahamiyatga ega. O’qish orqali inson borliq, jamiyat haqida bilimga ega bo`ladi, o’qishni bilmagan odamning kuzi ojiz kishidan farqi yuk. Boshlang’ich sinfda o’qish faoliyati barcha predmet darslarida amalga oshiriladi. Lekin o’qishga ohrgatishning yohl —yuriklarini o`qish metodikasi ishlab chiqadi. O’qish metodikasining kichik yoshdagi O’quvchilarning umumiy rivojlanishi, psixologiyasi, xususiy metodika soxasidagi yutuklar borlik fanlar yutugi asosida shakllanib boradi. Hozir maktablarda o’qish izoxli o’qish metodida olib borilyapti. Izohli o’qishga keyingi mahruzalarda to`xtalamiz. O’qish darslarida O’quvchilar tabiat, jamiyat, unda yashovchi, kishilar hayoti, ularning utmishi, hozirgi yashash tarzi, mashhur kishilari haqida, vatanning tabiati: ob-xavosi, boyliklari, xayvonot dunyosi va boshkalar haqidagi bilimlarni egallaydilar. Bilim olish jarayonida ularga nisbatan munosabat uyg’onadi. Bilim berish bilan O’quvchi shaxsi tarbiyalanib boradi.

V.A.Suxomlinskiy bu haqida shunday deydi: «Bolalar dunyoni va ohz-o’zini bila borish bilan birga katta avlodlar yaratgan
moddiy va mahnaviy boyliklar uchun o’zining mashulligini oz-ozdan bila borishlari kerak. . . bolaga yaxshilik va yomonlikni
tohgri kohrish imkonini berish kerak. Yaxshilik unda quvonch, zavq,hayajon, mahnaviy gohzallikka ergashish ishtiyokini hosil qiladi;
yomonlik kahr-g’azab, murosasozlik uyg’otadi, haqiqat va adolat uchun kurashga chorlovchi mahnaviy kuchga tuldiradi. (1-4 sinf "O’qish kitobi" da berilgan asarlar misolida ochib beriladi.) Sinfda o’qish darslari quyidagi vazifalarni bajaradi:

1.O’qish malakasini takomillashtirish. O’quvchilarda yaxshi sifatlari: to’g’ri, tez, ongli, ifodali o`qish malakalarini shakllantirish.

2.Bolalarda kitobga muxabbat uygotish, kitobdan foydalanishga, undan kerakli bilimni olishga ohrgatish, yahni kitob bilam ishlashni biladigan, chuqur fikrlovchi, sermuloxaza kitobxonlarni yetishtirish.

3.O’quvchilarni tevarak-atrof, borliq haqidagi bilimlarni kengaytirish, ilmiy dunyokarash elementlarini shakllantirish.

4.O’quvchilarni axloqiy, estetik va mexnatsevarlik ro`xida tarbiyalash.

5.O’quvchilarning nutqini va tafakkurini o`stirish.

6.Adabiy tasavvur elementlarini shakllantirish.

Bu vazifalarni bajarishning aniq yohli bohlishi zarur.
Yaxshi o’qish malakalarining sifatlari va ularni takomillashtirish yo’llari.
Yaxshi o’qish malakalarining sifatlariga to’g’rii, tez, ongli va ifodali o’qish kiradi va ular o’qish darslarida ohzaro boglik xolda takomillashtiriladi, bu tohrt o’qish sifati bir-biri bilan uzviy bog’liq. Ongli o’qish asosiy hisoblanadi, chunki O’quvchi tez qisqa—ohqiganini anglamasa bunday o’qish talabga javob bermaydi, ohqiganini tushunmaslikka olib keladi. Tugri o’qish ongli o’qishga xizmat qiladi. Tez, to’g’rii, ongli o’qish ifodali o’qishning asosi hisoblanadi.

Yaxshi o’qish sifatlari 3 bosqichga bo’linadi:

1.Analitik bosqich. Savod ohrgatish jarayoniga to’g’rii keladi. Unda bolalarda sohzlarni bohg’inlab o’qish malakasi shakllantiriladi.

2.Sintetik bosqich. Bu bosqichda sohzni sidirga o’qish malakasi shakkllantiriladi. Bunda sohzni kohrish bilan uning tovush tomoni idrok qilinadi. Sohzning talaffuzi bilan mahnosini anglash mos keladi. Sidirka o’qishga asosan O’quvchilar 3-sinfda ohtadilar.

3.Avtomatlashgan o’qish. Bu o’qishda O’quvchi-kitobxon sohzning bosh qismiga qarab ohqib ketaveradi. Ohqshning keyingi yillariga to’g’rii keladi. 4-sinfda bahzi O’quvchilar o’qishi avtomatlashadi.

O’qish darslari shunday tashqil qilinishi kerakki, asar mazmunini tahlil qilish yaxshi o’qish malakalarini takomillashtirishga yohnaltirilsin.

Yaxshi o’qish malakasining sifatlaridan biri - to’g’rii o’qishdir. To’g’rii o’qishga bir nechta metodist olimlar tahrif berganlar:

K.Qosimova: To’g’ri o’qish xato qilmasdan, yangilishmasdan o’qishdir. SHu tahrifni kengaytirib: to’g’rii o’qish sohzning tovush-harf tarkibini, grammatik shaklini buzmasdan, sohzdagi biror tovush yoki bohg’inni tushirib qoldirmasdan, ortiqcha tovush yoki bohg’in qohshmasdan, xarflarning urnini almashtirmasdan, sohzning urg’usiga rioya qilib o’qish to’g’rii o’qishdir.

M.Odilova, T.Ashrapova: Adabiy talaffuz normalariga qohyilgan barcha talablar to’g’ri o’qish ko’nikmasiga ham taalluqlidir, deyiladi. Demak, ularning fikricha, materialni adabiy talaffuz normalariga rioya qilgan xolda o’qish to’g’rii o’qish deyiladi.

Boshlang’ich sinf O’quvchilari to’g’rii talaffuz bilan matn mahnosini puxta sintez qilishda qiynaladilar.
O’qish kohnikmalarini takomillashtirish uchun asar ustida ishlashni ohqitish bilan birga amalga oshirish zarur.
O’qish jarayonida xatolar turli sabablarga ko’ra kelib chiqadi:
Sohzni talaffuz qilish bilan uning mahnosini tushunish o’rtasida puxta sintez bo`lmagani uchun, yahni bola oldin sohzni tovush tomonini kuradi,uni talaffuz qilishga xarakat qiladi va mahnosini ehtibordan chetda qoldiradi.

2.So’zlar ko’p bo’g’inli (murakkab bohg’in tuzilishidagi sohzlarni o’qishda), yahni sohzning tovush tarkibi murakkabligi uchun tez ohqiyman deb xatoga yohl qohyadilar.

3.To’g’rii o’qish yorug’likka, matn shriftiga, bolaning kuruv sezgisiga ham bog’liq.

To’g’ri o’qishni tahminlash uchun O’qituvchi quyidagilarga rioya qilishi kerak:

1.Matnni o’qishdan oldin u qilishi kiyin, tuzilishi murakkab sohzlarni, birikma va gaplarni aniqlashi, ular ustida ishlash usullarini belgilab olishi lozim.

Mahnosi tushunarsiz sohzlarni aniqlashi.

Matnning yaxshi, urta, yomon ohqiydigan O’quvchilarga ohqitiladigan qismni oldindan belgilab chiqishi.

O’qituvchi yoki sinf O’quvchilarining nazorati ostida o’qishni doimiy mashq qildirishi.

Xato qilishi mumkin bo`lgan urinni belgilab olishi.Xato o’qishni bartaraf etish uchun:

1.Tuzilishi murakkab sohzlarni xattaxtaga yoki kartonga bohg’inlarga bo`lib yozish, oldin O’quvchilarga ularni bohg’inlab, sohng
sidnrra o’qishni mashq qildirishi. -

2.Sohz mahnolarining sinonimini, antonimini keltirib yoki gap ichida qohllab tushuntirishi.

3.Xatchohpdan foydalanish. Xatchohp dikkati tarqoq bolaga, kohruv sezgisi past O’quvchiga juda foydali.

4.Xato o’qishi mumkin bo`lgan o’rindan O’quvchinya ogoxlantirish.

5.Kesma xarf va kesma bohg’inlardan foydalanish.

6.To’g’rii o’qish uchun sharoit yaratish.

7.SHivirlab va ichda o’qishdan foydalanish.

O’quvchilar yohl qohyadigan xatolar 2 xil:

1.Sohz mahnosini noturri anglashga olib keluvchi xatolar (urruni notqrri k.u"yib o’qish tufayli)

2.Sohzlarni ohqib olishga xalal beradigan xatolar.

Xatoni quyidagicha to’g’riilash usulidan foydalaniladi:

1.So’z oxiridagi qohshimchani noto’g’ri o’qisa, o’qishdan tohxtatmasdan to’g’riilash.

2.O’qish paytida gapning mazmuni buzilib ketsa, ohqib bohlgach qaytadan ohqitish yohli bilan to’g’riilash.

Tez o’qish normal tezlikda o’qishdir".

Olimlar tez o’qish matnni tushunishdan ajralib qolmasligi lozimligini tahkidlaydi. O’qish tezligi matnni tushunish tezligi bilan muvofik ravishda ohsishi kerak.

Tez o’qish ongli idrok etishni tahminlaydigan o’qishdir. Og’zaki nutq tempiga mos keladigan o’qish tempi normal tezlik hisoblanadi. Ohta tez o`qish va ohta sekin o’qish matn mazmunini tushunishni qiyinlashtiradi. O’qish tezligi bir dakikada uqiladigan sohzlar miqdori bilan belgilanadi.

Tez o`qishni taminlovchi yo’llar:

1.O’qishni turli topshiriqlar asosida mashq qilish

2.O’qishga qiziqish uyg’otish.

3.Rollarga bohlib ohqitish.

Dialoglarni 2 o’quvchiga o’qitish: 1.) oldin tez o’qiydigan o’quvchiga 2)keyin sekin o’qydigan o’quvchiga;

4.Matnni navbat bilan ohqitish.

Ko’pincha o’quvchilar tez o’qiyman deb xatoga yo’l qo’yadilar.

O’quvchilarning o’qish surhati bir daqiqada sinflar buyicha quyidagicha :

1-sinf: 1 yarim yillikda bo’g’inlab o’qiydi.

2-yarim yillik oxirida notanish matndan 20-25 so’z .

2-sinf: 1-yarim yillikda 25-30 sohz. 2-yarim yillikda 40-50- so’z.

3-sinf : 1-yarim yillikda 50-60 sohz. 2—yarim yillikda 65—70 so’z.

4-sinf: 1-yarim yillikda 70-80 so’z.

2-yarim yillikda 80-90 so’z.

Ongli o’qish. Asar mazmunini, asarning g’oyaviy yohnalishini, timsollarini , badiiy vositalarini rolini tushunib o’qish ongli o’qish deyiladi. Bola asarda tasvirlangan voqea-xodisalarga munosabat bildira olsa, ongli ohzlashtirgan bohladi.

Ongli o’qish quyidagi metodik shartlarga bog’lik:

1.O’quvchining hayotiy tajribasiga.

2.So’zlarning lugaviy mahnosini tushunishga.

3.Gapda so’zlarning bog’lanishini tushunishga.

Ongli o’qish 2 xil ma’noda qohllanadi. 1) o’qish texnikasi;2) o’qish sifati.

Asar qurilishini tushunish ongli o’qishdir. O’quvchining ongli ohzlashtirib ohqigani uning ifodali ohqiganidan asar yuzasidan berilgan savollarga javobidan aniklanadi. Ongli o’qish bilan ifodali o`qish biri ikkinchisini takozo etadi.

Ifodali o’qish. Asarni uning goyasiga, yozuvchining niyatiga moe ravishda,o’qish, asar jozibasini ifodalab, ravon aniq, turri o’qish ifodali o’qish deyiladi. Ifodali o’qish adabiyotni aniq va kurgazmali ohqitishning dastlabki va asosiy formasidir. O’qituvchi , ifodali o’qish orkali asar mazmunini va emotsionalligini O’quvchilarga kohrgazmali ravishda yetkazadi.
Intonatsiya – urg’u, temp, ritm, to`xtam, ovozning baland-pastligining yig’indisi. Bo`lar og’zaki nutq elementlaridir. Bu orkali qaxramonlarining turli kayfiyatlari, ichki kechinmalari ifoda etiladi.

Ifodali o’qishni egallashning asosiy shartlari:

1.Nafasni to’g’ri olish va to’g’rii sarflash.

2.Tovushlarni aniq talaffuz qilish, burro gapirish.

Z.Adabiy talaffuz normalarini egallash.

Bo`lar ifodali nutqqa xam taallukli. Ifodali o’qish shartlaridan yana biri ovozning baland—pastligi,yokimliligi,ulsh urnida asar mazmuniga moe xolda o`zgartira olishlik.
Ifodali o`qishga tayyorlanish shartli ravishda uch boskichga bo`linadi:
Qaxramonlarning xatti-xarakatini tahlil qilish, royasini belgilash, badiiy vositalarning vazifasini tushunish. Demak, asar tahlili ifodali o’qishni tahminlaydi.

2. O’qish darslarida ta’limiy vositalrdan foydalanish metodikasi

Ta’limiy vositaga darslik, tarqatma materiallar, doska, turli ko’rgazmali materiallar, suratlar, jadvallar, elektron qurilmalar, metodik qo’llanmalar kiradi. Shulardan darslik boshqalariga nisbatan yetakchi ahamiyat kasb etadi.

O’qish darslari boshlang’ich sinf o’quvchilarini har tomonlam a komil insonlar sifatida tarbiyalashda muhim ahamiyat kasb etadi. Darslarni samarali tashkil qilish jarayonida ta’limiy vositalar muhim ahamiyat kasb etadi. O’qish kitoblari ohz ichiga “Ona bitta, Vatan yagona”, “Xalq og’zaki ijodi”, “Oltin kuz”, “O’tmishni o’rganish- burchimiz”,“Kumush qish”, “Vatan posbonlari”, “Tengdoshlar”, “Ulug’lardan o’rganmoq-oqillik”, “Bahor manzarasi va mehnat”, “Ma’naviyat qalb quyoshi” “Tabiatni seving va asrang”, “Go’zal fazilat- inson husni”,!9-may-Xotira va qadrlash kuni!, “Yoz -o’tadi soz”, “Yoz manzarasi va mehnat” kabi bo’limlarni ohz ichiga oladi va bu bo’limlar mavsumiylik tamoyili asosida tartiblangan. Mazkur bo’limlardan o’rin olgan qiziqarli she’r, hikoya, ertak, maqol, topishmoq va rivoyat, ilmiy ommabop asarlar bola yoshiga mos bohlib, ular O’quvchilarda Vatanga, mehnatga, milliy istiqlol g’oyalariga sodiqlik, mehnatsevarlik, halollik, rostgohylik kabi sifatlarni shakllantirishda katta tarbiyaviy, mahrifiy ahamiyatga ega.

Biz quyida ta’limiy vositalardan foydalanish metodikasini yoritishga harakat qilamiz.

“Yilnomadan” “Oltin kuz”,Tolib Yo’ldoshning “Kuz kelganda”,Safar Anvar Obidjonning “So’nggi axborot”,Mahmud Murodovning “Olma”, Yusuf SHomansurning “Kuz”, Malik Murodovning “Bobur va kabutarlar”, “Er tagida ilon qimirlasa, biladi”Quddus Muhammadiyning “Men dadamga yordamchi”, Hakim Nazirning “ Bebaho boylik”, Nurmat Maqsudiyning “ Ilmli ming yashar”, O’tkir Hoshimovning “Xazonchinak”, Abdusodiq Irisovning “Qo’shterak”,K.Ersarinning “Va’da berdi”.

Yuqorida nomlari zikr etilgan barcha asarlar kuz, tabiat va mehnat temalari bilan chambarchas bog’liq bo’lib maktab o’quvchilarini yilning eng ko’rkam fasli hisoblanadigan bahor xususidagi fikrlarini kengaytirish, ularning nutqini o’stirish, dunyoqarashini o’stirish nuqtai nazaridan muhim ta’limiy va ma’naviy ahamiyatga ega. 4-sinf o’quvchilari bu mavzularni o’qish asnosida bahor faslida tabiatda, insonlar orasida bo’ladigan o’zgarishlar, mehnat jarayonlari, an’analar va milliy qadriyatlar bilan yaqindan tanishish imkoniyatlariga ega bo’ladilar. Ularda estetik did, o’zgacha bir shijoat va g’ayrat, hayotga muhabbat hislari, so’z san’atiga oshnolik, shaydolik fazilatlari tarbiyalanadi.

Bo’lib o’tdi qishloqda,
Kecha zo’r shamol.

Natijada ro’y berdi,
Anchayin kor-hol.
Uzum boshi aylanib,
Bo’p qoldi kasal.
SHoxdan yiqilib olma,

Yotibdi o’sal.

Anvar Obidjonning “So’nggi axborot” she’rda lirik qahramon shoirning o’zi, u tabiatda sodir bo’layotgan o’zgarishlarni katta bir ishtiyoq, zavq bilan kuylaydi. O’z navbatida, bu shavq beixtiyor o’quvchilarga ko’chadi.

Hatto gilos lat yedi.
Bo’lsa ham abjir.
To’qnashuvda anhorga,
Chaplandi anjir.
SHamollatdi qornini,
Oshqovoq polvon.
Pachoq qildi burnini,
Mulla baqlajon.

____________________________________________________ 1. Mirsaidova A.B. “O’qitish metodikasi” 297-311 betlar 2. Jalolova M.S “Boshlang’ich sinflar uchun uslubiy qo’llanma” 56-75 betlar

Maqsad: Ta’limiy-O’quvchilarning o’qish sur’atini oshirish, ifodali o’qish malakalarini o’stirish.

Tarbiyaviy- O’quvchilarni ona tabiatga muhabbat ruhida tarbiyalash.

Rivojlantiruvchi- O’quvchilarning dunyoqarashini rivojlantirish,fikr doirasini kengaytirish.

Dars jihozi. Rasmlar, darslikdagi matn, tarqatma materiallar.

Tashkiliy qism amalga oshiriladi.

Oldingi mavzu sohrab, O’quvchilar bilimi baholanadi va keyingi mavzu bilan bog’lanadi.

Yangi mavzu bayoni.

O’qituvchi matnni o’zi ohqib beradi, sohngra bir necha O’quvchiga matnni galma-gal ohqitadi.
Tanlab o’qish amalga oshiriladi.
O’qituvchi.Bo’ronning nutqi berilgan o’rinni topib o’qing.
O’quvchi. Kuchda menga teng keladigani yo’q.Men qudratliman. Istasam, dov-daraxtlarni ildizi bilan sug’urib tashlayman.Xohlasam, tog’ni talqon qilaman. Istasam, bog’larni soyga uloqtiraman. Istasam, quyosh yuzini to’sib, daryolar o’zanini o’zgartira olaman. Ha, men ana shunday dahshatliman.

O’qituvchi. Jalaning tilidan aytilgan so’zlari berilgan o’rinni topib o’qing.

O’quvchi. Jahlim chiqib, qahrim qo’zib, bir quysam bormi,bo’ronni tinchitaman, yer yuzini suvga bostiraman.Hech kim qochishga joy topa olmay qoladi.

O’qituvchi. Daryoning tilidan aytilgan so’zlari berilgan o’rinni topib o’qing.

O’quvchi. Dunyoda eng zo’r menman. Bo’ron ham, jala ham faqat menga qo’shilsagina kuchli bo’ladi. Aks holda jala , seni yer o’z q’riga yutib yuboradi.

O’qituvchi. Odamning fikri ifodalangan o’rinni topib o’qing.

O’quvchi. Bo’ron ham, jala ham, daryo ham, quyosh ham insonning do’stligi oldida ojizdir. Agar barcha insonlar o’zaro do’st-birodar bo’lib yashas alar, ular uchun na bo’ron, na daryo, na jala va na quyosh hech qanday qo’rqinli kuch hisoblanmaydi.

O’qituvchi darsni samarali tashkil qilish, uning o’quvchilar xotirasida uzoq vaqt saqlanib qolishini ta’minlash maqsadida asarni rollarga bo’lib o’qitadi. Yaxshi va ifodali o’qishni amalga oshirga o’quvchilar rag’batlantiriladi.
She’rni o’rganish darslarida asosiy ish turi ifodali o`qish hisoblanadi. O’quvchi she’rniig asosiy (g’oyaviy) mazmunini tushunsagina, uni ifodali ohqiy oladi. SHuning uchun she’rni tahlilida uning mazmunini O’quvchilarga tushuntirish lozim. She’riy asarlarni tahlil qilishda, asosan, hikoya, ertak, masalni tahlil qilishdagi ish turlaridan foydalanish mumkin. G’ayratiyning “Boychechak”she’riy hikoyasi -mazmuni savollar yordamida gapirtirilishi mumkin. Ammo lirik she’rni tahlil qilish o`qituvchidan katta mahorat talab qiladi. Lirik she’rni o`qish darsida eng asosiy ish turi uni xis-xayajon bilan ifodali o`qishdir. She’r ifodali o’qilgach, undagi tushuntirilishi zarur bo`lgan sohz va iboralar ikki-uch so`z bilan izohlanadi.

Bahordan berding darak,
Oson bo’lmadi kutmak.
Senga talpingach yurak,
Sevgan gulim, boychechak.
Erdan tortqilab quyosh,
Siynang uzra qo’ydi bosh.
Yasantirding tog’-u tosh,
CHiroyda sen oy chechak.

She’rni o`qishdan oldin bahzan unda tasvirlangan yil fasllari hakida suxbat ohtkaziladi yoki she’r mazmunini tushunish uchun o`quvchilar bilishi lozim bo`lgan voqealarni O’qituvchi - aytib beradi. Bahzi she’rlarni o’qishga O’quvchilarni uzoqroq tayyorlash, masalan G’ayratiyning “Boychechak”, «Bahor» she’rlarini o`qishdan oldinroq tabiatni kuzatish, bog’ga, qir-adirlarga ekskursiya o’tkazish maqsadga muvofiq.Seni ko’rdim bog’larda,
Baxmal adir, tog’larda.
Yam-yashil o’tloqlarda,
Sen husnda boy chechak.
Boshlang’ich sinflarda kurgazmali ta’limning asosiy formasi lirik she’rni ifodali o`qish hisoblanadi. Lirik she’rni zam, she’riy hikoyani xam o`quvchilar xayajon bilan yaxlit idrok etishlariga erishish mo`ximdir. SHuning uchun she’r birinchi marta uqilganda, xech qanday tushuntirish berilmaydi. She’r o`quvchilarga kanday tahsir qilgaiini hisobga olish, bilish zarur. O’qituvchi she’rni shunday ifodali o`qishi kerakki, bolalar uning asosiy mazmunini anglasinlar, ularga jonli sohz kuchlirok tahsir etsin.

Masalan,Yusuf SHomansurning “Kuz” she’rini ifodali o’qishdan foydalangan holda O’qituvchining o’zi namuna sifatida quyidagicha ohqib beradi

Bizda yashab, qolmay armoni,
Uchib o’tar turna karvoni.
Er-u ko’kni qoplab suroni,
Xush qol, kuz!
Suvlar oqar sokin va tiniq,
Baliqlarning sharpasi aniq.
Eshitilar, oqshom suvga chiq,
Go’zal kuz!

O’qish oddiy bo`lishi kerak. Ohqiyotganda tabiiy zavk-shavk, shodlik, xursandlik, kahr-gazab qissini kichkirik ovoz bilan soxta ifodalashga yul kuymaslik zarur. Bolalar she’rni ohqiganda, she’riy satrga rioya qilishlari, she’r ritmini buzmasliklariga erishish lozim.

Bog’larda g’arq pishgan olmalar,
Yuzlarida shakar o’rmalar.
Terib olinadi tonnalar, Har gal kuz!
Hali bog’lar hosilga serob,
Chanoqlarda oltin behisob.
Demek, do’stlar, bizga ham shu tob,
Mahtal kuz!...

Talabalar uchun sinfda o'ynash uchun 17 ta qiziqarli o'yin

Onlayn sinf o'yinlari

Virtual darslar davomida jim bo'shliq bilan kurashish - bu parkda sayr qilish emas. Yaxshiyamki, bu juda hayajonli Onlayn sinf o'yinlari qutqarish uchun! Ushbu birinchi tibbiy yordam to'plami bilan sinf muhitini jonlantiring va o'quvchilaringizning yuzlarida yorqin tabassumlarni qoldiring.

______________________________________ 1. Muhiddinova A.S “O’qish darslarida ta’limiy o’yinlardan foydalansh” 183-186 betlar 2. Saidjalolova M.B “Darslarda o’yinlar bilan qiziqtirish” uslubiy qo’llanma 24-35 betlar

Viktorinalar darslarni osonlashtiradi. Ular o'quvchilarga o'rganilgan saboqni saqlab qolishga yordam beradi va an'anaviy qalam va qog'oz usuli amalga oshira olmaydigan raqobat ruhini faollashtiradi. 

Sinab ko'rishingiz uchun ko'plab interaktiv onlayn viktorinalar mavjud: Kahoot, Quizizz, AhaSlides, Quizlet va boshqalar. Eng mosini tanlang. sizning rejangiz va byudjet, keyin sinfingizga ajoyib vaqt berishni boshlang. 

Sinfda o'ynash uchun qiziqarli o'yinlar - onlayn yoki oflayn, charades kompyuter ekrani orqasida qolib ketganda talabalarning harakatlanish istagini qondirish uchun qiziqarli jismoniy o'yin.

Siz talabalarga jamoalar yoki juftliklarda ishlashga ruxsat berishingiz mumkin. Talabalarga harakatlar orqali ko'rsatish uchun so'z yoki ibora beriladi va ularning jamoadoshlari ushbu tavsif asosida to'g'ri so'z/iborani taxmin qilishlari kerak.

Talabalar bu o'yinni juda yaxshi ko'radilar, ayniqsa yoshlar. Bizda bir nechta o'qituvchilar o'z o'quvchilari o'ynashni iltimos qilishlarini aytib berishdi Ko'tarilish vaqti dars paytida va agar siz o'yinni ko'rib chiqsangiz hidoyat, siz bu to'liq to'plam va yoshlar uchun umumiy ta'lim konfeti ekanligini ko'rasiz

O'yin sizning standart ko'p tanlov viktorinangizni interaktiv o'yinga aylantiradi, bu erda talabalar o'z qahramonlarini tanlashlari va eng tez to'g'ri javob bilan tog' cho'qqisiga chiqishlari mumkin.

Sinfda o'ynash uchun qiziqarli o'yinlar - Ikkinchi tilni o'rganish so'zlar va ma'nolarni aylantirish uchun ikki baravar energiya talab qiladi, shuning uchun sinfingiz vaqt o'tishi bilan muzlab o'tiradi. Xavotir olmang, chunki bu ESL sinf muzqaymoqlari bilan “qo‘rqoq” yoki “uyatchan” so‘zlar talabalaringiz lug‘atida bo‘lmaydi.

Bu oddiy lug'atni ko'rib chiqish o'yini bo'lib, unda siz o'zingizning qoidalaringizni ishlab chiqishingiz mumkin. Sinfda o'quvchilaringizni guruhlarga bo'ling va har bir guruhga toifani bering (masalan, pizza to'plami). Ular 20 soniya ichida ushbu toifaga tegishli beshta narsani (masalan, pitsa qo'shimchalari: pishloq, qo'ziqorin, jambon, bekon, makkajo'xori) doskada o'ylab topishlari kerak bo'ladi. 

Virtual sinf uchun talabalar doskaga toifadan beshta narsani yozishlariga ruxsat bering. Ularning eng tezkori g'olibdir!

Talabalaringiz o'z yozuvlarida nozik so'zlarni kiritishlari juda yaxshi, lekin ular gapirganda ham shunday qila oladilarmi?

In Ko'rsating va ayting, siz talabalarga ishlash uchun mavzu berasiz, masalan, sevimli gazak. Har bir kishi mavzuga mos keladigan narsani olib kelishi va shu ob'ekt bilan bog'liq voqea yoki xotirani aytib berishi kerak.

O'yinga ko'proq ziravorlar qo'shish uchun siz talabalarga ovoz berishlari va eng yaxshi hikoyachi, eng yaxshi hikoya syujeti, eng quvnoq hikoya va h.k. kabi turli sovrinlar uchun kurashishlariga ruxsat berishingiz mumkin.

Talabalaringizning so'z bankini ushbu soddalashtirilgan, nol tayyorgarlik o'yini bilan sinab ko'ring.

Birinchidan, "ari" kabi so'zni o'ylab toping, so'ngra to'pni talabaga tashlang; ular "zumrad" kabi oxirgi "e" harfi bilan boshlangan boshqa so'z haqida o'ylashadi. Kimdir keyingi so‘zni yetarlicha tez baqira olmaguncha ular sinf bo‘ylab so‘z zanjirini davom ettiradilar, keyin esa o‘sha o‘yinchisiz qaytadan boshlanadi.

Murakkab daraja uchun siz mavzuni tayyorlashingiz va o'quvchilardan faqat shu toifaga tegishli so'zlarni aytishni so'rashingiz mumkin. Misol uchun, agar sizning mavzuingiz "hayvon" bo'lsa va birinchi so'z "it" bo'lsa, o'yinchilar "echki" yoki "g'oz" kabi hayvonlarning so'zlarini kuzatishlari kerak. Kategoriyani kengroq tuting, aks holda bu tezkor sinf o'yini juda qiyin bo'ladi!

So'z chalkash poygasi zamonlar, so'zlarning tartibi va grammatikasini mashq qilish uchun juda mos keladi.

Bu juda oddiy. Bir hovuch so'zlarga jumlalarni kesib tayyorlang, keyin sinfingizni kichik guruhlarga bo'ling va har biriga bir nechta so'zlarni bering. “BOT!” deganingizda, har bir guruh so‘zlarni to‘g‘ri tartibda joylashtirish uchun poygalanadi.

Siz sinfda ishlatish uchun jumlalarni chop etishingiz yoki so'zlarni osongina aralashtirib yuborishingiz mumkin onlayn viktorina vositasi.

O'z o'quvchilariga rasm chizish ko'nikmalarini mashq qilishlariga imkon berish vaqti keldi.

Sinfda Pictionary o'ynash juda oddiy. Siz tayyorlagan so'zni o'qish uchun bittasini tayinlaysiz va ular 20 soniya ichida tezda eskizini chizishlari kerak bo'ladi. Vaqt tugagach, boshqalar bu doodle asosida nima ekanligini taxmin qilishlari kerak.

Siz ularga jamoalarda yoki yakka tartibda o'ynashga ruxsat berishingiz va talabalar darajasiga qarab qiyinchilikni oshirishingiz mumkin. Kimga Pictionary oʻynangchiziq, Kattalashtirish doskasidan yoki u yerdagi Pictionary tipidagi koʻplab ajoyib bepul ilovalardan birini qoʻllaganingizga ishonch hosil qiling.

So'zlarni ochish va ular nima bo'lishi mumkinligini aniqlashdan ko'ra yoqimli narsa yo'q. Siz bir oz qilishingiz mumkin Word Scramble ish varaqlari hayvonlar, festivallar, statsionar, va hokazo kabi turli mavzular bilan tayyor va sinf davomida ularni dumalab. Barcha so'zlarni muvaffaqiyatli dekodlagan birinchi talaba g'olib bo'ladi.

Talabalarga yangi so'zlarni eslab qolishlariga qanday yordam bera olasiz? Soʻz birikmasi oʻyinini sinab koʻring, Yashirin so'zni toping.

Birinchidan, so'zni o'ylab ko'ring, so'ngra talabalarga shu bilan bog'liq bo'lgan so'zlarni ayting. Siz o'ylayotgan so'zni taxmin qilish uchun ular o'zlarining mavjud lug'atlaridan foydalanishlari kerak.

Misol uchun, agar maxfiy so'z "shaftoli" bo'lsa, siz "pushti" deb aytishingiz mumkin. Keyin ular "flamingo" kabi narsani taxmin qilishlari mumkin va siz ularga bu aloqasi yo'qligini aytasiz. Ammo ular "guava" kabi so'zlarni aytganda, bu maxfiy so'z bilan bog'liqligini aytishingiz mumkin.

Bu sinf uchun yana bir ajoyib lug'atni qayta ko'rib chiqish o'yini.

O'quvchilaringiz o'rganayotgan maqsadli lug'atni o'z ichiga olgan ba'zi toifalar yoki mavzularni tayyorlashdan boshlang, masalan, fe'llar, kiyim-kechak, transport, ranglar va hokazo. Keyin alifbodan harfni tanlang.

Jamoalarga bo'linishi kerak bo'lgan sinfingiz o'sha aniq harf bilan boshlangan har bir toifadagi har bir so'zni iloji boricha tezroq yozishi kerak. Barcha qatorlarni tugatgandan so'ng, ular "Avtobusni to'xtatinglar!" Deb baqirishlari kerak.

Misol uchun, uchta toifa mavjud: kiyim-kechak, mamlakatlar va tortlar. Siz tanlagan harf "C". Talabalar shunga o'xshash narsalarni o'ylab topishlari kerak:

• Korset (kiyim)

• Kanada (mamlakatlar)

• Kek (kek)

Stol o'yinlari sinf uchun ajoyib o'yinchoqlar yaratadi. Ular samarali bellashuvlar orqali o‘quvchilarning hamkorligi va so‘z boyligini oshiradi. Bu erda virtual yoki jismoniy sinfda va barcha yoshdagilar uchun o'ynash mumkin bo'lgan ba'zi tez sinf stol o'yinlari.

Oilaviy klassik stol o'yinidan olingan, Xedbanz atmosferani ko'taradi va o'ynash juda oson.

Hayvonlar, oziq-ovqat yoki narsalar toifasiga tegishli bo'lgan ba'zi kartalarni chop eting, so'ng ularni o'quvchilaringizning peshonasiga yopishtiring. Vaqt tugashidan oldin kartalar nima ekanligini aniqlash uchun ular "Ha" yoki "Yo'q" savollarini berishlari kerak. Xedbanz uchun juftlikda o'ynash maqbuldir.

16 harfdan iborat chalkash panjarada, maqsadi Bog'lamoq iloji boricha ko'proq so'zlarni topishdir. Yuqoriga, pastga, chapga, o'ngga, diagonalga, o'quvchilaringiz to'rga nechta so'z topa oladi?

Juda ko'p .. lar bor bepul Boggle shablonlar masofaviy ta'lim va jismoniy sinf uchun onlayn. Bir oz to'plang va ularni sinf oxirida o'quvchilaringizga yoqimli syurpriz sifatida bering.

Talabalarning so'z boyligini rivojlantirish uchun juda yaxshi, Olmalardan Olmalargacha sinf kollektsiyangizga qo'shish uchun qiziqarli stol o'yini. Ikki turdagi kartalar mavjud: Things (odatda otni ifodalaydi) va tavsiflar (tarkibida sifatlovchi mavjud).

O'qituvchi sifatida siz hakam bo'lishingiz va tanlovni tanlashingiz mumkin Tavsif karta. Talabalar qo'llaridagi ettita kartadan birini tanlashga harakat qiladilar Narsa ular bu tavsifga eng mos kelishini his qilishadi. Agar siz ushbu taqqoslashni yoqtirsangiz, ular saqlab qolishi mumkin Tavsif karta. G'olib eng ko'p to'plagan kishidir Tavsif o'yindagi kartalar.

Matematikani o'rganish hech qachon qiziqarli bo'lganmi? Biz HA deyishga jur'at etamiz, chunki bu qisqa, ammo kuchli matematika o'yinlari bilan talabalaringiz matematikani o'zlarining sevimli fanlari ro'yxatiga qo'shishadi. Shuningdek, darslar atrofida qurilganligi ilmiy jihatdan isbotlangan o'yinga asoslangan faoliyat ko'proq matematika ishqibozlarini shakllantirish. Tekshirib ko'r!

Har biri 12 dollarga 3 donadan iborat paketlarni yoki har biri 10 dollarga 2.60 donadan iborat paketlarni sotib olishni afzal ko‘rasizmi?

Talabalaringiz qaysi javobni tanlashini bilmayman, lekin biz cookie-fayllarni yaxshi ko'ramiz ning standart nashrida Siz nimani afzal kurardingiz, talabalarga ikkita variantdan iborat stsenariy beriladi. Ular qaysi variantni tanlashlari va uni mantiqiy fikrlash orqali asoslashlari kerak bo'ladi.

Matematika nashrida barcha talabalar bir vaqtning o'zida o'ynaydi va ikkita variantdan eng yaxshisini tanlash uchun poygalanadi.

O'yinni onlayn va oflayn rejimda tez muz to'xtatuvchi yoki dars o'tkazuvchi sifatida o'ynash mumkin.

Matematika darslaringiz biroz zerikarli eslatma bilan tugashidan xavotirlanganmisiz? Bir necha turni boshlash haqida nima deyish mumkin 101 va tashqarida, sinf uchun qiziqarli mashg'ulot bo'lib, uning maqsadi 101 raqamiga imkon qadar yaqinroq ball to'plashdir. Sinfingizni guruhlarga bo'ling va zarni ifodalovchi aylanuvchi g'ildirakka ega bo'ling (ha, biz har bir sinfda bir nechta zar tayyor emas deb hisoblaymiz).

Har bir guruh navbatma-navbat g'ildirakni aylantiradi va ular raqamni nominal qiymati bo'yicha sanashlari yoki uni 10 ga ko'paytirishlari mumkin. Masalan, agar ular beshtasini aylantirsa, bu raqamni saqlab qolish yoki 50 ga aylantirishni tanlashi mumkin. 101.

Kattaroq o'quvchilar uchun qarorlarni qiyinlashtirish uchun 7 kabi noqulay ko'paytma raqamini berishga harakat qiling.

1 dan 100 gacha qaysi raqam xayolimda? In Mening raqamimni toping, talabalar siz o'ylayotgan raqamni taxmin qilishlari kerak. Bu barchaning mantiqiy fikrlash qobiliyatini mashq qilish uchun yaxshi matematik o'yin. Ular “Toq sonmi?”, “To‘qsoninchi yillarmi?”, “5 ga karralimi?” kabi savollarni berishlari mumkin, siz esa boshqa hech qanday javob bermasdan faqat “Ha” yoki “Yo‘q” deb javob berishingiz mumkin. maslahatlar.

______________________________________ 1. Muhiddinova A.S “O’qish darslarida ta’limiy o’yinlardan foydalansh” 183-186 betlar 2. Saidjalolova M.B “Darslarda o’yinlar bilan qiziqtirish” uslubiy qo’llanma 24-35 betlar

Xulosa.
O’qish darslari boshlang’ich sinf o’quvchilarini har tomonlam a komil insonlar sifatida tarbiyalashda muhim ahamiyat kasb etadi.Bu jarayonni samarali va qiziqarli amalga oshirishda turli ta’lim vositalarining o’rni beqiyos. O’qish kitoblari o’z ichiga “Ona bitta, Vatan yagona”, “Xalq og’zaki ijodi”, “Oltin kuz”, “Ohtmishni o’rganish- burchimiz”,“Kumush qish”, “Vatan posbonlari”, “Tengdoshlar”, “Ma’naviyat qalb quyoshi”, “Ulug’lardan o’rganmoq-oqillik”, “Bahor manzarasi va mehnat”, “Tabiatni seving va asrang”, “Gohzal fazilat- inson husni”,!9-may-Xotira va qadrlash kuni!, “Yoz manzarasi va mehnat” kabi bo’limlarni ohz ichiga oladi va bu bo’limlar mavsumiylik tamoyili asosida tartiblangan.

Mazkur bo’limlardan o’rin olgan qiziqarli she’r, hikoya, ertak, maqol, topishmoq va rivoyat, ilmiy ommabop asarlar bola yoshiga mos bohlib, ular O’quvchilarda Vatanga, tabiatga, mehnatga, milliy istiqlol g’oyalariga sodiqlik, mehnatsevarlik, halollik, rostgohylik kabi sifatlarni shakllantirishda katta tarbiyaviy, mahrifiy ahamiyatga ega.

Turli ta’lim vositalari asosida “Yilnomadan” “Oltin kuz”,Tolib Yo’ldoshning “Kuz kelganda”,Safar Anvar Obidjonning “So’nggi axborot”,Mahmud Murodovning “Olma”, Yusuf SHomansurning “Kuz”, Malik Murodovning “Bobur va kabutarlar”, “Er tagida ilon qimirlasa, biladi”Quddus Muhammadiyning “Men dadamga yordamchi”, Hakim Nazirning “ Bebaho boylik”, Nurmat Maqsudiyning “ Ilmli ming yashar”, O’tkir Hoshimovning “Xazonchinak”, Abdusodiq Irisovning “Qo’shterak”,K.Ersarinning “Va’da berdi” mavzularini samarali tashkil qilish imkoniyatlari mavjud..

“Yilnomadan” “Oltin kuz”,Tolib Yo’ldoshning “Kuz kelganda”,Safar Anvar Obidjonning “So’nggi axborot”,Mahmud Murodovning “Olma”, Yusuf SHomansurning “Kuz”, Malik Murodovning “Bobur va kabutarlar”, “Er tagida ilon qimirlasa, biladi”Quddus Muhammadiyning “Men dadamga yordamchi”, Hakim Nazirning “ Bebaho boylik”, Nurmat Maqsudiyning “ Ilmli ming yashar”, O’tkir Hoshimovning “Xazonchinak”, Abdusodiq Irisovning “Qo’shterak”,K.Ersarinning “Va’da berdi”.

Yuqorida nomlari zikr etilgan barcha asarlar bahor va mehnat temalari bilan chambarchas bog’liq bo’lib maktab o’quvchilarini yilning eng ko’rkam fasli hisoblanadigan bahor xususidagi fikrlarini kengaytirish, ularning nutqini o’stirish, dunyoqarashini o’stirish nuqtai nazaridan muhim ta’limiy va ma’naviy ahamiyatga ega. Boshlang’ich sinf o’quvchilari ta’lim vositalari yordamida bu mavzularni o’qish asnosida bahor faslida tabiatda, insonlar orasida bo’ladigan o’zgarishlar, mehnat jarayonlari, an’analar va milliy qadriyatlar bilan yaqindan tanishish imkoniyatlariga ega bo’ladilar. Demak, ta’lim vositalari yordamida bolalarda estetik did, o’zgacha bir shijoat va g’ayrat, hayotga muhabbat hislari, so’z san’atiga oshnolik, shaydolik fazilatlari tarbiyalanadi.

Foydalanilgan adabiyotlar.

1. Muhiddinova A.S “O’qish darslarida ta’limiy o’yinlardan foydalansh” 2008-yil 2. Saidjalolova M.B “Darslarda o’yinlar bilan qiziqtirish” uslubiy qo’llanma 2008-yil Toshkent 2010-yil 3. Ta’lim taraqqiyoti. Boshlang’ich ta’lim, «Sharq» 1999, 7-maxsus son.
5.Qosimova K. Boshlang’ich sinflarda ona tili o’qitish metodikasi. – Toshkent: O’qituvchi. 1985.
6. Ashrapova T. va b. Ona tili ohqitish metodikasi. T. «O’qituvchi», 1984.
7. Ta’lim tog’risidagi qonun T., 1997 yil.
8. Kadrlar tayyorlash milliy dasturi T., 1997 yil.
9. Mirzaev I. Dars tahlili, T., «O’qituvchi», 1980.
10. Umarova M. O’qish kitobi. 3-sinflar uchun darslik. –Toshkent: Yangi asr avlodi. 2003.
11. Matchonov S., G’ulomova X. Ona tili darslarida nutq o’stirish. //Boshlang’ich ta’lim. 2004. №2.
12. Gapparova T., SHodmonov e., G’ulomova X. «Ona tili». T., «SHarq». 2005.
13. G’ulomova X. «Gap»ni o’rganish. «Boshlang’ich ta’lim», 2005, 4-son.
14. Abdullaeva K. va boshqalar. «Ona tili». T., «O’qituvchi», 1996.
15. M.Xudoyberganova, S.Fuzalov, M.Muxtorova 3 – sinflarda ona tili darslari. T., O’qituvchi 2004 yil.
1I.A.Karimov. Yuksak ma’naviyati –engilmas kuch. T.: Ma’naviyat.2008.87-bet.