Amaliyot xisoboti hujjati

«1-topshiriq» «06» «06» «2022у»

FarPI binolar tuzilmasi bilan tanishish.

Biz malakaviy amaliyotning birinchi kunidan, FarPI ning barcha binolari va fakultetlari bilan qisqacha tanishib chiqdik va o’zimiz uchun qiziq, hamda bizga juda kerakli bo’lgan ma’lumotlarni oldik va ta’lim muassasasi bizda yaxshi taassurotlar qoldirdi. (1-ilovaga qarang)

Farg’ona politexnika instituti 1967- yilda sobiq Ittifoq Ministrlar Sovetining 1963-yil 9-may 533-raqamli Qarori va O’zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligining 1967-yil 14-iyun 251-a hamda 1967-yil 21-avgust 330-raqamli buyruqlari asosida tashkil qilingan. (2-ilovaga qarang)

Hozirgi kunda institutda 14768 nafar talaba 2 smenada tahsil olmoqda va ularga 500 dan ortiq professor-o’qituvchilar dars berib kelmoqdalar. Institutning 31 ta kafedrasini o’z ichiga olgan 8 ta fakultetida 38 ta bakalavriat va magistratura bo’limida 18 ta ta’lim yo’nalishlarida mutaxassislar tayyorlanmoqda.

Farg’ona politexnika instituti moddiy texnik bazasi tarkibida o’quv-auditoriya xonalarining soni 196 tani tashkil etadi. Institutda 22 ta kompyuter zallarida jami 1244 ta kompyuter o’rnatilgan va ularning 995 tasi internet tarmog’iga ulangan. Institutda 400 o’ringa mo’ljallangan ovqatlanish majmuasi va 70 o’ringa mo’ljallangan 3 ta bufet faoliyat ko’rsatmoqda. Institutning 5 ta talabalar turar joyi mavjud bo’lib, ularda 1900 dan ortiq talaba yashaydi.

Ushbu FarPI ning axborot resurs markazida bo’ldik va bizga tayinlangan oliy ta’limimizdagi amaliyot rahbarimiz I.Tojimamatov bizni tanishtirish uchun olib keldi. Bu yerdagi amaliyot rahbarimiz ARMning direktori M.Turdaliyev bo’lib, uning o’rinbosari S.Shadmatova bizga amaliyot qilish jarayonida o’zining bilim va tajribalarini o’rgatib borishini aytdi. (3-ilovaga qarang).

Фарғона давлат университети амалий метематика ва информатика йўналиши 19.08 А -гуруҳ талабаси Рахмонов Хуршидбек Хайрулло углининг малакавий амалиёт ўтаётган объект мутахассислари ҳақида

М А Ъ Л У М О Т Л А Р И

Муассаса номи: Фарғона политехника институти

Муассаса фаолияти: Фарғона водийсида саноат салоҳиятининг ривожланиши, етакчи корхоналарнинг барпо этилиши ва ишлаб чиқариш қувватларининг ўсиши билан, айниқса, маҳаллий аҳоли ўртасида муҳандис-техник кадрлар етишмаслиги сезила бошланди. Шунинг учун 1967 йил 14 июнда Ўзбекистон ССР Маориф вазирлигининг 251-а-сонли фармони билан Тошкент политехника институтининг Фарғона филиали негизида мустақил техникум ташкил этиш тўғрисида қарор қабул қилинди. Хусусан, бунинг учун 8-қурилиш трестига қарашли бир қанча бинолар, шунингдек, Фарғона нефтни қайта ишлаш заводи ва “Азот” ишлаб чиқариш бирлашмаси реконструксия ва қайта жиҳозлаш учун ажратилди. Муассасада қуйидаги мутахассисликларда фаолият олиб боради: Иқитсодчи, Механик-машинасозлик, Энергетика, Кимё технология, Қурилиш, Ишлаб чиқаришда бошқарув, Енгил саноат ва тўқимачилик, Аркитектура ва қурилиш материали ва Компютерлашган лоиҳалаш.

Фарғона давлат университети амалий метематика ва информатика йўналиши 19.08 А-гуруҳ талабаси Рахмонов Хуршидбек Хайрулло углининг малакавий амалиёт ўтаётган муассасаси раҳбари ҳақидаги

М А Ъ Л У М О Т И

Муассаса номи: Фарғона политехника институти

Манзили: Фарғона шаҳар, Фарғона кўчаси 86-уй

ФарПИ АРМ раҳбарлик мақоми: Директор ўринбосари

Раҳбарнинг ФИШ: ШАДМАТОВА САБОАТ АБДУМУХТОРОВНА

Туғилган йили: 13.01.1961 йил

Туғилган жойи: Фаргона вилояти Фарғона шаҳар Жўйдам кишлоги 48-уй

Маълумоти: Олий

Тамомлаган ОТМ (ўрта махсус таълим муассасаси ёки мактаби):

Фарғона политехника инстистути, 1984 й.

Маълумоти бўйича мутахассислиги: Муҳандис

Илмий даражаси ва унвони: Йўқ

Қайси чет тилларини билади: Немис тили, рус тили

Давлат мукофотлари: йўқ

Корхонада қанчадан буён раҳбар: 1978 йилдан буён раҳбар

Раҳбарни ўзига хос ва раҳбарлик сифатлари тўғрисида талабанинг хулосаси: ШОДМАТОВА САБОАТ АБДУМУХТОРОВНА раҳбар сифатида қатъиятли, бир сўз ва талабчан мутахассис. Ўз қўл оситидаги ходимларига нисбатан адолатли бошқарувни жорий этган. Ўз соҳасини етук мутахассиси. Инсон сифатида жуда ҳам тартибли, камтар ва мехрибон инсон. Келгусида мен ҳам шу инсон каби оқил раҳбар ва комил инсон бўлишга ҳаракат қиламан.

«2-topshiriq» «07» «06» «2022у»

1. Фарғона давлат университети амалий метематика ва информатика йўналиши 19.08-гуруҳ талабаси Рахмонов Хуршидбек Хайрулло углининг малакавий амалиёт ўтаётган объектнинг моддий техник базасини ўрганиш бўйича

М А Ъ Л У М О Т Л А Р И

Муассаса номи: Фарғона политехника институти

Ташкил этилган йили: 1967 йил

Факултет ва кафедралар сони: 8 та факултет ва 32 та кафедра

Компьютер ва компьютерлар ҳақида маълумот:

№	Номи ва типи	Сони	Ишлатиш мақсади	Компьютер тармоғига уланганлиги
1	MONOBLOK Процессор Intel(R) Core(TM) i3-10100 CPU @ 3.60GHz 3.60 GHz Оперативная память 8,00 ГБ (доступно: 7,90 ГБ) Тип системы 64-разрядная операционная система, процессор x64 Перо и сенсорный ввод Для этого монитора недоступен ввод с помощью пера и сенсорный ввод	35	АРМда унумли фойдаланиш учун Ўқитувчилар ва талабаларга мўлжалланган ва АРМда унумли фойдаланиш учун ўқитувчилар ва талабаларга мўлжалланган	Локал тармоқ (юлдузли топология)
2	Intel® Celeron® CPU J3160 @ 1.60GHz 1.60GHz Оперативная память 2,00 ГБ Тип системы 64-разрядная операционная система, процессор x64 Перо и сенсорный ввод Для этого монитора недоступен ввод с помощью пера и сенсорный ввод	55	АРМда унумли фойдаланиш учун ўқитувчилар ва талабаларга мўлжалланган ва АРМ бўлимида иш ҳақи ва электрон факутралар жунатиш учун ишлатилади	Локал тармоқ (юлдузли топология)
3	Сервер: Fujitsu Privergu PY TX140S1 f/LFF/Standart PSU/Intel Xeon E3-1240 4C/8T3,30GHz 8MB/2x4GBDDR3 1333MHZ HC3-1600 ub d ECC/2xHDD SAT6G 500GB 7.2K HOT PLUS 3.5 ECO/region KIT APAC/amerika/EMEA/India/Cable powercord (D,..), 1.8m, grey/Mose M480black P/N	1	Корхона сервери бўлиб бутун тармоқ ва иш жараёнини бошқариш учун ишлатилади	Локал тармоқ (юлдузли топология) ва Internet тармоғига уланган (Uzonline)
4	Принтер CANON 6030	1	APM бўлимида иш ҳақи ва электрон факутралар чоп этиш учун ишлатилади	Локал тармоққа уланган умумий рухсатлар берилган
	Lazerniy printer 1120	2	APM бўлимида иш ҳақи ва электрон факутралар чоп этиш учун ишлатилади	Локал тармоққа уланган умумий рухсатлар берилган
5	Skaner CANON LiDe 110	2	АРМ бўлимида маълумотларни қоғозли ҳужжатдан бевосита ЕҲМ га киритиш учун ва яна Матнлар, схемалар, расмлар, графиклар, фотографиялар ва бошқа график ахборотни киритиш мумкин. Сканер нусха кўчириш аппаратига ўхшаб қоғозли ҳужжатнинг тасвири нусхасини қоғозда емас, балки електрон кўринишда яратади — тасвирнинг електрон нусхаси яратилади.	Локал тармоқ (юлдузли топология)

Маълумотни тайёрлади амалиётчи талаба X. Рахмонов : ____________

(имзо)

Маълумотни тасдиқлади амалиётчи раҳбар С.Шадматова: ________

(имзо)

2.1.Техника хавфсизлиги меҳнат мухофазаси қоидалари билан танишиш

Ishlab chiqarish vaqtida ishchilar va xodimlar salomatligini saqlash, ularning mehnatini to’liq muhofaza etish davlatimizning ustuvor vazifalaridan biri hisoblanadi. Bu respublikamizning “Mehnatni muhofaza qilish” to’g’risidagi qonunida o’z aksini topgan bo’lib, unda quyidagilar alohida ta’kidlangandir:

• korxonaning ishlab chiqarish faoliyati natijalariga nisbatan xodimning hayoti va sog’ligi ustuvorligi;

• mehnatni muhofaza qilish sohasidagi faoliyatni iqtisodiy va ijtimoiy siyosatning boshqa уo’nalishlari bilan muvofiqlashtirib borish;

• mulk va xo’jalik yuritish shakllaridan qat’iy nazar, barcha korxonalar uchun mehnatni muhofaza qilish sohasida yagona tartib-qoidalar belgilab qo’yish;

• mehnatni ekologiya jihatidan xavfsiz sharoitlar yaratilishini va ish joylarida atrof-muhit holati muntazam nazorat etilishini ta’minlash.

Zamonaviy ishlab chiqarish sharoitida baxtsiz hodisalarni (jarohatlanishlar, shikastlanishlar, kasallanishlar, yong’inlar va b.) kamaytirish muammosini faqatgina muhandislik uslublari orqali hal etib bo’lmaydi. Shu sababli, mehnat xavfsizligi psixologiyasi faoliyat xavfsizligini ta’minlashda muhim o’rin tutadi.

Ishlar xavflilik va zararlilik darajasiga qarab esa zararli, хаvfli va o’ta xavfli turlarga ajratiladi. Zararli ishlarga nomaqbul iqlim sharoitida bajariladigan ishlar (kuchli shamol, past yoki yuqori harorat, namlik, yuqori darajada shovqin, titrash, har xil nurlar ta’sirida ishlash) kiradi. Xavfli ishlarga, o’t yoquvchilar, elektriklar va shu kabi boshqa ishlarni misol qilish mumkin. O’ta xavfli ishlarga esa, yong’inni o’chirish va uning oqibatlarini tugatish, tabiiy ofatlar davrida avariya-tiklash ishlarini olib borish kabilarni kiritish mumkin.

2.2. C# dasturlash tilida umumlashgan delegatlar va interfeyslar bilan ishlash.

Delegat - bu metod imzosini belgilaydigan ma'lumot turi. Siz boshqa ma'lumotlar turi kabi delegatning o'zgaruvchilarini yaratishingiz mumkin va ular yordamida delegat bilan bir xil parametrga ega har qanday metodga murojaat qilishingiz mumkin.

Delegatlar bilan ishlashda uchta bosqich mavjud:

Delegatni e'lon qilish

Kerakli metodni o'rnatish

Delegatni chaqirish

Delegat quyida ko'rsatilgandek , delegate kalit so'zdan keyin funksiya imzosi yordamida e'lon qilinishi mumkin:

[ruxsat modifikatori] delegate [qaytariluvchi tip] [delegat nomi]([parameterlar])

Quyida MyDelegate deb nomlangan delegat e'lon qilingan:

public delegate void MyDelegate(string msg);

Yuqorida biz void tipidagi va string parametrli MyDelegate delegatini e'lon qildik. Delegat sinfdan tashqarida yoki sinf ichida e'lon qilinishi mumkin. Quyidagi misolda sinfdan tashqarida e'lon qilamiz.

using System;

namespace Delegate {

class Program {

// delegat e'lon qilish

public delegate void MyDelegate(string msg);

public static void Main(string[] args) {

// delegat obyektiga metod tayinlash

MyDelegate del1 = new MyDelegate(MethodA);

// delegat obyektiga metod tayinlash

MyDelegate del2 = MethodA;

//lambda ifodadan foydalanish

MyDelegate del3 = (string msg) = Console.WriteLine(msg);

Console.ReadKey();

}

//metodni e'lon qilish

static void MethodA(string message) {

Console.WriteLine(message); }}}

Natija:

Kerakli metodni o'rnatgandan so'ng, Invoke() metodi yordamida yoki () operator yordamida delegat chaqirilishi mumkin.

Interfeyslar

C# da abstraksiyaga erishishning yana bir yo'li interfeyslardir.

Interfeys butunlay "mavhum sinf" bo'lib, u faqat mavhum usullar va xususiyatlarni o'z ichiga olishi mumkin (bo'sh jismlar bilan):

// interface

interface Animal

{

void animalSound(); // interface method (does not have a body)

void run(); // interface method (does not have a body)

}

Interfeys boshida "I" harfi bilan boshlash yaxshi amaliyot hisoblanadi, chunki bu o'zingiz va boshqalar uchun bu sinf emas, balki interfeys ekanligini eslab qolishni osonlashtiradi.

Interfeys usullariga kirish uchun interfeys boshqa sinf tomonidan "amalga oshirilgan" bo'lishi kerak (meroslangan kabi). Interfeysni amalga oshirish uchun : belgisidan foydalaning (xuddi meros kabi). Interfeys usulining tanasi "amalga oshirish" klassi tomonidan taqdim etiladi. E'tibor bering, interfeysni amalga oshirishda override kalit so'zidan foydalanish shart emas:

// Interface

interface IAnimal

{

void animalSound(); // interface method (does not have a body)}

// Pig "implements" the IAnimal interface

class Pig : IAnimal

{ public void animalSound()

{ // The body of animalSound() is provided here

Console.WriteLine("The pig says: wee wee");}}

class Program {

static void Main(string[] args) {

Pig myPig = new Pig(); // Create a Pig object

myPig.animalSound(); }}

Interfeyslar haqida eslatmalar:

Abstrakt sinflar singari, interfeyslarni ob'ektlar yaratish uchun ishlatib bo'lmaydi (yuqoridagi misolda, Program sinfida "IAnimal" ob'ektini yaratish mumkin emas).

Interfeys usullari tanasiga ega emas - tanani "amalga oshirish" klassi taqdim etadi.

Interfeysni amalga oshirishda siz uning barcha usullarini bekor qilishingiz kerak.

Interfeyslar xususiyatlar va usullarni o'z ichiga olishi mumkin, lekin maydonlar/o'zgaruvchilar emas.

Interfeys a'zolari sukut bo'yicha mavhum va ommaviydir.

Interfeys konstruktorni o'z ichiga olmaydi (chunki uni ob'ektlar yaratish uchun ishlatib bo'lmaydi).

«3-topshiriq» «08» «06» «2022у»

Фарғона давлат университети амалий метематика ва информатика йўналиши 19.08-гуруҳ талабасиРахмонов Хуршидбек Хайрулло углининг малакавий амалиёт ўтаётган объект мутахассислари ҳақида

М А Ъ Л У М О Т Л А Р И

Муассаса номи: Фарғона политехника институти

Муассасадаги амалиёт жойи: Фарғона политехника институти Ахборот ресурс маркази

АРМ мутахассислари ҳақида маълумот:

№	ФИШ	Мутахассислиги	Ишлаш бўлими ва вазифаси
	Турдиалиев Мухторали Турдиалиевич	Бино ва иншоотлар қурилиши	Фарғона политехника институти Электрон ахборот ресурслар бўлими бошлиғи
	Шадматова Сабоат Абдумухторовна	Муҳандис	Фарғона политехника институти Ахборот-ресурс маркази директор ўринбосари
	Каримов Фазлиддин Рахмидинович	Касбий таълим (енгил саноат маҳсулотлар технологияси)	Фарғона политехника институти Электрон ахборот ресурслар бўлими бошлиғи
	Махмудов Асрорхон Рустамхонович	Информатика ва ахборот технологиялари	ахборот технологиялари бўлими бошлиғи Фарғона политехника институти ахборот-ресурс маркази
	Султонов Мухаммадбобир Абдухамид ўғли	Компютер муҳандислиги	Ахборот технологиялари бўйича етакчи мутахассис Фарғона политехника институти ахборот-ресурс маркази
	Ахмаджонова Ёкутхон Давлатжон кизи	Ахборот ва кутубхонашунослик	Фарғона политехника институти Ахборот-ресурс маркази кутубхоначиси
	Батирбекова Вазира Уришбоэвна	Библиограф	Ахборот ресурс маркази Фарғона политехника институти
	Камилджанова Насиба Маккамджановна	Иқтисод муҳандиси	ахборот-ресурс марказининг 1-тоифали методисти Фарғона политехника институти
	Каримова Тиллохон Холикназаровна	Ўзбек тили ва адабиёти	Фарғона политехника институти. Ахборот ресурс маркази. 1-тоифа. кутубхоначи
	Кадирова Фотима Шавкатбек қизи	Кутубхоначи	Фарғона политехника институти Тўлдириш-каталог бўлими ва Ахборот-ресурс маркази ахборот технологиялари етакчи мутахассиси
	Кушматова Рохилахон Гафуровна	Кутубхоначи	Ахборот ресурслари бўлимининг 1-тоифали кутубхоначиси
	Халилова Фотима Қаххоровна	Бухгалтерия хисоби	Фарғона политехника институти Кутубхоначи
	Ураимова Махсудахон Рахмоновна	Касбий таълим (Информатика ва ахборот технологиялари)	Фарғона политехника инстититути Ахборот ресурс маркази услубчиси
	Сайдуллаева Азиза Рахимовна	Ижтимоий ва маданий тадбирлар	Фарғона политехника институти Ахборот-ресурс маркази етакчи методисти

3.1. ФарПИ ахборот ресурс маркази илмий фаолияти, йўналишлари ва соҳаларини ўрганиш

Bugungi kunda ARM va unda foydalanuvchilarga yaratilgan shart-sharoitlarga havas qilsa arziydi: 2016 yilda institut ARMi mukammal ta’mirlanib qayta qurildi va bunga 1mld. 980 mln. so’m davlat mablag’i sarflanib, ARMning ichki va tashqi ko’rinishi zamonaviy tus oldi, xizmat ko’rsatish maydoni birmuncha kengaydi, ARM qoshida 75 o’ringa mo’ljallangan yangi “Elektron kutubxona” barpo etildi va u zamonaviy kompyuterlar bilan jihozlandi, “Badiiy adabiyotlar” va “Davriy matbuot nashrlari” uchun alohida bo’limlar va xonalar tashkillandi.

Hozirgi kunda talabalarga qulaylik yaratish maqsadida institut hududida yangi o’quv zali (Renaissance hall) tashkil etildi. Unda talabalar bepul WiFi tarmog’iga ulanishlari va o’zlari kerakli ma’lumotlarni yuklab olishlari mumkin. O’quv zalida 100 nafar talabaga yetadigan o’rin mavjud va 2840 nusxadagi kitoblardan beminnat foydalanishlari mumkin.

Energetika fakulteti institut hududidan ajrab chiqqanligi sababli, fakultet binosida 50 nafar talabaga mo’ljallangan o’quv zali yaratildi. O’quv zalida mutaxassislikka oid 3000 dan ortiq o’quv adabiyotlari mavjud.

ARMning “Davriy matbuot nashrlari” bo’limida foydalanuvchilar 100 nomga yaqin mahalliy va Rossiyada chop etilayotgan gazeta-jurnallar bilan tanishib borish imkoniyatiga ega. ARMda kitobxonlarga xizmat ko’rsatishda zamonaviy texnologiyalardan samarali foydalanilmoqda. Jumladan, “Elektron kutubxona”dagi barcha kompyuterlar “Internet” va “Ziyonet” tarmoqlariga ulangan, kompyuterlar bazasiga 10000 ga yaqin institut professor-o’qituvchilari tomonidan yaratilgan fanlar bo’yicha ma’ruza matnlar, elektron darsliklar, o’quv qo’llanmalar va ishlanmalar, o’quv adabiyotlarining elektron variantlari, turdosh OTMlarda tayyorlangan fanlar bo’yicha alternativ ma’ruza matnlari hamda 100 dan ortiq elektron filmlar mavjud. 

ARM faoliyatiga oid ma’lumotlar:

Institut Axborot resurs markazida 32 nafar xodimlar va o’rindoshlik asosida 10 nafar talaba yoshlar faoliyat ko’rsatishmoqda. Xodimlarning 18 nafari oliy ma’lumotga ega.

ARMning 8933 nafar doimiy foydalanuvchi (kitobxon) lariga axborot-kutubxona xizmatini ko’rsatib kelishmoqda. Shundan bakalavriat talabalari 7673 nafar, magistrantlar 131 nafar, doktorantlar 26 nafar, professor-oʼqituvchilar 516 nafar, xodimlar 99 nafar va boshqalar 488 nafarni tashkil etadi. Ularga har kuni (yakshanbadan tashqari) 8-00 dan 21-00gacha navbatchilik asosida ARM nizomida qayd qilingan barcha turdagi axborot-kutubxona xizmatlari ko’rsatiladi. 

Elektron hujjatlar to’plami 9979 nomda,

Ulardan:

• elektron darsliklar va qo’llanmalar- 128,

• darsliklarning elektron variantlari - 1995,

• o’quv qo’llanmalarning elektron variantlari - 1976,

• xorijiy nashrlar elektron variantlari - 552,

• badiiy nashrlar elektron variantlari – 2925,

• ma’ruza matnlarning elektron variantlari - 2403.

3.2. C# dasturlash tilida lamda ifodalar bilan ishlash

Lyambda-ifoda.

Anonim metodllarning barcha muhimligiga qaramay, ular o'rniga yanada mukammal yondashuv keldi: lyambda-ifoda. Lyambda-ifoda, bu dasturlash tilining 1.0 versiyasini chiqarishdan boshlab, C# ning eng muhim yangiliklaridan biriga ishora qiladi. Lyambda-ifodasi butunlay yangi sintaktik elementga asoslangan va anonim metodga yanada samarali alternativ bo'lib xizmat qiladi. Lyambda-ifodalari asosan LINQ (19 bobda bu haqda ko'proq ma`lumot bor) bilan ishlashda qo'llanilsada, ular tez-tez delegatlar va hodisalar bilan birgalikda ishlatiladi. Ushbu bo'limda lyambda-ifodalar va ularni qo'llash muhokama qilinadi

Lyambda-ifodasi-bu anonim funktsiyani yaratishning yana bir turi. (Uning birinchi usuli, anonim metod, oldingi bobda ko'rib chiqilgan.)[1,484] Shunday qilib, lyambda-ifodasi delegatga berilishi mumkin. Lyambda-ifodasiga tenglashtirilgan anonim metoddan ko'ra samaraliroq ekanligi sababli, aksariyat hollarda uni afzal ko`rish tavsiya etiladi.

Birlik lyambda-ifodalar

Bitta lyambda-ifoda qismi = operator o'ng tomonida joylashgan, chap tomonida ko'rsatilgan parametr(yoki parametrlar bir qator)ga ta'sir qiladi. Bunday ifodani hisoblash natijasi lambda operatorining natijasi hisoblanadi.

Quyida bitta parametr qabul qiluvchi birlik lyambda-ifodasining umumiy shakli keltirilgan.

parametr = ifoda

Agar siz bir nechta parametrlarni ko'rsatmoqchi bo'lsangiz, quyidagi shakl ishlatiladi.

(parametrlar_ro_yxati) = ifoda

Shunday qilib, ikkita yoki undan ko'p parametrlarni belgilash zarur bo'lganda, ular qavslar ichida yozilishi kerak. Agar ifoda parametrlarni talab qilmasa, bo'sh qavslardan foydalaniladi.

Quyida birlik lyambda-ifodasiga oddiy misol.

count = count + 2

Ushbu ifodada count parametri count + 2 ifodasi bilan ishlayotgan parametr sifatida xizmat qiladi. Natijada, count parametrining qiymati 2 ga oshadi. Bu yerda birlik lyambda-ifodasiga yana bir misol.

n = n % 2 == 0

Bunday holda, n parametrining qiymati juft bo`lsa true, aks holda false mantiqiy qiymatni qaytaradi.

Lyambda-ifodasi ikki bosqichda qo'llaniladi. Birinchi, lyambda-ifodasi bilan mos keladigan delegat tipini e`lon qilishda, keyin lyambda-ifodasi belgilangan delegatning nusxasi e'lon qilinadi. Shundan so'ng, lyambda-ifodasi delegatga murojaat qilganda hisoblab chiqiladi. Uning hisoblash natijasi qaytarish qiymati bo'ladi.

Quyidagi misol dasturi ikkita birlik lyambda-ifodasini qo'llashni namoyish etadi. Birinchidan, ushbu dasturda ikki tipdagi delegatlar e'lon qilinadi. Birinchisi, Incr, int tipda argument qabul qiladi va shu tipda natija qaytaradi. Ikkinchi delegat, IsEven, int tipida argument qabul qiladi, ammo bool tipida natija qaytaradi. Keyin bu delegatlarning nusxalari birlik lyambda-ifodalar bilan belgilanadi. Oxirida, lyambda-ifodalar delegatlarning tegishli nusxalari yordamida hisoblab chiqiladi.

// Ikkita birlik lyambda-ifodaning qo'llanilishi.

using System;

//int tipida argument qabul qiluvchi va int tipida natija

//qaytaradigan delegatni e'lon qilish.

delegate int Incr(int v) ;

//int tipida argument qabul qiluvchi va bool tipida natija

//qaytaradigan delegatni e'lon qilish.

delegate bool IsEven(int v) ;

class SimpleLambdaDemo {

static void Main() {

//Yaratilgan Incr delegati lyambda-ifodaga murojaat qilib

//parametri qiymatini 2ga oshiradi.

Incr incr = count = count + 2;

// Endi incr lyambda-ifodasini ishlatish.

Console.WriteLine("Использование лямбда-выражения incr: ");

int x = -10;

while(x

Console.Write(x + " ");

x = incr(x); // x qiymatini 2 ga oshirish

}

Console.WriteLine("\n");

// Lyambda-ifodaga murojaat qiluvchi parametri qiymati juft bo`lsa true, aks holda //false mantiqiy qiymat qaytaruvchi IsEven delegati nusxasini yaratish

IsEven isEven = n = n % 2 == 0;

// Endi isEven lyambda-ifodasini ishlatish.

Console.WriteLine("Использование лямбда-выражения isEven: ");

for(int i=l; i

if(isEven(i)) Console.WriteLine(i + " четное.");

}

}

Lambda ifodalari delegat misoli oʻrniga yozilgan anonim usullardir. Lambda ifodalari kompilyatsiya qilinganda, ular delegatsiya misollariga yoki Expression tipidagi ifoda daraxtiga aylantiriladi (bu ifoda kodini ob'ektga tarjima qilish va keyinchalik ish vaqtida talqin qilish imkonini beradi).

1 2 3

delegate int Transformer (int i); Transformer sqr = x = x * x; Console.WriteLine (sqr(3)); // 9

Lambda misolida x = x * x ifodasi Transformator delegatining namunasi sifatida yozilgan. Bunday vaziyatda kompilyator shaxsiy usul yaratadi va unga ifoda kodini o'tkazadi.

Lambda ifodalari quyidagi shaklga ega:

(parametrlar) = ifoda yoki bayonot-blok

Lambda ifodalari tashqi o'zgaruvchilardan foydalanishi mumkin - mahalliy o'zgaruvchilar va ushbu ifodalar aniqlangan usulning parametrlari.

int factor = 2;

Func multiplier = n = n * factor;

Console.WriteLine (multiplier (3)); // 6

Lambda ifodalari olingan o'zgaruvchilarni o'zi yangilashi mumkin:

1 2 3 4 5

int seed = 0; Func natural = () = seed++; Console.WriteLine (natural()); // 0 Console.WriteLine (natural()); // 1 Console.WriteLine (seed);

Qabul qilingan o'zgaruvchilarning ishlash muddati delegatning umrigacha uzaytiriladi. Quyidagi misolda, tabiiy usul tugallangandan so'ng, urug'lik o'zgaruvchisi odatda doirasidan chiqib ketishi kerak. Ammo u qo'lga olinganligi sababli, uni qo'lga olgan tabiiy delegat mavjud ekan, u mavjud bo'lib qoladi:

static Func Natural()

{

int seed = 0;

return () = seed++; // Возвращает замыкание

}

static void Main()

{

Func natural = Natural();

Console.WriteLine (natural()); // 0

Console.WriteLine (natural());

Lambda ifodalari bir nechta parametrlarni olishi mumkin:

1 2 3

Func totalLength = (s1, s2) = s1.Length + s2.Length; int total = totalLength ("hello", "world");

Lambda iboralari hodisalar bilan ham ishlatilishi mumkin. Masalan, Clicked hodisasini EventHandler tipidagi hodisa deb hisoblasak, lambda ifodasi yordamida ishlov beruvchini qo‘shishingiz mumkin:

obj.Clicked += (sender,args) = Console.Write ("Click");

Lambda ifodalari tashqi o'zgaruvchilardan foydalanishi mumkin - mahalliy o'zgaruvchilar va ushbu ifodalar aniqlangan usulning parametrlari.

static void Main()

{ int factor = 2;

Func multiplier = n = n * factor;

Console.WriteLine (multiplier (3)); // 6}

«4-topshiriq» «09» «06» «2022у»

Фарғона давлат университети амалий метематика ва информатика йўналиши 19.08-гуруҳ талабасиРахмонов Хуршидбек Хайрулло углининг малакавий амалиёт ўтаётган булим рахбарининг иш режаси

Ахборот кутубхона ресурслар билан ҳизмат кўрсатиш бўлими мудирининг Иш Режаси

Т/р	Бажариладиган ишлар	Муддати
1.	Хона, китоб жавонлари ва китобларни санитария гигиена холатини назорат қилиш	Хар куни
2.	Ўзбекистон Республикаси Қонунлари , услубият марказининг тавсиялари, Низом, лавозим йўриқномаси, АРМ раҳбарининг буйруқ ва фармойишлари тўғрисида бўлим ходимлари билан суҳбат ўтказиш	Йил давомида.
3.	Китобхонлардан тушган буюртмаларни ўрганиш ва унинг бажарилишини назорат қилиш	Ҳар куни
4	Китобхонлар томонидан фойдаланиб топширган адабиётларни китоб жавонларига ББК бўйича жойлаштиришни назорат қилиш.	Ҳар куни
5	Янги келган адабиётларни қабул қилиш ва уларга каталог ёзиб ва электрон каталогга жойлаштиришни ташкиллаш.	Янги китоб олинганда
6	Янги келаган адабиётларни фондга системали жойлаштиришни ташкиллаш	Янги китоб олинганда
7.	Ходимларнинг лавозим мажбуриятларини бажарилишини назорат қилиш	Йил давомида
8.	Бўлимнинг барча ишларига, сифатига, китоблар ва техник воситаларни сақланишига , техника хавфсизлигига риоя қилишига, меҳнат интизомига риоя этишига эътибор қаратиш ва назорат қилиш.	Йил давомида
9.	Китоб фондини ўрганиш, мазмунан эскирган, тўзиган адабиётларни аниқлаш, мавжуд талаблар асосида АРМ хисобидан чиқариш учун тавсия қилиш.	Йил давомида
10	Янги ўқув йилига қабул қилинган талабалар билан “АРМдан қандай фойдаланиш ва унинг имкониятлари” тўғрисида дарс ўтиш.	Сентябрь-октябрь
11	Янги ўқув йилига қабул қилинган талабаларни АРМга аъзолигини ташкиллаш.	Сентябрь - октябрь
12	“Очиқ эшиклар” кунида келадиган мактаб , лицей ўқувчилари ва коллеж талабалари билан сухбат. АРМ билан танишувини ташкиллаш.	“Очиқ эшиклар” кунида
13.	АРМда китобхонлар билан тадбирлар ва кўргазмалар ташкиллаш.	Йил давомида
14	Йиртилган , тўзиган адабиётларни таъмирлашни ташкиллаш	Ойда 2 марта
15	Ҳизмат кўрсатиш ва ўқув зали ходимлари билан биргаликда китобхонлар сўрови асосида ишлаш.	Йил давомида
16	Ҳар ойнинг охирги шанбасида АРМда ташкилланадиган тозалик кунида фаол иштирок этиш.	Ойда бир марта
17	Институтда ўтказиладиган маънавий-маърифий тадбирларда фаол иштирок этиш.	Йил давомида
18	“2022 йил-Инсон қадрини улуғлаш ва фаол маҳалла йили” тўғрисида тадбир ва кўргазма ташкиллаш.	Йилда 1 марта
19	Ҳизмат кўрсатиш ва ўқув залида кечки сменада навбатчилик қилиш.	Ҳафтада 1 марта
20	Бўлим ходимларидан кунлик хисоботни олиш.	Ҳар куни

Фарғона давлат университети амалий метематика ва информатика йўналиши талабаси 19.08.А-гуруҳ талабаси Рахмонов Хуршидбекнинг малакавий амалиёт даврида қилинадиган ишлар

Р Е Ж А С И

№	Бажариладиган ишлар ва тадбирлар номи	Муддати	Амалда
1	ФарПИ бинолар тузилмаси билан танишиш.	06.06.2022
	ФарПИ ахборот ресурс маркази раҳбари ва амалиёт раҳбари билан танишиш
	ФарПИ ахборот ресурс маркази ички тартиб қоидалари ва меҳнат интизоми билан танишиш, ўрганиш
2	ФарПИ ахборот ресурс маркази моддий техник базасини ўрганиш ва маълумот таёрлаш.	07.06.2022
	Техника хавфсизлиги меҳнат мухофазаси қоидалари билан танишиш
	C# дастурлаш тилида умумлашган делегатлар ва интерфейслар билан ишлаш (амалиёт жойига тузилаётган дастур асосида)
3	ФарПИ ахборот ресурс маркази мутахассислари билан танишиш.	08.06.2022
	ФарПИ ахборот ресурс маркази илмий фаолияти, йўналишлари ва соҳаларини ўрганиш
	C# дастурлаш тилида лямда ифодалар билан ишлаш (амалиёт жойига тузилаётган дастур асосида)
4	Бириктирилган амалиёт объектидаги раҳбарнинг ва бўлимлар режаларини ўрганиш.	09.06.2022
	Aмалиёт даврида қилинадиган ишларни режалаштириш ва амалиёт режасини ишлаб чиқиш (мазкур режани).
	C# дастурлаш тилида LINQ технологияларни қўллаш (амалиёт жойига тузилаётган дастур асосида)
5	ФарПИ ахборот ресурс маркази жихозларини ўрганиш.	10.06.2022
	C# дастурлаш тилида XML билан ишлаш XML ҳужжатлар (амалиёт жойига тузилаётган дастур асосида)
6	Хафтада қилинган ишлар бўйича ҳисобот ёзиш (дам олиш куни уйда ҳисобот ёзиш)	11.06.2022
	C# ASP.NET муҳитида ишлаш (амалиёт жойига тузилаётган дастур асосида)
7	ФарПИ ахборот ресурс маркази электронлаштириш бўлими иш фаолияати билан танишиш.	13.06.2022
	C# дастурлаш тилида Web саҳифлар ҳосил қилиш (амалиёт жойига тузилаётган дастур асосида)
8	Ахборот ресурс марказидаги ўқув дарсликлар рўйхатини электронлаштириш.	14.06.2022
	C# дастурлаш тилида сервер томонидан бошқарув элементлари билан ишлаш (амалиёт жойига тузилаётган дастур асосида)
9	Ахборот ресурс марказидаги бадий адабиётлар рўйхатини электронлаштириш.	15.06.2022
	C# дастурлаш тилида ҳодислар билан ишлаш (амалиёт жойига тузилаётган дастур асосида)
10	Ахборот ресурс марказидаги ўқув қўлланмалар рўйхатини электронлаштириш.	16.06.2022
	C# дастурлаш тилида фойдаланувчи киритган маълумотларни текшириш (амалиёт жойига тузилаётган дастур асосида)
11	Талабалар буюртма қилган адабиётлар рўйхатини шакиллантирувчи дастур тузиш.( C# да).	17.06.2022
	C# дастурлаш тилида kuki va sessiyalar. Рўйхатга олишни ташкил қилиш (амалиёт жойига тузилаётган дастур асосида)
12	Хафта бўйича ҳисобот ёзиш (дам олиш куни уйда ҳисобот ёзиш).	18.06.2022
	C# дастурлаш тилида ASP.NET Core муҳитидa marshutlashtrish (амалиёт жойига тузилаётган дастур асосида)
13	Ахборот ресурс марказидаги сканерлаш бўлими иш фаолияати билан танишиш.	20.06.2022
	C# дастурлаш тилида LINQ технологияларни қўллаш (амалиёт жойига тузилаётган дастур асосида)
14	Ахборот ресурс марказидаги адабиётларни сканерлашни ўрганиш.	21.06.2022
	C# дастурлаш тилида Klient va Server tomonidan holatni boshqarish (амалиёт жойига тузилаётган дастур асосида)
15	Сканерлаш бўлими мутахассислари фаолияати билан танишиш.	22.06.2022
	C# дастурлаш тилида MVS texnologiyasi (амалиёт жойига тузилаётган дастур асосида)
16	Ахборот ресурс марказидаги адабиётларни сканерлаш.	23.06.2022
	Танланган мавзуда лойиҳа ишини режаларини ишлаб чиқиш
17	C# дастурлаш тилида nazoratchi (controller)bog’inlarni tashkil qilish(амалиёт жойига тузилаётган дастур асосида)	24.06.2022
	Битирувчи курс талабаларига ахборот ресурс марказидан қариздорлиги йўқлиги хақидаги ма’лумотнома бериш.
18	C# дастурлаш тилида Tasvirlanish(view)bo’g’inlarni hosil qilish (амалиёт жойига тузилаётган дастур асосида)	25.06.2022
	Янги келган адабиётлар рўйхатини шакиллантириш.
19	C# дастурлаш тилида ASP.NET Core MVS-dagi modellar(амалиёт жойига тузилаётган дастур асосида)	27.06.2022
	Янги келган адабиётларни бўлимларга тарқатиш.
20	C# дастурлаш тилида HTML-yordamchilar va ing ёрдмичилари. View Component аниқлаш (амалиёт жойига тузилаётган дастур асосида)	28.06.2022
	Янги келган адабиётлар рўйхатини шакиллантирувчи дастур тузиш.(С# да)
	Лойиҳа иши бўйича тушунтириш хатини шакиллантириш
21	Амалиётда бажарилган ишлар бўйича тақдимотлар тайёрлаш	29.06.2022
	Тузилган дастурларни ишлатиш ва текшириш
22	Амалиёт даврида бажарилган барча қўшимча ишлар (хужжатлар, амалиё ишлар) асосларини йиғиш ва расмийлаштириш	30.06.2022
	Амалиёт раҳбари билан қилинган ишларни тахлил қилиш ва камчиликларни бартараф этиш
23	Кундаликни текшириш ва талаб даражасида расмийлаштиришни якунига етказиш	1.07.2022
	Амалиёт даври учун кундалик ва дастурда кўрсатилган ҳужжатларни расмийлаштиришни якунига етказиш.
24	Амалиёт бўйича умумий ҳисобот ёзиш ва расмийлаштириш	2.07.2022
	Aмалиёт расмий хужжатларини (буйруқдан кўчирма, кундалик, тавсифнома ва бошқалар) якунлаш ва тасдиқлатиш.
	Лойиҳа ишини хужжатларини якунлаш ва расмийлаштири (лойиҳани тайёрлаш)

4.1. C# dasturlash tilida LINQ texnologiyasini qo'llash

LINQ (Language-Integrated Query) - bu ma'lumot manbasidan so’rov olish uchun oddiy va qulay til. Ma'lumotlar manbayi sifatida - IEnumerable interfeysini (masalan, standart to'plamlar, massivlar) amalga oshiradigan obyekt, DataSet, XML hujjati bo'lishi mumkin. Ammo manba turidan qat'iy nazar, LINQ ma'lumotni olish uchun barchasi uchun bir xil usulni qo'llashga imkon beradi.

Qisqacha qilib aytganda LINQ - kodni ixchamlashtirish va oson o'qish imkoniyatini beradi va undan turli xil ma'lumot manbalari uchun so'rovlarda foydalanish mumkin.

LINQ ning bir nechta turi mavjud:

LINQ to Objects : Massivlar va to'plamlar bilan ishlash uchun ishlatiladi

LINQ to Entities : Entity Framework texnologiyasi orqali ma'lumotlar bazalariga kirishda foydalaniladi

LINQ dan Sql : MS SQL Server-da ma'lumotlarga kirish texnologiyasi

LINQ to XML : XML fayllari bilan ishlashda ishlatiladi

LINQ to DataSet : DataSet obyekti bilan ishlashda foydalaniladi

Parallel LINQ (PLINQ) : parallel so'rovlarni bajarish uchun ishlatiladi

LINQ so'rovlari natijalarni obyekt sifatida qaytaradi. Bu sizga natijalar to'plamida obyektga yo'naltirilgan yondashuvni ishlatishga va natijalarning turli formatlarini obyektlarga aylantirish haqida tashvishlanmaslikka imkon beradi.

LINQ-ning afzalliklari

Tanish til: Ishlab chiquvchilar ma'lumotlar manbalarining har bir turi yoki ma'lumotlar formati uchun yangi so'rovlar tilini o'rganishlari shart emas.

Kamroq kod yozish: Bu an'anaviy yondoshuv bilan taqqoslaganda yoziladigan kod miqdorini ancha kamaytiradi.

Tushunarli kod: LINQ kodni yanada tushunarli qiladi, shuning uchun boshqa ishlab chiquvchilar uni osonlikcha tushunishlari va saqlab turishlari mumkin.

Bir nechta ma'lumot manbalarini so'rov qilishning standartlashtirilgan usuli: Bir xil ma'lumot manbalariga so'rov yozish uchun bir xil LINQ sintaksisidan foydalanish mumkin.

So'rovlarning vaqt xavfsizligini kompilyatsiya qilish: kompilyatsiya vaqtida obyektlarning turini tekshirishni ta'minlaydi.

IntelliSense-ni qo'llab-quvvatlash: LINQ umumiy to'plamlar uchun IntelliSense-ni taqdim etadi.

Ma'lumotlarni shakllantirish: Siz har xil shakldagi ma'lumotlarni olishingiz mumkin.

LINQ dan foydalanish

LINQ dan foydalanish uchun bizga .Net Framework 3.5 va C# 3.0 kerak bo’ladi(foydalanish uchun minimum versiyalar).

System kutubxonasiga qo’shimcha ravishda System.Linq kutubxonasidan foydalanamiz.

using System;

using System.Linq;

namespace LINQ_operations

{

class Program

{

static void Main(string[] args)

{

// Ma’lumotlar manbayi (massiv)

string[] names = { "Xurshidbek", "Nilufar", "Saboxon", "Oydinoy" };

// LINQ so’rovi

var myLinqQuery = from name in names

where name.Contains('a')

select name;

// So’rovni ishlatish

foreach (var name in myLinqQuery)

Console.WriteLine(name + " ");

Console.ReadKey(); }

Natija:

Amaldagi LINQ metodlari ro'yxati

Select : tanlangan qiymatlarning proektsiyasini belgilaydi

Where : tanlov filtrini belgilaydi

OrderBy : elementlarni o'sish tartibida tartiblaydi

OrderByDescending : elementlarni kamayish tartibida tartiblaydi

ThenBy : elementlarni o'sish tartibida tartiblash uchun qo'shimcha shartlarni belgilaydi

ThenByDescending : elementlarni kamayish tartibida tartiblash uchun qo'shimcha shartlarni belgilaydi

Join : ma'lum bir shart asosida ikkita to'plamni birlashtiradi

GroupBy : elementlarni kalitlarga ko'ra guruhlaydi

ToLookup : barcha elementlarni lug'atga qo'shgan holda elementlarni kalitlarga ko'ra guruhlaydi

GroupJoin : elementlarning ikkala to'plamini va kalitlarga ko'ra guruhlanishini amalga oshiradi

Reverse : elementlarni teskari tartibda tartiblaydi

All: to'plamdagi barcha elementlarning ma'lum bir shartga javob berishini aniqlaydi

«5-topshiriq» «10» «06» «2022у»

C# дастурлаш тилида XML билан ишлаш XML ҳужжатлар

Bugungi kunda XML(eXtensible Markup Language) – kengaytirilgan belgilash tili, bu hujjatlarning eng keng tarqalgan standartlaridan biri bo'lib, u tuzilishi murakkab bo'lgan ma'lumotlarni qulay shaklda saqlashga imkon beradi. Shuning uchun .NET platformasini ishlab chiquvchilari XML bilan ishlash uchun keng imkoniyatlarni o'z ichiga olgan.

XML fayllari bilan ishlashga o'tishdan oldin, avval xml hujjati nima ekanligini va u C# dasturida ishlatiladigan ob'ektlarni qanday saqlashini ko'rib chiqaylik.

Masalan, bizga quyidagi sinf berilgan bo’lsin:

Class User {

public string Name { get; set; }

public int Age { get; set; }

public string Company { get; set; }

}

C # dasturida biz User sinfi ob'ektlarining ro'yxatini tuzishimiz mumkin:

User user1 = new User { Name = “Anvar", Age = 28, Company = "Microsoft" };

User user2 = new User { Name = “Nigora", Age = 22, Company = "Google" };

List users = new List { user1, user2 };

Ro'yxatni XML formatida saqlash uchun quyidagi XML faylidan foydalanishimiz mumkin:

//name atributidan foydalanilgan

Microsoft

28

//name atributidan foydalanilgan

Google

22

Shunday qilib, avvalgi misolda siz atribut o'rniga belgilangan elementdan foydalanishingiz mumkin:

Anvar

Microsoft

28

Nigora

Google

22

System.XML sinfi yordamida XML bilan ishlash

C# da XML bilan ishlash uchun siz bir nechta yondashuvlardan foydalanishingiz mumkin.

System.XML – XML hujjatlar bilan ishlashning asosiy funksiyasidir.

Bu sizga XML hujjatni manipulyatsiya qilishga imkon beradigan bir qator sinflarni belgilaydi:

XmlNode: XML tugunni ifodalaydi. Tugun sifatida to'liq hujjat va alohida elementdan foydalanish mumkin.

XmlDocument: butun XML hujjatni anglatadi.

XmlElement: alohida elementni anglatadi. U XMLnode sinfidan meros bo'lib o'tadi.

«6-topshiriq» «11» «06» «2022у»

ASP.NET muhitida ishlash

ASP.NET MVC veb ilovalarni MVC namunasi orqali yaratish uchun mo’ljallangan freymvork hisoblanadi.

MVC – model – view – controller degani bo’lib, yaratilgan ilova 3 ta qismga ajratiladi.

1 – qism. Controller (nazorat qiluvchi) – foydalanuvchi bilan tizim orasidagi aloqani yaratadi va uni ma`lumotlar bazasi bilan bog’laydi. U foydalanuvchi tomonidan kiritilgan ma`lumotlarni qabul qilib oladi va qayta ishlaash natijasiga ko’ra foydalanuvchiga ma`lumot yuboradi.

2 – qism. View (ko’rinish) – bu ilovaning foydalanuvchiga ko’rinadigan qismi ko’pincha HTML sahifa ko’rinishida bo’ladi. HTML biz saytga kirganda ko’rinadigan soha.

3 – qism. Model – foydalanilayoygan ma`lumotning mantiq qismini aniqlovchi sinf.
Agarda modelga murojaat qilish talab etilsa modeldan ma`lumotlarni olish
mijozga natijani jo’natish kerakli ko’rinishni hosil qilish kiruvchi http so’rov
Yuqoridagi 3 ta komponentaning o’zaro bog’lanishini quyidagi sxema orqali tasvirlash mumkin:

Yuqoridagi sxemada model bog’lik bo’magan komponenta hisoblanadi. Ya`ni Controller yoki Viewni o’zgartirishimiz modelga ta`sir qilmaydi. Controller va View komponentalari esa biri biriga bog’lik hisoblanadi.

ASP.NET MVC texnologiyasi Microsoft kompaniyasi tomonidan yaratilgan. Biz yaratgan MVC strukturasi quyidagi fayllardan va papkalardan tashkil topadi:

App_Data: ilova tomonidan foydalaniladigan ma`lumotlar bazalari va resurslar hamda fayllar saqlanadi.

App_Start: olovani ishga tushirish jarayonida uni o’rnatish bilan bog’lik qoidalarni va bir qator statik fayllarni o’z ichida saqlaydi.

Content: C# tili kodiga kirmaydigan yordamchi fayllarni saqlash uchun ishlatiladi. Bu fayllar Javascript hamda CSS fayllari bo’lishi mimkin.

Controllers: bu papkada kontrollerlar sinflari joylashadi. Jimlik bo’yicha 2 ta HomeController hamda AccountController.

Fonts: foydalaniladigan qo’shimcha shriftlar fayli saqlanadi.

Models: models papkasida model fayllari joylashgan bo’ladi. Jimlik bo’yicha Visual Studio 2 ta modelni o’zi qo’shadi. Bular foydalanuvchilarni ro’yxatga olish uchun ishlatiladi.

Scripts: Bu papkada javascript tilida yozilgan dasturlar joylashgan bo’ladi.

Views: Bu yerda ko’rinishlar saqlanadi. Barcha ko’rinishlar papkalar bo’yicha guruhlarga ajratiladi va bu papkalar har birsi 1 ta alohida controllerga to’g’ri keladi.

Global.asax: bu fayl dasturni ishga tushurish uchun mo’ljallangan va boshlang’ich o’rnatishlarni amalga oshiradi. Bu yerda sinflarning metodlari ishga tushadi, ular App_Start papkasida joylashgan bo’ladi.

Packages.config: bu faylda Nuget paketi tomonidan o’rnatilgan ma`lumotlar saqlanadi.

Web.config: Ilovaning sozlamalarini saqlaydi.

ASP.NET muhitida ishlash uchun quyidagi bosqichni amalga oshiramiz va ASP.NET Web Application muhiti tanlanadi.

Bu yerda esa ASP.NETning modellari mavjud:

Bu esa project oynasi:

Yangi sahifa yaratish uchun quyidagilarni bajaramiz:

Bu oynadan esa Web Form bo`limi tanlanadi.

Quyidagi oyna hosil bo`ladi:

Keyingi bosqichda Toolbox bo`limidan Label komponentini tanlaymiz. Va unga “Assalomu alaykum” nomini bersak, dastur natijasi quyidagicha hosil bo`ladi:

«7-topshiriq» «13» «06» «2022у»

C# dasturlash tilida Web sahifalar hosil qilish

Internet - bu yagona standart asosida faoliyat ko`rsatuvchi jahon global kompyuter tarmogidir. Uning nomi «tarmoqlararo» degan ma`noni anglatadi. U mahalliy (lokal) kompyuter tarmoqlarni birlashtiruvchi informatsion tizim bo`lib, o`zining alohida axborot maydoniga ega bo`lgan virtual to`plamdan tashkil topadi.

Internet, unga ulangan tarmoqda kiruvchi barcha kompyuterlarning o`zaro ma`lumotlar almashish imkoniyatini yaratib beradi. O`zining kompyuteri orqali internetning xap bir mijozi boshqa shahar yoki mamlakatga axborot uzatishi mumkin. Masalan, Vashingtondagi Kongress kutubxonasi katalogini ko`rib chiqishi, Nyu-Yorkdagi Metropoliten muzeyining oxirgi ko`rgazmasiga qo`yilgan suratlar bilan tanishishi, xalqaro anjumanlarda ishtirok etishi, bank muomalalarini amalga oshirishi va xatto boshqa mamlakatlarda istiqomat qiluvchi tarmoq mijozlari bilan shaxmat o`ynashi mumkin.

Internet XX asrning eng buyuk kashfiyotlaridan biri hisoblanadi. Ushbu kashfiyot tufayli butun jahon bo`ylab yoyilib ketgan yuz millionlab kompyuterlarni yagona informatsion muhitga biriktirish imkoniyati tug`ildi.

Foydalanuvchi nuqtai nazaridan taxlil kiladigan bo`lsak, internet birinchi navbatda tarmoq mijozlariga o`zaro ma`lumotlar almashish, virtual muloqot qilish imkonini yaratib beruvchi "informatsion magistral" vazifasini o`taydi, ikkinchidan esa unda mavjud bo`lgan ma`lumotlar bazasi majmuasi dunyo bilimlar omborini tashkil etadi. Bundan tashqari internet bugungi kunda dunyo bozorini o`rganishda, marketing ishlarini tashkil etishda zamonaviy biznesning eng muhim vositalaridan biriga aylanib bormoqda. Internet o`z-o`zini shakllantiruvchi va boshqaruvchi murakkab tizim bo`lib, asosan uchta tarkibiy qismdan tashkil topgandir:

Texnik

Programmaviy

Informatsion

Internetning texnik tarkibiy qismi har xil turdagi va tipdagi kompyuterlar, aloqa kanallari (telefon, sputnik, shisha tolali va boshka turdagi tarmoq kanallari), hamda tarmoq texnik vositalari majmuidan tashkil topgandir. Internetning ushbu texnik vositalarining barchasi doimiy va vaqtinchalik asosda faoliyat ko`rsatishi mumkin. Ulardan ixtiyoriy birining vaqtinchalik ishdan chiqishi Internet tarmog`ining umumiy faoliyatiga aslo ta`sir etmaydi.

Internetning programmaviy ta`minoti (tarkibiy kismi) tarmoqda ulangan xilma-xil kompyuterlar va tarmoq vositalarini yagona standart asosida (yagona tilda) muloqot qilish, ma`lumotlarni ixtiyoriy aloqa kanali yordamida uzatish darajasida qayta ishlash, axborotlarni qidirib topish va saqlash, hamda tarmoqda informatsion xavfsizlikni ta`minlash kabi muhim vazifalarni amalga oshiruvchi programmalar majmuidan iboratdir.

Internetning informatsion tarkibiy qismi Internet tarmog`ida mavjud bo`lgan turli elektron hujjat, grafik rasm, audio yozuv, video tasvir va hokazo ko`rinishdagi axborotlar majmuasidan tashkil topgandir. Ushbu tarkibiy qismning muhim biri, u butun tarmoq bo`ylab taqsimlanishi mumkin. Masalan, shaxsiy kompyuteringizda o`qiyotgan elektron darsligingizning matni bir manbadan, rasmlari va tovushi ikkinchi manbadan, videotasvir va izohlari esa uchinchi manbadan yig`ilishi mumkin. Shunday qilib, tarmoqdagi elektron hujjatni o`zaro moslashuvchan "giper-bog`lanishlar" orqali bir necha manbalar majmuasi ko`rinishida tashkil etish mumkin ekan. Natijada millionlab o`zaro bog`langan elektron hujjatlar majmuasidan tashkil topgan informatsion muhit hosil bo`ladi.

«8-topshiriq» «14» «06» «2022у»

C# dasturidа Klient va Server tomonidan holatni boshqarish

ASP.NET Core MVC framework(struktura) i ASP.NET Core MVC strukturasi ASP.NET Core platformasining bir qismidir va uning ajralib turadigan xususiyati MVC modelidan foydalanishdir. "Sof" ASP.NET Core bilan solishtirganda ASP.NET Core MVC strukturasidan foydalanishning afzalligi shundaki, u bir qator vaziyatlar va stsenariylarda, ayniqsa, katta ilovalar uchun ilovalarni tashkil etish va yaratishni osonlashtiradi. MVC strukturasi kontseptsiyasi dasturni uchta komponentga bo'lishni o'z ichiga oladi:

1. Model (Model): ilovada ishlatiladigan ma'lumotlarni, shuningdek ma'lumotlarga bevosita bog'liq bo'lgan mantiqni, masalan, ma'lumotlarni tekshirish mantiqini tavsiflaydi. Odatda, model ob'ektlari ma'lumotlar bazasida saqlanadi. MVC da modellar ikkita asosiy tur bilan ifodalanadi:

Ko‘rinish modellari: ko'rinishlar tomonidan ma'lumotlarni ko'rsatish va uzatish uchun foydalaniladigan model;

Domen modellari: ma'lumotlarni boshqarish mantiqini tavsiflovchi model.ASP.NET Core MVC da loyiha yaratish uchun biz ASP.NET Core da istalgan turdagi loyihani tanlashimiz va unga kerakli komponentlarni qo'shishimiz mumkin. Biroq, soddalashtirish uchun Visual Studio standart bo'yicha ASP.NET Core Web App (Model-View-Controller) shablonini taqdim etadi:

ASP.NET Core MVC birinchi loyiha

Loyiha yaratish uchun ushbu shablonni tanlaymiz.

Keyinchalik, loyiha nomini o'rnatish uchun oyna ochiladi. Aytaylik, loyiha SalomMVCApp

deb nomlanadi:

Keyinchalik, ASP.NET Core uchun standart sozlamalarni sozlashimiz kerak bo'ladi:

Barcha sozlamalarni standart holatida qoldirib, Create tugmasini bosamiz. Natijada, Visual Studio yangi MVC loyihasini yaratadi.ASP.NET Core MVC arxitekturasining asosiy elementi controller(nazoratchi) hisoblanadi. So'rov qabul qilinganda, marshrutlash tizimi so'rovni qayta ishlash uchun mos boshqaruvchini tanlaydi va so'rov ma'lumotlarini unga uzatadi. Tekshiruvchi bu ma'lumotlarni qayta ishlaydi va qayta ishlash natijasini qaytarib yuboradi.

Masalan, ASP.NET Core Web App (Model-View-Controller) shablonidan foydalangan holda yaratilgan loyiha odatiy bo'yicha kamida bitta kontrollerni o'z ichiga oladi, HomeController sinfi quyidagi kodga ega:

using Microsoft.AspNetCore.Mvc;

using SalomMVCApp.Models;

using System.Diagnostics;

namespace SalomMVCApp.Controllers{

public class HomeController :

Controller {

private readonly ILogger _logger;

public HomeController(ILogger logger) {

_logger = logger; }

public IActionResult Index()

{ return View(); } public IActionResult Privacy()

{ return View(); }

[ResponseCache(Duration = 0, Location = ResponseCacheLocation.None,

NoStore = true)]public IActionResult Error() {return View(new ErrorViewModel { RequestId = Activity.Current?.Id ??

HttpContext.TraceIdentifier });

} }}

Bunday holda, biz tekshirgichda konstruktorga ega ekanligini ko'ramiz, u orqali logging uchun ishlatiladigan ILogger xizmati bog'liqlik kiritish mexanizmi orqali uzatiladi. Nazoratchi shuningdek, uchta usulni belgilaydi - Index, Privacy va Error. Nomlash qoidalariga ko'ra, nazoratchi nomlari odatda "Controller" qo'shimchasi bilan tugaydi va shu qo'shimchaga qadar qolganlari HomeController kabi boshqaruvchining nomi hisoblanadi. Lekin printsipial jihatdan, bu konvensiyalar ham ixtiyoriydir. Ammo nazoratchilarga nisbatan qo'llaniladigan majburiy konvensiyalar ham mavjud. Xususan, boshqaruvchi sinfi quyidagi shartlardan kamida bittasiga javob berishi kerak:Controller sinfida "Controller" qo'shimchasi mavjud:

public class HomeController { //............ }

Controller klassi "Controller" qo'shimchasiga ega bo'lgan sinfdan meros bo'lib o'tadi: public class Home :

Controller

{ //............. }[Controller]

atributi kontroller sinfiga qo'llaniladi:

[Controller] public class Home { //.................. }

«9-topshiriq» «15» «06» «2022у»

C# dasturlash tilida hodisalar bilan ishlash

Odatda, POST so'rovida html formalari yordamida serverga ma'lumotlar yuborilishining odatiy holi emas. Bunday ma'lumotlarni olish uchun Form xususiyati HttpRequest sinfida aniqlanadi. bunday ma'lumotlarni qanday olishimiz mumkinligini ko'rib chiqaylik.

Avvalo, loyihadagi html papkasidagi index.html faylini aniqlaymiz.

index.html dagi quyidagi tarkibni aniqlaymiz:

METANIT.COM

User form

Name:

Age: