А?паратты белгілі-бір алфавит ар?ылы ?сынуды кодтау деп атайды.Бір белгі тобынан екінші белгі тобына к?шіру ережесін код деп атайды. А?паратты са?тау,?абылдау, ?сыну, ж?не ??деу ?дістері іс ж?зінде а?паратты? ?сынылу т?ріне байланысты болады.А?паратты? кодталуы кейде шифрау депте айтылады, оны? кері кодталуы декодирование процесімен тікелей байланысты. Екілік алфабиты 0 ж?не 1 та?баларымен ?сынылады.А?паратты екілік код пен к?рсету ?шін, ??рыл?ы екі к?йді
айыра білуі керек, мысалы; 1-??рыл?ыда то? бар, ал 0 жо?ын , немесе 1-жо?ары кернеу ,
0 т?мен кернеу. Тек екі т?рлі м?ні немесе немесе о?ан с?йкес код разряды бар , 0 немесе
1 м?ндерін ?ана ?абылдай алатын сигналды бит деп атайды . Символдарды кодтау ?шін
8 биттен т?ратын котты байт деп атайды. 8 н?л мен бірлерді? к?мегімен я?ни бір байтты? к?мегімен 256 символ кодталады. Символдарды кодттау кобинациаларыны?
жиынты?ын кодтау кестесі деп аталады.
ASCII коды.
Есептеуіш техникасында е? к?п пайдаланатын код-ASCLL коды - американды?
апарат алмасуды? стандартты? коды.
Кодтау кестені? 16 жолы 16 ба?аны бар . Кесте екі б?ліктен т?рады ; стандарты, баламалы .
Стандартты б?ліктегі – бірінші 128 символдар , 0- ден 127-ге дейінгі коттар; Цифрлар, латын алфавитіні? ?ріптерімен компютер жумысын бас?аратын арнайы символдар.
Баламалы б?ліктегі-128-ден 255-ке дейінгі кодтар алфавиттер (орыс, ?аза?) Онды?, екілік, оналтылы? санау ж?йелеріні? с?йкестендіру кестесі бойынша кодтау?а болады.
А?парат оны тіркейтін ??рыл?ы?а дыбыс, электромагнитті с?уле, физикалы? ?реект т?рінде келіп т?седі. Б?л ?рекеттер сигнал деп аталады.
Сигнал аналогты? (?здіксіз), дискретті(?зілісті) болуы м?мкін. Аналогды? сигналдар?а мысалдары: Сигналды дискретті т?рде ?сын?анда ол сан ?атары, алфавит ?ріптері,музыкалы? нота нота о?ан мысал бола алады.
Уа?ыт аралы?ын не??рлым к?бірек ал?ан сайын, кернеуді? уа?ыт аралы?ында ?згеру процесін со??рлым д?лірек сипаттаймыз. Керісінше дискретті процесті аналогты? процеске айналдыру?а болады.Адам сезім м?шелері ар?ылы сигналдарды аналогты? т?рде ?абылдайды, ал есептеуіш техникалары негізінде дискретті т?рдегі сигналдармен ж?мыс істейді.
А?парат адам ?шін жа?а,белгісіз болу керек. Хабар бізге а?парат алу деген бізге жа?а т?сінікті болуы керек. Сол салада біліміміз жеткілікті болуы керек. Егер а?парат біз ?шін толы?, объективті,жа?а,пайдалы, ?рі на?ты болса ол біз ?шін ба?алы болады. Хабарды? а?паратты? к?лемі деп- хабарды? ?зынды?ын, я?ни символдар санын білдіреді.Ендеше техникада кез-келген са?талатын берілетін а?парат к?лемі онда?ы берілетін а?парат к?лемі онда?ы е? кіші ?лшем бір екілік разряд?а немесе 1 битке те? болады. А?паратты ?лшеу бірлігі бір битке те?. Одан кейін 1 байт. Хабарды? а?паратты? к?лемі-бит немесе байтта ?лшенетін оны? ?зынды?ы.
А?паратты ??деу, са?тау ж?не беру т?сілдері. А?паратты ??деу, са?тау ж?не беруді? техникалы? ??ралы. Компьютер – а?паратты универсальді машина.
Просмотр содержимого документа
«А?паратты ??деу, са?тау ж?не беру т?сілдері»
Ақпаратты өңдеу, сақтау және беру тәсілдері
Сабақтың тақырыбы:Ақпаратты өңдеу, сақтау және беру тәсілдері. Ақпаратты өңдеу, сақтау және берудің техникалық құралы. Компьютер – ақпаратты универсальді машина.
Сабақтың мақсаты:Ақпаратты қабылдауды, жеткізуді өңдеуді, және сақтаудың тәсілдерін үйрету.Кодтауды түсіндіру.
Білімділік: Оқушылардың ақпаратты техникалық құралдар мен дербес компьютердің көмегімен беру, сақтау және ұсыну тәсілдерімен, қабылданған екілік санау жүйесімен, ASII кодтарымен таныстыру:
Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін,логикалық-абстракциясын дамыту.
Сабақтың түрі: Аралас сабақ.
Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: компьютер, оқулық,жұмыс дәптері
Сабақтың өту барысы:
1.Оқушыларды ұйымдастыру
2.Үйге берген тапсырманы тексеру
3.Жаңа тақырыпты түсіндіру
4.Тапсырмаларды орындау
5.Сабақты бекіту
6.Үйге тапсырма
Өткен материалдарды қайталау сұрақтары:
Ақпарат деген сөзге қандай мағына бересіңдер?
Адам ақпараттытың қандай түрлерін қабылдай алады?
Байланыс тілі деп нені айтады?
Қандай тілдерді білесің?
Адам ақпаратты қалай және қайда сақтайды?
Адамның ақпаратты өңдеуіне мысал келтір
Жаңа түсініктер:
Ақпаратты белгілі-бір алфавит арқылы ұсынуды кодтау деп атайды.Бір белгі тобынан екінші белгі тобына көшіру ережесін код деп атайды. Ақпаратты сақтау,қабылдау, ұсыну, және өңдеу әдістері іс жүзінде ақпараттың ұсынылу түріне байланысты болады.Ақпараттың кодталуы кейде шифрау депте айтылады, оның кері кодталуы декодирование процесімен тікелей байланысты. Екілік алфабиты 0 және 1 таңбаларымен ұсынылады.Ақпаратты екілік код пен көрсету үшін, құрылғы екі күйді
айыра білуі керек, мысалы; 1-құрылғыда тоқ бар, ал 0 жоғын , немесе 1-жоғары кернеу ,
0 төмен кернеу. Тек екі түрлі мәні немесе немесе оған сәйкес код разряды бар , 0 немесе
1 мәндерін ғана қабылдай алатын сигналды бит деп атайды . Символдарды кодтау үшін
8 биттен тұратын котты байт деп атайды. 8 нөл мен бірлердің көмегімен яғни бір байттың көмегімен 256 символ кодталады. Символдарды кодттау кобинациаларының
жиынтығын кодтау кестесі деп аталады.
ASCII коды.
Есептеуіш техникасында ең көп пайдаланатын код-ASCLL коды - американдық
апарат алмасудың стандарттық коды.
Кодтау кестенің 16 жолы 16 бағаны бар . Кесте екі бөліктен тұрады ; стандарты, баламалы .
Стандартты бөліктегі – бірінші 128 символдар , 0- ден 127-ге дейінгі коттар; Цифрлар, латын алфавитінің әріптерімен компютер жумысын басқаратын арнайы символдар.
Баламалы бөліктегі-128-ден 255-ке дейінгі кодтар алфавиттер (орыс, қазақ) Ондық, екілік, оналтылық санау жүйелерінің сәйкестендіру кестесі бойынша кодтауға болады.
Ақпарат оны тіркейтін құрылғыға дыбыс, электромагнитті сәуле, физикалық әреект түрінде келіп түседі. Бұл әрекеттер сигнал деп аталады.
Синал дегеніміз- оның көмегімен адам немесе, құрылғы ақпарат қабылдайтын процесс. Сигнал ақпарат тасуыш. Ақпарат жіберу дегеніміз- сигналадар жіберу.
Сигнал аналогтық (үздіксіз), дискретті(үзілісті) болуы мүмкін. Аналогдық сигналдарға мысалдары: Сигналды дискретті түрде ұсынғанда ол сан қатары, алфавит әріптері,музыкалық нота нота оған мысал бола алады.
Уақыт аралығын неғұрлым көбірек алған сайын, кернеудің уақыт аралығында өзгеру процесін соғұрлым дәлірек сипаттаймыз. Керісінше дискретті процесті аналогтық процеске айналдыруға болады.Адам сезім мүшелері арқылы сигналдарды аналогтық түрде қабылдайды, ал есептеуіш техникалары негізінде дискретті түрдегі сигналдармен жұмыс істейді.
Ақпарат адам үшін жаңа,белгісіз болу керек. Хабар бізге ақпарат алу деген бізге жаңа түсінікті болуы керек. Сол салада біліміміз жеткілікті болуы керек. Егер ақпарат біз үшін толық, объективті,жаңа,пайдалы, әрі нақты болса ол біз үшін бағалы болады. Хабардың ақпараттың көлемі деп- хабардың ұзындығын, яғни символдар санын білдіреді.Ендеше техникада кез-келген сақталатын берілетін ақпарат көлемі ондағы берілетін ақпарат көлемі ондағы ең кіші өлшем бір екілік разрядқа немесе 1 битке тең болады. Ақпаратты өлшеу бірлігі бір битке тең. Одан кейін 1 байт. Хабардың ақпараттың көлемі-бит немесе байтта өлшенетін оның ұзындығы.
1 байт=8бит;
1 кбайт(килобайт)=1024 байт;
1 мбайт(мегабайт)=1024кбайт;
1гбайт(гигабайт)=1024мбайт;
Сабақты бекіту сұрақтары:
• Кодтау мен кері кодтау деген не?
• Бит, байт деген не?
• Техникалық жүйелерде неге екілік алфавитті пайдалануды таңдайды.
Үйге тапсырма:
Ақпаратты өңдеу, сақтау және беру тәсілдері. Ақпаратты өңдеу, сақтау және берудің техникалық құралы. Компьютер – ақпаратты универсальді машина.
246
131 030 
